ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME

Yıl: 2018 Cilt: 0 Sayı: 61 Sayfa Aralığı: 271 - 296 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 18-02-2020

ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME

Öz:
1920 yılında kurulan Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti (ESSC),1922 yılında Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’ne (SSCB) bağlıcumhuriyetlerden biri olmuştur. Ermenistan, SSCB’den bağımsızlığını ilanedeceği 1991 yılına kadar Komünizm ideolojisi altında kurulan idarelerceyönetilmiştir. Bu dönemde SSCB, Ermenistan üzerinde nüfuzunukoruyabilmek için bir takım propaganda faaliyetinde bulunmuştur. Özellikle,Joseph Stalin’in SSCB’nin yönetiminde bulunduğu dönemde (1924-1953),Ermenistan üzerinde SSCB’nin yoğun bir propaganda faaliyetindebulunduğu görülmüştür. Sovyet propagandası bu dönemde özellikleposterleri etkin bir şekilde propaganda aracı olarak kullanmıştır. Buçalışmada Stalin döneminde, Ermenistan’da propaganda amaçlıposterlerden nasıl ve ne yönde yararlanıldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.Bu amaçla Ermeni Moskova Müzesi ve Milletler Kültürü’nce belirlenendönemin etkili propaganda posterleri içerisinden amaçlı örneklem metodu kullanılarak belirlenen, Stalin döneminde kullanılan 5 propaganda amaçlıposter (Sovyet Eğitimi, Sovyet Ailesi, Vatan Savunması, Genel Taarruz, SovyetErmenistanı), nitel araştırma yöntemleri içerisinde yer alan göstergebilimselanaliz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Çalışma kapsamında belirlenenposterler, Fransız Dil Bilimci Roland Barthes’ın düzanlam, yananlam ve mitkavramları üzerinden ele alınmıştır. Elde edilen bulgular ışığında, posterlerdeStalinizm’in “refah”, “çağdaşlık”, “huzur” gibi olumlu metaforlar üzerindensunulduğu, Stalin’in de Ermeni halkı üzerinde kült lider olarak inşa edildiğisonuçlarına ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar

THE EXAMINATION ON SOVYET PROPAGANDA POSTERS USED IN THE ARMENIAN SOVIET SOCIALIST REPUBLIC IN JOSEPH STALİN'S POWER

Öz:
The Armenian Soviet Socialist Republic (ESSC), founded in 1920, was one of the countries affiliated to the Union of Soviet Socialist Republics (USSR) in 1922. Until 1991, when Armenia declared its independence from the USSR, it was ruled by administrations established under the ideology of Communism. During this period, the USSR carried out a number of propaganda activities to protect its influence on Armenia. In particular, during the period when Joseph Stalin was under the administration of the USSR (1924-1953), the Soviet propaganda on Armenia was actively engaged. Soviet propaganda used posters in this period effectively for propaganda purposes. In this study, it was attempted to show how and in what way posters for propaganda were utilized in Armenia during the Stalin’s power. For this purpose, 5 propaganda posters (Soviet Education, Soviet Family, Homeland Defense, General Offensive, Soviet Armenia) used during the Stalin period, determined by using the purposeful sampling method in the effective propaganda posters of the period determined by the Armenian Moscow Museum and Culture of Nations, were examined using the semiotical analysis method in the qualitative research methods. The posters selected within the scope of the study were anayzed under the French Linguistic Scientist Roland Barthes’ dénotation, connotation and myth. In the light of the findings, it was found that the Stalinism in posters was presented through positive metaphors such as “prosperity”, “modernity”, “peace” and Stalin was built as a cult leader on the Armenian people.
Anahtar Kelime:

Konular: Kültürel Çalışmalar
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akarcalı, Sezer. İkinci Dünya Savaşında İletişim ve Propaganda. Ankara: İmaj Yayınevi, 2003.
  • Aziz, Aysel. Siyasal İletişim. 2. Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2007.
  • Berend, T. Ivan. 20. Yüzyıl Avrupa İktisat Tarihi. Çev., Serpil Çağlayan, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2011.
  • Barthes, Roland. Bir Deneme Bir Ders: Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi. Çev., Mehmet Rifat, Sema Rifat. 2. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2015.
  • Barthes, Roland. Göstergebilimsel Serüven. Çev., Mehmet Rifat, Sema Rifat. 8. Baskı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016.
  • Barthes, Roland. S/Z. Çev., Sündüz Öztürk Kasar. İstanbul: Sel Yayıncılık, 2016.
  • Bonnell, E. Victoria. Iconography of Power: Soviet Political Posters under Lenin and Stalin (Vol. 27). USA: Univ of California Press, 1999.
  • Çakı, Caner. “Nazi Almanyası Etkisindeki İtalyan Sosyal Cumhuriyeti’nin Propaganda Posterleri Üzerine İnceleme.” Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi 11, Sayı: 2 (2018): 252-272.
  • Çakı, Caner. “Komünizm İdeolojisinde Kült Lider Olgusu: “Berlin’in Düşüşü” Propaganda Filmi’nin Alımlama Analizi.” Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Düşünceler Hakemli E-Dergisi, Sayı: 9 (2018): 94-113.
  • Çakı, Caner ve Gülada, Mehmet Ozan. “Vichy Fransası’nda İşgal Propagandası.” Trakya Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 7, Sayı: 1 (2018): 53-80.
  • Çakı, Caner ve Topbaş, Hasan. “Almanya İçin Alternatif Partisi’nin Göçmen Karşıtı Propaganda Faaliyetlerini 2017 Alman Federal Seçimleri Üzerinden Okumak.” Erciyes İletişim Dergisi 5, Sayı: 4 (2018): 59-74.
  • Çankaya, Erol. İktidar Bu Kapağın Altındadır. Gösteri Demokrasisinde Siyasal Reklamcılık. İstanbul: Boyut Yayın Grubu, 2008.
  • Domenach, Jean Marie. Politika ve Propaganda. Çev., Tahsin Yücel, 2. Basım. İstanbul: Varlık Yayınları, 2003.
  • Fiske, John. İletişim Çalışmalarına Giriş. Çev., Süleyman İrvan. 5. Basım. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 2017.
  • Gill, Graeme. “The Soviet Leader Cult: Reflections on the Structure of Leadership in the Soviet Union.” British Journal of Political Science 10, No: 2 (1980): 167-186.
  • Gökçe, Mustafa. “Yukarı Karabağ Sorunu ve Türkiye-Ermenistan İlişkileri Üzerine Bir Değerlendirme.” Turkish Studies 6, Sayı: 1 (2011): 1111-1126.
  • Guiraud, Peirce. Göstergebilim. Çev., Mehmet Yalçın. 3. Baskı. Ankara: İmge Kitabevi, 2016.
  • Gülada, Mehmet Ozan. “Korku Çekiciliği Kavramının Trafik Kazalarını Konu Alan Kamu Spotu Reklamlarında Kullanımı.” Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi 1, Sayı: 2 (2018): 131-143.
  • Gülada, Mehmet Ozan ve Çakı, Caner. “Baudrillard’ın Tüketim Toplumu Boyutunda Jil Çorap Reklamı Örneği.” 1. Uluslararası Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Kongresi, Antalya, 2018.
  • Güngör, Nazife. İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. 2. Baskı, İstanbul: Siyasal Kitapevi, 2013.
  • Gürün, Kamuran. The Armenian File, The Myth of Innocence Exposed. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2007.
  • Hart, Basil Liddell. İkinci Dünya Savaşı Tarihi. Çev., Kerim Bağrıaçık. İstanbul: İş Bankası Yayınları, 2015.
  • Jowett, S. Garth & O’donnell, Victoria. Propaganda & Persuasion. USA: Sage, 2014.
  • Kalkan Kocabay, Hasibe. Tiyatroda Göstergebilim. İstanbul: E Yayınları, 2008.
  • Kenez, Peter. The Birth of the Propaganda State: Soviet Methods of Mass Mobilization, 1917-1929. The United Kingdom: Cambridge University Press, 1985.
  • Kissinger, Henry. Diplomasi. Çev., İbrahim H. Kurt. 9. Baskı. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2010.
  • Kuruoğlu, Huriye. Propaganda ve Özgürlük Aracı Olarak Radyo. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 2006.
  • Macksey, Kenneth John. İkinci Dünya Savaşı’nda Askeri Hatalar. Çev., M. Tanju Akad. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları, 2012.
  • Matossian, Mary Allerton Kilbourne. The Impact of Soviet Policies in Armenia. Holland: Brill Archive, 1955.
  • Öymen, Onur. Bir Propaganda Silahı Olarak Basın. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2014.
  • Pisch, Anita. The Personality Cult of Stalin in Soviet Posters, 1929–1953: Archetypes, Inventions And Fabrications. Australia: ANU Press, 2017.
  • Rees, E. Arfon. “Leader Cults: Varieties, Preconditions And Functions.” In The Leader Cult in Communist Dictatorships, 3-26. London: Palgrave Macmillan, 2004.
  • Riasanovsky, V. Nicholas, & Steinberg, D. Mark. Rusya Tarihi. (Çev. Figen Dereli). İstanbul: İnkılap Yayınları, 2011.
  • Rifat, Mehmet. Açıklamalı Göstergebilim Sözlüğü: Kavramlar, Yöntemler, Kuramcılar, Okullar. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2013.
  • Sığırcı, İlhami. Göstergebilim Uygulamaları, Metinleri, Görselleri ve Olayları Okuma. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2016.
  • Strong, Carol & Killingsworth, Matt. “Stalin The Charismatic Leader?: Explaining the ‘Cult of Personality’ as a Legitimation Technique.” Politics, Religion & Ideology 12, No: 4 (2011): 391-411.
  • Tanyeri Mazıcı, Emel ve Çakı, Caner. “Adolf Hitler’in Korku Çekiciliği Bağlamında Kamu Spotu Reklamlarında Kullanımı.” Erciyes İletişim Dergisi 5, Sayı: 3 (2018): 290-306.
  • Yaylagül, Levent. Kitle İletişim Kuramları. Egemen ve Eleştirel Yaklaşımlar. 8. Baskı. Ankara: Dipnot Yayınları, 2017.
APA ÇAKI C (2018). ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. , 271 - 296.
Chicago ÇAKI Caner ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. (2018): 271 - 296.
MLA ÇAKI Caner ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. , 2018, ss.271 - 296.
AMA ÇAKI C ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. . 2018; 271 - 296.
Vancouver ÇAKI C ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. . 2018; 271 - 296.
IEEE ÇAKI C "ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME." , ss.271 - 296, 2018.
ISNAD ÇAKI, Caner. "ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME". (2018), 271-296.
APA ÇAKI C (2018). ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Ermeni Araştırmaları Dergisi, 0(61), 271 - 296.
Chicago ÇAKI Caner ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Ermeni Araştırmaları Dergisi 0, no.61 (2018): 271 - 296.
MLA ÇAKI Caner ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Ermeni Araştırmaları Dergisi, vol.0, no.61, 2018, ss.271 - 296.
AMA ÇAKI C ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Ermeni Araştırmaları Dergisi. 2018; 0(61): 271 - 296.
Vancouver ÇAKI C ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME. Ermeni Araştırmaları Dergisi. 2018; 0(61): 271 - 296.
IEEE ÇAKI C "ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME." Ermeni Araştırmaları Dergisi, 0, ss.271 - 296, 2018.
ISNAD ÇAKI, Caner. "ERMENİSTAN SOVYET SOSYALİST CUMHURİYETİ'NDE JOSEPH STALİN DÖNEMİNDE KULLANILAN SOVYET PROPAGANDA POSTERLERİ ÜZERİNE İNCELEME". Ermeni Araştırmaları Dergisi 61 (2018), 271-296.