Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı

Yıl: 2019 Cilt: 22 Sayı: 43 Sayfa Aralığı: 90 - 101 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.31828/tpy1301996120180710m000007 İndeks Tarihi: 02-05-2020

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı

Öz:
Amaç: Bu çalışmanın temel amacı, ilkokul öğretmenlerinin Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) tanısı olan çocukları tanımalarında cinsiyet önyargılarının incelenmesidir. Yöntem: 50’si devlet ve 50’si özel olmak üzere toplam 100 ilkokul öğretmenine, DSM-5 (APA, 2013) tanı kriterlerine göre düzenlenmiş, DEHB’in alt tipleri olan dikkatsizlik, hiperaktivite ve birleşik tipe ait belirtilerden oluşan altı kısa hikâye (vinyet) verilmiştir. Vinyetleri okuyan öğretmenlerden hikâyelerdeki çocuğun (kız ve erkek), davranışlarını tanımlamaları sorulmuştur. Bulgular: Çalışmanın bulguları,öğretmenlerin DEHB’in dikkat eksikliği alt tipi olan kız çocuklarını tanımakta başarısız olduklarını göstermektedir. Buna ek olarak, öğretmenler DEHB’in birleşik alt tipi olan kız çocuğunu anlamlı olarak daha az tanımaktadırlar, ancak hiperaktivite alt tipi olan kız çocuğunu diğer vinyetlerdeki çocuklara göre anlamlı olarak daha fazla tanımaktadırlar.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji

Gender Bias in Early Recognition of ADHD

Öz:
Aim: The present study examined teachers’ gender bias in recogniton of ADHD. Method: 100 (50 public and 50 private) primary school teacherswere given six vignettes, meetingthe DSM-5 (APA, 2013) criteria for Attention Deficit Hyperactivity Disorderpresentations, namely inattentive, hyperactivity and combined. Results: Significant majority of teachers failed to recognize vignette ofa girlwith inattentive presentation of ADHD. In addition to this, teachers recognized combined presentation in girls significantly less, and they recognized hyperactive presentation in girls significantly more than other presentations of ADHD vignettes.
Anahtar Kelime:

Konular: Psikoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alkahtani, K. D. (2013). Teachers’ knowledge and misconceptions of attention deficit/hyperactivity disorder. Psychology, 4(12), 963-969.
  • Almacıoğlu, D. (2007). Yönetsel bir sorun olarak dikkat eksikliğive hiperaktivite bozukluğu olan öğrencilerin sınıf ve psikolojik danışma ve rehberlik öğretmenleri tarafından tanınma yeterliliklerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • American Psychiatric Association (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.). Washington, D.C.: American Psychiatric Association.
  • American Psychiatric Association (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Washington, D.C.: American Psychiatric Association.
  • Anderson, D. L., Watt, S. E., Noble, W. ve Shanley, D. C., (2012). Knowledge of attention deficit hyperactivity disorder (ADHD) and attitudes toward teaching children with adhd: The role of teaching experience. Psychology in the Schools, 00 (0).
  • Aras, Ş., Ünlü, G. ve Taş, F. (2007). Çocuk ve ergen hastalarda belirtiler, tanılar ve tanıya yönelik incelemeler. Klinik Psikiyatri, 10, 28-37.
  • Ashton, P.T. ve Webb, R. B. (1986). Making a difference: Teachers sense of efficacy and student achievement. New York: Longman.
  • Bauermeister, J. J., Shrout, P. E., Chavez, L., Stipec, M. R., Ramirez, R., Padilla, L., Anderson, A., Garcia, P. veCanino, G. (2007). Adhd and gender: are risks and sequela of adhd the same for boys and girls? Journal of Child Psychology and Psychiatry, 48(8), 831-839.
  • Biederman, J., Mick, E., Faraone, S.V. ve Braaten, E., Doyle, A., Spencer, T., Wilens, T. E., Frazier, E. ve Johnson M. A. (2002). Influence of gender on attention deficit hyperactivity disorder in children referred to a psychiatric clinic. The American Journal of Psychiatry, 159, 36-42.
  • Bijur, P. E., Silver, W. ve Gallagher, E. J. (2001). Reliability of visual analog scale measurement of acute pain. Educational Advances, 8(12), 1153-1157.
  • Bowlby, J. (1973) Attachment and loss: Separation: Anxiety and anger. New York: Basic Books.
  • Brown, T. E. (2013). Dikkat Eksikliği Bozukluğu, çocuklarda ve yetişkinlerde odaklanamayan zihin. Ankara, ODTÜ Yayıncılık.
  • Brown, R. T., Madan-Swain, A. ve Baldwin, K. (1991). Gender differences in clinic-referred sample of attention-deficit-disordered children. Child Psychiatry and Human Development, 22(2), 111-128.
  • Budak, A. M. (2013). Perinatal Trauma and the aftermath: attachment, social support, parental rearing, meaning of loss & mental health. PhD Thesis.
  • Coles, E. K., Slavec, J., Bernstein, M. ve Baroni, E. (2010). Exploring the gender gap in referrals for children with ADHD and other disruptive behavior disorders. Journal of Attention Disorders.
  • Collins, N. L. ve Feeney, B. C., (2000). A safe haven: an attachment theory perspective on support seeking and caregiving in intimate relationship.Journal of Personality and Social Psychology, 78(6), 10531073.
  • Crawford, N. (2003). ADHD: a women’s issue. Psychologists are fighting gender bias in research on attention-deficit hyperactivity disorder. 34(2), 28.
  • Dibapile, W. T.S. (2012). A review of literature on teacher efficacy and classroom management. Journal of College Teaching and Learning, 9(2).
  • Doğaroğlu, T. K., (2013). Türkiye’de dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilgili çalışmaların yürütüldüğü lisansüstü tezlerin incelenmesi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2).
  • Downie, W.W., Leatham, P.A, Rhind, V.W, Wright, V, Branco, J. A ve Anderson, J. A. (1978). Studies with pain rating scales. Ann Rheum Dis.,37, 378– 81.
  • Erşan, E. E., Doğan, O., Doğan, S. veSümer, H. (2004). The distribution of symptoms of attention-deficit/ hyperactivity disorder and oppositional defiant disorder in school age children in Turkey. Child Adolescent Psychiatry, 13(6),354-361.
  • Gaston-Johansson F. (1996). Measurement of pain: the psychometric properties of the pain-o-meter, a simple, inexpensive pain assessment tool that could change health care practices. J Pain Symptom Manage, 12,172–81.
  • Gaub, M. ve Carlson, C. L. (1997). Gender differences in ADHD: a meta-analysis and critical review. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 36, 1036-1045.
  • Gershon, J. ve Gershon, J. (2002). A meta-analytic review of gender differences in ADHD. Journal of attention disorders, 5(3), 143-154.
  • Göl, İ. ve Bayık, A. (2013). İlköğretim sınıf öğretmenlerinin çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu tanıma yeterlilikleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 6(4), 207-213.
  • Groenewald, C., Emonda, A. ve Sayal, K. (2009). Recognition and referral of girls with attention deficit hyperactivity disorder: Case vignette study. Child: Care, Health and Development, 35, 767-772.
  • Güçlü O. ve Erkıran, M. (2005). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı alan çocukların ebeveynlerinde kişilik bozuklukları. Klinik Psikiyatri, 8, 18-23.
  • Gül, N., Tiryaki, A., Kultur, S. E., Topbaş, M. ve Ak, İ. (2010). Prevalence of attention deficit hyperactivity disorder and comorbid disruptive behavior disorders among school age children in Trabzon. Bulletin of Clinical Psychomarcology, 20, 50-56.
  • Hinshaw, S. P. (2002). Preadolescent girls with attention-deficit/hyperactivity disorder: I. Background characteristics, comorbidity, cognitive andsocial functioning, and parenting practices. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 70, 10861098.
  • Jackson, D. A. ve King A. R. (2004). Gender differences in the effects of oppositional behavior on teacher ratings of ADHD symptoms. Abnormal Child Psychology,32(2), 215-224.
  • Kopp, S. (2010). Girls with social and/or attention impairments. MD Thesis. Gothenburg: Gothenburg University.
  • Kos, J.M., Richdale, A. L. ve Jackson, M. S. (2004). Knowledge about attention-deficit/hyperactivity disorder: a comparison of in-service and pre-service teachers. Psychology in the Schools, 41(5), 517-526.
  • Lauth, G. W. ve Naumann, K. (2009). ADHS in der Schule. Weinheim: Beltz.
  • Lauth, G. W., Schlottke, P. F. ve Naumann, K. (2007). Rastlose Kinder, Ratlose Eltern. Hilfen bei ADHS. München: Deutscher Taschenbuch.
  • Marks, A. S. K., Nichols, M., Blasey, C., Kato, P. M. ve Huffman, L. C. (2002). Girls with ADHD and Associated Behavioral Problems: Patterns of comorbidity. North American Journal of Psychology, 4(3), 321-332.
  • Mikulincer, M. ve Florian, V. (1995). Appraisal of and coping with a real-life stressful situation: The contribution of attachment styles. Personality and Social Psychology Bulletin, 21(4), 406-414.
  • Moldavsky, M., Groenewald, C., Owen, V. veSayal, K. (2013). Teachers’ recognition of children with ADHD: role of subtype and gender. Child and Adolescent Mental Health, 12(1), 18-23.
  • Mullola, S., Ravaja, N., Lipsanen, J., Alatupa, S., Hintsanen, M., Jokela, M. ve Keltikangas-Jarvinen, L. (2011).Gender differences in teachers’ perceptions of students’ temperament, educational competence, and teachability. British Journal of Educational Psychology, 82(2), 185-206.
  • Ohan, J. L. ve Visser T. A. (2014). Why is there a gender gap in children presenting for attention deficit/ hyperactivity disorder services? Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 38(5), 650-660.
  • Ohan, J. L., Cormier, N., Hepp, S. L., Visser, T. A. ve Strain, M. C. (2008). Does knowledge about atten tion-deficit/hyperactivity disorder impact teachers’ reported behaviors and perceptions? School Psychology Quarterly, 23(3), 436-449.
  • Özdemir, S. (2010). A comparison of problem behavior profiles in Turkish children with AD/HD and nonAD/HD children. Electronic Journal of Research in Educaitonal Psychology, 8(1),281-298.
  • Özmen Kaymak, S. (2010). Okulda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB). Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6(2), 1-10.
  • Pineda, D., Ardila, A., Rosselli, M., Beatriz, E.A., Henao, G. C., Gomez, L. F, et.al. (2000). Prevelance of ADHD symptoms in 4-17 old children in the general population. Journal of Abnormal Child Psychology, 27, 455-462.
  • Pisecco, S., Huzinec, C. ve Curtis, D. (2001). The effect of child characteristics on teachers’ acceptability of classroom-based behavioral strategies and psychostimulant medication for the treatment of ADHD. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 20(3), 413-421.
  • Quinn, P. O. (2005). Treating adolescent girls and women with ADHD: gender-specific issues. National Center for Gender Issues and ADHD, 61(5), 579587.
  • Reips, U. D. ve Funke, F. (2008). Interval level measurement with visual analogue scales in Internet-based research: VAS generator. Behavior Research Methods, 40, 699-704.
  • Rucklidge, J.J. (2010). Gender differences in ADHD: implications for psychosocial treatments. Expert Rev. Neurotherapeutics, 8(4), 644-655.
  • Sayal, K., Hornsey, H., Warren, S., MacDiarmid, F. ve Taylor, E. (2006). Identification of childrenat risk of attention deficit/hyperactivity disorder: a school-based intervention. Social Psychiatry Epidemiol, 41(10), 806-813.
  • Schroeder, V. M. ve Kelley, M. L. (2009). Associations between family environment, parenting practices, and executive functioning of children with and without ADHD. Journal of Child Family Study, 18, 227-235.
  • Sciutto, M. J., Nolfi, C.J. ve Bluhm, C. (2004). Effects of child gender symptom type on referrals for ADHD by elementary school teachers. Journal of Emotional and Behavioral Disorders,12, 247-253.
  • Sciutto, M. J., Terjesen, M. D. ve Bender Frank, A. S. (2000). Teachers’ knowledge and misperceptions of attention-deficit/hyperactivity disorder. Psychology in the Schools, 37, 115-122.
  • Shaver, P. R. ve Mikulincer, M. (2002). Attachment-related psychodynamics. Attachment and Human Development, 4, 133-161.
  • Tahiroğlu, A. Y., Uzel, M., Avcı, A. ve Fırat S. (2004). Thoughts of teachers about attention deficit and hyperactivity disorder and training of teachers. Turkish Journal of Child and Adolescent Mental Health, 11(3), 123-129.
  • Toros, F. ve Tataroğlu, C. (2002). Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Sosyo-demografik Özellikler, Anksiyete ve Depresyon Düzeyleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 9(1), 23-31.
  • Wood, W. ve Eagly, A. H. (2002). A cross-cultural analysis of the behavior of women and men: Implications for the origins of sex differences. American Psychological Association,128(5),699-727.
APA ERYILMAZ E, ÜSTÜNDAĞ BUDAK A (2019). Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. , 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
Chicago ERYILMAZ Ece,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A. Meltem Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. (2019): 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
MLA ERYILMAZ Ece,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A. Meltem Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. , 2019, ss.90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
AMA ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. . 2019; 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
Vancouver ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. . 2019; 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
IEEE ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı." , ss.90 - 101, 2019. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
ISNAD ERYILMAZ, Ece - ÜSTÜNDAĞ BUDAK, A. Meltem. "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı". (2019), 90-101. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120180710m000007
APA ERYILMAZ E, ÜSTÜNDAĞ BUDAK A (2019). Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
Chicago ERYILMAZ Ece,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A. Meltem Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. Türk Psikoloji Yazıları 22, no.43 (2019): 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
MLA ERYILMAZ Ece,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A. Meltem Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. Türk Psikoloji Yazıları, vol.22, no.43, 2019, ss.90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
AMA ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. Türk Psikoloji Yazıları. 2019; 22(43): 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
Vancouver ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı. Türk Psikoloji Yazıları. 2019; 22(43): 90 - 101. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
IEEE ERYILMAZ E,ÜSTÜNDAĞ BUDAK A "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı." Türk Psikoloji Yazıları, 22, ss.90 - 101, 2019. 10.31828/tpy1301996120180710m000007
ISNAD ERYILMAZ, Ece - ÜSTÜNDAĞ BUDAK, A. Meltem. "Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunu Erken Tanımada Cinsiyet Önyargısı". Türk Psikoloji Yazıları 22/43 (2019), 90-101. https://doi.org/10.31828/tpy1301996120180710m000007