Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme
Yıl: 2019 Cilt: 11 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 295 - 304 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/nurses.2018-64286 İndeks Tarihi: 08-05-2020
Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme
Öz: Amaç: Karaciğer hastalıklarının hemşirelik bakım sürecinde telesağlık uygulamaları kullanılmaktadır. Bu sistematik derlemenin amacı karaciğer hastalıklarının yönetiminde telesağlıkuygulamalarının etkisini incelemektir. Gereç ve Yöntemler: 30 Temmuz-10 Ağustos 2018 tarihleri arasında Ulakbim Ulusal Veri Tabanı, Google Scholar, Scopus, PubMed, Cochrane Library,Science Direct, Web of Science, EBSCO Host, Medline, CINAHL veri tabanlarında “karaciğerhastalığı, karaciğer sirozu, telesağlık, mobil uygulama, semptom yönetimi, yaşam kalitesi” anahtar kelimeleriyle tarama yapılmıştır. Tarama sonucunda 386 makaleye ulaşılmıştır. Örneklemini18 yaş ve üzeri karaciğer hastalarının oluşturduğu, telesağlık uygulamalarının etkinliğinin değerlendirildiği, Türkçe veya İngilizce dilinde deneysel çalışmalar incelenmiştir. Tam metnineulaşılan, dili İngilizce olan 14 deneysel çalışma bu sistematik derlemeye dâhil edilmiştir. Bulgular: Çalışmaların örneklem sayısı 19-38.753 arasında değişmektedir. Telesağlık uygulamalarının;siroz hastalarında komplikasyon gelişmesini, tekrarlı yatışları azalttığı, hepatik ensefalopatinin tanılanmasında etkili olduğu; hepatit olan bireylerde yaşam kalitesini, tedaviye uyumu artırdığı, antiviral tedavinin yan etkilerini azalttığı; nonalkolik karaciğer yağlanması olan bireylerde karaciğerenzim düzeylerinin normale dönmesine yardımcı olduğu, sağlıklı beslenme davranışını ve fiziksel aktivite öz etkililiğini artırdığı görülmüştür. Sonuç: Telesağlık uygulamaları karaciğer hastalıklarının yönetiminde etkilidir. Bireylerin semptomlarının erken dönemde saptanmasına veuzaktan yönetilmesine yardımcı olmaktadır. Hemşireler, karaciğer hastalarının bakımında telesağlık uygulamalarını kullanarak sürekli ve uzaktan izlemle hastalık yönetimini sürdürülebilirhâle getirmelidir.
Anahtar Kelime: Konular:
The Effect of Telehealth Interventions in Management of Liver Diseases: Systematic Review
Öz: Objective: Telehealth interventions are used in the nursing care process of liver diseases. The aim of this systematic review is to examine the effect of telehealth interventions in the management of liver diseases. Material and Methods: Literature review has been done between 30 July-10 August 2018 in Ulakbim National Database, Google Scholar, Scopus, Pubmed, Cochrane Library, Science Direct, Web of Science, EBSCO Host, Medline, CINAHL” databases using the keywords “Liver disease, cirrhosis, telehealth, smartphone application, symptom management, quality of life”. 386 articles were obtained in the database. Experimental studies in Turkish or English in which evaluating effect of telehealth interventions in management of liver disease were included in the study. 14 original full text studies in English were included in the systematic review. Results: The sample number of studies ranged between 19 and 38.753. Telehealth interventions have decreased complications, hospitalization and increased diagnose of hepatic encephalopathy in cirrhotic patients. It has increased quality of life, compliance of treatment, decreased side effects of anti-viral treatment in patients with hepatitis. It has been shown that it helps normalize liver enzyme levels and increases healthy eating behavior and physical activity self efficacy. Conclusion: Telehealth interventions are effective in the management of liver diseases. It helps the early detection and management of symptoms via remotely. Nurses should use of telehealth interventions in the care of liver patients and disease management sustainable through continuous and remote monitoring.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- 1. Head BA, Schapmire TJ, Zheng Y. Telehealth in palliative care: a systematic review of patient-reported outcomes. J Hosp Palliat Nurs. 2017;19(2):130-9. [Crossref]
- 2. Yildirim O, Dogan RO, Kaya I, Kayikcioglu T. Health-monitoring system based tele-tip for elders. TIPTEKNO: In Medical Technologies National Congress; 2016. p.1-4. [Crossref]
- 3. Schwamm LH, Chumbler N, Brown E, Fonarow GC, Berube D, Nystrom K, et al. Recommendations for the implementation of telehealth in cardiovascular and stroke care: a policy statement from the American Heart Association. Circulation. 2017;135(7):e24- e44. [Crossref]
- 4. Siegel CA. Transforming gastroenterology care with telemedicine. Gastroenterology. 2017;152(5):958-63. [Crossref] [PubMed]
- 5. Jenkins RL, White P. Telehealth advancing nursing practice. Nurs Outlook. 2001;49(2): 100-5. [Crossref] [PubMed]
- 6. Bonvissuto K. Coming of age. Telemedicine is maturing. It can increase patient access--and maybe even your income. Med Econ. 2010;4(11):8714-8.
- 7. McFarland LV, Raugi GJ, Reiber GE. Primary care provider and imaging technician satisfaction with a teledermatology project in rural Veterans Health Administration clinics. Telemed J E Health. 2013;19(11):815-25. [Crossref] [PubMed]
- 8. Pazar B, Taştan S, İyigün E. [Roles of nurses in tle-health services]. Bakırköy Tıp Dergisi. 2015;11(1):1-4. [Crossref]
- 9. Orhan B, Bahçecik N. [Technology in diabetes and diabetic foot education-mobile education]. JAREN/Hemşirelik Akademik Araştırma Dergisi. 2017;3(2):101-8.
- 10. Sayre GG, Haverhals LM, Ball S, Stevenson L, Battaglia C, Aron DC, et al. Adopting SCANECHO: The providers’ experiences. Healthc (Amst). 2017;5(1-2):29-33. [Crossref] [PubMed]
- 11. Flores A, Ho CK, Asrani SK. Innovative care models in liver disease: the role of multidisciplinary teams. Curr Hepatol Rep. 2018;17(3): 193-9. [Crossref]
- 12. Çelik F, Bektaş H. [Liver cirrhosis and symptom management]. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2017;10(27): 215-45.
- 13. Verma M, Navarro V. Patient‐centered care: a new paradigm for chronic liver disease. Hepatology. 2015;62(4):988-90. [Crossref] [PubMed]
- 14. Arora S, Kalishman S, Thornton K, Dion D, Murata G, Deming P, et al. Expanding access to hepatitis C virus treatment--Extension for Community Healthcare Outcomes (ECHO) project: disruptive innovation in specialty care. Hepatology. 2010;52(3):1124-33. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 15. LorentzMM. Telenursing and home healthcare. The many facet of technology. Home Healthc Nurse. 2008;6(4):237-43. [Crossref] [PubMed]
- 16. Akay B, Akyol AD. [Investigation of the effect of tele monitoring on the self care agency in patients with chronic heart failure]. Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing. 2014;5(8):75-88. [Crossref]
- 17. Sevinç S. [Tele-monitoring in heart failure]. Kalp Yetersizliği Elektronik Haber Bülteni. 2015;7(4).
- 18. Barlow J, Singh D, Bayer S, Curry R. A systematic review of the benefits of home telecare for frail elderly people and those with long-term conditions. J Telemed Telecare. 2007;13(4):172-9. [Crossref] [PubMed]
- 19. Ekeland AG, Bowes A, Flottorp S. Effectiveness of telemedicine: a systematic review of reviews. Int J Med Inform. 2010;79(11):736- 71. [Crossref] [PubMed]
- 20. Moher D, Shamseer L, Clarke M, Ghersi D, Liberati A, Petticrew M, et al. Preferred reporting items for systematic review and metaanalysis protocols (PRISMA-P) 2015 statement. Syst Rev. 2015;4(1):1. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 21. The Joanna Briggs Institute. Chapter Eight; The Protocol design for reviews of Economic Evidence, Inclusion criteria. In The Joanna Briggs Institute Reviwers' Manual: 2014 edition. Australia: The Joanna Briggs Institute; 2014. p.88-91.
- 22. Armijo‐Olivo S, Stiles CR, Hagen NA, Biondo PD, Cummings GG. Assessment of study quality for systematic reviews: a comparison of the Cochrane Collaboration Risk of Bias Tool and the Effective Public Health Practice Project Quality Assessment Tool: methodological research. J Eval Clin Pract. 2012;18 (1):12-8. [Crossref] [PubMed]
- 23. Nahcivan N, Seçginli S. [How are the methodological quality of quantitative studies included in systematic review?]. Turkiye Klinikleri J Public Health Nurs-Special Topics. 2017;3(1): 10-9.
- 24. Yiwen K, Hegney D, Drury V. A comprehensive systematic review of the nurses’ perceptions of risk from exposure to emerging acute respiratory infectious diseases and the effectiveness of strategies used to facilitate healthy coping in acute hospital and community healthcare settings. JBI Libr Syst Rev. 2009;7(24 Suppl):1-27.
- 25. Sümen A, Öncel S. [Development of sun protection behaviors in preschoolers: a systemeatic review]. Turkderm-Turk Arch Dermatol Venereology. 2018;52(2):56-63. [Crossref]
- 26. Silberbogen AK, Ulloa E, Mori DL, Brown K. A telehealth intervention for veterans on antiviral treatment for the hepatitis C virus. Psychol Serv. 2012;9(2):163-73. [Crossref] [PubMed]
- 27. Beste LA, Glorioso TJ, Ho PM, Au DH, Kirsh SR, Todd-Stenberg J, et al. Telemedicine specialty support promotes hepatitis C treatment by primary care providers in the Department of Veterans Affairs. Am J Med. 2017;130(4): 432-8.e3. [Crossref] [PubMed]
- 28. Bajaj JS, Heuman DM, Sterling RK, Sanyal AJ, Siddiqui M, Matherly S, et al. Validation of encephalApp, smartphone-based stroop test, for the diagnosis of covert hepatic encephalopathy. Clin Gastroenterol Hepatol. 2015;13(10):1828-35.e1. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 29. Bajaj JS, Frederick RT, Bass NM, Ghabril M, Coyne K, Margolis MK, et al. Overt hepatic encephalopathy: development of a novel clinician reported outcome tool and electronic caregiver diary. Metab Brain Dis. 2016;31(5): 1081-93. [Crossref] [PubMed]
- 30. Ganapathy D, Acharya C, Lachar J, Patidar K, Sterling MB, Ignudo C, et al. The patient buddy app can potentially prevent hepatic encephalopathy‐related readmissions. Liver Int. 2017;37(12):1843-51. [Crossref] [PubMed]
- 31. Ha P, Warner S, O’Neil P, Anderson P, Sievert W. Development of a smartphone application to enable remote monitoring in the outpatient management of cirrhotic ascites. Journal of the International Society for Telemedicine and eHealth. 2018;6(1):1-9. [Crossref]
- 32. Rossaro L, Tran TP, Ransibrahmanakul K, Rainwater JA, Csing G, Cole SL, Prosser CC, et al. Hepatitis C videoconferencing: the impact on continuing medical education for rural healthcare providers. Telemed J E Health. 2007;13(3):269-77. [Crossref] [PubMed]
- 33. Dehghan Nayeri N, Asadi Noghabi AA, Molaee S. The effect of telephone consultation on the quality of life of patients receiving interferon therapy: a quasi-experimental study. Telemed J E Health. 2012;18(6):459-63. [Crossref] [PubMed]
- 34. Scott JD, Unruh KT, Catlin MC, Merrill JO, Tauben DJ, Rosenblatt R, et al. Project ECHO: a model for complex, chronic care in the Pacific Northwest region of the United States. J Telemed Telecare. 2012;18(8):481- 4. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 35. Chen WL, Chiu WT, Wu MS, Hsu MH, Tsai SH. Translational research of telecare for the treatment of hepatitis C. Biomed Res Int. 2014;2014:195097. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 36. Jeon JH. Evaluation of a smartphone application for self-care performance of patients with chronic hepatitis B: a randomized controlled trial. Appl Nurs Res. 2016;32:182-9. [Crossref] [PubMed]
- 37. Rattay T, Dumont IP, Heinzow HS, Hutton DW. Cost-effectiveness of access expansion to treatment of hepatitis C virus infection through primary care providers. Gastroenterology. 2017;153(6):1531-43.e2. [Crossref] [PubMed]
- 38. Fard SJ, Ghodsbin F, Kaviani MJ, Jahanbin I, Bagheri Z. The effect of follow up (telenursing) on liver enzymes in patients with nonalcoholic fatty liver disease: a randomized controlled clinical trial. Int J Community Based Nurs Midwifery. 2016;4(3):239-46.
- 39. Javanmardifard S, Ghodsbin F, Kaviani MJ, Jahanbin I. The effect of telenursing on selfefficacy in patients with non-alcoholic fatty liver disease: a randomized controlled clinical trial. Gastroenterol Hepatol from Bed Bench. 2017;10(4):263-71.
- 40. Liu X, Luo H, Zhang L, Leung FW, Liu Z, Wang X, et al. Telephone-based re-education on the day before colonoscopy improves the quality of bowel preparation and the polyp detection rate: a prospective, colonoscopistblinded, randomised, controlled study. Gut. 2014;63(1):125-30. [Crossref] [PubMed]
- 41. Lee SWH, Chan CKY, Chua SS, Chaiyakunapruk N. Comparative effectiveness of telemedicine strategies on type 2 diabetes management: a systematic review and network meta-analysis. Sci Rep. 2017;7(1): 12680. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 42. Chi NC, Demiris G. A systematic review of telehealth tools and interventions to support family caregivers. J Telemed Telecare. 2015;21(1):37-44. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 43. Jennett PA, Affleck Hall L, Hailey D, Ohinmaa A, Anderson C, Thomas R, et al. The socioeconomic impact of telehealth: a systematic review. J Telemed Telecare. 2003;9(6):311- 20. [Crossref] [PubMed]
- 44. Cox A, Lucas G, Marcu A, Piano M, Grosvenor W, Mold F, et al. Cancer survivors’ experience with telehealth: a systematic review and thematic synthesis. J Med Internet Res. 2017;19(1):e11. [Crossref] [PubMed] [PMC]
- 45. Angelidou D. Caring for the heart failure patient: contemporary nursing interventions. Hospital Chronicles. 2010;5(1):1-8.
- 46. Akıncı AÇ, Zengin N, Buğu Y. [Heart failure and nursing care]. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2014;18(2):52-61.
- 47. Clark RA, Inglis SC, McAlister FA, Cleland JG, Stewart S. Telemonitoring or structured telephone support programmes for patients with chronic heart failure: systematic review and meta-analysis. BMJ. 2007;334(7600):942. [Crossref] [PubMed] [PMC]
| APA | CELIK F, Bektas H (2019). Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. , 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| Chicago | CELIK Ferya,Bektas Hicran Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. (2019): 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| MLA | CELIK Ferya,Bektas Hicran Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. , 2019, ss.295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| AMA | CELIK F,Bektas H Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. . 2019; 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| Vancouver | CELIK F,Bektas H Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. . 2019; 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| IEEE | CELIK F,Bektas H "Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme." , ss.295 - 304, 2019. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| ISNAD | CELIK, Ferya - Bektas, Hicran. "Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme". (2019), 295-304. https://doi.org/10.5336/nurses.2018-64286 |
| APA | CELIK F, Bektas H (2019). Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 11(3), 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| Chicago | CELIK Ferya,Bektas Hicran Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 11, no.3 (2019): 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| MLA | CELIK Ferya,Bektas Hicran Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, vol.11, no.3, 2019, ss.295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| AMA | CELIK F,Bektas H Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2019; 11(3): 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| Vancouver | CELIK F,Bektas H Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2019; 11(3): 295 - 304. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| IEEE | CELIK F,Bektas H "Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme." Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 11, ss.295 - 304, 2019. 10.5336/nurses.2018-64286 |
| ISNAD | CELIK, Ferya - Bektas, Hicran. "Karaciğer Hastalıklarının Yönetiminde Telesağlık Uygulamalarının Etkisi: Sistematik Derleme". Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi 11/3 (2019), 295-304. https://doi.org/10.5336/nurses.2018-64286 |
