Yıl: 2019 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 67 - 97 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21798/kadem.2019153605 İndeks Tarihi: 13-05-2020

Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi

Öz:
Kadın nüfusu, küresel nüfusun yarısını, toplam küresel iş gücümiktarının ise yaklaşık yüzde otuz dokuzluk kısmını oluşturmaktadır. Bu oranın, toplumsal hayatta son derece büyük dönüşümlerin yaşandığı doksanlı yıllardan günümüze önemli bir değişiklikgöstermemesi dikkat çekmektedir. Zira kadının siyasal, sosyal veekonomik hayata daha çok katılması bir yandan gelecek nesillerindaha nitelikli ve sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesi bir yandan datoplumun genel refah düzeyinin yükseltilmesi bakımından önemtaşımaktadır. Bu çalışmada, benzer nitelikli diğer çalışmalardanfarklı olarak siyasal, sosyal ve ekonomik yapının temel dinamiklerive teşvik edici unsurlarını oluşturan kurumların kadın istihdamıüzerindeki etkilerinin incelenmesi hedeflenmiştir. Bu doğrultudakadın istihdamının son derece düşük düzeyde olduğu Ortadoğu veKuzey Afrika ülkelerinde kadınların iş gücüne katılım oranınınbelirleyicileri, 1990-2016 dönemi için Fark ve Sistem GMM yöntemleri kullanılarak araştırılmıştır. Netice olarak, kurumsal yapı göstergesi olarak modele dahil edilen ve ülkedeki cinsiyet adaleti vefırsat eşitliği ile iş bulma özgürlüğü gibi çeşitli toplumsal hürriyetleri ifade eden sivil özgürlükler değişkeninin, kadın istihdamı üzerinde pozitif ve anlamlı etkilerinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime: Ortadoğu, Kadın İş Gücü Katılımı, Kurumsal Yapı, Ekonomi Politik, Panel Veri

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Beşeri Bilimler Sosyoloji Kadın Araştırmaları İktisat Uluslararası İlişkiler

The Effects of Institutional Structure on Labor Participation of Women in The Middle East and North Africa

Öz:
The female population constitutes half of the global population and approximately thirty-nine percent of the total global labor force. It is noteworthy that this rate has not showed a significant change from the 1990s to the present day, when great changes and transformations took place in social life. Women’s participation in political, social and economic life is extremely important in order to raise future generations in a more qualified and healthy way and to increase the general welfare level of the society. In this study, it is aimed to examine the effects of the institutions that constitute the main dynamics and incentive elements of political, social and economic structure on women’s employment. In this respect, the determinants of female labor force participation in the countries of Middle East and North Africa, where the employment of women are extremely low, were investigated by using Difference and System GMM methods for the period of 1990-2016. As a result, it has been concluded that the civil liberties variable, which is included in the model as institutional structure indicator expressing various social freedoms such as gender justice, equal opportunies, andfreedom of employment in the country, have a positive and significant effect on women’s employment.
Anahtar Kelime: The Middle Eastand North Africa, Women’s Labor Participation, Institutional Structure, Political Economy, Panel Data.

Konular: Tarih Sosyal Çalışma Siyasi Bilimler Beşeri Bilimler Sosyoloji Kadın Araştırmaları İktisat Uluslararası İlişkiler
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akgeyik, T. (2016). Türkiye’de Kadınların İşgücü Piyasasına Katılımını Et- kileyen Faktörler: TÜİK Verileri Üzerine Bir Analiz. Sosyal Siyaset Konferansları 70(1): 30-53.
  • Artan S. & Hayaloğlu, P. (2014). Kurumsal Yapı ve İktisadi Yapı İlişkisi: Türkiye Örneği. Sosyo Ekonomi, (2014-2): 347-366.
  • Aytekin, B. (2017). Türkiye’de Kadın Emeğinin Etkinlik Sorunu ve Makro- ekonomik Etki Kanalları. Sayıştay Dergisi (107): 153-169.
  • Ayvaz Kızılgöz, Ö. (2012). Kadınların İşgücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1): 88-101.
  • Beneria L.& Sen, G. (1981). Development and Sexual Division of Labor. Journal of Women in Culture and Society, 7(2):279-298.
  • Buğra, A. (2010). Toplumsal Cinsiyet, İşgücü Piyasaları ve Refah Rejimleri: Türkiye’de Kadın İstihdamı. Tübitak Proje (No. 108K524).
  • Chamlou, S., Muzi, S & Ahmed, H. (2011). Understanding the Determinants of Female Labor Force Participation in the Middle East and North Africa Region: The Role of Education and Social Norms in Amman. Alma Laurea Working Papers (No. 31).
  • Çatalbaş, G. K. (2015). Kadınların İşgücüne Katılımını Belirleyen Faktörle- rin Belirlenmesi: Panel Veri Yaklaşımı. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(10): 249-280.
  • Çetin, T. (2012). Yeni Kurumsal İktisat. Sosyoloji Konferansları (45): 43-73.
  • Dayıoğlu, M.& Kırdar, M. G. (2010). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Ka- tılımında Belirleyici Etkenler ve Eğilimler. Ankara: DPT ve Dünya Bankası Refah ve Sosyal Politika Analitik Çalışma Programı Raporu, No:5.
  • Demirtaş, G. & Yayla, N. (2017). Küresel Entegrasyonun Kadın İstihdamı Üzerine Etkisi: Ampirik Bir İnceleme. Yaşar Üniversitesi Dergisi, 12 (48):339-349.
  • Duflo, E. (2012). Women Empowerment and Economic Development. Jour- nal of EconomicLiterature, 50(4): 1051-1079.
  • Fatima, A. & Sultana, H. (2009). Tracingoutthe U‐shape Relationship Between Female Labor Force Participation Rate and Economic De- velopment for Pakistan. International Journal of Social Economics, 36 (1/2):182-198.
  • Fischer, J. A. V. (2013). Globalization, Female Employment, and Regional Differences in OECD Countries. MPRA WorkingPaper (No. 45756).
  • Freedom House (2018). Freedom in the World Comparative and Historical Data: Country and Territory Ratings and Statuses, 1973-2018. https://freedomhouse.org/content/freedom-world-data-and-resources(Erişim: 22.09.2018)
  • Gaddis, I & Klasen, S. (2014). Economic Development, Structural Change, and Women’s Labor Force Participation. Journal of Population Eco- nomics (27): 639-681.
  • Giddens, A. (2018). Sosyoloji - Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş (7. Baskı). Çev: Ü. Y. Battal, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Goldin, C. (1994). The U-Shaped Female Labor Force Function in Economic Development and History. NBER Working Paper (No. 4707).
  • Günsoy, G. & Özsoy, C. (2012). Türkiye’de Kadın İşgücü, Eğitim ve Büyü- me İlişkisinin VAR Analizi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 49 (568): 23-42.
  • Hosney, S. H. (2015). Factors Influencing Female Labor Force Participation in Egypt and Germany: A Comperative Study. SOEP papers on Mul- tidisciplinary Panel Data Research (No. 286).
  • Iversen, T. & Rosenbluth, F. (2008). Work and Power: The Connection Bet- ween Female LaborForec Participation and Female Political Repre- sentaation. Annual Review of Political Sciences (11): 479-495.
  • Jaumotte, F. (2003). Female Labour Force Participation: Past Trends and Main Determinants in OECD Countries. OECD Economics Depart- ment Working Papers (No. 376).
  • Karagül, M. (2014). Kalkınma Sürecinde Üretim Faktörlerinin Yeniden Ta- nımlanması. Leges Ekonomik ve Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1(1): 1-11.
  • Kılıç, D.& Öztürk, S. (2014). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama. Amme İdaresi Dergisi, 47(1): 107-30.
  • Kılınç, N. Ş. (2015). Küresel Eğilimler Çerçevesinde Kadın İstihdamı. Ulus- lararası Emek ve Toplum Dergisi, 4(9): 120-135.
  • Kottis, A. P. (1990). Shifts over Time and Regional Variation in Women’s Labor Force Participation Rates in a Developing Economy. Journal of Development Economics (33): 117-132.
  • Küçükkalay, A. M. (2016). Dünya İktisat Tarihi (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
  • Lahoti, R. ve Swaminathan, H. (2013). Economic Development and Female Labor Force Participation in India. Feminist Economics, 22(2): 168- 195.
  • Lv, Z. & Yang, R. (2018). Does Women’s Participation in Politics Increase Female Labor Participation? Evidence from Panel Data Analysis. EconomicsLetters (170): 35-38.
  • Mehrotra, S. & Parida, J. K. (2017). Why is the Labour Force Participation of Women Declining in India?. World Development (98): 360-380.
  • Mammen, K. & Paxson, C. (2000). Women’s Work and Economic Develop- ment. The Journal of American Perspective, 14(4):141-164.
  • Moghadam, V. M. (1990). Democracy and Women’s Rights: Reflection on the Middle East and North Africa. International Seminar Comperative Studies on Family Democratization and Socio-Politics (24-26 Septem- ber 2008), Buenos Aires.
  • Moghadam V. M. (2011). Ortadoğu’da Kadınların Modernleşmesi. Youssef M. Choueiri (ed.), Ortadoğu Tarihi - Dini, Siyasi, Kültürel ve Ekono- mik Perspektiften İçinde (505-527), İstanbul: İnkilap Yayınları.
  • Morikawa, Y. (2015). The Opportunities and Challenges for Female Labor Force Participation in Morocco. Global Economy and Development Working Paper (No. 86).
  • Murray, J. Y. & Zhang-Zhang, Y. (2018). Insights on Women’s Labor Par- ticipation in Gul fCooperation Council Countries. Business Horizons, 61(5): 711-720.
  • Nam, S. (2001). Determinants of Female Labor Force Participation: A Study of Seoul, South Korea, 1970-1980. Sociological Forum, 6(4):641-659.
  • North, D. C. (2002). Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans. Çev: Gül Çağalı Güven, İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
  • Özer, M. & Biçerli, K. (2003-2004). Türkiye’de Kadın İşgücünün Panel Veri Analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 55-86.
  • Polanyi, K. (2008). Büyük Dönüşüm - Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kö- kenleri (7. Baskı). Çev: A. Buğra, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Psacharopoulos, G. & Tzannatos, Z. (1989). Female Labor Force Participation: An International Perspective. The World Bank Research Observes, 4(2).
  • Robinson, J. (2005). Female Labor Force Participation in the Middle East and North Africa. Wharton Research Scholars (No. 28).
  • Sorsa, P., Mares, J., Didier, M., Guimaraes, C., Rabate, M., Tang, G. & Tuske, A. (2015). Determinants of the Low Female Labor Force Parti- cipation in India. OECD Economics Department Working Paper (No. ECO/WKP(2015),25).
  • Sönmez, P. (2006). Küreselleşme, Avrupa Birliği ve İstihdam: Çalışma İliş- kilerinde Yaşanan Dönüşüm. Ankara Avrupa Çalışmaları Dergisi, 5(3): 177-98.
  • Taşseven, Ö., Altaş, D. & Ün, T. (2016). Determinants of Female Labor For- ce Participation in OECD Countries. Uluslararası Ekonomik Araştır- malar Dergisi, 2(2): 27-38.
  • Tansel, A. (2014). Economic Development and Female Labor Force Partici- pation in Turkey: Time-Series Evidence and Cross-Province Estima- tes. METU/ERC Working Paper (No.02/3).
  • Thévenon, O. (2013). Drivers of Female Labor Force Participation in the OECD Countries. OECD Social, Employment and Migration Working Papers (No. 145).
  • Tutar, F. & Yetişen, H. (2009). Türkiye’de Kadının Ekonomik Kalkınmada- ki Rolü. Niğde Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 3(2): 116-131.
  • United Nations (2015). The Millennium Development Goals Report 2015. USA.
  • UNDP (2013). Democracy and Gender Equality: The Role of the UN. USA.
  • Uysal, D., Keskin, R. & Sertkaya, Y. (2016). Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımlarını Belirleyen Faktörler Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. İktisadi Yenilik Dergisi, 3(2): 73-92.
  • Verick, S. (2014). Female Labor Force Participation in Developing Countri- es. IZA World of Labor Working Paper (No. 87).
  • Xu, L. (2015). Effects of Female Political Participation on Economic Growth: Evidence from Asian Countries. (Master Thesis), Swenska: Lund University School of Economics and Management.
  • Wacker, K., Cooray, A. & Gaddis, I. (2017). Globalization and Female Labor Force Participation in Developing Countries An Empirical (Re-)As- sessment, Globalization-Strategies and Effects. ed: B. J. Christensen ve C. Kowalczyk, USA: Springer.
  • World Bank (2011). World Development Report 2012 -GenderEqualityand Development. Washington DC.
  • World Bank (2018). World Development Indicators. http://databank.worl- dbank.org/data/repor ts.aspx?source=World-Development-Indicators (Erişim: 22.09.2018)
  • World Economic Forum (2018). The Global Gender Gap Report 2018. Ge- neva.
  • Yamak, R., Abdioğlu, Z. & Mert, N. (2012). Türkiye’de İşgücüne Katılımı Belirleyen Faktörler: Mikro Ekonomik Analiz. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2): 41-58.
  • Yıldırım, K. & Doğrul, G. (2008). Çalışmak ya da Çalışmamak:Türkiye’de Kentsel Alanlarda Yaşayan Kadınların İşgücüne Katılmama Karar- larının Olası Belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1): 239-262.
  • Zeren, F. & Savrul, B. K. (2017). Kadınların İşgücüne Katılım Oranı, Eko- nomik Büyüme, İşsizlik Oranı ve Kentleşme Oranı Arasındaki Saklı Koentegrasyon İlişkisinin Araştırılması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 15(30): 87-103.
  • Zungura, M., Nyemba, E. & Mutasa, F. (2013). The Relationship Between Democracy and Women Participation in Politics. Journal of Public Administration and Governance, 3(1): 168-176.
APA Yamak T, SAYGIN E, Gök A (2019). Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. , 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
Chicago Yamak Tahsin,SAYGIN Emre,Gök Adem Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. (2019): 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
MLA Yamak Tahsin,SAYGIN Emre,Gök Adem Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. , 2019, ss.67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
AMA Yamak T,SAYGIN E,Gök A Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. . 2019; 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
Vancouver Yamak T,SAYGIN E,Gök A Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. . 2019; 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
IEEE Yamak T,SAYGIN E,Gök A "Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi." , ss.67 - 97, 2019. 10.21798/kadem.2019153605
ISNAD Yamak, Tahsin vd. "Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi". (2019), 67-97. https://doi.org/10.21798/kadem.2019153605
APA Yamak T, SAYGIN E, Gök A (2019). Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 5(1), 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
Chicago Yamak Tahsin,SAYGIN Emre,Gök Adem Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi 5, no.1 (2019): 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
MLA Yamak Tahsin,SAYGIN Emre,Gök Adem Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, vol.5, no.1, 2019, ss.67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
AMA Yamak T,SAYGIN E,Gök A Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi. 2019; 5(1): 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
Vancouver Yamak T,SAYGIN E,Gök A Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi. KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi. 2019; 5(1): 67 - 97. 10.21798/kadem.2019153605
IEEE Yamak T,SAYGIN E,Gök A "Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi." KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi, 5, ss.67 - 97, 2019. 10.21798/kadem.2019153605
ISNAD Yamak, Tahsin vd. "Ortadoğu ve Kuzey Afrika’da Kurumsal Yapının Kadınların İş Gücüne Katılım Oranı Üzerindeki Etkisi". KADEM Kadın Araştırmaları Dergisi 5/1 (2019), 67-97. https://doi.org/10.21798/kadem.2019153605