DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Yıl: 2019 Cilt: 9 Sayı: 18 Sayfa Aralığı: 319 - 338 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 27-05-2020

DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Günümüzde tüketim, ihtiyaçları karşılamak için kullanılan bir araç olmaktan çıkmış, bir amaç haline gelmiştir. İnsanlar kontrolsüz ve aşırı şekilde tüketim yapmakta, böyle davranmadıkları zamanlarda psikolojik olarak rahatsız olmaktadırlar. Gereksiz yere yapılan tüketim, çevreye zarar vermekte, bu zarar da insanları kötü şekilde etkilemektedir. Çevre korunması din bakımından önemlidir. Çünkü, dinler sadece insanlar arasındaki ilişkileri değil, insanların diğer canlılarla ve doğayla olan ilişkilerini düzenlemektedir. Dini değerler, tüketici davranışlarını etkileyen faktörler arasında yer almaktadır. İnsanlar dini inanışları gereği ne tükettiklerine de dikkat etmektedirler. Dinde israfın haram olduğu ve çevreye önem verilmesi gerektiği göz önüne alındığında da, dini değerlerine bağlı olan insanların daha az tüketeceği ve çevreyezarar vermeyeceği düşünülmektedir. Bu araştırmanın amacı, tüketicilerin sahip olduğu dini değerlerin takıntılı satın alma eğilimi ve çevreye yönelik tutum üzerindeki etkilerini ortaya çıkartmaktır. Yüz yüze anket yöntemi kullanılarak yapılan araştırmanın örneklemini Mersin'de ikamet eden 401 tüketici oluşturmaktadır. Araştırmada faktör, korelasyon ve regresyon analizleri kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, takıntılı satın alma eğilimini dışsal dini değerler pozitif olarak, çevreye yönelik tutumu ise içsel dini değerler pozitif, dışsal dini değerler ise negatif olarak etkilemektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi İşletme

A STUDY TO DETERMINE THE EFFECT OF RELIGIOUS VALUES ON COMPULSIVE BUYING TENDENCY AND ATTITUDE TOWARDS ENVIRONMENT

Öz:
Nowadays, consumption has become a purpose rather than a tool used to meet needs. People consume uncontrollably and excessively, they are psychologically disturbed when they do not act like that. Unnecessary consumption is harmful to the environment, this damage also affects people badly. Environmental protection is also important in terms of religion. Because religions not only regulate the relationship among people, but also they regulate people relationship with other living creatures and nature. Religious values are among the factors that affect the behaviors of consumers. People pay attention to what they consume because of their religious beliefs. When the facts that wastage is forbidden by religion and environmental protection is importance in religion are considered, it is thought that religious people will consume less and won’t give any harm to the environment. Therefore, the aim of the research is to determine the effect of religious values of consumers on compulsive buying tendency and attitude towards environment. The research data is collected by face-to-face surveys. 401 consumers living in Mersin compose the sample of the research. Factor, correlation and regression analyzes were used in the study. According to the results of the research, compulsive buying tendency is positively influenced by external religious values. While the internal religious values positively affect attıtude towards envıronment, external religious values negatively affect it.
Anahtar Kelime:

Konular: Din Bilimi İşletme
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akarsu T. N. & Yeniaras, V. (2014). Müslüman Dindarlık, Plansız Alışverişe Olan Yatkınlık, Fiyat-Değer Bilinci ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık Durumu: Bir Temel Düzenleyici Model Analizi, İktisat İşletme Finans, 29 (343), 09-38.
  • Akyüz, H. (2014). Çevre Dostu Bir Peygamber: Hz. Muhammed, International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(2),107-126.
  • Allport, G. & Ross, M. (1967). Personal Religious Orientation and Prejudice, Journal of Personality and Social Psychology, 5(4), 432-443.
  • Ardoğan, R. (2012). Tüketim, Nüfus ve Çevre Sorunları: Orantısız Denklem, Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 1(4), 81-106.
  • Atılgan, K. (2012). Marka Denkliğini Oluşturan Boyutların Referans Fiyat Oluşumuna Etkisinin Hafif Ticari Araç Markaları Üzerinde İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Baylan, E. (2009). Doğaya İlişkin İnançlar, Kültür ve Çevre Sorunları Arasındaki İlişkilerin Kuramsal Bağlamda İrdelenmesi, Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 1(2):67-74.
  • Bayyiğit, M. (2002). Çevre Problematiği ve Din, Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, 39–50.
  • Bozacı, İ. & Güler, Y. B. (2015). Dini Grup Bağlılığı ile Tüketici Tercihleri İlişkilerinin İncelenmesi: Kırıkkale İlinde Gerçekleştirilen Bir Alan Araştırması, International Journal of Science Culture and Sport (IntJSCS),3,163-176.
  • Coşkun, R., Altunışık, R., Bayraktaroğlu, S. & Yıldırım, E. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (SPSS Uygulamalı) 8. baskı, Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
  • Çubukçuoğlu, M. E. & Haşıloğlu, S. B. (2012). Dindarlık Olgusunun Satın Alma Davranışı Faktörleri Üzerinde Etkisi, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 4 (1):1-18.
  • Dunlap, R. & Van L. K. (1978). The New Environmental Paradigm: A Proposed Measuring instrument and Preliminary Results”. Journal of Environmental Education, 9, 10–19.
  • Durmuş, B., Yurtkoru, S. & Çinko, M. (2011). Sosyal Bilimlerde SPSS İle Veri Analizi (4.bs.), İstanbul: Beta Yayınevi.
  • Dünya Vahşi Yaşam Fonu (2016). Yaşayan Gezegen Raporu, http://www.utikad.org.tr/db/files/
  • Yasayan_Gezegen_2016_WWF.pdf, (11.01.2007).
  • Emodi, S. & Hergenrader, M. (2014). Religion and Environmental Worldviews, Environmental Studies Undergraduate Student Theses, The Environmental Studies Program at the University of Nebraska-Lincoln, http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1143 &context=envstudtheses, (12.01.2017).
  • Faber R. & O’Guinn T. (1992). A Clinical Screener For Compulsive Buying, Journal Consumer Research, 19, 459–69.
  • Haque, A., Rahman, S., & Haque, M. (2011). Religiousity, Ethnocentrism and Corporate Image Towards the Perception of Young Muslim Consumers: Structural Equation Modelling Approach, European Journal of Social Sciences, 23(1), 98–108.
  • Horenstein, A. (2010), The Relationship Between Religious Attitudes and Concern For The Environment, http://static1.1.sqspcdn.com/static/f/1528810/23322800/1376593986833/ Horenstein +Aaron.pdf?token=ugIQX2epD7NtafmKk2AMQjkRAwM%3D, (06.02.2017).
  • Islam, T. & Chandrasekaran, U. (2015). Religiosity and Ecologically Conscious Consumption Behaviour, Asian Journal of Business Research, 5(2),18-30.
  • Güngördü, A. (2016). Aile Değerleri ve Dindarlığın Plansız Satın Alma Eğilimi Üzerine Etkilerine Yönelik Bir Yapısal Eşitlik Modeli, Journal of Business Research-Türk, 8(1), 342-359.
  • Karaduman, İ. (2016). The Role of Religious Sensibilities on The Relationship Between Religious Rules and Hedonic Product Consumption Behavior In Turkey, International Journal of Humanities and Social Science Invention, 5(4), 12-20.
  • Keleş, C. (2007). Yeşil Pazarlama Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Tüketme Davranışları ve Yeşil Ürünlerin Tüketiminde Kültürün Etkisi İle İlgili Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Keleş, R. & Hamamcı, C. (1993). Çevre Bilimi, Ankara: İmge Kitabevi.
  • Korur, M. G. & Kimzan, H. S. (2016). Takıntılı Satın Alma Eğilimi ve Alışveriş Sonrası Pişmanlık İlişkisinde Kontrolsüz Kredi Kartı Kullanımının Rolü: AVM Müşterileri Üzerine Bir Araştırma, Tüketici ve Tüketim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 43-71.
  • Köker, S. (2016). Köfte Yağmuru Adlı Animasyon Filmde Yedi Büyük/Ölümcül Günah, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17), 256-271.
  • Köroğlu, C. Z. (2012), Tüketim Kültürü ve Din, Ankara: Afşar Yayınevi.
  • Lee, S. H. & Workman, J. (2015). Compulsive Buying and Branding Phenomena, Journal of Open Innovation: Technology, Market and Complexity, 1(3),1-12.
  • Madni, A. R., Hamid, N. A. & Rashid, S. M. (2016). An Association Between Religiosity and Consumer Behavior: A Conceptual Piece, The Journal of Commerce, 8(3), 58-65.
  • Manchanda, R. (2014). Materialism and Green Purchase Behaviour: Relationship Analysis, International Refereed Research Journal, 5(4), 171-181.
  • Mathur, A. (2015). The Effect of Religiosity and Physical Vanity on Materialism, Compulsive Buying, and Fashion Innovativeness: A Cross-cultural Study, Proceedings of the Northeast Decision Sciences Conference held at Boston, March 2015 (electronic proceedings).
  • Nakip, M. (2006). Pazarlama Araştırmaları Teknikler ve SPSS Destekli Uygulamalar, Ankara: Seçkin Yayınevi.
  • Nasr, S. H. (1990). İslam ve Çevre Bunalımı, Çev. Mevlüt Uyanık, İslami Araştırmalar Dergisi, 4(3),155-174. OECD (2012). 2050 Çevre Tahmin Raporu, http://www.oecdilibrary.org/docserver/ download/971201ve5.pdf, (06.02.2017).
  • O’Guinn, T. & Faber, R. (1989). Compulsive Buying: A Phenomenological Exploration, Journal of Consumer Research, 16, 147-157.
  • Okutan, S., Bora, B. & Altunışık R. (2013). Keşifsel Satın Alma Eğilimleri ve Bu Eğilimlerin Plansız, Takıntılı ve Hedonik Satın Alma Tarzıyla Olan İlişkisinin İncelenmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(3), 117-136.
  • Oruçhan, O. (2014). Hz. Peygamber’in Sünnetinde Çevre Duyarlılığı: Ahlâkî Bir Örneklik, 2nd International Symposıum On Environment Morality, 24-26.10.2016, Adıyaman.
  • Purutçuoğlu, E. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Demografik Özellikleri ve Materyalist Eğilimleri İle Çevreye Yönelik Tutum ve Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Richins, M.L. & Dawson, S. (1992). A Consumer Values Orientation For Materialism and Its Measurement: Scale Development and Validation, Journal Of Consumer Research, 19, 303-316.
  • Ridgway, N., Kukar-Kinney, M. & Monroc, K. (2008). An Expanded Conceptualization and a New Measure of Compulsive Buying, Journal of Consumer Research, 35, 622-639.
  • Seki, A. O. (2010). Hz. Peygamber'in Hadislerinde Çevre Bilinci, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
  • Tiltay, M. A. (2010). Materyalist Eğilim, Dini Değerler, Marka Bağlılığı ve Tüketici Ahlakı Arasındaki İlişkiler, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
  • Türkiye İstatistik Kurumu (2016). Mersin Nüfusu, https://biruni.tuik.gov.tr/gosterge/?locale=tr, (10.02.2017).
  • Uysal, E. (2005). Dindarlığın Ahlaki Temelleri Üzerine Bazı Düşünceler, Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14(1), 41–59.
  • Ünal, V. (2010). Çevre Sorunları ve Dindarlık İlişkisi “Kayseri Örneği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Yıldırım, Z. (2012). Kur’an ve Çevre Sorunları, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 38, 67-100.
APA BOZYIGIT S (2019). DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. , 319 - 338.
Chicago BOZYIGIT SEZEN DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. (2019): 319 - 338.
MLA BOZYIGIT SEZEN DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. , 2019, ss.319 - 338.
AMA BOZYIGIT S DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 319 - 338.
Vancouver BOZYIGIT S DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 319 - 338.
IEEE BOZYIGIT S "DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA." , ss.319 - 338, 2019.
ISNAD BOZYIGIT, SEZEN. "DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA". (2019), 319-338.
APA BOZYIGIT S (2019). DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 319 - 338.
Chicago BOZYIGIT SEZEN DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 9, no.18 (2019): 319 - 338.
MLA BOZYIGIT SEZEN DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, vol.9, no.18, 2019, ss.319 - 338.
AMA BOZYIGIT S DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 9(18): 319 - 338.
Vancouver BOZYIGIT S DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 9(18): 319 - 338.
IEEE BOZYIGIT S "DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA." Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9, ss.319 - 338, 2019.
ISNAD BOZYIGIT, SEZEN. "DİNİ DEĞERLERİN TAKINTILI SATIN ALMA EĞİLİMİ VE ÇEVREYE YÖNELİK TUTUM ÜZERİNDEKİ ETKİSİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA". Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi 9/18 (2019), 319-338.