DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI
Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 23 Sayfa Aralığı: 151 - 168 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.18092/ulikidince.476930 İndeks Tarihi: 04-06-2020
DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI
Öz: Son dönemlerde Türkiye ekonomisinde döviz kurlarında aşırı dalgalanmalar yaşanmıştır. Bu durum dövizkurunu etkileyen faktörlerin araştırılmasını önemli kılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye ekonomisinde dövizkurunu belirleyen etmenler araştırılmıştır. Çalışmada 2003M01-2018M06 dönemini kapsayan aylık verilerleARDL sınır testi uygulanmıştır. Çalışmanın ilgili literatüre katkısı iki yönlüdür. Birincisi, güncel verilerle analizyapılmıştır. İkincisi, daha önce yapılmış çalışmalardan farklı olarak analize, Merkez Bankası döviz rezervlerideğişkeni dahil edilmiştir. Çalışma sonucunda, döviz kuru ile seçilen makroekonomik değişkenler arasındauzun dönemli birilişki olduğu tespit edilmiştir. Kısa ve uzun dönemde cari açık, dış ticaret açığı, Merkez Bankasıdöviz rezervi ve TÜFE değişkenleri döviz kuruna pozitif etki yapmaktadır. Faiz değişkeninin döviz kuruüzerindeki etkisi ise negatif tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: ECONOMIC FACTORS OF DETERMINING EXCHANGE RATE: ARDL BOUNDS TESTING APPLICATION FOR TURKEY
Öz: Excessive fluctuations in exchange rates for Turkish economy has experienced recently. This situation makes it important to investigate the factors affecting the exchange rate. In this study, the factors that determine the exchange rate in Turkey's economy has been investigated. In the study, ARDL bound test was applied with monthly data (2003M01-2018M06). The contribution of the study to the related literature is twofold. Firstly, an analysis was made with current data. Secondly, the Central Bank foreign exchange reserves variable was included in the analysis. As a result of the study, it was determined that there is a long-term relationship between the exchange rate and the macroeconomic variables selected. In the short and long term, the current account deficit, the foreign trade deficit, the Central Bank FX reserves and the CPI variables had a positive effect on the exchange rate. The effect of interest variable on exchange rate was determined as negative.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abdalla, I. S. A. ve Murinde, V. (1997). Exchange Rate and Stock Price Interactions in Emerging Financial Markets: Evidence on India, Korea, Pakistan and the Philippines. Applied Financial Economics, 7, 25-35.
- Aktaş, C. (2010). Türkiye’de Reel Döviz Kuru ile İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin VAR Tekniğiyle Analizi. Bülent Ecevit Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6 (11), 123-140.
- Alper, F. Ö. ve Alper, A. E. (2017). Karbondioksit Emisyonu, Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi İlişkisi: Türkiye İçin Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Sosyoekonomi, 25 (33), 145-156.
- Arize, A. C., Osang, T. ve Slottje, D. J. (2000). Exchange-Rate Volatility and Foreign Trade: Evidence From Thirteen LDC's. Journal of Business & Economic Statistics, 18 (1), 10-17.
- Arltova, M. ve Fedorova, D. (2016). Selection of Unit Root Test on The Basis of Length of The Time Series and Value of AT (1) Parameter. Statistika, 96 (3), 47-64.
- Başar, S. ve Temurlenk, M. S. (2007). Çevreye Uyarlanmış Kuznets Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (1), 1-12.
- Cheung, Y. W. ve Sengupta, R. (2013). Impact of Exchange Rate Movements on Exports: An Analysis of Indian Non-Financial Sector Firms. Journal of International Money and Finance, 39, 231-245.
- Çavuşoğlu, A. T. (1997). Sticky-Price Monetary Model of Exchange Rate: A Cointegration Analysis. ERC Working Papers 1997 Series, 1-18.
- Dornbusch, R. (1976). Expectations and Exchange Rate Dynamics. Journal of Political Economy, 84 (6), 1161-1176.
- Fang, W. S., Lai, Y. H., Miller, S. M. (2009). Does Exchange Rate Risk Affect Exports Asymmetrically? Asian Evidence. Journal of International Money and Finance, 28, 215-239.
- Gali, J. ve Monacelli, T. (2005). Monetary Policy and Exchange Rate Volatility in a Small Open Economy. Review of Economic Studies, 72, 707-734.
- Grier, K. B. ve Smallwood, A. D. (2013). Exchange Rate Shocks and Trade: A Multivariate GARCH-M Approach. Journal of International Money and Finance, 37, 282-305.
- Güney, A. (2015). Döviz Kuru Teorileri ve Türkiye'de Döviz Kurunun Belirleyicileri. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Hoggarth, G. ve Sterne, G. (1997). Capital Flows: Causes, Consequences and Policy Responses. Centre for Central Banking Studies, No:14, Bank of England, London.
- Kaplan, F. ve Yapraklı, S. (2014). Ekonomik Kırılganlık Endeksi Göstergelerinin Döviz Kuru Üzerindeki Etkileri: Kırılgan 12 Ülke Üzerine Panel Veri Analizi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6 (3), 111-121.
- Kara, H. ve Öğünç, F. (2012). Döviz Kuru ve İthalat Fiyatlarının Yurt İçi Fiyatlara Etkisi. İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 27 (317), 9-28.
- Karaca, O. (2005). Türkiye’de Faiz Oranı ile Döviz Kuru Arasındaki İlişki: Faizlerin Düşürülmesi Kurları Yükseltir Mi? Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni, 2005/14, Ankara.
- Kubar, Y., Peker, A. E. ve Özcan, C. C. (2011). Türkiye’de Döviz Kurunun Belirleyicileri: Bir Eşbütünleşme Yaklaşımı. Uluslararası 9. Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, 2991-3002, Saraybosna-Bosna Hersek.
- Kwiatkowski, D., Phillips, P. C. B., Schmidt, P. ve Shin, Y. (1992). Testing The Null Hypothesis of Stationarity Against the Alternative of A Unit Root, How Sure Are We That Economic Time Series Have a Unit Root? Journal of Econometrics, 54, 159-178.
- Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows From Low-Income to High Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-U.S. Migration 1972-2001. Contemporary Economic Policy, 24 (2), 332-342.
- Oskooee, M. B. ve Aftab, M. (2017). On the Asymmetric Effects of Exchange Rate Volatility on Trade Flows: New Evidence from US-Malaysia Trade at the Industry Level. Economic Modelling, 63, 86-103.
- Pesaran, H. Shin, Y. ve Smith R. J. (2001). Bound Testing Approaches to the Analysis of Long Run Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16 (3), 289-326.
- Saatçioğlu, C. ve Karaca, O. (2004). Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (2), 183-195.
- Shahbaz, M. ve Lean, H. H. (2012), Does Financial Development Increase Energy Consumption? The Role of Industrialization and Urbanization in Tunisia. Energy Policy, 40, 473-479.
- Şimşek, M. (2004). Türkiye’de Reel Döviz Kurunu Belirleyen Uzun Dönemli Etkenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5 (2), 1-24.
- Tapşın, G. ve Karabulut, A. T. (2013). Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26, 190- 205.
- Tarı, R. ve Yıldırım, D. Ç. (2009). Döviz Kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye İçin Bir Uygulama. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim Ve Ekonomi Dergisi, 16 (2), 95-105.
- Terzi, H. ve Kurt S. (2007). Türkiye'de Dolarizasyon Sürecinde Döviz Kuru ve Enflasyon İlişkisi. Ekonomik Yaklaşım, 18 (64), 1-22.
- Yurdakul, F. (2016). Döviz Kuru Modellemesi ve Türkiye Üzerine Bir Uygulama (Bölüm 1). Gazi Kitabevi: Ankara.
| APA | ŞİT M, KARADAĞ H (2019). DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. , 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| Chicago | ŞİT Mustafa,KARADAĞ Haydar DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. (2019): 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| MLA | ŞİT Mustafa,KARADAĞ Haydar DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. , 2019, ss.151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| AMA | ŞİT M,KARADAĞ H DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. . 2019; 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| Vancouver | ŞİT M,KARADAĞ H DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. . 2019; 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| IEEE | ŞİT M,KARADAĞ H "DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI." , ss.151 - 168, 2019. 10.18092/ulikidince.476930 |
| ISNAD | ŞİT, Mustafa - KARADAĞ, Haydar. "DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI". (2019), 151-168. https://doi.org/10.18092/ulikidince.476930 |
| APA | ŞİT M, KARADAĞ H (2019). DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0(23), 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| Chicago | ŞİT Mustafa,KARADAĞ Haydar DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 0, no.23 (2019): 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| MLA | ŞİT Mustafa,KARADAĞ Haydar DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, vol.0, no.23, 2019, ss.151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| AMA | ŞİT M,KARADAĞ H DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2019; 0(23): 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| Vancouver | ŞİT M,KARADAĞ H DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi. 2019; 0(23): 151 - 168. 10.18092/ulikidince.476930 |
| IEEE | ŞİT M,KARADAĞ H "DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI." Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 0, ss.151 - 168, 2019. 10.18092/ulikidince.476930 |
| ISNAD | ŞİT, Mustafa - KARADAĞ, Haydar. "DÖVİZ KURUNU BELİRLEYEN EKONOMİK FAKTÖRLER: TÜRKİYE EKONOMİSİ İÇİN ARDL SINIR TESTİ UYGULAMASI". Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi 23 (2019), 151-168. https://doi.org/10.18092/ulikidince.476930 |
