Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris
Yıl: 2019 Cilt: 3 Sayı: 20 Sayfa Aralığı: 312 - 331 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-07-2020
Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris
Öz: “XIX. yüzyılın” ve aynı anlama gelmek üzere “Modernitenin Başkenti” olarak anılan Paris, bunlardanda önce oryantalizmin başkentidir.Fransız sanatçıların XIX. yüzyıl başlarından itibaren geliştirdiği resim tarzının adı olarak ortayaçıkan oryantalizm kavramı, hızla diğer sanatlara taşınmış, zamanla Doğu’ya ilişkin Batılıdüşünsel, sanatsal, siyasal hemen tüm pratiklerin ortak adına dönüşmüştür.Oryantalizmi tarihsel bir olgu olmaktan çıkarıp sorunsallaştıran Edward Said, tarihsel kökenleriniantikiteye dayandırmakla birlikte, onun kurumsallaşıp sistematik uygulama halini almasınınmiladı olarak 1798’i; Mısır’ın işgalini işaret etmektedir. Oysa tarihsel süreç Batı için Doğu’nungiriş kapısının İstanbul olduğunu göstermektedir.Elçilik kayıtlarından seyahatnamelere, tacirlerden sanatçılara resmi, sivil Batılı özneninDoğu’ya ilişkin öncelikli imge kaynağı İstanbul’dur. XVII. yüzyıl sonlarında Fransa’nın İstanbul’uişgal tasarıları, şehrin ve Doğu’nun Batılı aktörlerce imgesel, sözel, teatral, görsel olarak yenidenüretilip tüketilmesine dönüşmüştür. Bu pratik XVIII. yüzyıldan itibaren İstanbul’un da dönüşümünügetirmiştir.Paris-İstanbul ilişkisi, oryantalizmin tarihsel, coğrafi kaynaklarını ve evrimini ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime: Two Bedrocks of Orientalism: Istanbul and Paris
Öz: Before being the capital of the 19th Century and “modernity”, Paris is the bedrock of orientalism. The concept of orientalism emerged in the 19th century as the name of an artistic style developed by French painters, spread to other fields of art. In time, the concept came to signify all ideational and political practices on the part of the Occident with the Orient as their subject. Edward Said, who problematized the concept as something beyond a mere historical fact, points at 1798, i.e. Egypt’s occupation as the moment of institutionalization and systematization of Orientalism (though he traces it back to the antiquity). However, history demonstrates that the gateway to the Orient for the Occident has been in fact Istanbul. Istanbul is the prior origin of imagery of the West about the East – from the recordings of the embassies to merchants and artists. The plans of France to conquer Istanbul eventuated the city and the East to be regenerated and exploited by the West from the imaginary, verbal and visual points of view. This also has brought the transformation of Istanbul since XVIII. century. The relation between Paris and Istanbul demonstrates the historical and geographical origins and the evolution of Orientalism.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Aksoy, B. (2003). Avrupalı Gezginlerin Gözüyle Osmanlılarda Müzik. İstanbul: Pan Yayıncılık.
- And, M. (1958). Gönlü Yüce Türk. Ankara: Dost Yayınları.
- Antognazza, M. R. (2012). Leibniz. (Çev. O. Düz). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Aydın, C., Görgün, T. (1998). Herbelot, Barthélemy de Molainville d’. İslam Ansiklopedisi, C. 17. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Benjamin, W. (1993) XIX. Yüzyılın Başkenti Paris (Çev. A. Cemal). Pasajlar içinde (ss. 87–107) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Bilici, F. (2004). XIV. Louis’nin İstanbul’u Fetih Planı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Boppe, A. (1998). XVIII. Yüzyıl Boğaziçi Ressamları (Çev. N. Y. Celbiş). İstanbul: Pera Turizm.
- Braudel, F. (2004). Maddi Uygarlık C. I – Gündelik Hayatın Yapıları (Çev. M. A. Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Brummet, P. (2015). Mapping the Ottomans: Sovereignty, Territory, and Identity in the Early Modern Mediterranean. New York: Cambridge University Press.
- Coşkun, Z. (2019). Oryantalizm, Edward Said Ve Sanat Tarihinde Değişimler. Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. ISSN: 2587-2621, 2 (3), ss. 215-247. İstanbul.
- Couto, D. (Ed.). (2010). Harp ve Sulh Avrupa ve Osmanlılar (Çev. Ş. Tekeli). İstanbul: Kitabevi Yayınları.
- Djuvara, T. G. (2017). Türk İmparatorluğunun Paylaşılması Hakkında Yüz Proje (Çev. P. Tacar). İstanbul: İş Kültür Yayınları.
- Dobie, M. (2007). Orientalism, Colonialism, and Furniture in Eighteenth-Century France. D. Goodman, K. Noberg (Ed.), Furnishing the Eighteenth Century içince (ss. 13-36). New York: Routledge.
- Ferwerda, F. F. (1992). Michel Baudier. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi cilt 5 içinde (ss. 211-212). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı.
- Galland, A. (1987). İstanbul’a Ait Günlük Anılar (Çev. N. S. Örik). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Galland, A. (2003). İzmir Gezisi. (Çev. E. Üyepazarcı). İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yayınları.
- Germaner, S., İnankur, Z. (2002). Oryantalistlerin İstanbulu. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Ghobrial, J-P. A. (2013). The Whispers of Cities: Information Flows in Istanbul, London, and Paris in the Age of William Trumbull. Oxford: Oxford Universty Press.
- Göçek, F. M. (1987). East Encounters West. New York: Oxford Universty Press.
- Grelot, J. (1998). İstanbul Seyahatnamesi (Çev. M. Selen). İstanbul: Pera Turizm Yayınları.
- Grosrichard, A. (2004). Sultan’ın Sarayı (Çev. A. Çakıroğlu). İstanbul: Aykırı Yayınları.
- Harvey, D. (2012). Paris, Modernitenin Başkenti (Çev. Berna Kılınçer). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Hellman, H. (2011). Büyük Çekişmeler (Çev. F. Baytok). Ankara: TÜBİTAK.
- Hentsch, T. (1996). Hayali Doğu (Çev. S. Dolanoğlu). İstanbul: Metis Yayınları.
- Hitzel, F. (Ed. 1995). Dil Oğlanları ve Tercümanlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Hodson, D. (2013). A Would-Be Turk: Louis XIV in Le Bourgeois gentilhomme, https://doi.or g/10.1179/026510610X12713438444792.
- Longino, M. (2000). Imagining the Turk in Seventeenth-century France: Grelot's Version. Duke University, http://people.duke.edu/~michelel/projects/visions/1.html (18 Mayıs 2019’da ulaşılmıştır).
- Longino, M. (2015). French Travel Writing in the Ottoman Empire: Marseilles to Constantinople, 1650-1700. New York: Routledge.
- Mantran, R. (1990). 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul (Çev. M. A. Kılıçbay ve E. Özcan). Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Mantran, R. (1991). 16 ve 17. Yüzyılda İstanbul’da Gündelik Hayat. (Çev. M. A. Kılıçbay). İstanbul: Eren Yayıncılık
- Marzolph, U. (2015). A Scholar in the Making: Antoine Galland’s Early Travel Diaries in the Light of Comparative Folk Narrative Research. Middle Eastern Literatures, 3(18) içinde (ss. 283– 300). (http://dx.doi.org/10.1080/1475262X.2016.1199095).
- McCabe, I. B. (2008). Orientalism in Early Modern France Eurasian Trade, Exoticism, and the Ancien Régime. Oxford-New York: Berg Publishers.
- McCluskey, P. (2016). An Ottoman envoy in Paris: Süleyman Ağa’s mission to the court of Louis XIV, 1669. Osmanlı Araştırmaları / The Journal of Ottoman Studies, XLVIII, ss. 337-355. İstanbul: TDV-İSAM (Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi). Melling, A-I. (2012). İstanbul ve Boğaz Kıyılarına Pitoresk Seyahat (Çev. İ. C. Schick). İstanbul: Denizler Kitabevi.
- Moliére, (J.-B.). Kibarlık Budalası. (Çev. T. Türk). İstanbul: Oda Yayınları.
- Montesqueiu, C-L. S. (2015). İran Mektupları. (Çev. B. Günen). İstanbul: İş Kültür Yayınları.
- Nochlin, L. (1983). The Imaginary Orient. Art in Amerika, ss. 119 – 131 / 186 – 189.
- Ortaylı, İ. (1987). İstanbul’dan Sayfalar. İstanbul: Hil Yayınları. Öndeş, O., Makzume, E. (2000). Lale Devri Ressamı Van Mour. İstanbul: Aksoy Yayınları
- Öztuna, Y. (1989). Türk Tarihinden Yapraklar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
- Racine, J. (1999). Bayazıt, (Çev. R. N. Drago). İstanbul: Cumhuriyet Kitap.
- Rado, Ş. (2006). Paris’te Bir Osmanlı Sefiri -Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Seyahatnamesi- İstanbul: İş Kültür Yayınları.
- Said, E. W. (2000). Kış Ruhu (Çev.-Ed. T. Birkan). İstanbul: Metis Yayınları.
- Said, E. W. (2001). Şarkiyatçılık (Çev. B. Ülner). İstanbul: Metis Yayınları.
- Said, E. W. (2006). Müzikal Nakışlar. (Çev. G. Ç. Güven). İstanbul: Agora Kitaplığı.
- Tavernier, J. B. (2006). Tavernier Seyahatnamesi (Çev. T. Tunçdoğan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Tavernier, J. B. (2007). 17. Yüzyılda Topkapı Sarayı (Çev. T. Tunçdoğan). İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Toprak, Z. (1994). Dünden Bugüne İstanbul’un Nüfusu 1478-1950. Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. 6, ss. 108-111. İstanbul: Tarih Vakfı.
- Toros, T. (1968). XVII. Asırda Kahveyi Fransa’ya Tanıtan Türk Elçisi. Hayat Tarih Mecmuası, 11, ss. 25-28. İstanbul.
- Tournefort, J. (2005). Tournefort Seyahatnamesi (Çev. A. Berktay). İstanbul: Kitap Yayınevi.
- Ulusoy-Pannuti A. (2016). Paris'in 'Türkçe konuşan' kütüphanesi. Radikal, 20/01/2016, http:// www.radikal.com.tr/kultur/parisin-turkce-konusan-kutuphanesi-1499133. (18 Mayıs 2019’da ulaşılmıştır.)
- Van Dyk, G. (2017). The Embassy of Soliman Aga to Louis XIV: Diplomacy, Dress, and Diamonds. emaj art jounal. https://emajartjournal.com/special-editions/cosmopolitan-moments. (15 Mayıs 2019’da ulaşılmıştır.)
- Yücedağ, G. (2018). Two Views to the Ilnesses and Cure Methodson on The Land of Ottoman At The End of The 17th Century: Antoine Galland and John Covel. (http://socialsciences. eurasianacademy.org) http://doi.org/10.17740/eas.soc.2018.V18-07. (17 Mayıs 2019’da ulaşılmıştır.)
| APA | COŞKUN Z (2019). Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. , 312 - 331. |
| Chicago | COŞKUN Zeki Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. (2019): 312 - 331. |
| MLA | COŞKUN Zeki Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. , 2019, ss.312 - 331. |
| AMA | COŞKUN Z Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. . 2019; 312 - 331. |
| Vancouver | COŞKUN Z Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. . 2019; 312 - 331. |
| IEEE | COŞKUN Z "Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris." , ss.312 - 331, 2019. |
| ISNAD | COŞKUN, Zeki. "Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris". (2019), 312-331. |
| APA | COŞKUN Z (2019). Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3(20), 312 - 331. |
| Chicago | COŞKUN Zeki Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 3, no.20 (2019): 312 - 331. |
| MLA | COŞKUN Zeki Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, vol.3, no.20, 2019, ss.312 - 331. |
| AMA | COŞKUN Z Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 3(20): 312 - 331. |
| Vancouver | COŞKUN Z Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris. MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 2019; 3(20): 312 - 331. |
| IEEE | COŞKUN Z "Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris." MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 3, ss.312 - 331, 2019. |
| ISNAD | COŞKUN, Zeki. "Oryantalizmi Doğuran İki Başkent: İstanbul – Paris". MSGSÜ Sosyal Bilimler Dergisi 3/20 (2019), 312-331. |
