Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 429 - 446 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.22700 İndeks Tarihi: 19-06-2020

MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ

Öz:
Antik çağlarda Sypylos adıyla bilinen dağın kuzey eteklerindekurulan Manisa (Magnesia Ad Sipylus), tarihsel süreç içinde yaşamınıkesintisiz sürdürebilmiş önemli kentlerden birisidir. Kentin köklü tarihive kültürel kodlarını yansıtan mimari mirası, korunmaya değer önemliniteliklere sahiptir. Tarihsel süreçte sosyolojik, kültürel ve teknolojikgelişmelerden etkilenen kentler doğal bir şekilde büyümüş, değişmiş vedönüşmüştür. Bu değişimler sonucu günümüzde tescillenmiş bazıyapıların özgün fonksiyonlarını yitirdiği görülmüştür. Bu çalışmadaManisa şehir merkezinde yer alan ve günümüze ulaşan seçili sıbyanmekteplerinin yerleşim, planlama ve yapısal özelliklerinin geçmişte vegünümüzde taşıdıkları anlamlar değerlendirilmiştir. Kentsel mekanıtanımlayan bir öğe olarak Sıbyan Mekteplerinin sokakla ve onuntanımladığı mekanla olan diyaloğunu ve bu mekanların geçmişte vegünümüzde toplumsal kavranışını anlamak çalışmanın bir diğeramacıdır. Çalışmada literatür taraması, haritalar ve görsel dokümanlar,alanda gözlem, fotoğraflama yöntemleri kullanılmıştır. Manisamerkezdeki sıbyan mekteplerinin günümüzdeki mevcut kullanımdurumları incelendiğinde birbirinden farklı fonksiyonlara sahip olduklarıgözlemlenmiştir. Yapıların ana kullanıcısı olan çocukların eğitim aldığıişlevlendirmelerin yanı sıra farklı işlevlerin de kullanıldığı görülmektedir.Çocuk öznesini odağına alan işlevlendirmeler ile bu yapıların aktif birşekilde kullanımının sağlanabileceği; çevrelerine, mahallelerine ve kentebütünselliği ile canlılık katan unsurlara dönüşebileceğidüşünülmektedir. Özgün fonksiyonlarını yitiren bu yapıların kent içindegörünürlük ve algılanabilirlik düzeyi düşüktür ve yapılan yanlışişlevlendirmeler ve kusurlu müdahaleler ile zarar görmüşlerdir. Busebeple çalışmanın sonucunda yapıların bütüncül bir yaklaşımla korumave işlevlendirilmesine yönelik öneriler de üretilmiştir.
Anahtar Kelime:

THE HERITAGE OF OTTOMAN PERIOD IN MANISA: SIBYAN SCHOOLS

Öz:
Manisa (Magnesia Ad Sipylus), which was founded on the northern skirts of the mountain known as Sypylos in ancient times, is one of our important cities that has been able to continue its life without interruption throughout the history. The architectural heritage, which reflects the historical and cultural codes of the city, is of great importance for protection. Cities have grown, changed and transformed by sociological, cultural and technological developments in the historical process. As a result of these changes, some registered historical buildings have lost their original functions. In this study, the past, and present meanings of the planning and construction properties of the selected Sıbyan Schools in Manisa city center are evaluated. The study also aims to understand the Sıbyan Schools' relation with the street and the urban space it defines and the past and present social meanings of these buildings. The data used in this study is based on a literature review, maps, visual materials (such as photographs) and on-site observations. Considering the current situation of the utilization of Sıbyan schools in Manisa center, it is observed that they have different functions from each other. In addition to educational functions for the children, as original users, the structures’ functions are differed. It is recommended that these structures can be used actively with child-centered functions. Also, they can be transformed into elements that add vitality to the environment, neighborhoods and the city. These structures which lost their original functions have low visibility and perceptibility and damaged by improper functions and wrong interventions. Suggestions have been made for holistic preservation and function approach.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acun, Hakkı (1996), Manisa’da Türk Devri Yapıları, İstanbul.
  • Ahunbay, Zeynep (2004), "Mektep Mimarisi", Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, İstanbul.
  • Aksoy, Özgönül (1968), Osmanlı Devri İstanbul Sıbyan Mektepleri Üzerine Bir İnceleme, Doktora Tezi, İstanbul.
  • Akyüz, Yahya (2005), Türk Eğitim Tarihi (Mö. 1000 - Ms. 2004). Pegem A. Yayıncılık, Ankara.
  • Ayışığı, Metin (1994),‘Milli Mücadelede Manisa’, Manisa Dergisi Sayı:1, Ekim.
  • Baltacı, Cahit (2004), Osmanlılarda Mektep, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 29, İstanbul.
  • Bektaş, Cengiz(2009), “ Manisa Evleri”, Mimarlar Odası İzmir Şubesi.
  • Develioğlu, Ferit (1995), Osmanlıca - Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara.
  • Dikmen, Çiğdem B. -Toruk F. (2017),Sıbyan Mekteplerinin Mimarisi: Abdullah Paşa Sıbyan Mektebi Örneği, Vakıflar Dergisi, Sayı:43, Ankara.
  • Emecen, Mustafa Feridun (1989), 16. Asırda Manisa Kazası, Türk Tarih Kurumu, Ankara.
  • Emecen, Mustafa Feridun (1997), Unutulmuş Bir Cemaat: Manisa Yahudileri, Eren Yayıncılık, İstanbul.
  • Emecen, Mustafa Feridun (1999), “Osmanlılarda Yerleşik Hayat, Şehirliler ve Köylüler”, Osmanlı, (Editör: Güler Eren), Cilt 4, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
  • Ergin, Osman Nuri (1977), Türkiye Maarif Tarihi, Cilt:1, Eser Kültür Yayınları, İstanbul.
  • Gökçen, İbrahim (1946), Manisa Tarihinde Vakıflar ve Hayırlar, İstanbul Marifet Basımevi.
  • İnci, Şule (2007), Manisa’da Osmanlı Dönemi Sıbyan Mektepleri, Yüksek Lisans Tezi, Yüksek Lisans Tezi, Konya.
  • İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü Arşivi 2017.
  • Kara, İsmail; Birinci, Ali (2016). Bir Eğitim Tasavvuru Olarak Mahalle; Sıbyan Mektepleri. Dergah Yayınları, İstanbul.
  • Karakaya, Enis (2003), Manisa, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 27, İstanbul.
  • Kılıç, Nuray (2002), 18. Yüzyılda Osmanlılarda Eğitim ve Sıbyan Mektepleri Üzerine bir İnceleme, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Kuban, Doğan (2007), Osmanlı Mimarisi, YEM Yayın, İstanbul. Manisa 2000, T.C. Manisa Valiliği, 2000.
  • Özalp, Reşat ve Ataünal, Aydoğan (1977), Türk Milli Eğitim Sistemi Düzen ve Teşkilatı, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul.
  • Yıldız, Selda (2006), ‘18. Yüzyılda Manisa’da Gündelik Hayata İlişkin Bir Değerlendirme’, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
  • URL-1 http://www.istanbulium.net/2014/04/ayasofya.html
APA süyük makaklı e, Ozar B (2019). MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. , 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
Chicago süyük makaklı elif,Ozar Betül MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. (2019): 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
MLA süyük makaklı elif,Ozar Betül MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. , 2019, ss.429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
AMA süyük makaklı e,Ozar B MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. . 2019; 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
Vancouver süyük makaklı e,Ozar B MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. . 2019; 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
IEEE süyük makaklı e,Ozar B "MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ." , ss.429 - 446, 2019. 10.29228/TurkishStudies.22700
ISNAD süyük makaklı, elif - Ozar, Betül. "MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ". (2019), 429-446. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22700
APA süyük makaklı e, Ozar B (2019). MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. Turkish Studies - Historical Analysis, 14(2), 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
Chicago süyük makaklı elif,Ozar Betül MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. Turkish Studies - Historical Analysis 14, no.2 (2019): 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
MLA süyük makaklı elif,Ozar Betül MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. Turkish Studies - Historical Analysis, vol.14, no.2, 2019, ss.429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
AMA süyük makaklı e,Ozar B MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. Turkish Studies - Historical Analysis. 2019; 14(2): 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
Vancouver süyük makaklı e,Ozar B MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ. Turkish Studies - Historical Analysis. 2019; 14(2): 429 - 446. 10.29228/TurkishStudies.22700
IEEE süyük makaklı e,Ozar B "MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ." Turkish Studies - Historical Analysis, 14, ss.429 - 446, 2019. 10.29228/TurkishStudies.22700
ISNAD süyük makaklı, elif - Ozar, Betül. "MANİSA’DA OSMANLI DÖNEMİ MİRASI: SIBYAN MEKTEPLERİ". Turkish Studies - Historical Analysis 14/2 (2019), 429-446. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.22700