Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları

BAKIRCI, NACI

Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları

Naci BAKIRCI (Adres yazılmamış)

Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

14 1

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: Özel Sayı Sayfa Aralığı: 322 - 338 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 22-06-2020

Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları

Öz:

Mevlâna’nın vefatından sonra 1274 yılında yaptırılmış olan türbesi; Selçuklular, Karamanoğulları, Osmanlılar ile Cumhuriyetdöneminde onarımlar ve eklemeler görerek günümüze kadar gelmiştir. Bu onarımlar daha çok türbenin dış gövde ve külahındabulunan çinilerinde yapılmıştır. Türbenin içinde yer alan kalem işi süslemeler, 1499 yılında II. Beyazıt’ın saltanat yıllarında HalepliNakkaş Abdurrahman’a yaptırılmıştır. 2018 yılında yapılan restorasyon sırasında açığa çıkartılan kitabeye göre kalem işleriyapımından 260 sene sonra Kayserili Nakkaş Derviş Osman tarafından tamir edilmiştir. Bu onarımda malakari tarzında yapılmışhat yazılı kuşaklar ile süslemelerin ana motifleri korunmuş, yazı kuşaklarının altında ve kenarlarında bulunan ince yapraklı bitkiselbezemelerin üzerleri düz renk mavi, sarı, kırmızı boyalarla kapatılmıştır. Hatta süslemelerde ilk yapımından daha fazla altın varakkullanılarak düz renklerle altın varağın uyumu sağlanmıştır. Araştırmacılar 2018 yılı onarımında kitabesi bulunan Kayserili NakkaşDerviş Osman’ın yapmış olduğu onarımı II. Beyazıt döneminde Halepli Nakkaş Abdurrahman’ın yapmış olduğu süslemeler olarakdeğerlendirmişlerdir. 2018 yılı restorasyon çalışmasında bulunan kitabe ile 1499 yılında yapılmış olan süslemelerinin 260 sene sonraonarım gördüğü anlaşılmıştır. Türbenin kalem işi süslemelerinde bu onarımdan sonra kayıtlara geçen veya bilinen başka bir onarımyapılmamıştır.1925 yılında tekke ve zaviyelerin kapatılmasından sonra Mevlâna Türbesi Konya Asarı Atika Müzesi olarak düzenlenmiştir. İlkMüze Müdürü Yusuf Akyurt 1933 tarihli raporunda türbenin kuzey doğu ayaklarında süslemeleri dökülen yerlere Konya’da nakkaşbulunmadığından altınları ezerek 2,5 metrelik bir alanda kendisinin dökülen nakışlara tamamlama yaptığını belirtmiştir. 1982yılında Müze Müdürü Erdoğan Erol Manisa’da ikamet eden Buharalı Nakkaş Mustafa Baytal’a türbenin bozulan süslemelerinikısmen tamamlatmıştır. Bu iki küçük müdahaleden başka süslemelerde bir onarım yapılmamıştır. 2000’li yıllardan sonra artanziyaretçi ve türbe içerisindeki nem sorunundan kalem işlerinde hızlı bir bozulma sureci başlamıştır. 2018 yılında Hazırlattırılanröleve ve restorasyon projelerine göre Konya Ticaret Odası, Konya Sanayi Odası ve Konya Ticaret Borsası’nın sponsorluğundatürbenin kalem işi süslemelerinde restorasyon çalışmalarına başlanmış bir yıl içerisinde bu çalışmalar tamamlanmıştır.2018 yılında yapılan restorasyon çalışmalarında 1759 yılında Kayserili Nakkaş Derviş Osman tarafından yapılmış olan kalemişisüslemeler raspalanarak kaldırılmıştır. Bu raspalama sonucu 1499 yılında Halepli Abdurrahman tarafından yapılmış olan kalemişisüslemeler yer yer enjeksiyon yoluyla sağlamlaştırılmış, kaybolan kontur ve ince bezemeleri tamamlanarak aslına uygun şekildeNakkaş Semih İrteş tarafından restorasyon gerçekleştirilmiştir. Raspalama sonucu fil ayaklarının başlık kısımlarında altı adetminyatür tekniğinde hazırlanmış resimler açığa çıkartılmışt

Anahtar Kelime:

Mevlâna Museum Kubbe-i Hadrâ’n Pen Decoration and Restoration Works

Öz:

The tomb was built in 1274 after the death of Mevlana; Seljuks, Karamanoğulları, Ottomans and the Republic anperiod has seen the repairs and additions until today. These repairs were made mostly on the tiles located on the outer body and cone of the tomb. The pencil decorations in the tomb, II. It was built by Nakkaş Abdurrahman of Aleppo during thereign of Beyazıt. According tothe in scription uncoveredduring the restoration in 2018, Nakkaş from Kayseri was repaired by Derviş Osman 260 years after the pencil works. In this repair, calligraphicbelts made in thestyle of malakari and the main motifs of the ornaments were preserved, and the thin leafy floral decorations found under the edges of the belts were covered with solid blue, yellow and red paints. In fact, moregold leaf was used in the decorations than the first construction, and the harmony of the plain with the gold colors was ensured. Researchers in 2018 repair of the inscription in Kayseri Nakkaş Derviş Osman's repair II. They were considered as decorations made by Nakkaş Abdurrahman from Aleppo during the Beyazıt period. In 2018, the XV. Century decorations were repaired after 260 years. No other repairs know not known after this repair have been made in the ornaments of the tomb. After the closure of the dervish lodges and lodges in 1925, Mevlana Mausoleum was organized as Konya Asar-ı Atika Museum. The first Director of the Museum, Yusuf Akyurt, in his 1933 report stated that he didn't have any decorations in Konya where the decorations were spilled on the northeast endfeet of the tomb. In 1982, Museum Director Erdoğan Erol completed the deteriorated decorations of the tomb for Nakkaş Mustafa Baytal, residing in Manisa. Apart from the set minor interventions, no repairs were made to the ornaments. After the increasing visitors and humidity problem after 2000s, a rapid deterioration process started in the pen works of the tomb. After the relay and restoration projects prepared in 2018, under the sponsor ship of Konya Chamber of Commerce, Konya Chamber of Industry and Konya Commodity Exchange, restoration works of pencil decorations of the tomb were completed with in one year. In the restoration Works carriedout in 2018, pencil decorations made by Nakkaş Derviş Osman from Kayseri in 1759 were removed by scraping. As a result of this blasting, the pen-made or namentsmade by Abdurrahman of Aleppo in 1499 were strengthened by injection from time to time, the lost contour and fine decorations were completed and there storation was performed by Nakkaş Semih İrtes in accordance with the original. As a result of the blasting, six miniature techniques of the elephant legs were revealed.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akyurt], Mehmet Yusuf. Konya Asarı Atika Müzesi Muhtasar Rehber, İstanbul, Konya Vilayeti Muhasebei Hususiyesi, 1930.
Akyurt, Yusuf (1933). “Konya Asarı Atika Müzesi 1926-1934 Seneleri Umumi Raporu” Konya Müze Demirbaş No: 109.
Bakırcı, Naci. Âsitane, Konya, Rumi Yayıncılık, 2007.
Baysal, A. F. ve Sayın, A. Z. (2019). “Restorasyon Sonrası Kubbe-i Hadrâ Kalem İşleri Üzerine Bir Değerlendirme”, İstem, sayı: 33, s. 39-64.
Eflaki, Ahmet. Ariflerin Menkıbeleri, Ankara MEB Yayınları, 1964.
Erol, Erdoğan. (1992). “Mevlâna Müzesi’nin Onarımı Sırasında Bulunan Aydınlık Üç Alçı Pencere” Kültür ve Sanat, sayı:15, s. 38-40.
Gölpınarlı, Abdülbaki. Mevlâna Celâleddin, İstanbul, İnkılap Kitabevi, 1985.
Günüç, F. (1987). “Mevlana Manzumesi Kubbe-i Hadra’nın kalem işleri”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji ve Sanat Tarihi Anabilim Dalı.
Hazine-i Evrak Arşiv Defteri. Konya Mevlana Müzesi, 1965.
İzzet, H. (1952) “Mevlâna Türbesinin Çini Kaplamaları ve Selçuklu Çinililiğinin Sanat ve İşçilik Özellikleri”, Belleten XVI (64): 577-583.
Karamağaralı, Haluk. (1964-1965). “Mevlâna Türbesi”, Türk Etnografya Dergisi, sayı: VII-VIII, s. 38-42.
Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleri ile Konya Tarihi, Konya, Yeni Kitap Basımevi, 1964.
Küçükdağ, Y.(1996). “1835 Tarihli Mevlana Türbesi ve Çelebi Efendi Konağı Tamir ve İnşası Defteri”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, sayı: 2, s. 181-207.
Oğuzoğlu, Y. ve Mülayim, S. (1984) “Konya Mevlana Türbesi’nin Restorasyonu ile İlgili H. 1109(1698) Tarihli Üç Belge”, Arkeoloji-Sanat Tarihi Dergisi, sayı: 3, s. 115-122.
Önder, Mehmet. Mevlâna Müzesi Rehberi, İstanbul, Maarif Basımevi, 1958.
Önge, Yılmaz.(1990) “Konya Mevlana Dergâhında yapılan son onarımlar hakkında bazı düşünceler”, VII. Vakıf Haftası Bildirileri (Konuşmalar ve Tebliğler), Vakıflar Genel Müdürlüğü, Ankara, Turkey,5-7 Aralık 1989, Ankara 1990.
Özönder, H. (1987). “Mevlana Türbe ve Külliyesinin Tamir ve İlaveler Kronolojisi”, Selçuklu Araştırmalar Dergisi, sayı:. 2, s. 13-75.
Şikari. Karamanoğulları Tarihi, Konya, Yeni Kitap Basımevi, 1956.
Uzluk, Şahabettin. Mevlâna’nın Türbesi, Konya, Konya Halkevi Yayınları, 1946.

APA	BAKIRCI N (2019). Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. , 322 - 338.
Chicago	BAKIRCI NACI Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. (2019): 322 - 338.
MLA	BAKIRCI NACI Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. , 2019, ss.322 - 338.
AMA	BAKIRCI N Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. . 2019; 322 - 338.
Vancouver	BAKIRCI N Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. . 2019; 322 - 338.
IEEE	BAKIRCI N "Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları." , ss.322 - 338, 2019.
ISNAD	BAKIRCI, NACI. "Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları". (2019), 322-338.

APA	BAKIRCI N (2019). Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(Özel Sayı), 322 - 338.
Chicago	BAKIRCI NACI Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.Özel Sayı (2019): 322 - 338.
MLA	BAKIRCI NACI Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.Özel Sayı, 2019, ss.322 - 338.
AMA	BAKIRCI N Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(Özel Sayı): 322 - 338.
Vancouver	BAKIRCI N Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(Özel Sayı): 322 - 338.
IEEE	BAKIRCI N "Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları." Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.322 - 338, 2019.
ISNAD	BAKIRCI, NACI. "Mevlâna Müzesi Kubbe-i Hadrâ’nın Kalem İşi Süslemeleri ve Yapılan Restorasyon Çalışmaları". Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Özel Sayı (2019), 322-338.