Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği
Yıl: 2020 Cilt: 35 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 50 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.7161/ omuanajas.602585 İndeks Tarihi: 23-06-2020
Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği
Öz: Bu çalışma endüstriyel kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliğini ortaya koymakamacıyla yapılmıştır. Araştırmanın ana materyalini Vezirköprü ilçesinde gayeli olarak seçilen 15kenevir işletmesinden anket ve mülakat yoluyla elde edilen veriler oluşturmaktadır. Analizlerdekullanılan veriler 2018-2019 üretim sezonunu kapsamaktadır. Kenevir işletmeleri, kenevir üretimamaçlarına göre gruplara ayrılmış ve birim alandan elde ettikleri kâr açısından karşılaştırılmıştır. Dünyave Türkiye kenevir ekim alanları ile ithalatındaki gelecek dönemli öngörülerin yapılmasında çift üsteldüzeltme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada, Vezirköprü ilçesinde kenevir tarımının; aynıbitkiden hem tohum hem de lif elde etmek amacıyla yapılması ve liflerin bitkiden ayrıştırılmadanpazarlanması halinde, bölgede yapılan buğday, şekerpancarı, ayçiçeği ve silajlık mısır tarımına göredaha kârlı olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada 1 kg soyulmamış sap maliyeti ortalama 1.8 TL, 1 kgtohum maliyeti 30.0 TL ve 1 kg lif maliyeti ise 22.8 TL olarak hesaplanmıştır. Kenevir üretimmasraflarının %90.6’sı değişken masraflardan, %9.4’ü ise sabit masraflardan oluşmaktadır. Hasatsonrası lif elde etme işlemlerinin bu amaca yönelik geliştirilmiş makineler ile yapılması durumunda 1kg lif maliyeti %34.6 daha az maliyetle 14.9 olarak hesaplanmıştır. Türkiye’de kenevir tarımının temelsorunları arasında üretimin insan gücüne dayalı geleneksel yöntemlerle yapılması ve tedarik zinciriningelişmemesi ilk sırada yer almaktadır. Türkiye’de lif amaçlı tarımı yapılacak kenevirin; organik tarımkapsamında yapılması durumunda organik tekstil ürünleri pazarında niş pazar oluşturma potansiyeliyüksektir. Kenevir sapları barındırdığı yüksek enerji değeri ile Türkiye’de alternatif bir temiz enerjikaynağı olarak değerlendirilebilir niteliktedir. Kenevir bünyesinde bulunan kannabinoidler kozmetik veeczacılık alanlarında ve liflerden üretilecek biyokompozitler ise otomotiv sektörleri için gelişmeye açıkalanlardır.
Anahtar Kelime: Economic feasibility of industrial hemp cultivation in Turkey: A case study of Vezirköprü district of Samsun Province
Öz: This study was carried out to reveal the economic feasibility of industrial hemp cultivation. The primary material of the study consists of data obtained through the surveys and interview from 15 hemp farmers which were chosen purposefully in Vezirköprü district of Samsun province. The data used in the analysis covers the 2018-2019 production season. Hemp farmers were divided into 5 groups according to hemp production purposes, and their profitability was analysed with profitability analysis. Double exponential smoothing method was used in order to make the next years predictions on imports and cultivation areas of hemp in Turkey and the World. In this research, hemp cultivation in Vezirköprü district; It was found that the production system, which was made in order to obtain both seed and fiber from the same plant and where the fibers were marketed without being separated from the plant, was more profitable than wheat, sugar beet, sunflower and silage maize farming. It is calculated that the average cost of 1 kg stalk is 1.8 TRY, 1 kg seed cost is 30.0 TRY and 1 kg fibre cost is 22.8 TRY. Hemp production cost consists of 90.6% variable costs and 9.4% fixed costs. When post-harvest fibre extraction is carried out with machines developed for this purpose, the cost of 1 kg of fibre can be reduced to 14.9 TRY with the cost of 34.6% less. The production based on the workforce with traditional methods and the insufficiency of the supply chain are the main problems of hemp farming. The hemp has the high potential of creating a niche market in the organic textile products when it is produced organically. Hemp stalks, including high energy value, can be considered as an alternative green energy source in Turkey. Cannabinoids in hemp that are used in the cosmetic and pharmaceutical sector and biocomposites produced from fibres that are used in the automotive sector has a development potential and need further researches.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acar, M. ve Dönmez, A. 2016. Kenevire farklı bir bakış. 2. Ulusal Biyoyakıtlar Sempozyumu bildiriler kitabı, 265- 270, 27-30 Eylül. Samsun
- Açıl, A.F., Demirci, R., 1984. Tarım Ekonomisi Dersleri. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No. 880, Ankara. Akpinar, D. ve Nizamoğlu, A., 2019. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kenevir üretimi. Social Sciences, 14(4), 1223-1236.
- Alden, D. M., Proops, J. L., Gay, P. W., 1998. Industrial hemp's double dividend: a study for the USA. Ecological Economics, 25(3), 291-301.
- Allegret, S., Bouloc, P., Arnaud, L., 2013. The history of hemp. In: Bouloc, P. (Ed.), Hemp: Industrial Production and Uses. pp. 4–26.
- Amaducci, S., Scordia, D., Liu, F.H., Zhang, Q., Guo, H., Testa, G., Cosentino, S.L., 2015. Key cultivation techniques for hemp in Europe and China. Ind. Crops Prod. 68, 2–16.
- Arnold, MS. 1996. Drive to Legalize Hemp Heats Up. The Times-Picayune, 14 January.
- Arslanoğlu, Ş.F., Aytaç, S., Ayan, A.K., 2017. Keten. In: Ayan, A.K., Aytaç, S., Arslanoğlu, Ş.F., Şahin, H.A. (Eds). Karadeniz’in Lif Bitkileri Çalıştayı Keten-KenevirIsırgan. 5-6 Mayıs, Samsun.
- Averink, J., 2015. Global water footprint of industrial hemp textile (Master's thesis, University of Twente). http://essay.utwente.nl/68219/1/Averink,%20J.%2001985 01%20openbaar.pdf [17.07.2019]
- Aydemir, T., 2017. Farklı tarımsal artıklar kullanılarak hazırlanan karışım peletlerinde kenevir sapı kullanımının pelet kalite özellikleri üzerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 79s, Tekirdağ.
- Aydoğan, M., Demiryürek, K., Abacı, N. İ., 2015. Türkiye’de kuru fasulye üretiminin mevcut durumu ve gelecek dönemler üretiminin tahmin edilmesi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3(12), 962-968. doi:10.24925/turjaf.v3i12.962-968.384
- Aydoğdu, M., Döğer, R., Akgür, S. A., 2017. Türkiye pazarında yeni bir ürün: kenevir özütlü soğuk içecekler. Adli Tıp Bülteni, 22(2), 97-100.
- Aytaç, S., Arslanoğlu, Ş. F., Ayan, A. K., 2018. High temperature inhibition of seed germination of hemp cannabis sp. Fresenius Environmental Bulletin, 27(12), 8200–82041.
- Aytaç, S., Ayan, A.K., Arslanoğlu, Ş.F., Gizlenci, Ş., Çelik, A.E., 2017a. Kenevir populasyonlarından THC oranı düşük genotiplerin geliştirilmesi. ARGE projesi TÜBİTAK. Basılmamış, Samsun.
- Aytaç, S., Arslanoğlu, Ş.F., Ayan, A.K., 2017b. Endüstriyel tip kenevir yetiştiriciliği. In: Ayan, A.K., Aytaç, S., Arslanoğlu, Ş.F., Şahin, H.A. (Eds). Karadenizin Lif Bitkileri Çalıştayı Keten-Kenevir-Isırgan. sf 27:35, 5-6 Mayıs, Samsun
- Barth, M., Carus, M., 2015. Carbon footprint and sustainability of different naturalfibres for biocomposites and insulation material. nova-Institute, Hürth,Germany. Boken, V. K., 2000. Forecasting spring wheat yield using time series analysis. Agronomy Journal, 92(6), 1047-1053.
- Bouloc, P. and Werf, H.M.G., 2013. The role of hemp in sustainable development.In: Bouloc, P. (Ed.), Hemp: Industrial Production and Uses, pp. 278–289.
- Bowerman, B. L. and O'Connell, R. T., 1979. Time series and forecasting. North Scituate, MA: Duxbury Press.
- Carus, M., Karst, S., Kauffmann, A., Hobson, J., Bertucelli, S., 2013. The European hemp industry: Cultivation, processing and applications for fibres, shivs andseeds. European hemp Industry Association.
- Cherney, J. and Small, E., 2016. Industrial hemp in North America: production, politics and potential. Agronomy, 6(4), 58.
- Das, L., Liu, E., Saeed, A., Williams, D. W., Hu, H., Li, C., Shi, J., 2017. Industrial hemp as a potential bioenergy crop in comparison with kenaf, switchgrass and biomass sorghum. Bioresource technology, 244, 641-649. FAO, 2017. Kenevir ekim alanları veritabanı. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC Fortenbery, T.R. and Bennett, M., 2004. Opportunities for commercial hemp production. Rev. Agric. Econ. (26), 97- 117. Gedik, G., Avinç, O. O., Yavaş, A., 2010. Kenevir lifinin özellikleri ve tekstil endüstrisinde kullanımıyla sağladığı avantajlar. Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi, 4(3), 39-48.
- Gizlenci, Ş., Acar, M., Yiğen, Ç., Aytaç, S., 2019. Kenevir tarımı. Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü yayınları. Samsun.
- Johnson, R., 2014. Hemp as an agricultural commodity. Library of Congress Washington DC Congressional Research Service. https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a599368.pdf [01.08.2019]
- Karagölge, C. ve Peker, K., 2002. Tarım ekonomisi araştırmalarında tabakalı örnekleme yönteminin kullanılması. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg.33 (3), 313- 316.
- Kıral, T., Kasnakoğlu, H., Tatlıdil, F.F., Fidan, H., Gündoğmuş, E., 1999. Tarımsal ürünler için maliyet hesaplama metodolojisi ve veritabanı rehberi. Proje Raporu 1999-13, Yayın No:37, Ankara.
- Kuglarz, M., Gunnarsson, I. B., Svensson, S. E., Prade, T., Johansson, E., Angelidaki, I., 2014. Ethanol production from industrial hemp: Effect of combined dilute acid/steam pretreatment and economic aspects. Bioresource technology (163), 236-243.
- Luke, L.T., 2017. An assessment of economic considerations for industrial hemp production. Agricultural Economics and Agribusiness Undergraduate Honors Theses. 6. http://scholarworks.uark.edu/aeabuht/6
- Marcus, D., 1998. Commercial hemp cultivation in Canada: An Economic Justification. London, Canada: University of Western Ontario. Available from: http://www.hemphasis.com/
- Poisa L, Adamovics A., 2015. Hemp (Cannabis sativa L.) as an environmentally friendly energyplant. Scientific Journal of Riga Technical University; 5:80–5.
- Prade, T., Finell, M., Svensson, S.E., Mattsson, J.E., 2012. Effect of harvest date on combustion related fuel properties of industrial hemp (Cannabis sativa L.). Fuel 102, 592–604.
- Rehman, M. S. U., Rashid, N., Saif, A., Mahmood, T., Han, J. I., 2013. Potential of bioenergy production from industrial hemp (Cannabis sativa): Pakistan perspective. Renewable and sustainable energy reviews, 18, 154-164. /15440478.2012.706439.
- Saleh, A., 2019. Gökkuşağ alabalığı (Oncorhynchus Mykiss) üretiminde kenevir tohumu yağının (cannabis sativa) immunostimulant potansiyelinin belirlenmesi. Doktora tezi. Kastamonu Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 45s, Kastamonu.
- Salentijn, E. M., Zhang, Q., Amaducci, S., Yang, M., Trindade, L. M., 2015. New developments in fiber hemp (Cannabis sativa L.) breeding. Industrial crops and products, (68): 32-41.
- Satana, A., 2002. Türkiye ve Trakya'da bitkisel yağ üretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, (5) 201-224.
- Serin, S., Macit, M. E., Çinar, E. C., Çelik, S., 2018. Doğal kenevir lifi kullanımının asfalt beton karışımlara etkisi. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6 (4), 732- 744.
- Small, E., Marcus, D., 2002. Hemp: A new crop with new uses for North America. Janick, J. & A. Whipkey (Eds.), Trends in new crops and new uses. Alexandria, USA: ASHS Press.
- Sokolchik, A., 2014. Cannabis Farming. https://ag.purdue.edu/agecon/Documents/Cannabis%20Far ming%20The%20Potential%20of%20Hemp%20in%20Ind iana's%20Agricultural%20Landscape.pdf [01.08.2019]
- Struik, P.C., Amaducci, S., Bullard, M.J., Stutterheim, N.C., Venturi, G., Cromack, H.T.H., 2000. Agronomy of fibre hemp (Cannabis sativa L.) in Europe. Ind. CropsProd. (11): 107–118.
- Tang, K., Struik, P. C., Yin, X., Thouminot, C., Bjelková, M., Stramkale, V., Amaducci, S., 2016. Comparing hemp (Cannabis sativa L.) cultivars for dual-purpose production under contrasting environments. Industrial Crops and Products, (87): 33-44.
- Tanrıvermiş, H., 2000. Orta Sakarya Havzası’nda domates üretiminde tarımsal ilaç kullanımının ekonomik analizi. Ankara Üniversitesi Araştırma Enstitüsü, Yayın No:42, Ankara.
- TÜİK, 2018. Bitkisel üretim istatistikleri. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr [16.07.2019]
- USDA, 2000. Industrial hemp in the United States: Status and market potential, AGES001E. Economic Research Service, U.S. Department of Agriculture.
- Vantreese, V.L., 1997. Industrial hemp: Global markets and prices; Department of Agricultural Economics, University of Kentucky: Lexington, KY, USA, 1997.
- Wang, Q. and Shi, G., 1999. Industrial hemp: China's experience and global implications. Review of Agricultural Economics, 21(2), 344-357.
- Zatta, A., Monti, A., Venturi, G., 2012. Eighty years of studies on industrial hemp in the Po Valley (1930--2010). Journal of Natural Fibers, 9:3, 180-196, doi: 10.1080
| APA | AYDOĞAN M, TERZİ Y, GİZLENCİ Ş, ACAR M, ESEN A, Meral H (2020). Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. , 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| Chicago | AYDOĞAN Mehmet,TERZİ Yunus Emre,GİZLENCİ Şahin,ACAR MUSTAFA,ESEN Alpay,Meral Hüseyin Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. (2020): 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| MLA | AYDOĞAN Mehmet,TERZİ Yunus Emre,GİZLENCİ Şahin,ACAR MUSTAFA,ESEN Alpay,Meral Hüseyin Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. , 2020, ss.35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| AMA | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. . 2020; 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| Vancouver | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. . 2020; 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| IEEE | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H "Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği." , ss.35 - 50, 2020. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| ISNAD | AYDOĞAN, Mehmet vd. "Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği". (2020), 35-50. https://doi.org/10.7161/ omuanajas.602585 |
| APA | AYDOĞAN M, TERZİ Y, GİZLENCİ Ş, ACAR M, ESEN A, Meral H (2020). Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 35(1), 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| Chicago | AYDOĞAN Mehmet,TERZİ Yunus Emre,GİZLENCİ Şahin,ACAR MUSTAFA,ESEN Alpay,Meral Hüseyin Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 35, no.1 (2020): 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| MLA | AYDOĞAN Mehmet,TERZİ Yunus Emre,GİZLENCİ Şahin,ACAR MUSTAFA,ESEN Alpay,Meral Hüseyin Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, vol.35, no.1, 2020, ss.35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| AMA | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2020; 35(1): 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| Vancouver | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi. 2020; 35(1): 35 - 50. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| IEEE | AYDOĞAN M,TERZİ Y,GİZLENCİ Ş,ACAR M,ESEN A,Meral H "Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği." Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 35, ss.35 - 50, 2020. 10.7161/ omuanajas.602585 |
| ISNAD | AYDOĞAN, Mehmet vd. "Türkiye’de kenevir yetiştiriciliğinin ekonomik olarak yapılabilirliği: Samsun ili Vezirköprü ilçesi örneği". Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi 35/1 (2020), 35-50. https://doi.org/10.7161/ omuanajas.602585 |
