Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular

VURAL, Alaaddin

Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular

Alaaddin VURAL (Gümüşhane Üniversitesi, Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Gümüşhane, Türkiye)

Maden Tetkik ve Arama Dergisi

25 1

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 158 Sayfa Aralığı: 197 - 219 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 26-06-2020

Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Canca (Gümüşhane-Türkiye) alterasyon sahasının toprak jeokimya verileriniistatistiksel metotlarla değerlendirmek ve sahanın altın cevherleşme potansiyelini araştırmaktır. Buamaçla 288 adet toprak örneği toplanmış ve altın-ilişkili iz bulucu elementler için analiz ettirilmiştir.Altın 0,68-19,20, gümüş 0,02-28,97, Cu 2-314, kurşun 7-857, çinko 2,1-394, arsenik 4-199,5, antimuan0,59-49,29, bizmut 5-89, molibden 0,04-37, kalay 0,52-16,30 ve civanın 1,25-91,9 aralığında değiştiğitespit edilmiştir (altın ve civa μg/kg, diğerleri mg/kg olarak). Sperman’s rho korelasyon katsayılarınagöre çok güçlü olmamakla birlikte Cu ile Au arasında; Zn ile Cu arasında, Sb ile Pb ve As arasında,Mo ile Pb, As ve Sb arasında, Sn ile As, Sb ve Mo arasında korelasyon gözlenmiştir. Elementlerin eşikdeğerleri, medyan+2 medyan mutlak sapma ile elde edilmiş ve elementlerin tahmin haritaları Ters MesafeAğırlıklandırma ve Kriglenme metotları kullanılarak oluşturulmuştur. Tahmin haritaları incelendiğinde;çalışma sahasının özellikle batı kesiminde ve tektonik hatlarla da ilişkili, başta altın ve gümüş olmak üzereelement zenginleşmeleri tespit edilmiştir. Dolayısıyla sahada yapılacak arama amaçlı sondaj, jeofi zik vb.çalışmalarda sahanın batısına önem verilmesi önerilmiştir. Sonuçlar değerlendirildiğinde, Ters MesafeAğırlıklandırma yöntemi ile elde edilen tahmin haritalarının bir anlamda anomali kontrast çözünürlüğünündaha yüksek olduğu, dolayısıyla toprak jeokimyası çalışmalarında öncelikli olarak bu metotla üretilmişharitaların kullanılabileceği önerilmektedir.

Anahtar Kelime:

Evaluation of soil geochemistry data of Canca Area (Gümüşhane, Turkey) by means of Inverse Distance Weighting (IDW) and Kriging methods-preliminary findings

Öz:

The purpose of this study is to assess soil geochemical data of the Canca alteration area (GümüşhaneTurkey) using statistical methods and investigate potential gold mineralizations of the area. With this purpose, 288 soil samples were collected and analyzed for gold and associated pathfi nder elements. The concentrations ranged (Au and Hg: in μg/kg, others in mg/kg) between 0,68-19,20; 0,02-28,97; 2-314; 7-857; 2,1-394; 4-199,5; 0,59-49,29; 5-89; 0,04-37; 0,52-16,30; 1,25-91,9 for Au, Ag, Cu, Pb, Zn, As, Sb, Bi, Mo, Sn and Hg respectively. According to Sperman’s rho correlation coeffi cients, although not very strong, correlation was observed between Cu and Au; Zn and Cu; Sb and Pb and As; Mo and Pb and As and Sb; Sn and As; Sb and Mo. The threshold values of the elements were obtained by median+2 the median absolute deviation. The prediction maps of the elements were formed by using the Inverse Distance Weighting and Kriging methods. According to prediction maps; especially in the western part of the study area and also related to tectonic lines, elemental enrichments, (gold and silver) were determined. Therefore, it is suggested to give importance to the west of the area in exploration drilling, geophysics, etc. Since the element prediction maps produced by the Inverse Distance Weighting method has higher resolution in anomaly contrast, it is suggested that maps produced with this method can preferably be used to give an idea at fi rst sight in soil geochemistry studies.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ağca, N. 2015. Spatial distribution of heavy metal content in soils around an industrial area in Southern Turkey. Arab J Geosci. 8(2):1111-1123.
Akçay, M. 1998. Lâdik-Sızma (Konya) civa yatakları çevresinde element dağılım profi lleri ve altıngümüş ve baz metal potansiyeli: Jeokimyasal ve istatistiksel bir yaklaşım. Türkiye Jeoloji Bülteni, 41(1):37-47.
Almasi, A., Jararirad, A., Afzal, P., Rahimi, M. 2015. Orogenic Gold Prospectivity Mapping Using Geospatial Data Integratıon, Region of Saqez, NW Of Iran (Jeospatial Veri Entegrasyonu ile Orojenik Altın Prospeksiyon Haritasının Oluşturulması, Saqez Bölgesi, Kb İran). Bull. Miner. Res. Explor. 150, 67–78.
Anderson, D.A.J.S. 2008. Quantitative Analysis of Tinand Tungsten-Bearing Sheeted Vein Systems. Economic Geology, 103 (5): 1043-1056.
Arslan, M., Aliyazıcıoğlu, I. 2001. Geochemical and petrological characteristics of the Kale (Gümüşhane) volcanic rocks: Implications for the Eocene evolution of eastern Pontide arc volcanism, northeast Turkey. Int. Geol. Rev. 43, 595–610. doi:10.1080/00206810109465035.
Başaran, M., Erpul, G., Özcan, A.U., Saygın, D.S., Kibar, M., Bayramın, I., Yılman, F.E. 2011. Spatial information of soil hydraulic conductivity and performance of cokriging over kriging in a semiarid basin scale. Environ Earth Sci, 63:827–838. Doi: 10.1007/s12665-010-0753-6.
Buttafuoco, G., Tallarico, A., Falcone, G., Guagliardi, I. 2010. A geostatistical approach for mapping and uncertainty assessment of geogenic radon gas in soil in an area of southern Italy. Environ Earth Sci, 61:491–505. Doi: 10.1007/s12665-009-0360-6.
Carranza, E.J.M. 2009. Controls on mineral deposit occurrence inferred from analysis of their spatial pattern and spatial association with geological features. Ore Geol. Rev. 35, 383–400. doi:10.1016/j.oregeorev.2009.01.001
Carranza, E.J.M., Owusu, E.A., Hale, M. 2009. Mapping of prospectivity and estimation of number of undiscovered prospects for lode gold, southwestern Ashanti Belt, Ghana. Miner. Depos. 44, 915–938. doi:10.1007/s00126-009-0250-6
Carranza, E.J.M., Sadeghi, M. 2010. Predictive mapping of prospectivity and quantitative estimation of undiscovered VMS deposits in Skellefte district (Sweden). Ore Geol. Rev. 38, 219–241. doi:10.1016/j.oregeorev.2010.02.003
Chaplot, V., Darboux, F., Bourennane, H., Leguedois, S., Silvera, N., Phachomphon, K. 2006. Accuracy of interpolation techniques for the derivation of digital elevation models in relation to landform types and data density. Geomorphology 77, 126– 141.
Cheng, Q., 2008. Modeling local scaling properties for multiscale mapping. Vadose Zone Journal 7, 525–532.
Chiles, J. P., Delfi ner, P., 1999. Geostatistics: modeling spatial uncertainty. John Wiley & Sons, New York, s. 720.
Cressie, N. A. C., 1990. The origins of kriging. Mathematical Geology 22 (3): 239–252.
Cressie, N.A.C., 1993. Statistics for Spatial Data, revised ed. ed. John Wiley & Sons, New York.
Çınar, S., Türk, O., Er, M., Güç, A.R., Musaoğlu, A., Gümüşel, A., Özdemir, M., Kurtoğulu, T. 1982. Gümüşhane İli ve Güneybatısının Jeolojisi, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 7696. Ankara-Türkiye (yayımlanmamış).
Dokuz, A., 2011. A slab detachment and delamination model for the generation of Carboniferous highpotassium I-type magmatism in the Eastern Pontides, NE Turkey: The Köse composite pluton. Gondwana Res. 19, 926–944. doi:10.1016/j. gr.2010.09.006
Eyüboğlu, Y., Santosh, M., Dudas, F.O., Chung, S.L., Akaryalı, E. 2011. Migrating magmatism in a continental arc: Geodynamics of the Eastern Mediterranean revisited. J. Geodyn. 52, 2–15. doi:10.1016/j.jog.2010.11.006
Güner, S., Er, M., Gümüşel, A., Boğuşlu, M. 1985. Gümüşhane-Eski Gümüşhane yöresindeki cevherleşmelere ait jeoloji, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 8029. Ankara-Türkiye (yayımlanmamış).
Güner, S., Yazıcı, E.N. 2008. Gümüşhane Bayburt Yörelerine Ait Epitermal Altın Aramaları, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü Rapor No: 11075. Ankara-Türkiye (yayımlanmamış).
Güven, İ. 1993. Doğu Pontidlerin 1/25000 Ölçekli Kompilasyonu. Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Ankara.
Hampel, F.R. 1974. The infl uence curve and its role in robust estimation. J. Am. Stat. Assoc. 69, 383–393.
Hengl, T. 2009. A practical Guide to Geostastical Mapping. 2nd editon. Offi ce for Offi cial Publications of the European Communities, Luxembourg (ISBN: 978-92-79-06904-8).
Jena, D.O. 1996. Interesting Papers in Other Journals. Geology 91, 228–237.
Kandemir, R. 2004. Gümüşhane ve Yakın Yörelerindeki Erken-Orta Jura Yaşlı Şenköy Formasyonu’nun Çökel Özellikleri ve Birikim Koşulları. Trabzon.
Kansız, H., Akıncı, S., Kurtoğulu, T., Türkmen, S., Yılmaz, Z., Ağan, A. 1994. Doğu Pontid Güney Zonu Epitermal Altın Aramaları. Ankara-Türkiye.
Karslı, O., Uysal, I., Dilek, Y., Aydın, F., Kandemir, R. 2013. Geochemical modelling of early Eocene adakitic magmatism in the Eastern Pontides, NE Anatolia: continental crust or subducted oceanic slab origin? Int. Geol. Rev. 55, 2083–2095. doi:Doi 10.1080/01431161.2013.819958
Kaygusuz, A., Siebel, W., Şen, C., Satır, M. 2008. Petrochemistry and petrology of I-type granitoids in an arc setting: The composite Torul pluton, Eastern Pontides, NE Turkey. Int. J. Earth Sci. 97, 739–764. doi:10.1007/s00531-007-0188-9
Ketin, I. 1966. Tectonic units of Anatolia (Asia Minor). Bulletin of Mineral Research and Exploration. 66, 23–34.
Krige, D.G. 1951. A statistical approach to some basic mine valudation problems on the Witwatersrand. J. Chem. Metall. Min. Soc. 52, 119–139.
Matheron, G. 1963. Principals of geostatistics. Economic. Econ. Geol. 58, 1246–1266.
Matheron, G. 1971. The theory of regionalized variables and its application. Cent. Morphol. Math. Fontainebleau, Cah. 5, 211.
MTA, 1986. The Republic of Turkey report on the cooperative mineral exploration of Gümüşhane area, consolidated report.
Patinha, C., Correia, E., Ferreira da Silva, E., Simões, A., Reis, P., Morgado, F., Cardoso Fonseca, E. 2008. Defi nition of geochemical patterns on the soil of Paul de Arzila using correspondence analysis. Journal of Geochemical Exploration 98: 34–42.
Pelin, S., 1977. Alucra (Giresun) Güneydoğu yöresinin petrol olanaklan bakımından jeolojik incelemesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Yayını, Yayın No. 87, Trabzon.
Reiman, C., Filzmoser, P. 2000. Normal and lognormal data distribution in geochemistry: death of a myth. Consequences for the statistical treatment of geochemical and environmental data. Environ. Geol. 39, 1001–1014.
Reis, A.P., Sousa, A.J., Cardoso Fonseca, E. 2001. Soil geochemical prospecting for gold at Marrancos (Northern Portugual). J. Geochemical Explor. doi:10.1016/S0375-6742(01)00169-8
Ripley, B. D., 2004. Spatial statistics, 4th Edition. WileyIEEE, London, s. 252. Rose, A.W., Hawkes, H., Webs, J. 1991. Geochemistry in Mineral Exploration, 2nd ed. Academic Press, Londan, England.
Rudnick, R., Gao, S., 2010. Composition of the Continental Crust, in: Holland, H., Turekian, K. (Eds.), Readings of Treatise on Geochemistry. Elsevier, Londan, England.
Shepard, D. 1968. A two-dimensional interpolation function for 52 irregularly-spaced data, in: Blue, R.B.S., Rosenberg, A.M. (Eds.), Proceedings of the 1968 ACM National Conference. ACM 54 Press, New York, pp. 517–524.
Shuguang, Z., Kefa, Z., Yao, C., Jinlin, W., Jianli, D. 2015. Exploratory data analysis and singularity mapping in geochemical anomaly identifi cation in Karamay, Xinjiang, China. Journal of Geochemical Exploration 154:171–179. doi. org/10.1016/j.gexplo.2014.12.007.
Tobler, W. R., 1970. A computer model simulation of urban growth in the detroit region. Economic Geography 46 (2): 234–240.
Tokel, S. 1972. Stratigraphical and volcanic history of Gümüşhane region.
Topuz, G., Altherr, R., Schwarz, W.H., Dokuz, A., Meyer, H.P. 2007. Variscan amphibolite-facies rocks from the Kurtoǧlu metamorphic complex (Gümüşhane area, Eastern Pontides, Turkey). Int. J. Earth Sci. 96, 861–873. doi:10.1007/s00531-006-0138-y
Tume, P., Bech, J., Reverter, F., Bech, J., Longan, L., Tume, L., Sepulveda, B. 2011. Concentration and distribution of twelve metals in Central Catalonia surface soils. J. Geochemical Explor. 109, 92– 103. doi:10.1016/j.gexplo.2010.10.013
Vural, A. 2017. K-Ar Dating for Determining the Age of Mineralization as Alteration Product : A Case Study of Antimony Mineralization Vein Type in Granitic Rocks of Gümüşhane Area , Turkey 132, 792–795. doi:10.12693/APhysPolA.132.792
Vural, A. 2014. Trace/heavy metal accumulation in soil and in the shoots of acacia tree, Gümüşhane-Turkey. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 148, 85–106.
Vural, A. 2006. Bayramiç (Çanakkale) ve Çevresindeki Altın Zenginleşmelerinin Araştırılması. Ankara Üniversitesi, Ankara Türkiye.
Vural, A., Erdoğan, M. 2014. Eski Gümüşhane Kırkpavli Alterasyon Sahasında Toprak Jeokimyası. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilim. Enstitüsü Derg. 4, 1–15.
Webster, R., Oliver, M.A. 2007. Geostatistics for Environmental Scientist. 2nd editon, John Wiley and Sons, Ltd. İngiltere. s. 315
Yaylalı-Abanuz, G., Tüysüz, N., Akaryalı, E. 2012. Soil geochemical prospection for gold deposit in the Arzular area (NE Turkey). J. Geochemical Explor. 112, 107–117. doi:10.1016/j.gexplo.2011.08.004
Yazıcı, E.N., Dursun, Ö., Güner, S. 2014. GümüşhaneBayburt-Artvin Epitermal Altın Aramaları Raporu. Ankara-Türkiye.
Yılmaz, Y. 1972. Petrology ancj structure of the Gümüşhane granite and surrounding rocks, NE Anatolia.
Zuo, R. 2011. Identifying geochemical anomalies associated with Cu and Pb–Zn skarn mineralization using principal component analysis and spectrum–area fractal modeling in the Gangdese Belt, Tibet (China J. Geochemical Explor. 111:13–22.
Zuo, R., Cheng, Q., Agterberg, F.P., Xia, Q. 2009. Evaluation of the uncertainty in estimation of metal resources of skarn tin in Southern China. Ore Geol. Rev. 35, 415–422. doi:10.1016/j.oregeorev.2008.12.001.

APA	VURAL A (2019). Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. , 197 - 219.
Chicago	VURAL Alaaddin Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. (2019): 197 - 219.
MLA	VURAL Alaaddin Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. , 2019, ss.197 - 219.
AMA	VURAL A Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. . 2019; 197 - 219.
Vancouver	VURAL A Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. . 2019; 197 - 219.
IEEE	VURAL A "Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular." , ss.197 - 219, 2019.
ISNAD	VURAL, Alaaddin. "Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular". (2019), 197-219.

APA	VURAL A (2019). Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0(158), 197 - 219.
Chicago	VURAL Alaaddin Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. Maden Tetkik ve Arama Dergisi 0, no.158 (2019): 197 - 219.
MLA	VURAL Alaaddin Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, vol.0, no.158, 2019, ss.197 - 219.
AMA	VURAL A Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2019; 0(158): 197 - 219.
Vancouver	VURAL A Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular. Maden Tetkik ve Arama Dergisi. 2019; 0(158): 197 - 219.
IEEE	VURAL A "Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular." Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 0, ss.197 - 219, 2019.
ISNAD	VURAL, Alaaddin. "Canca (Gümüşhane, Türkiye) toprak jeokimyası verilerinin Ters Mesafe Ağırlıklandırma (TMA) ve Krigleme enterpolasyon metotlarıyla değerlendirilmesi-ilk bulgular". Maden Tetkik ve Arama Dergisi 158 (2019), 197-219.