BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ
Yıl: 2019 Cilt: 17 Sayı: 65 Sayfa Aralığı: 92 - 112 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 11-06-2020
BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ
Öz: Türkiye’de ulus-devletin kuruluşu ve milli kimlik inşası sürecinde gerçekleştirilen reformlararasında ulusal yazı dilini köktenci bir düzenlemeyle değiştirme hamlesi olarak Harf Devrimikültürel ve politik boyutları olan eğitim ve basın yayın faaliyetlerini doğrudan ilgilendirenköklü bir değişikliktir. Alfabe değişikliğinin gerçekleştirilebilmesi için tek parti iktidarınınkökleşmesi gerekmiş, eğitim ve basın camiası değişime ikna edilerek, 1928’de hızlıcauygulamaya konulmuş ve diğer reformlara nazaran daha değişik bir yöntemle, Gazi MustafaKemal’in önderliği ve ısrarlı tutumuyla düzenlenen yeni harfleri tanıtma kampanyasıyla birulusal seferberlik havasında yapılmıştır. Makalede, Harf Devrimi sürecinde Mustafa Kemal’inmerkezi rolüne ve düzenlediği yurt gezilerine değinilerek, yeni yazı konusunda medya,bürokrasi ve iktidar alanları arasında gözlenen güç ve tahakküm ilişkileri değerlendirilmektedir.
Anahtar Kelime: The Turkish Letter Revolution as a Process of Political Struggle
Öz: The alphabet reform in Turkey, which took place during the foundation of the nation-state and the construction of national identity, is a radical transformation project in order to change the national written language. This fundamental reform project, labelled as a revolution by Kemalism, had deep cultural and political consequences and which had direct effects on press activities. For such a radical change to take place, a well-established one-party system had been necessary. The alphabet reform was rapidly put into practice in 1928, and compared to the other reforms, was enforced in a different fashion under the insistent supervision of Mustafa Kemal in a mood of national mobilization campaign. In this article, my aim is to analyze the power relations during the alphabet reform, observed between the fields of media, bureaucracy and executive on the new language, with a special focus on Mustafa Kemal’s central role and his provincial visits.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Alpay, M. (1976). Harf Devriminin Kütüphanelerde Yansıması. İstanbul: İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Yayınları.
- Anzerlioğlu, Y. (2009). “Harf inkilâbının uygulanışı”, 80. Yılında Türk harf inkılâbı sempozyumu. Yeditepe Üniversitesi: 396-405.
- Atay, F. R. (1969). Çankaya. Atatürk’ün doğumundan ölümüne kadar. İstanbul: Doğan Kardeş.
- Atay, F. R. (1981). Mustafa Kemal’in mütareke defteri. Ankara: Kültür Bakanlığı.
- Balçık, M. B. (2002). “Milliyetçilik ve Dil Politikaları”, Modern Türkiye’de Siyasal Düşünce, Milliyetçilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Berkes, N. (1978). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: Doğu-Batı Yayınları.
- Bourdieu, P. (2001). Language et pouvoir symbolique. Paris: Fayard .
- Bulut, Y. (2004). “İslamcılık, tercüme faaliyetleri ve yerlilik”, Modern Türkiye’de siyasal düşünce. İslamcılık, İstanbul: İletişim yayınları.
- Caymaz, B. (2002), Les mouvements islamiques turcs a Paris. Paris: L’Harmattan.
- Doğaner Y. (2009). “Yeni Türk harflerinin Türk basınındaki yankıları”, 80. Yılında Türk harf inkılâbı sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi, 387-395.
- Gazıoğlu, D. C. (2018). “Türk Derneği’nin Yeni Lisan Hareketine Katkıları İhmal mi Edildi?”, International Journal of Humanities and Education, Cilt/Volume:4 Sayı/Issue:8.
- Gökalp, Z. (1994). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
- Hayrullah, M. (1933). Gazi inkilâbının psikolocisi. Devlet matbaası. İnönü, İ. (1987). Hatıralar. İstanbul: Bilgi Yayınları.
- Kansu, M. M. (1997). Erzurumdan Ölümüne kadar Atatürk’le Beraber. Ankara: TTK Yayınları, C I.
- Karabekir, K. (1995). “Latin Harfini Kabul Edemeyiz” 3 Mart 1923’te İzmir İktisat Kongresinde yapılmış konuşma, Yorulmaz, Hüseyin (Der.), Tanzimat’tan Cumhuriyete Alfabe Tartışmaları. İstanbul: Kitabevi Yayınları, 90-93.
- Karaosmanoğlu, Y. K. (2003), Atatürk. İstanbul: İletişim.
- Köprülü, F. (1938). “Alfabe İnkılabı”, Ülkü Halkevleri Dergisi, 67 (2): 1-2.
- Malik, H. (1933). İnkilâp yolunda. Ankara: Kitap yazanlar kooperatifi. Merdivenci, A. (1998). Türk Yazı Devrimi 70 Yaşında. İstanbul: 56-57.
- Nora, P. (2006). Hafıza Mekanları. Ankara: Dost Yayınevi.
- Özerdim S. N. (1978). Yazı devriminin öyküsü. Ankara: TDK yayınları.
- Özkırımlı, A. (2001). Türk dili. Dil ve anlatım. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Parla, T. (1991). Türkiye’de siyasal kültürün resmi kaynakları. Atatürk’ün Nutuk’u. İstanbul: İletişim.
- Sadoğlu, H. (2003). Türkiye’de Ulusçuluk ve Dil Politikaları. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
- Sevük, İ. H. (1949), Dil davası. İstanbul: İnkilâp Kitabevi.
- Sürmeli, S. (2009) “Türk basınında harf inkılâbı”, 80. Yılında Türk harf inkılâbı sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi, 279-286.
- Şimşir, B. N. (1992) Türk Yazı Devrimi. Ankara: TTK Yayınları.
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1. 11. 1928). devre:3, içtima senesi: II, Cilt: 5, s. 2.
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1. 11. 1928). devre:3, içtima senesi: II, Cilt: 5, s. 6.
- TBMM Zabıt Ceridesi. (1. 11. 1928). devre:3, içtima senesi: II, Cilt: 5, s. 8.
- Toprak, Z. (2017). “Gazi Mustafa kemal ve Kültür Devrimi’nin Başlangıcı: Harf Devrimi 1928”, Bülent Çukurova & Fevzi Çakmak (Der.), Cumhuriyet’in Kazanımları. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, 75-86.
- Ülkütaşır, M. Ş. (1973). Atatürk ve Harf Devrimi. Ankara, TDK.
- Ünaydın, R. E. (1954). Atatürk tarih ve dil kurumları. Hatıralar. Ankara: TTK basımevi.
- Szurek, E. (2009). “Yazımsal normun yeniden tanımlanmasının siyasi tazammunları”, 80. Yılında Türk harf inkılâbı sempozyumu, Yeditepe Üniversitesi, 413-416.
| APA | ÇAYMAZ B (2019). BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. , 92 - 112. |
| Chicago | ÇAYMAZ BIROL BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. (2019): 92 - 112. |
| MLA | ÇAYMAZ BIROL BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. , 2019, ss.92 - 112. |
| AMA | ÇAYMAZ B BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. . 2019; 92 - 112. |
| Vancouver | ÇAYMAZ B BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. . 2019; 92 - 112. |
| IEEE | ÇAYMAZ B "BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ." , ss.92 - 112, 2019. |
| ISNAD | ÇAYMAZ, BIROL. "BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ". (2019), 92-112. |
| APA | ÇAYMAZ B (2019). BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. Eğitim Bilim Toplum, 17(65), 92 - 112. |
| Chicago | ÇAYMAZ BIROL BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. Eğitim Bilim Toplum 17, no.65 (2019): 92 - 112. |
| MLA | ÇAYMAZ BIROL BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. Eğitim Bilim Toplum, vol.17, no.65, 2019, ss.92 - 112. |
| AMA | ÇAYMAZ B BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. Eğitim Bilim Toplum. 2019; 17(65): 92 - 112. |
| Vancouver | ÇAYMAZ B BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ. Eğitim Bilim Toplum. 2019; 17(65): 92 - 112. |
| IEEE | ÇAYMAZ B "BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ." Eğitim Bilim Toplum, 17, ss.92 - 112, 2019. |
| ISNAD | ÇAYMAZ, BIROL. "BİR POLİTİK MÜCADELE SÜRECİ OLARAK TÜRKİYE’DE HARF DEVRİMİ". Eğitim Bilim Toplum 17/65 (2019), 92-112. |
