Yıl: 2019 Cilt: 38 Sayı: 66 Sayfa Aralığı: 479 - 499 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 16-06-2020

“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM

Öz:
Türk siyasal hayatının 1960’lı yıllara damgasını vuran en önemligelişmelerden bir tanesi ülkenin kurucu ideolojisinin temsilcisi olan CHP’deyaşanan değişim ve dönüşüm sürecidir. 27 Mayıs askeri müdahalesininardından gelişen süreçte sol siyasetin artan etkisi CHP’nin de bu dönüşümedahil olmasını beraberinde getirmiştir. CHP açısından 27 Mayıs sonrasıdönem yeni bir sürecin başlangıcına da işaret etmektedir. Siyasal olarak solbir söyleme sahip bu dönemdeki değişimin adı “Ortanın Solu” olaraktanımlanmıştır. “Ortanın Solu”, CHP’nin Avrupa merkezli bir sosyaldemokrasi düşüncesi ile daha yakın ilişki kurmasını sağlamıştır. Sosyaldemokrasi söyleminin geleneksel sola karşı eleştirel tutumu CHP’yi de etkisialtına almıştır. “Ortanın solu” düşüncesi, “radikal” olarak tarif edilen vedaha çok SSCB eksenli bir sosyalizm siyasetine alternatif olmayı amaçlamıştır.Avrupa solu içindeki Stalinizm eleştirilerinin Türkiye’deki yansıması olarakgörebileceğimiz “Ortanın Solu” düşüncesi benzer bir biçimde Türkiye tarihinede eleştirel bir perspektiften bakmıştır. Tek parti dönemi ve Kemalizm de bueleştirilerin merkezinde yer almaktadır. Kemalizm’in sosyalist sol içindetartışılmaya başlandığı bu dönemde CHP de bu tartışmalara dahil olmuştur.Asya Tipi Üretim Tarzı (ATÜT) tartışmaları aracılığı ile merkeziyetçilik vebürokrasi üzerine pek çok eleştiri getirilmiştir. Kurtuluş Savaşı ve tek partidönemi de bu eleştiri sürecine dahil edilmiştir.
Anahtar Kelime:

-

Öz:
One of the most important developments that marked the Turkish political life in the 1960s was the process of change and transformation in the RPP, the representative of the constitutive ideology of the country. The growing influence of left-wing politics in the process after the coup d’etat of 27th May has also drawn the RPP into this transformation. From the perspective of the RPP, the post-May 27th period also marked the beginning of a new process. The change in this period, which was characterised by a left-wing discourse in political terms, was called "Left of the Center". The idea of "Left of the Center" enabled the RPP to easily get in touch with the idea of European type social democracy. The critical approach towards the traditional left embraced by the discourse of social democracy also influenced the RPP. The idea of "Left of the Center" aimed to be an alternative to an understanding of socialism based on the experience of USSR. The idea of “Left of the Center” , which can be seen as a reflection of criticism towards Stalinism within the European left, had a very similar critical perspective on Turkish history. The single-party period and Kemalism were located at the center of these criticisms as well. In this period in which Kemalism has become a subject of discussion among socialist left-wing circles, the RPP also involved into these debates. In these dabates, centralism and bureaucracy drew many critics via discussions on Asiatic Mode of Production (AMP). The Independence War and the singleparty period were also included in this criticism.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmad, F., Modern Türkiye’nin Oluşumu, Çev. Yavuz Alogan, Kaynak Yayınları, İstanbul 2012.
  • Atılgan, G., “Türkiye Sosyalist Hareketinde Anti-Emperyalizm ve Bağımsızlıkçılık (1920-1970)”, Modern Türkiye’de Siyasal Düşünce: Sol, Ed. Murat Gültekingil, Cilt 8, İletişim Yayınları, İstanbul 2007, s. 661-704.
  • Bora, T., Cereyanlar: Türkiye’de Siyasi İdeolojiler, İletişim Yayınları, İstanbul 2017.
  • Bozkurt, C. E., Kemalizm, Marksizm ve Ecevit, Boğaziçi Yayınları, İstanbul 1976.
  • Cem, İ., Sosyal Demokrasi –ya da Demokratik Sosyalizm- Nedir, Ne Değildir, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2010.
  • Cumhuriyet Halk Partisi Programı 1976, Ajans Türk Matbaacılık Sanayi, Ankara 1976.
  • Çolak, M., Bülent Ecevit, İletişim Yayınları, İstanbul 2016.
  • Coşkun, A., Cumhuriyet Halk Partisi ve Demokratik Sol, Tekin Yayınevi, İstanbul 1978.
  • Demokratik Sol Düşünce Forumu, Kalite Matbaası, Ankara 1974.
  • Ecevit, B., Atatürk ve Devrimcilik, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2015.
  • Ecevit, B., Demokratik Sol, İş Bankası Yayınları, İstanbul 2010.
  • Ecevit, B., Ortanın Solu, Üçüncü Baskı, Ulusal Basımevi, Ankara 1966.
  • Eley, G., Demokrasiyi Kurmak: Avrupa Solunun Tarihi 1850-2000, Çev. Ahmet Yiğit Güney, Doruk Yayınları, İstanbul 2008.
  • Emre, Y., CHP, Sosyal Demokrasi ve Sol. Türkiye’de Sosyal Demokrasinin Kuruluş Yılları (1960-1966), İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
  • Emrealp, S., Sosyal Demokrasi’den “Sosyal Demokrasi”ye…, Afa Yayınları, İstanbul 1991.
  • Güneş, T., Araba Devrilmeden Önce, Kaynak Yayınları, İstanbul 1983.
  • Güneş, T., Türk Demokrasisinin Analizi, Yay. Haz. Hurşit Güneş, Agora Kitaplığı, İstanbul 2009.
  • Hatipoğlu, A., CHP’nin İdeolojik Dönüşümü: Kemalizmden Sosyal Demokrasi’ye, Kaynak Yayınları, İstanbul 2012.
  • İşyar, Ö. G., Karşılaştırmalı Dış Politikalar: Yöntemler-Modeller-Örnekler ve Karşılaştırmalı Türk Dış Politikası, Dora Yayınları, Bursa 2013.
  • Kili, S., 1960-1975 Döneminde Cumhuriyet Halk Partisinde Gelişmeler, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 1976.
  • Koç, A., CHP’de “Ortanın Solu” Söylemi ve 1965 Seçimleri, Dezanj Yayınları, İstanbul 2014.
  • Ölçen, A. N., Demokratik Sosyalizme Giriş, Ayyıldız Matbaası, Ankara 1976.
  • Özdalga, H., Sosyal Demokrasinin Kuruluşu, İmge Kitabevi Yayınları, Ankara 2001.
  • Perek, H., Ecevit Tipi “Ortanın Solu” Sosyalizmdir, Balkanoğlu Matbaacılık, Ankara 1967.
  • Sönmezoğlu, F., II. Dünya Savaşı’nda Günümüze Türk Dış Politikası, Der Yayınları, İstanbul 2006.
  • Şener, M., Türkiye Solunda Üç Tarz-ı Siyaset: Yön, MDD ve TİP, Yordam Kitap, İstanbul 2010.
  • Uyar, H., İki Darbe Arasında CHP 1960-1971, Doğan Kitap, İstanbul 2017.
APA ATAGENÇ İ (2019). “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. , 479 - 499.
Chicago ATAGENÇ İhsan Ömer “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. (2019): 479 - 499.
MLA ATAGENÇ İhsan Ömer “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. , 2019, ss.479 - 499.
AMA ATAGENÇ İ “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. . 2019; 479 - 499.
Vancouver ATAGENÇ İ “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. . 2019; 479 - 499.
IEEE ATAGENÇ İ "“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM." , ss.479 - 499, 2019.
ISNAD ATAGENÇ, İhsan Ömer. "“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM". (2019), 479-499.
APA ATAGENÇ İ (2019). “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. Tarih Araştırmaları Dergisi, 38(66), 479 - 499.
Chicago ATAGENÇ İhsan Ömer “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. Tarih Araştırmaları Dergisi 38, no.66 (2019): 479 - 499.
MLA ATAGENÇ İhsan Ömer “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. Tarih Araştırmaları Dergisi, vol.38, no.66, 2019, ss.479 - 499.
AMA ATAGENÇ İ “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. Tarih Araştırmaları Dergisi. 2019; 38(66): 479 - 499.
Vancouver ATAGENÇ İ “ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM. Tarih Araştırmaları Dergisi. 2019; 38(66): 479 - 499.
IEEE ATAGENÇ İ "“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM." Tarih Araştırmaları Dergisi, 38, ss.479 - 499, 2019.
ISNAD ATAGENÇ, İhsan Ömer. "“ORTANIN SOLU” DÜŞÜNCESİNDE KEMALİZM". Tarih Araştırmaları Dergisi 38/66 (2019), 479-499.