Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği

Ceren GÖKDAĞ, (Ege Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, İzmir, Türkiye)
Servet KAÇAR BAŞARAN (Pamukkale Üniversitesi, Psikoloji Bölümü, Denizli, Türkiye)
Türk Psikiyatri Dergisi
22 1
Yıl: 2020 Cilt: 31 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 113 - 121 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5080/u23654 İndeks Tarihi: 17-09-2020

Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği

Öz:
Amaç: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği (FOTÖ) ve OtomatikDüşünceler Ölçeği (ODÖ), bilişsel kuram çerçevesinde işlevsel olmayanbilişlerin incelenmesinde alanyazında sıklıkla kullanılan iki ölçektir.Bu araştırmada, ülkemizde de hem klinik örneklemde hem de normalörneklemde sıklıkla kullanılan bu iki ölçeğin kısa versiyonlarının(FOTÖ-17, ODÖ-15 ve ODÖ-8) depresyon tanısı almış birörneklemde psikometrik özelliklerinin sınanması amaçlanmıştır.Yöntem: Araştırmaya DSM-IV-TR’ye göre majör depresif bozukluktanısı almış 136 yetişkin katılmıştır. Katılımcılara Fonksiyonel OlmayanTutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği’nin yanı sıra BeckDepresyon Envanteri de uygulanmıştır.Bulgular: FOTÖ-17 için yapılan doğrulayıcı faktör analizinde dörtfarklı model test edilmiş, ölçeğin en iyi uyumu iki-faktör modeliiçin sağladığı saptanmıştır. Bahsi geçen model için yapılan analizler,ölçeğin tek boyutlu bir yapıyı desteklediğini göstermiş ve puanlamadaalt boyut puanlarındansa toplam puan kullanımını işaret etmiştir.ODÖ-15 ve ODÖ-8 için yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonuçları,ölçeklerin tek faktörlü yapısını desteklemektedir. FOTÖ ve ODÖ’nünkısa versiyonlarının iyi ve mükemmel düzeyde iç tutarlık güvenilirlikkatsayıları mevcuttur. Ayrıca, fonksiyonel olmayan tutumlar veotomatik düşünceler ile depresif belirtilerin anlamlı düzeyde ilişkilerininolduğu görülmüştür.Sonuç: FOTÖ-17, ODÖ-8 ve ODÖ-15 depresyon tanısı almışbireylerde geçerli ve güvenilir ölçeklerdir. Yine de bulguların daha genişörneklemlerde teyit edilmesinin faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

Short Versions of the Questionnaires Related to Dysfunctional Cognitions in a Clinical Sample: Dysfunctional Attitude Scale and Automatic Thoughts Questionnaire

Öz:
Objective: In the literature, Dysfunctional Attitude Scale (DAS) and Automatic Thoughts Questionnaire (ATQ) are two commonly used questionnaires investigating dysfunctional cognitions within the frame of Cognitive Theory. In this study, it was aimed to examine the psychometric properties of the short versions (DAS-17, ATQ-15, ATQ8) of these two questionnaires in a clinical sample diagnosed with major depressive disorder. Method: The study included 136 adults diagnosed with Major Depressive Disorder on the DSM-IV-TR criteria. The participants were administered the Beck Depression Inventory along with the DAS and ATQ. Results: Four different models were tested in the confirmatory factor analysis for the DAS-17 which was found to provide the best fit for the bifactor model. The analyses indicated that DAS-17 supports a onedimensional structure, pointing to the use of the total score instead of the sub-dimension scores. Results of the confirmatory factor analysis for the ATQ-15 and the ATQ-8 indicate that both scales have a singlefactor structure. Short versions of DAS and ATQ have, respectively, good and excellent internal consistency reliability coefficients. Also, significant relationships were observed between depressive symptoms and dysfunctional attitudes, and automatic thoughts. Conclusion: The DAS-17, ATQ-15 and ATQ-8 are valid and reliable scales for use on individuals diagnosed with depression. Nevertheless, it is considered useful to confirm these findings in larger samples.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Amerikan Psikiyatri Birliği (2000) Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı, Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR) (Çev. Ed: E Köroğlu). Ankara, Hekimler Yayın Birliği, 2001.
  • Aydın G, Aydın O (1990) Otomatik düşünceler ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Derg 24: 51-5.
  • Batmaz S, Özdel K (2016) Psychometric properties of the revised and abbreviated form of the turkish version of the Dysfunctional Attitude Scale. Psychol Rep 118: 180-98.
  • Beck AT (1964) Thinking and depression: II. Theory and therapy. Arch Gen Psychiatry 10: 561-71.
  • Beck AT (2008) The evolution of the cognitive model of depression and its neurobiological correlates. Am J Psychiatry 165: 969-77. Beck AT, Dozois DJ (2011) Cognitive therapy: current status and future directions. Annu Rev Med 62: 397-409.
  • Beck AT, Rush AJ, Shaw BF ve ark. (1979) Cognitive Therapy of Depression. New York, Guilford Press, s. 3.
  • Beck AT, Ward CH, Mendelson M ve ark. (1961) An inventory for measuring depression. Arch Gen Psychiatry 4: 561-71.
  • Buschmann T, Horn RA, Blankenship VR ve ark. (2018) The relationship between automatic thoughts and irrational beliefs predicting anxiety and depression. J Ration Emot Cogn Behav Ther 36: 137-62.
  • Büyüköztürk Ş (2002) Faktör analizi: Temel kavramlar ve ölçek geliştirmede kullanımı. Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi 32: 470-83.
  • Cane DB, Olinger LJ, Gotlib IH ve ark. (1986) Factor structure of the Dysfunctional Attitude Scale in a student population. J Clin Psychol 42: 307-9.
  • Chioqueta AP, Stiles TC (2004) Norwegian version of the automatic thoughts questionnaire: a reliability and validity study. Cogn Behav Ther 33: 79-82.
  • Chioqueta AP, Stiles TC (2006) Factor structure of the dysfunctional attitude scale (Form A) and the automatic thoughts questionnaire: An exploratory study. Psychol Rep 99: 239-47.
  • Choon MW, Abu Talib M, Yaacob SN ve ark. (2015) Negative automatic thoughts as a mediator of the relationship between depression and suicidal behaviour in an at risk sample of Malaysian adolescents. Child Adolesc Ment Health 20: 89-93.
  • De Graaf LE, Roelofs J, Huibers MJ (2009) Measuring dysfunctional attitudes in the general population: the dysfunctional attitude scale (form A) revised. Cognit Ther Res 33: 345-55.
  • Deardorff PA, Hopkins LR, Finch AJ (1984) Automatic Thoughts Questionnaire: A reliability and validity study Psychol Rep 55: 708-10.
  • Dobson KS, Breiter HJ (1983) Cognitive assessment of depression: reliability and validity of three measures. J Abnorm Psychol 92: 107-9.
  • Dueber DM (2017) Bifactor Indices Calculator: A Microsoft Excel-based tool to calculate various indices relevant to bifactor CFA models. https:// dx.doi.org/10.13023/edp.tool.01[http://sites.education.uky.edu/apslab/ resourcesden indirilmiştir]
  • Floyd M, Scogin F, Chaplin WF (2004) The Dysfunctional Attitudes Scale: factor structure, reliability, and validity with older adults. Aging Ment Health 8: 153-60.
  • Fuhr K, Reitenbach I, Kraemer J ve ark. (2017) Attachment, dysfunctional attitudes, self-esteem, and association to depressive symptoms in patients with mood disorders. J Affect Disord 212: 110-16.
  • Ghassemzadeh H, Mojtabai R, Karamghadiri N ve ark. (2006) Psychometric properties of a Persian-language version of the Automatic Thoughts Questionnaire: ATQ-Persian. Int J Soc Psychiatry 52: 127-37.
  • Gomez R, McLaren S (2015) The center for epidemiologic studies depression scale: support for a bifactor model with a dominant general factor and a specific factor for positive affect. Assess 22: 351-60.
  • Gökdağ C, Arkar H (2016) Psikobiyolojik kişilik modeli ve bilişsel kuram arasındaki ilişkilerin majör depresyon tanılı hastalarda ve sağlıklı bireylerde incelenmesi. Turk Psikiyatri Derg 27: 257-65.
  • Güngör D (2016) Psikolojide ölçme araçlarının geliştirilmesi ve uyarlanması kılavuzu. Türk Psikoloji Yazıları 19: 104-12.
  • Harrell TH, Ryon NB (1983) Cognitive-behavioral assessment of depression: clinical validation of the automatic thoughts questionnaire. J Consult Clin Psychol 51: 721-25.
  • Hill CV, Oei TPS, Hill MA (1989) An empirical investigation of the specificity andsensitivity of the Automatic Thoughts Questionnaire and Dysfunctional Attitudes Scale. J Psychopathol Behav Assess 11: 291-311.
  • Hisli N (1988) Beck depresyon envanterinin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Derg 6: 118-22. Hisli N (1989) Beck depresyon envanterinin üniversite öğrencileri için geçerliliği, güvenirliği. Türk Psikoloji Derg 7: 3-13.
  • Hjemdal O, Stiles T, Wells A (2013) Automatic thoughts and meta-cognition as predictors of depressive or anxious symptoms: A prospective study of two trajectories. Scand J Psychol 54: 59-65.
  • Hollon SD, Kendall PC (1980) Cognitive self-statements in depression: Development of an automatic thoughts questionnaire. Cogn Ther Res 4: 383-95.
  • Hu LT, Bentler PM (1999) Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Struct Equ Modeling 6: 1-55.
  • Imber SD, Pilkonis PA, Sotsky SM ve ark. (1990) Mode-specific effects among three treatments for depression. J Consult Clin Psychol 58: 352–9.
  • Jackson DL, Gillaspy Jr JA, Purc-Stephenson R (2009) Reporting practices in confirmatory factor analysis: An overview and some recommendations. Psychol Methods 14: 6-23.
  • Joseph S (1994) Subscales of the automatic thoughts questionnaire. J Genet Psychol 155: 367-8.
  • Jöreskog KG, Sörbom D (2006) LISREL (Version 8.8) [Computer software]. Chicago, Scientific Softare International Inc.
  • Kwon SM, Oei TP (1992) Differential causal roles of dysfunctional attitudes and automatic thoughts in depression. Cogn Ther Res 16: 309-28.
  • Moore MT, Fresco DM, Segal ZV ve ark. (2014) An exploratory analysis of the factor structure of The Dysfunctional Attitude Scale–Form A (DAS). Assess 21: 570-9.
  • Morris MC, Kouros CD, Fox KR ve ark. (2014) Interactive models of depression vulnerability: The role of childhood trauma, dysfunctional attitudes,and coping. Br J Clin Psychol 53: 245-63.
  • Muthén B, Kaplan D, Hollis M (1987) On structural equation modeling with data that are not missing completely at random. Psychometrika 52: 431-62.
  • Netemeyer RG, Williamson DA, Burton S ve ark. (2002) Psychometric properties of shortened versions of the Automatic Thoughts Questionnaire. Educ Psychol Meas 62: 111-29.
  • Oei TP, Mukhtar F (2008) Exploratory and confirmatory factor validation and psychometric properties of the Automatic Thoughts Questionnaire for Malays (ATQ- Malay) in Malaysia. Hong Kong J Psychiatry 18: 92-101.
  • Parker G, Bradshaw G, Blignault I (1984) Dysfunctional attitudes: Measurement, significant constructs and links with depression. Acta Psychiatr Scand 70:90-6.
  • Power MJ, Katz R, McGuffin P ve ark. (1994) The dysfunctional attitude scale (DAS) a comparison of forms A and B and proposals for a new subscaled version. J Res Pers 28: 263–76.
  • Reise SP (2012) The rediscovery of bifactor measurement models. Multivariate Behav Res 47: 667–96.
  • Reise SP, Scheines R, Widaman KF ve ark. (2013) Multidimensionality and structural coefficient bias in structural equation modeling: A bifactor perspective. Educ Psychol Meas 73: 5-26.
  • Richards CS, O’Hara MW (2014) The Oxford Handbook of Depression and Comorbidity. Oxford University Press.
  • Rodriguez A, Reise SP, Haviland MG (2016) Evaluating bifactor models: Calculating and interpreting statistical indices. Psychol Methods 21: 137-50.
  • Ruiz FJ, Suárez-Falcón JC, Riaño-Hernández D (2017) Validity evidence of the Spanish version of the Automatic Thoughts Questionnaire–8 in Colombia. Span J Psychol 20: e12. doi:10.1017/sjp.2017.7
  • Rush AJ, Weissenburger J, Eaves G (1986) Do thinking patterns predict depressive symptoms? Cognit Ther Res 10: 225-36.
  • Satorra A, Bentler PM (2001) A scaled difference chi-square test statistic for moment structure analysis. Psychometrika 66: 507-14.
  • Stucky BD, Edelen MO (2015) Using hierarchical IRT models to create unidimensional measures from multidimensional data. Multivariate applications series. Handbook of item response theory modeling: Applications to typical performance assessment, SP Reise, DA Revicki (Ed), New York, NY, US: Routledge/Taylor & Francis Group, s. 183-206.
  • Şahin NH, Batıgün AD (2016) Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği Kısa Formu (FOTÖ-17) Uyarlama Çalışması. Türk Psikoloji Yazıları 19: 91-9.
  • Şahin NH, Şahin N (1992a) How dysfunctional are the dysfunctional attitudes in another culture? Br J Med Psychol 65: 17-26.
  • Şahin NH, Şahin N (1992b) Reliabılity and Validity of the Turkish Version of the Automatic Thoughts Questionnaire. J Clin Psychol 48: 334-40.
  • Şoflău R, David DO (2017) A meta-analytical approach of the relationships between the irrationality of beliefs and the functionality of automatic thoughts. Cognit Ther Res 41: 178-92.
  • Tegin B (1980) Depresyonda bilişsel şemalar. Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Ten Berge JM, Sočan G (2004) The greatest lower bound to the reliability of a test and the hypothesis of unidimensionality. Psychometrika 69: 613-25.
  • Thomas J, Altareb B (2012) Cognitive vulnerability to depression: an exploration of dysfunctional attitudes and ruminative response styles in the United Arab Emirates. Psychol Psychother 85: 117-21.
  • Weissman AN, Beck AT (1978) Development and validation of the dysfunctional attitude scale: A preliminary investigation. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association. Toronto, Ontario.
  • Wise EH, Barnes DR (1986) The relationship among life events, dysfunctional attitudes, and depression. Cognit Ther Res 10: 257-66.
  • Wong DFK, Chan KS, Lau Y ve ark. (2008) The reliability and validity of the Chinese version of the Dysfunctional Attitudes Scale Form A (DAS-A) in a community sample. Int J Psychiatry Med 38: 141-52.
  • Yorulmaz O, Gungor-Culha D, Gokdağ C (2019) Obsessive Beliefs Questionnaire: Adaptation of Short Forms and Examination of Their Psychometric Properties. Turkish J Psychiatr 30(3).
  • Zettle RD, Webster BK, Gird SR ve ark. (2013) Factor structure of the Automatic Thoughts Questionnaire in a clinical sample. Int J Cogn Ther 6: 280-91.
APA GÖKDAĞ C, KAÇAR BAŞARAN S (2020). Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. , 113 - 121. 10.5080/u23654
Chicago GÖKDAĞ Ceren,KAÇAR BAŞARAN Servet Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. (2020): 113 - 121. 10.5080/u23654
MLA GÖKDAĞ Ceren,KAÇAR BAŞARAN Servet Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. , 2020, ss.113 - 121. 10.5080/u23654
AMA GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. . 2020; 113 - 121. 10.5080/u23654
Vancouver GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. . 2020; 113 - 121. 10.5080/u23654
IEEE GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S "Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği." , ss.113 - 121, 2020. 10.5080/u23654
ISNAD GÖKDAĞ, Ceren - KAÇAR BAŞARAN, Servet. "Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği". (2020), 113-121. https://doi.org/10.5080/u23654
APA GÖKDAĞ C, KAÇAR BAŞARAN S (2020). Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, 31(2), 113 - 121. 10.5080/u23654
Chicago GÖKDAĞ Ceren,KAÇAR BAŞARAN Servet Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi 31, no.2 (2020): 113 - 121. 10.5080/u23654
MLA GÖKDAĞ Ceren,KAÇAR BAŞARAN Servet Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.31, no.2, 2020, ss.113 - 121. 10.5080/u23654
AMA GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2020; 31(2): 113 - 121. 10.5080/u23654
Vancouver GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi. 2020; 31(2): 113 - 121. 10.5080/u23654
IEEE GÖKDAĞ C,KAÇAR BAŞARAN S "Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği." Türk Psikiyatri Dergisi, 31, ss.113 - 121, 2020. 10.5080/u23654
ISNAD GÖKDAĞ, Ceren - KAÇAR BAŞARAN, Servet. "Klinik Bir Örneklemde İşlevsel Olmayan Bilişlere İlişkin Ölçeklerin Kısa Versiyonları: Fonksiyonel Olmayan Tutumlar Ölçeği ve Otomatik Düşünceler Ölçeği". Türk Psikiyatri Dergisi 31/2 (2020), 113-121. https://doi.org/10.5080/u23654
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 13:19

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları