Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği

Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 125 - 151 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33718/tid.546770 İndeks Tarihi: 10-09-2020

Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği

Öz:
Yaşanan olaylar bireyin anlam duygusunu bozduğunda, temel gaye bozulan anlamı gerikazanmak olmaktadır. Din, imtihan inancını yaşanan olaylara anlam bulma kaynağı olaraksunmaktadır. Çalışmada, olumsuz yaşam olaylarını anlamlandırmada imtihan inancınınrolü araştırılmaktadır. Araştırma grubu olarak şehit aileleri, gaziler ve gazi aileleri seçilmiştir. Onların, yaşadıkları travmaların kaynağı ve anlamına dair başa çıkma süreçlerinde,imtihan inancını kullanıp kullanmadıklarını tespit etmek, bu inancın başa çıkmaya olumluya da olumsuz etkilerini ortaya koymak, çalışmanın temel amaçlarıdır. İmtihan inancı, üçkatılımcı grupta da yaşanan olaya bir neden vermesi açısında oldukça sık atıf almaktadır.Şehit ailelerinde, yaşanan kaybın Allah’tan geldiği ve şerefli bir imtihan olduğu düşüncesi başa çıkmayı olumlu etkilemektedir. Gazilerde, “Neden ben?” sorusuna cevap vermesiaçısından önemli olan imtihan inancı çoğunlukla duygusal yönde başa çıkmaya yansımaktadır. Gazi ailelerine göre yakınlarının gazi olmaları ve travma yaşamış kişiler ile beraberyaşamak imtihandır. İmtihan inancının başa çıkmaya etkisini dindarlık algısı, kişilik, sosyal çevre, eğitim gibi bireysel dinamikler belirlemektedir.
Anahtar Kelime:

The Belief of Test and Coping in Terms of Attributing Meaning: The Case of Martyr Families, War Veterans, and War Veterans Families

Öz:
When the individual's sense of meaning are broken as a result of some events, his/her main purpose is to win them back. Religion presents the belief of the test as a source of meaning to the events experienced. In this study, the place and function of the belief of the test in finding meaning in negative life events has been discussed. The families of martyrs, veterans, and families of veterans were preferred as the working group. The main objectives of the study are to determine whether they use the belief of test, and to demonstrate the positive or negative effects of the belief in coping, in the coping processes of the source and meaning of the traumas they experience. In three groups, the belief of the test is frequently emphasized in terms of giving a reason for the event. In the families of the martyrs, the thought that the loss came from God and is an honorable test has a positive effect on coping. In veterans, the belief of test, which is especially important in terms of answering the question "Why me?", is mostly reflected in coping with emotional tendencies. According to the families of veterans, being relatives of veterans and living with traumatized people is a test. Individual dynamics such as perception of religiousness, personality, social environment and education determine the effect of the test belief in coping.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akalın, Şükrü Haluk - Toparlı, Recep - Gözaydın, Nevzat - Zülfikar, Hamza - Argunşah, Mustafa - Demir, Nurettin - Tezcan Aksu, Belgin - Gültekin, Beyza. “İmtihan”. Büyük Türkçe Sözlük. 963. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 2009.
  • Aslan, Ferhat - Türksever, Zeynep. “İstanbul Folklorunda Şehitlik Etrafında Oluşan Halk İnançları, Uygulamalar ve Memoratlar: Edirnekapı Şehitliği Örneği”. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi 51 (Ekim 2015): 27-62.
  • Ayten, Ali. Tanrı’ya Sığınmak: Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
  • Batman, Elif. Yaşamın Zorluklarıyla Başa Çıkmada Kader İnancının Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, 2008.
  • Buhârî, Ebû Abdullah Muhammed b. İsmâîl b. İbrâhîm. Sahîhu’l-Buhârî. thk. Mustafâ Dîb el-Buğâ. Yemâme, Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1993.
  • Can, Ali. “Kur’ân ve Yeni Ahit’e Göre Şehitlik”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 8/37 (2015): 1035-1048.
  • Coşkun, İbrahim. İlahi Adalet ve Engelli Bireyler. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 2016.
  • Ćufta, Muharrem. Kanser Hastalığı ile Başa Çıkmada Dinî İnanç ve Tutumların Rolü (Kosova Örneği). Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, 2014.
  • Çağrıcı, Mustafa. “Fitne”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 156-159. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
  • Çağrıcı, Mustafa. “Musibet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 255-256. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
  • Döğüş, Selahattin. “Osman Gazi’den Gazi Mustafa Kemal’e Anadolu Gazileri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Dergisi 9/1 (2007): 25-50.
  • Esed, Muhammed. Kuran Mesajı: Meal-Tefsir. Trc. Cahit Koytak - Ahmet Ertürk. İstanbul: İşaret Yayınları, 2002.
  • Frankl, Victor Emil. İnsanın Anlam Arayışı. İstanbul: Okuyanus Yayınları, 2018.
  • Güneş, Ali Rıza. İmtihan ve Hikmet Boyutuyla Kaderi Anlamak. İstanbul: Rağbet Yayınları, 2010.
  • Gürkan, Salime Leyla. “Şehid”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 38: 431-433. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
  • Hilâlî, Mecdî. İmtihan. İstanbul: Beka Yayınları, 2017.
  • Işık, Zehra. Ebeveyni Ölen Yetişkinlerde Dinî Başa Çıkma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2013.
  • Karagöz, İsmail. Kur’an’a Göre Musibetler Açısından İnsan ve Toplum. İstanbul: Çelik Yayınları, 1996.
  • Karaman, Hayrettin - Dönmez, İbrahim Kafi - Çağrıcı, Mustafa - Gümüş, Sadrettin. Kur’an Yolu Türkçe Meâl ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2014.
  • Kızılgeçit, Muhammet. Din Psikolojisinin 100’ü. Ankara: Otto Yayınları, 2017.
  • Kutub, Seyyid - el-Cevziyye, İbn Kayyım. Belâ ve İmtihan. İstanbul: Rayza Yayınları, 2007.
  • Macit, Mustafa. Boyun Eğme-Başa Çıkma Sarkacında Kadercilik: Sosyal Psikolojik Bir Yaklaşım. İstanbul: Ötüken Yayıncılık, 2014.
  • Murat, Ayşe – Kızılgeçit, Muhammet. “Dini Başa Çıkma ve Psikopatoloji İlişkisi (Rize Örneği)”. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (Haziran 2017): 111-151.
  • Müncebî, Abdullah. Sabır ve Rıza. İstanbul: İlk Harf Yayınevi, 2017.
  • Oral, Osman. “Mâturîdî‘de Sabır, Şükür ve Hikmet İlişkisi”. Mütefekkir Aksaray Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi 2/4 (Aralık 2015): 343-362.
  • Özcan, Abdülkadir. “Gazi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 13: 443-445. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
  • Öztürk, Mustafa. Kur’an-ı Kerim ve Meali: Anlam ve Yorum Merkezli Çeviri. İstanbul: Düşün Yayıncılık, 2011.
  • Pargament, Kenneth - Koenig, Herold - Perez, Lisa. “The Many Methods of Religious Coping: Development and Initial Validation of the Rcope”. Journal of Clinical Psychology 56/4 (April 2000): 519-543.
  • Pargament, Kenneth. “Tanrım Bana Yardım Et: Başa Çıkmanın Teorik Çatısına Doğru”. Trc. Ahmet Albayrak. Tabula Rasa 3/9 (2003): 207- 238.
  • Pargament, Kenneth. The Psychology of Religion and Coping: Theory, Research, Pactice. New York: The Guilford Press, 1997.
  • Sağır, Zeynep. Suriyeli Mültecilerde Dini Başa Çıkma ve Ruh Sağlığı. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, 2014.
  • Sümer, Necati. Dinlerde İntihar, Şehitlik ve Ötanazi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
  • Tartûsî, Abdulhalim. Belâ ve Musibetlerle İmtihan. İstanbul: Karınca & Polen Yayınları, 2016.
  • Tekin, Şinasi. “Türk Dünyasında Gazâ ve Cihâd Kavramları Üzerine Düşünceler: Gazi Teriminin Anadolu ile Akdeniz Bölgesinde İtibarını Yeniden Kazanması”. Tarih ve Toplum Dergisi 19 (1993): 73-80.
  • Tokur, Behlül. İmtihan Psikolojisi Var Olmanın Hakkını Vermek: İmtihan. Ankara: Fecr Yayıncılık, 2018.
  • Uludağ, Süleyman. “Belâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 5: 380. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
  • Yunus Emre. Yunus Emre Divanı. Der. Selim. Yağmur. İstanbul: Dergah Yayınları, 2014.
  • Yusufoğlu, Abdullah. İslam İtikadında Ahiret. İstanbul: Çıra Yayınları, 2014a.
  • Yusufoğlu, Abdullah. İslamî Mücadelede İmtihan. İstanbul: Çıra Yayınları, 2014b.
APA ESEN ATEŞ N (2019). Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. , 125 - 151. 10.33718/tid.546770
Chicago ESEN ATEŞ NESİBE Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. (2019): 125 - 151. 10.33718/tid.546770
MLA ESEN ATEŞ NESİBE Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. , 2019, ss.125 - 151. 10.33718/tid.546770
AMA ESEN ATEŞ N Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. . 2019; 125 - 151. 10.33718/tid.546770
Vancouver ESEN ATEŞ N Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. . 2019; 125 - 151. 10.33718/tid.546770
IEEE ESEN ATEŞ N "Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği." , ss.125 - 151, 2019. 10.33718/tid.546770
ISNAD ESEN ATEŞ, NESİBE. "Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği". (2019), 125-151. https://doi.org/10.33718/tid.546770
APA ESEN ATEŞ N (2019). Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. Trabzon ilahiyat dergisi, 6(1), 125 - 151. 10.33718/tid.546770
Chicago ESEN ATEŞ NESİBE Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. Trabzon ilahiyat dergisi 6, no.1 (2019): 125 - 151. 10.33718/tid.546770
MLA ESEN ATEŞ NESİBE Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. Trabzon ilahiyat dergisi, vol.6, no.1, 2019, ss.125 - 151. 10.33718/tid.546770
AMA ESEN ATEŞ N Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. Trabzon ilahiyat dergisi. 2019; 6(1): 125 - 151. 10.33718/tid.546770
Vancouver ESEN ATEŞ N Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği. Trabzon ilahiyat dergisi. 2019; 6(1): 125 - 151. 10.33718/tid.546770
IEEE ESEN ATEŞ N "Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği." Trabzon ilahiyat dergisi, 6, ss.125 - 151, 2019. 10.33718/tid.546770
ISNAD ESEN ATEŞ, NESİBE. "Travmayı Anlamlandırması Açısından İmtihan İnancı ve Başa Çıkma: Şehit Aileleri, Gaziler ve Gazi Aileleri Örneği". Trabzon ilahiyat dergisi 6/1 (2019), 125-151. https://doi.org/10.33718/tid.546770