Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi
Yıl: 2019 Cilt: 6 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 168 - 181 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/addicta.2020.19134 İndeks Tarihi: 22-09-2020
Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi
Öz: Sigara bağımlılığının erken tanınması ve tedavisinin başlanması maliyet-etkinliği en yüksek korunmayöntemlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Çalışmanın amacı üniversite öğrencilerde nikotin bağımlılıkdüzeylerinin ve ilişkili bazı özelliklerinin belirlenmesidir. Bu tanımlayıcı çalışmanın evrenini bir kamuüniversitesinde öğrenim gören 30147 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem hesaplamasında en az 453 kişiyeulaşılması gerektiği belirlenmiştir. Çalışmaya düzenli sigara içen gönüllü öğrenciler kabul edilmiştir. Katılımcılaraaraştırmacılar tarafından geliştirilen 17 soruluk bir anket formu ve Fagerström Nikotin Bağımlılığı Ölçeğiuygulanmıştır. Anket verilerinin istatistiksel analizlerinde SPSS programı kullanılmıştır. Tanımlayıcı istatistiklerve önemlilik testleri yapılarak, tüm testler için istatistiksel anlamlılık düzeyi p<0,05 olarak kabul edilmiştir.Katılımcıların yaş ortalaması 21,0±2,9 yıldır ve %58,2’si kadındır. Günde 15 (10-20) dal sigara içmektedirlerve %54,3’ünün babası ve %62,3’ünün yakın arkadaşı sigara içicisidir. Sigarayı bırakmak isteyenlerin sıklığı%19,5’dir. En az bir kez sigarayı bırakmayı deneyenlerin sıklığı %52,8 olup, 2 (1-3) kez sigara bırakma denemesiyapmışlardır. Nikotin bağımlılık testine göre %31,4’ü orta ve %13,4’ü ise yüksek düzeyde bağımlıdır. Yüksekbağımlılarda babanın ve yakın arkadaşının sigara içiciliği daha yüksektir (p<0,05). Yüksek bağımlıların başarısızsigara bırakma denemelerinin daha çok (3[2-3] kez) olduğu belirlenmiştir (p:0,01). Sonuç olarak bağımlılıkdüzeyi artmadan ve sağlık sorunları ortaya çıkmadan, üniversiteli gençlerin sigarayı bırakmak konusunda istekve gayretlerini artırmak gereklidir. Gençleri sigara içmeye teşvik eden olumsuz ortamlardan uzaklaştırmak için;aileleri, akranları ve üniversite çevresi tarafından ihtiyaç duyulan desteğin sağlanması önerilmektedir.
Anahtar Kelime: Cigarette Smoking and Determination of Nicotine Dependence Levels in University Students
Öz: Early diagnosis and treatment of smoking addiction is considered to be one of the most cost-effective prevention methods. The aim of this study is to determine nicotine dependence levels and some related features in university students. The target population of this descriptive study consists of 30147 students studying at a public university. In the sample calculation, it was determined that at least 453 people should be reached. Volunteer students who smoke regularly were included in the study. A 17-item questionnaire developed by the researchers and the Fagerström Test for Nicotine Dependence Score were administered to the participants. SPSS program was used for statistical analysis of the survey data. Descriptive and statistical significance tests were performed. Statistical significance level was accepted as p<0.05 for all tests. The mean age of the participants was 21.0 ± 2.9 years and 58.2% is female. On average, they smoke 15 (10-20) cigarettes a day. The father of 54.3% and close friends of 62.3% were smokers. The frequency of students who want to quit smoking was 19.5%. The frequency of those who tried to quit at least once was 52.8% and attempts to quit smoking were 2 (1-3) times. According to nicotine dependence test, 31.4% was moderate and 13.4% was highly dependent. In high addicts, the father and close friends of them had higher smoking rates (p <0.05). It was determined that high addicts have more unsuccessful smoking cessation attempts (3 [2-3] times) (p=0.01). As a result, it is necessary to increase the willingness and efforts of university students to quit smoking before the level of dependence increases and health problems occur. In order to keep young people away from negative environments which encourage smoking; it is recommended that the support they need should be provided by their families, peers and university community.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akan, H., Hayran, O., Özcan M. & Acar U. (2010). Üniversite öğrencileri arasında sigara içme sıklığı: Kesitsel bir çalışma. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 14(2): 71-76. https://doi. org/10.2399/tahd.10.071 [Crossref]
- Akdur, R. (2009). Gençlerde sigara salgını. Sigara ve Sağlık sempozyumu.’nda sunulan bildiri, Ankara http://www.ssuk.org.tr/file_upload/savefiles /recep_ akdur 2009.pdf. 2. adresinden edinilmiştir.
- Aksoy, F., Kaya, K., Kızılkaya, Z. T., Çot, S. N., Batu, H. F., Hasoğlu, İ., & Bıcak, G. (2019). Bir Tıp Fakültesi 3. Sınıf öğrencilerinin sigara ile ilgili bilgi ve görüş durumları. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 26(1): 90-95. https://doi.org/10.17343/sdutfd.516785 [Crossref]
- Alaçam, H., Korkmaz, A., Efe, M., Şengül, C. B., & Şengül C. (2015). Pamukkale Üniversitesi öğrencilerinde alkol ve sigara bağımlılığı taraması. Pamukkale Tıp Dergisi, 8(2): 82-87. https:// doi.org/10.5505/ptd.2015.69077 [Crossref]
- Apelberg, B. J., Corey. C. G., Hoffman, A. C., Schroeder, M. J., Husten, C. G., Caraballo, R. S. & C. L. Backinger (2014). Symptoms of tobacco dependence among middle and high school tobacco users: results from the 2012 National Youth Tobacco Survey. American Journal of Preventive Medicine, 47(2): S4-S14. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2014.04.013 [Crossref]
- Aydemir, Y., Doğu, Ö., Dede, C., & Çınar, N. (2019). Sigara Bırakma Başarısı Öngörü Ölçeği: Geliştirme ve Geçerlik, Güvenirlik Çalışması. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6 (2): 387−402. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0022 [Crossref]
- Bahelah, R., DiFranza, J. R., Fouad, F. M., Ward, K. D., Eissenberg, T. & Maziak W. (2016). Early symptoms of nicotine dependence among adolescent waterpipe smokers. Tobacco Control, 25(e2): e127-e134. https://doi.org/10.1136/tobaccocontrol-2015-052809 [Crossref]
- Chinwong, D., Mookmanee, N., Chongpornchai, J. & Chinwong, S. (2018). A Comparison of Gender Differences in Smoking Behaviors, Intention to Quit, and Nicotine Dependence among Thai University Students. Journal of Addiction, 2018. https://doi.org/10.1155/2018/8081670 [Crossref]
- Çapık, C. & Cingil, D. (2013). Hemşirelik öğrencilerinde sigara kullanımı, nikotin bağımlılık düzeyi ve ilişkili etmenler. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi, 3(2): 55-61.
- Demirezen, M. & Kurçer, M. (2016). Sigara İçme Arzusu Ölçeği’nin Türkçe geçerlilik ve güvenilirliği. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(1).
- Elders, M. J., Perry, C. L., Eriksen, M. P., & Giovino, G. A. (1994). The report of the Surgeon General: preventing tobacco use among young people. American Journal of Public Health, 84(4): 543-547. https://doi.org/10.2105/AJPH.84.4.543 [Crossref]
- Erol, S. ve Erdogan S. (2008). Application of a stage based motivational interviewing approach to adolescent smoking cessation: The Transtheoretical Model-based study. Patient Education and Counseling, 72(1): 42-48. https://doi.org/10.1016/j.pec.2008.01.011 [Crossref]
- Fagerstrom, K.-O. & Schneider, N. G. (1989). Measuring nicotine dependence: a review of the Fagerstrom Tolerance Questionnaire. Journal of Behavioral Medicine, 12(2): 159-182. https://doi. org/10.1007/BF00846549 [Crossref]
- Fallin, A., Roditis, M.& Glantz, S. A. (2015). Association of campus tobacco policies with secondhand smoke exposure, intention to smoke on campus, and attitudes about outdoor smoking restrictions. American Journal of Public Health, 105(6): 1098-1100. https://doi.org/10.2105/ AJPH.2014.302251 [Crossref]
- Hossain, S., Hossain, S., Ahmed, F., Islam, R., Sikder, T.& Rahman, A. (2017). Prevalence of tobacco smoking and factors associated with the initiation of smoking among university students in Dhaka, Bangladesh. Central Asian Journal of Global Health, 6(1). https://doi.org/10.5195/ CAJGH.2017.244 [Crossref]
- İzgördü, A. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Algılanan Stres Düzeyinin Nikotin Bağımlılığına Etkisi. (Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ adresinden edinilmiştir.
- Karadağlı, F. & Nahcivan N. (2012). Sigara içen bireylerde sigara bırakmaya hazıroluşluk durumu ile ilişkili faktörler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 5(1): 8- 15.
- Kaya, N. & Çilli, A. S. (2002). Üniversite öğrencilerinde nikotin, alkol ve madde bağımlılığının 12 aylık yaygınlığı. Bağımlılık Dergisi, 3(2): 91-97.
- Korkmaz, M., Ersoy, S., Özkahraman, Ş., Duran, E. T., Uslusoy, E. Ç., Sıtkı, O., & Orhan, H. (2013). Süleyman Demirel Üniversitesi Öğrencilerinin Tütün Mamulleri-Alkol Kullanım Durumları ve Sigaraya Yaklaşımları, Tobacco Products-Alcohol Consunption Status and Approach to Smoking in Students of Suleyman Demirel University. SDÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 20(2): 34-42.
- Lanza, S. T. & Vasilenko, S. A. (2015). New methods shed light on age of onset as a risk factor for nicotine dependence. Addictive Behaviors, 50, 161-164. https://doi.org/10.1016/j.addbeh.2015.06.024 [Crossref]
- Melchior, M., Chastang, J.F., Mackinnon, D., Galéra, C., & Fombonne, E. (2010). The intergenerational transmission of tobacco smoking-the role of parents’ long-term smoking trajectories. Drug And Alcohol Dependence, 107(2-3): 257-260. https://doi.org/10.1016/j.drugalcdep.2009.10.016 [Crossref]
- Oğuz, S., Çamcı, G., & Kazan, M. (2018). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım sıklığı ve sigaranın neden olduğu hastalıkları bilme durumu. Van Med J, 25(3): 332-337. https://doi. org/10.5505/vtd.2018.02411 [Crossref]
- World Health Organization. (2018). WHO global report on trends in prevalence of tobacco smoking 2000-2025.
- Öncel, S. Y., Gebizlioğlu, Ö. L., & Alioğlu, F. A. (2011). Risk factors for smoking behavior among university students. Turkish Journal of Medical Sciences, 41(6): 1071-1080.
- Örsel, O., Örsel, S., Alpar, S., Uçar, N., Güven, S. F., Şipit, T., & Kurt, B. (2005). Sigara bırakmada nikotin bağımlılık düzeylerinin tedavi sonuçlarına etkisi. Solunum Hastalıkları, 16(3): 112-118.
- Örsel, S. ( 2011). Nikotin bağımlılığı ve Nikotin bağımlılığının klinik değerlendirilmesi. Z.A. Aytemur, O.Elbek, (Eds) Tütün ve tütün kontrolü içinde (s. 406-416) Ankara: AVES yayıncılık.
- Öztoprak, S. ve Günay, T. (2013). Sağlık açısından toplumsal cinsiyet ve tütün kontrolü/Gender and tobacco control for health. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi 11(3): 197-206. https://doi. org/10.20518/tjph.173084 [Crossref]
- Pakyürek, G. & Şenyüz, L. (2019). Sigara kullanımı ve bilişsel yük farklılaşmasının ileriye dönük bellek performansına etkisinin incelenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(2): 221-238. https://doi.org/10.15805/addicta.2019.6.2.0009 [Crossref]
- Parashar, M., Agarwalla, R., Mallik, P., Dwivedi, S., Patvagekar, B. & Pathak, R. (2016). Prevalence and correlates of nicotine dependence among construction site workers: A cross-sectional study in Delhi.Lung India: official organ of Indian Chest Society, 33(5): 496. https://doi. org/10.4103/0970-2113.188968 [Crossref]
- Pıçakçıefe, M., Akkaya, V., Erbaş, E., & Doğu, B. (2019). Muğla’da 2015-2016 yılları arasında sigara birakma polikliniğine yapilan başvurularin değerlendirilmesi. Prevalence, 19, 24.
- Sönmez, C. I., Başer, D. A., Aydoğan, S., Uludağ, G., Dinçer, D., & Topaluğurlu, B. (2017). Düzce Üniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin sigara içme sıklığı ve sigara ile ilgili bilgi tutum ve davranışları. Konuralp Tıp Dergisi, 9(2): 160-166.
- Şahin, Ü., Öztürk, M., Ünlü, M., Uşkun, E., & Akkaya, A. (2000). Üniversite öğrencilerinin sigara kullanım ve bağımlılık düzeylerini etkileyen faktörlerin irdelenmesi. Turkiye Klinikleri Archives of Lung, 1(2): 1-5.
- T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2010). Küresel yetişkin tütün araştırması Türkiye raporu, 2010. (s. 37-75) Ankara: Anıl Matbacılık
- T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2010). Tütün Bağımlılığı İle Mücadele El Kitabı (Hekimler İçin). Ankara, Anıl Matbaacılık Ltd.
- Uysal, M.A., Kadakal, F., Karşıdağ, Ç., Bayram, N.G., Uysal, Ö., & Yılmaz, V. (2004). Fagerstrom test for nicotine dependence: reliability in a Turkish sample and factor analysis. Tuberk Toraks, 52(2): 115-121.
- Vitória, P. D., Salgueiro, M. F., Silva, S. A. & De Vries, H. (2009). The impact of social influence on adolescent intention to smoke: Combining types and referents of influence. British Journal of Health Psychology, 14(4): 681-699. https://doi.org/10.1348/135910709X421341 [Crossref]
- Wilkinson, A. V., Shete, S. & Prokhorov, A. V. (2008). The moderating role of parental smoking on their children’s attitudes toward smoking among a predominantly minority sample: a cross-sectional analysis. Substance Abuse Treatment, Prevention, And Policy, 3(1): 18. https:// doi.org/10.1186/1747-597X-3-18 [Crossref]
APA | terzi ö, Kumcagiz H, Terzi M, Dundar C (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. , 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
Chicago | terzi özlem,Kumcagiz Hatice,Terzi Murat,Dundar Cihad Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. (2019): 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
MLA | terzi özlem,Kumcagiz Hatice,Terzi Murat,Dundar Cihad Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. , 2019, ss.168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
AMA | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. . 2019; 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
Vancouver | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. . 2019; 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
IEEE | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi." , ss.168 - 181, 2019. 10.5152/addicta.2020.19134 |
ISNAD | terzi, özlem vd. "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi". (2019), 168-181. https://doi.org/10.5152/addicta.2020.19134 |
APA | terzi ö, Kumcagiz H, Terzi M, Dundar C (2019). Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6(4), 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
Chicago | terzi özlem,Kumcagiz Hatice,Terzi Murat,Dundar Cihad Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 6, no.4 (2019): 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
MLA | terzi özlem,Kumcagiz Hatice,Terzi Murat,Dundar Cihad Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, vol.6, no.4, 2019, ss.168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
AMA | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2019; 6(4): 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
Vancouver | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addictions. 2019; 6(4): 168 - 181. 10.5152/addicta.2020.19134 |
IEEE | terzi ö,Kumcagiz H,Terzi M,Dundar C "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi." Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 6, ss.168 - 181, 2019. 10.5152/addicta.2020.19134 |
ISNAD | terzi, özlem vd. "Üniversite Öğrencilerinde Sigara Kullanımı ve Nikotin Bağımlılık Düzeylerinin Belirlenmesi". Addicta: The Turkish Journal on Addictions 6/4 (2019), 168-181. https://doi.org/10.5152/addicta.2020.19134 |