Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme

Hasan BACANLI, (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, İstanbul, Türkiye)
Tuğba TÜRK KURTÇA (Trakya Üniversitesi, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık, Edirne, Türkiye)
Hayef:journal of education (Online)
70 11
Yıl: 2020 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 103 - 120 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5152/hayef.2020.1923 İndeks Tarihi: 23-09-2020

Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme

Öz:
Merak insanın önemli özelliklerinden biridir. Onu harekete geçirir ve davranışlarını yönlendirir. Bu yüzden hem felsefeciler hem de eğitimciler merak konusuna eğilmişlerdir. Literatür incelendiğinde merakla ilgili tanımların birbirlerine benzer olduğu görülmektedir. Merak denildiği zaman yeni, belirsiz ve karmaşıklık terimlerinin yanı sıra ilgi, deneyim arama arzusu, keşfetme de beraberinde gelmektedir. Bu çalışmanın amacı merak konusunda ortaya atılan kuramları ve ilgili kavramları gözden geçirerek, merakın ölçülmesi çalışmalarını özetlemektir. Bu amaçla dürtü kuramı ve bilişsel yaklaşım özetlenmiş ve değerlendirilmiştir. Ardından merakı ölçmek için geliştirilen ölçme araçları tanıtılmıştır. Merakı açıklamaya çalışan kuramlar henüz tatmin edici bir noktaya gelememiş ise de, geliştirilmiş olan ölçekler merak konusunun önümüzdeki zaman içinde araştırılmaya devam edeceğini göstermektedir.
Anahtar Kelime:

Curiosity from the Perspective of Educational Psychology: A General Review

Öz:
Curiosity is one of the most significant features of human beings. It motivates individuals and directs their actions. That is why philosophers and educators have addressed the subject of curiosity. In the literature, the definitions related to curiosity are similar. The term curiosity evokes the terms novelty, uncertainty, and complexity as well as interest, desire to seek new experiences, and exploration. This study aims to review the theories and related concepts of curiosity and summarize the curiosity literature. For this purpose, drive theory and the cognitive approach are summarized and evaluated. Next, measurement tools developed to measure curiosity are introduced. Although the theories that attempt to explain curiosity remain unsatisfactory, the scales that have been developed demonstrate that the subject of curiosity will continue to be scrutinized.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acun, N., Kapıkıran, Ş. ve Kabasakal, Z. (2013). Merak ve Keşfetme Ölçeği II: Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Yazıları, 16(31), 74-85.
  • Agarwal, R., & Karahanna, E. (2000). Time flies when you’re having fun: Cognitive absorption and beliefs about information technology usage. MIS Quarterly, 24(4), 665-694. [Crossref]
  • Ainley, M. D. (1987). The factor structure of curiosity measures: Breadth and depth of interest curiosity styles. Australian Journal of Psychology, 39(1), 53-59. [Crossref]
  • Alberti, E. T., & Witryol, S. L. (1994). The relationship between curiosity and cognitive ability in third-and fifth-grade children. The Journal of Genetic Psychology, 155(2), 129-145. [Crossref]
  • Aristoteles, & Macmahon, J. H. (1974). The metaphysics of Aristotle. xcvi, p. 445.
  • Arnone, M. P., & Small, R. V. (2011, March 9). Arousing and sustaining curiosity: Lessons from the ARCS model. Proceedings of the Annual National Conference of the Association of Educational Communications and Technology (AECT), Anaheim, CA.
  • Aronoff, J. (1962). Freud’s conception of the origin of curiosity. Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 54(1), 39-45. [Crossref]
  • Baxter, A., & Switzky, H. N. (2008). Exploration and curiosity. In J. B. Benson & M. M. Haith (Eds.), Encyclopedia of infant and early childhood development (pp. 460-470). San Diego: CA: Academic. [Crossref]
  • Berlyne, D. E. (1954). A theory of human curiosity. British Journal of Psychology. General Section, 45(3), 180-191. [Crossref]
  • Berlyne, D. E. (1960). Conflict, arousal, and curiosity. New York, NY: McGraw-Hill Book Company. [Crossref]
  • Berlyne, D. E. (1966). Curiosity and exploration. Science, 153(3731): 25-33. [Crossref]
  • Byman, R. (1993). From two‐dimensional to three‐dimensional curiosity: A reanalysis of depth‐breadth‐factor model. Australian Journal of Psychology, 45(3), 155-160. [Crossref]
  • Ceylan, E., Sağırekmekçi, H., Tatar, E. ve Bilgin, İ. (2015). Ortaokul öğrencilerinin merak, tutum ve motivasyon düzeylerine göre fen bilgisi dersi başarılarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 39-52. [Crossref]
  • Cicero (1839). De finibus bonorum et malorum. In Oxford classical texts: M. Tulli Ciceronis: De finibus bonorum et malorum: Libri quinque. Oxford: Oxford University Press.
  • Collins, R. P., Litman, J. A., & Spielberger, C. D. (2004). The measurement of perceptual curiosity. Personality and Individual Differences, 36(5), 1127-1141 [Crossref]
  • Çelik, E., & Topçuoğlu, P. (2017). Proaktif kişiliğin öznel zindelik ile merak arasındaki ilışkide aracılık etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 1221-1240. [Crossref]
  • Darwin, C. (1872). The expression of emotion in man and animals. London: John Murray. [Crossref]
  • Day, H. I. (1971). The measurement of specific curiosity. In H. I Day & D. E. Hunt (Eds.), Instristic motivation: A new direction in education. Toron-to: Holt, Rinehart and Winston of Canada Ltd.
  • Dewey, J. (1910). Science as subject-matter and as method. Science, 31(787), 121-127. [Crossref]
  • DeYoung, C. G., Quilty, L. C., Peterson, J. B., & Gray, J. R. (2014). Openness to experience, intellect, and cognitive ability. Journal of Personality Assessment, 96(1), 46-52. [Crossref]
  • Dirlikli, M., Sakalli, A. F., Akgün, L., (2015). Matematik öğretmenlerinin sınıf yönetiminde karşılaştığı sorunlar. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(5) 36-57. [Crossref]
  • Etymonline, (n.d.). Curiosity, Retrieved September 06, 2019, from https://www.etymonline.com/search?q=curiosity
  • Freud, S. (1915). Analysis of a phobia in a five year boys. New York: Basic Books.
  • Guilford, J. P. (1956) The structure of intellect. Psychological Bulletin, 53(3), 267-293. [Crossref]
  • Harlow, H. F. (1953). Motivation as a factor in the acquisition of new responses. In J. S. Brown, H. F. Harlow, L. J. Postman, V. Nowlis, T. M. Newcomb, & O. H. Mowrer (Eds.), Current theory and research in motivation: A symposium (pp. 24-49). Nebraska: University of Nebraska Press.
  • Harty, H., & Beall, D. (1984). Attitudes toward science of gifted and nongifted fifth graders. Journal of Research in Science Teaching, 21(5), 483-488. [Crossref]
  • Hebb, O. (1949). The organization of behavior a neuropsychological theory. New York, NY: Wiley.
  • Hull, C. L. (1943). Principles of behavior (Vol. 422). New York, NY: Appleton-century-crofts.
  • İnan, İ. (2012). The Philosophy of Curiosity. New York, NY: Routledge. [Crossref]
  • James, W. (1890). The principles of psychology (Volume I). London: Macmillan and Co., Ltd.
  • Kashdan, T. B. (2014). Curious? Discover the missing ingredient to a fulfilling life. HarperCollins e-Books.
  • Kashdan, T. B., Gallagher, M. W., Silvia, P. J., Winterstein, B. P., Breen, W. E., Terhar, D., & Steger, M. F. (2009). The curiosity and exploration inventory-II: Development, factor structure, and psychometrics. Journal of Research in Personality, 43(6): 987-998. [Crossref]
  • Kashdan, T. B., Rose, P., & Fincham, F. D. (2004). Curiosity and exploration: Facilitating positive subjective experiences and personal growth opportunities. Journal of Personality Assessment, 82(3): 291-305. [Crossref]
  • Kashdan, T. B., & Silvia, P. J. (2009). Curiosity and interest: The benefits of thriving on novelty and challenge. Oxford Handbook of Positive Psychology, 2, 367-374. [Crossref]
  • Kashdan, T. B., & Steger, M. F. (2007). Curiosity and pathways to well-being and meaning in life: Traits, states, and everyday behaviors. Motivation and Emotion, 31(3), 159-173. [Crossref]
  • Kashdan, T. B., Stiksma, M. C., Disabato, D. D., McKnight, P. E., Bekier, J., Kaji, J., & Lazarus, R. (2018). The five-dimensional curiosity scale: Capturing the bandwidth of curiosity and identifying four unique subgroups of curious people. Journal of Research in Personality, 73, 130-149. [Crossref]
  • Kidd, C., & Hayden, B. Y. (2015). The Psychology and neuroscience of curiosity. Neuron, 88(3), 449-460. [Crossref]
  • Kreitler, S., & Kreitler, H. (1994). Motivational and cognitive determants of exploration. In Curiosity and exploration (pp. 259-284). Berlin: Springer, Heidelberg. [Crossref]
  • Kourt, A. (2017). The curiosity gene: On the origin of humankind by means of ıntrinsic motivation. CreateSpace Independent Publishing Platform.
  • Kunter, M., Baumert, J., & Köller, O. (2007). Effective classroom management and the development of subject-related interest. Learning and Instruction, 17(5), 494-509. [Crossref]
  • Lamnina, M., & Chase, C. C. (2019). Developing a thirst for knowledge: How uncertainty in the classroom influences curiosity, affect, learning, and transfer. Contemporary Educational Psychology, 59, 101785. [Crossref]
  • Langevin, R. (1971). Is curiosity a unitary construct?. Canadian Journal of Psychology/Revue Canadienne de psychologie, 25(4), 360. [Crossref]
  • Leherissey, B. L. (1971). The development of a measure of state epistemic curiosity. CAI Center Technical Memorandum, Florida State U.
  • Lindholm, M. (2018). Promoting Curiosity?: Possibilities and Pitfalls in Science Education. Science and Education, 27(9-10), 987-1002. [Crossref]
  • Litman, J. A. (2005). Curiosity and the pleasures of learning: Wanting and liking new information. Cognition and Emotion, 19(6), 793-814. [Crossref]
  • Litman, J. A., & Jimerson, T. L. (2004). The measurement of curiosity as a feeling of deprivation. Journal of Personality Assesment, 82(2), 147-157. [Crossref]
  • Litman, J. A., & Spielberger, C. D. (2003). Measuring epistemic curiosity and its diversive and specific components. Journal of Personality Assessment, 80(1), 75-86. [Crossref]
  • Loewenstein, G. (1994). The psychology of curiosity: A review and reinterpretation. Psychological Bulletin, 116(1), 75-98. [Crossref]
  • Manguel, A. (2016). Curiosity. Connecticut: Yale University Press.
  • Maw, W. H., & Maw, E. W. (1970). Self-concepts of high-and low-curiosity boys. Child development, 41(1), 123-129. [Crossref]
  • McCrae, R. R., & Costa Jr, P. T. (1986). Personality, coping, and coping effectiveness in an adult sample. Journal of personality, 54(2), 385-404. [Crossref]
  • Murray, J. C. (1904). An introduction to psychology based on the author’s handbook of psychology. Boston, MA: Little, Brown, & Company. [Crossref]
  • Naylor, F. D. (1981). A state‐trait curiosity inventory. Australian Psychologist, 16(2), 172-183. [Crossref]
  • Nişanyan (n.d.). Merak, https://www.nisanyansozluk.com/?k=merak Erişim tarihi: 06.09.2019.
  • Olson, E. (1986). Measurement of curiosity in junior high school students (Doctoral dissertation, Iowa State University, Industrial Education and Technology). Retrieved from https://pdfs.semanticscholar.org/e6ab/02ff435e3fe3c6ffac7c70c5c5b7f7fe833b.pdf
  • Oudeyer, P. Y., Gottlieb, J., & Lopes, M. (2016). Intrinsic motivation, curio-sity, and learning: Theory and applications in educational technologies. Progress in Brain Research, 229, 257-284. [Crossref]
  • Park, S. H., Mahony, D. F., & Greenwell, T. C. (2010). The measurement of sport fan exploratory curiosity. Journal of Sport Management, 24(4), 434-455. [Crossref]
  • Pathak, D., Agrawal, P., Efros, A. A., & Darrell, T. (2017). Curiosity-driven exploration by self-supervised prediction. 34th International Conference on Machine Learning, ICML, 2017. [Crossref]
  • Pearson, P. H. (1970). Relationships between global and specified measures of novelty seeking. Journal of Consulting and Clinical Psychology. 34(2), 199. [Crossref]
  • Penney, R. K., & McCann, B. (1964). The Children’s Reactive Curiosity Scale. Psychological Reports. 15(1), 323-334. [Crossref]
  • Perry, B. D. (2001). Curiosity: The fuel of development. Early Childhood Today, 15(6), 22–23.
  • Piaget, J. (1952). The origins of intelligence in children. New York, NY: International Universities Press [Crossref]
  • Reio, T. G. (2003). Curiosity. In R. M. Lerner, L. B. Schiamberg, & P. M. Anderson (Eds.), Encyclopedia of human ecology: A-H (pp. 59-60). Santa Barbara, California: ABC Clio.
  • Reio, T. G. (2012). Curiosity and exploration. In N. M. Seel (Ed), Encyclopedia of the Sciences of Learning (pp. 894–896). Boston, MA: Springer. [Crossref]
  • Renner, B. (2006). Curiosity about people: The development of a social curiosity measure in adults. Journal of Personality Assessment, 87(3): 305-316. [Crossref]
  • Ryan, R. M. & Deci, E. L. (2017). Self-determination theory: Basic psychological needs in motivation, development and wellness. New York: The Guilford Press,
  • Rolland, J. P. (2002). The cross-cultural generalizability of the five-factor model of personality. In R. R. McCrae & J. Allik (Eds.), The five-factor model of personality across cultures (pp. 7-28). New York, NY: Kluwer Academic/Plenum Publishers. [Crossref]
  • Saraçoğlu, M. ve Kahyaoğlu, M. (2018). Ortaokul öğrencilerinin bilimsel sorgulama becerileri algılarının, merak, motivasyon ve tutum açısından incelenmesi. Journal of Computer and Education Research, 6(12), 358-376. [Crossref]
  • Serin, G. (2010). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerin fene karşı meraklarının incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(7), 237-252.
  • Silvia, P. J. (2012). Curiosity and motivation. In R. M. Ryan (Ed.), Oxford library of psychology. The Oxford handbook of human motivation (p. 157-166). Oxford: Oxford University Press. [Crossref]
  • Soydan, S. (2013). Çocuklarda merak duygusunu uyandırmada montessori öğretmenlerinin kullandıkları stratejiler. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 269-290.
  • Spielberger, C. D., & Starr, L. M. (1994). Curiosity and exploratory behavior. In H. F. O’Neil, Jr. & M. Drillings (Eds.), Motivation: Theory and research (p. 22-243). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • St. Augustinus. (2007). İtiraflar (Çev. D. Pamir). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • Vardi, Ö. ve Demiriz, S. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin çocukların meraklarına yönelik görüşleri. E-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(4), 44-56. [Crossref]
  • Voss, H. G., & Keller, H. (1983). Curiosity and exploration theories and results. Cambridge: Academic Press. [Crossref]
  • Yılmaz, Z. N. (2015). Investigation of primary school teachers’ perceptions of classroom management skills with respect to some variables. Mersin University Journal of the Faculty of Education, 11(1): 148-164.
  • Zuckerman, M. (1979). Sensation seeking: Beyond the optimal level of arou-sal. Hillsdale: Lawrence Erlbaum.
APA BACANLI H, TÜRK-KURTÇA T (2020). Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. , 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
Chicago BACANLI HASAN,TÜRK-KURTÇA TUGBA Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. (2020): 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
MLA BACANLI HASAN,TÜRK-KURTÇA TUGBA Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. , 2020, ss.103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
AMA BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. . 2020; 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
Vancouver BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. . 2020; 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
IEEE BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T "Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme." , ss.103 - 120, 2020. 10.5152/hayef.2020.1923
ISNAD BACANLI, HASAN - TÜRK-KURTÇA, TUGBA. "Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme". (2020), 103-120. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.1923
APA BACANLI H, TÜRK-KURTÇA T (2020). Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. Hayef:journal of education (Online), 17(1), 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
Chicago BACANLI HASAN,TÜRK-KURTÇA TUGBA Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. Hayef:journal of education (Online) 17, no.1 (2020): 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
MLA BACANLI HASAN,TÜRK-KURTÇA TUGBA Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. Hayef:journal of education (Online), vol.17, no.1, 2020, ss.103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
AMA BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. Hayef:journal of education (Online). 2020; 17(1): 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
Vancouver BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme. Hayef:journal of education (Online). 2020; 17(1): 103 - 120. 10.5152/hayef.2020.1923
IEEE BACANLI H,TÜRK-KURTÇA T "Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme." Hayef:journal of education (Online), 17, ss.103 - 120, 2020. 10.5152/hayef.2020.1923
ISNAD BACANLI, HASAN - TÜRK-KURTÇA, TUGBA. "Eğitim Psikolojisi Açısından Merak: Genel Bir Değerlendirme". Hayef:journal of education (Online) 17/1 (2020), 103-120. https://doi.org/10.5152/hayef.2020.1923
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 13:24

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları