Yıl: 2019 Cilt: 5 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 203 - 219 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 23-09-2020

İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı

Öz:
Bu çalışmanın amacı, İbn Miskeveyh’in nefs anlayışını genel hatlarıyla ortaya koymak, daha özelde ise duyusal ve akli idrak meselelerini incelemektir.O, nefs konusunu iki ana çizgide ele alır: Ahlâkî ilkelerin temeli olarak nefs;duyusal ve aklî idrakın öznesi olarak nefs. Bu iki alan bir birinden keskin hatlarla ayrılamaz ancak bu çalışmada nefs konusu, duyusal ve aklî idrak problemleri esasında ele alınmıştır. İbn Miskeveyh, Meşşaî filozofları takip edereknefs kelimesini hem ayüstü âlem hem de ayaltı âlem için ortak kullanır. Onunnefs teorisi, Platon ve Aristotelesçi görüşlerin sentezine dayanır. Nefsi doğalcismin ilk yetkinliği olarak tanımlar. Nefsi doğal ısı ile aynı gören materyalistyaklaşımları eleştirir. Nefs, hayat ve canlılığın ilkesidir. Duyulur varlık hiyerarşini madde değil nefs belirler. Bitki, hayvan ve insan için nefsin farklı yetileri vardır, ancak bu farklılık nefsin birlik ve bütünlüğüne tezat teşkil etmez.İnsan, bazı yetileriyle bitki ve hayvanlarla ortaktır ancak akıl yetisine sahipolmakla diğer canlılardan ayrılır. İnsanda, duyu, hayal ve vehim gücü hissîidrak mertebesinin aşamalarıdır. Akıl ise tümel akledilirleri idrak eder. Aklınbirisi hissedilirlere diğeri akdedilirlere yönelik iki eğilimi vardır. Akıl ancakkendi zatına yönelerek yüce akdedilirleri kavrayabilir. Akdedilirleri elde edebilen insanî nefs, bedenden bağımsız, kaynağı ilahî olan, ölümsüz bir cevherdir.
Anahtar Kelime:

Ibn Miskawayh’s Concept of Nafs

Öz:
The purpose of this study is to examine Ibn Miskawayh's concept of soul in general terms; more specifically, to analyze the sensory and intellectual perception problems. He deals with the soul in two main lines: the soul as the basis of moral principles and as the subject of sensory and intellectual perception. These two fields can not be separated by sharp lines, however, in this study, the soul concept is studied on the basis of sensory and intellectual problems. Ibn Miskawayh follows Peripatetic philosophers and uses the word ‘soul’ for both the sublunary and the celestial sphere, in the same sense. Ibn Miskawayh's theory of soul is based on the synthesis of Plato and Aristotelian views. He defines the soul that it must be the first actuality of a naturally organised body. He criticizes the materialist view of the soul that it is the heat. It is the basis of life and vitality. The soul determines the hierarchical chain of existence, not the matter. The soul has different powers; vegatative, sensitive and intellectual. But this does not contrast with the unity and integrity of the soul. Man shares some faculty with plants and animals, but he is separated from other creatures by having intelligence. The sensation, imagination and fantasy are the stages of the material perception level, in man. The mind perceives the universal forms. The mind has two tendencies; towards sensory and intelligible world. The mind can only perceives the supreme intelligible forms by turning to its own self. The human soul which is able to obtain intelligible forms is the eternal esence that its source is divine and it seperates from the body.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adamson, Peter, ve Peter E. Pormann. “More than Heat and Light: Miskawayh’s Epistle on Soul and Intellect”. The Muslim World 102, sy 3-4 (Ekim 2012): 478-524.
  • Aristoteles. Ruh Üzerine. Çeviren Zeki Özcan. İstanbul: Alfa Yayınları, 1999.
  • Çağrıcı, Mustafa. İslam Düşüncesinde Ahlak. İstanbul: Dem Yayınları, 2006.
  • Fârâbî. er-Risâle fi’l-akl. Beyrût: Daru’l-Meşrık, 1983.
  • İbn Miskeveyh. Ahlak Eğitimi / Tehzibu’l-Ahlak. Çeviren Abdulkadir Şener, İsmet Kayaoğlu, ve Cihat Tunç. İstanbul: Büyüyenay, 2017.
  • ———. el-Fevzü’l-asgâr. Tunus: Daru’l-Arabiyyeti’l-Kitâb, 1987.
  • ———. el-Havami’l ve’ş-şevamil. Editör Ahmet Emin, Seyyid Ahmed Şaqr. Frankfurt: Institute for The History of Arabic islamic Science At The Johann Wolfgang Goethe Universty, 2000.
  • ———. Risale fî mâhiyyeti’l-adl. Editör M. S. Khan. Leiden: E. J. Brill, 1964.
  • ———. “Risâle fi’l-lezzât ve’l-âlâm”. Içinde İslam Filozoflarından Felsefe Metinleri, çeviren Mahmut Kaya. İstanbul: Klasik Yayınları, 2010.
  • ———. “Risâle fi’n-nefs ve’l-akl”. Içinde Dirâsât ve nusûs fi’l-felsefe ve’l-ulûm inde’l-arab. Beyrût: el-Müessesetü’l-Arabiyye, 1981.
  • ———. Tehzîbü’l-ahlâk,. Beyrût: Dar Sader, 2006.
  • Ibn Miskeveyh. Textes inédits de Miskawayh. Editör Mohammed Arkoun. Le Caire: Institut français d’archéologie orientale, 1963.
  • İbn Rüşd. Telhîs’u Kitâbi’n-Nefs. Kâhire, 1994.
  • İbn Sînâ. eş-Şifâ, en-Nefs. Editör G.C.Anawati-Said Zayid. Kâhire: el-Heyetü’l Mısriyyetü’l-Âmme li’l-Kitab, 1975.
  • Kaya, Mahmut, ve Cüneyt Kaya, ed. “Kindî: İslam Dünyasının Felsefeyle Tanışması”. Içinde İslam Felsefesi Tarih ve Problemler. İstanbul: İSAM Yayınları, 2014.
  • Kindî. “Fî’l-felsefeti’l-ûlâ”. Içinde Resâilu’l-felsefiyye. Kâhire: Dâru’l-Fikri’lArabî, 1950.
  • LLoyd, G.E.R. Aristoteles. Çeviren Aylin Kayapalı. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2014.
  • Platon. Devlet. Çeviren Sabahattin Eyüboğlu ve M. Ali Cimcoz. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1999.
  • Ross, W. D. Aristoteles. Çeviren Ahmet Arslan, İhsan Oktay Anar, ve dğr. İstanbul: Kabalcı Yayıncılık, 2002.
  • Saruhan, Müfit Selim. İbn Miskeveyh Düşüncesinde Tanrı, Âlem ve İnsan. Ankara: Yayınevi Yayınları, 2010.
APA Turan R (2019). İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. , 203 - 219.
Chicago Turan Ramazan İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. (2019): 203 - 219.
MLA Turan Ramazan İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. , 2019, ss.203 - 219.
AMA Turan R İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. . 2019; 203 - 219.
Vancouver Turan R İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. . 2019; 203 - 219.
IEEE Turan R "İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı." , ss.203 - 219, 2019.
ISNAD Turan, Ramazan. "İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı". (2019), 203-219.
APA Turan R (2019). İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 5(1), 203 - 219.
Chicago Turan Ramazan İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 5, no.1 (2019): 203 - 219.
MLA Turan Ramazan İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), vol.5, no.1, 2019, ss.203 - 219.
AMA Turan R İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2019; 5(1): 203 - 219.
Vancouver Turan R İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı. Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online). 2019; 5(1): 203 - 219.
IEEE Turan R "İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı." Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online), 5, ss.203 - 219, 2019.
ISNAD Turan, Ramazan. "İbn Miskeveyh’in Nefs Anlayışı". Tasavvur - Tekirdağ İlahiyat Dergisi (Online) 5/1 (2019), 203-219.