Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları

KOYUNCU OKCA, AYSEGÜL; OZ, NAIME DIDEM

Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları

Ayşegül Koyuncu Okca, (Pamukkale Üniversitesi, Denizli Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, El Sanatları Bölümü, Denizli, Türkiye)

Naime Didem Öz (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatları Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Sanat ve Tasarım Dergisi

12 2

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 24 Sayfa Aralığı: 281 - 299 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-09-2020

Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları

Öz:

Karapınar yöresinin sosyal ve ekonomik yapısı içerisinde oldukça önemli bir yere sahip olan tülü dokumalaraynı zamanda yörenin gelenek ve göreneklerini yansıtan, kültürünü geçmişten geleceğe taşıyan günlükkullanım ürünleridir. Bu çalışmada Karapınar tülü dokumaları kaybolmaya yüz tutmuş kültürel miraskapsamında değerlendirilmiştir. Çalışmanın amacı Karapınar Tülüleri hakkında ortaya çıkan verilerinliteratüre kazandırılması, güncel tasarımlara kaynak oluşturulması ve bu şekilde geleneksel dokumakültürünün gelecek kuşaklara aktarımına katkı sağlanmasıdır. Çalışmada veri toplama araçları olarakliteratür taraması, kaynak kişi görüşmesi ve fotoğraf ile belgeleme teknikleri kullanılmıştır. Ulaşılantülü dokumalardan Karapınar Yöresine ait olanlarının gözlem fişleri oluşturulmuş, renk, hammadde,boyut gibi özellikleri kayıt altına alınmış, teknik ve desen özellikleri açısından da detaylı bir incelemeyapılmıştır. İnceleme sırasında tülü dokumaların daha eski görünmeleri için kimyasal açıcılar ile iplikrenklerine müdahaleler yapıldığı, tamir işleminde de bazı alanların orjinale sadık kalınmadan tamir edildiğigörülmüştür. Çalışma sonucunda bu gibi durumların kültürel ürünlerin gelecek kuşaklara aktarımına zararverdiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

A CULTURAL HERITAGE FACING EXTINCTION: KARAPINAR TÜLÜ WEAVINGS

Öz:

Tülü weavings, having an important part in social and economical life in Karapınar region, are very important to transfer the ancient culture of the region to the future and present it in nowadays life. This study considers Karapınar Tülü weavings as a part of the cultural heritage which is about to be lost. The aim of the study is to bring the data about Karapınar Tulu weavings to literature, to be a resource for new designs and to contribute for transfer of traditional weaving culture to next generations. In this study, literature review, interviewing with related experts and documentation by photography are used as data collection tools. Observation notes were formed; features as colour, raw material and dimension were recorded and a detailed examination was done considering technical and design features about the Tulu weavings belonging to Karapınar region. During examination, it was detected that yarn colours were intervened by chemical decolorizers in order to be seen older and while repairing some parts were repaired ignoring the originality. As a result of the study, it was seen that such problems were destroying the transfer of cultural products to next generations.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açıkgöz, H. (1984). “Türkçe’de Halı ve Halıcılık Terimleri”, Türk Dünyası Araştırmaları, 32, İstanbul.
Anonim. (1998). Tülü Halıları-Karapınar Yöresinin El Dokuması Halıları, Vizyon Dekorasyon, İstanbul: Ünal Ofset A.Ş.
Arslan, S. (1996). “Halı Sanatına Özgün Bir Yaklaşım: Tülü”, Sanatsal Mozaik, 1 (12), Cem Ofset.
Aytaç, B. (2019, 12 Nisan). Bayram Aytaç ile Tülü Üzerine Söyleşi, Bayram Aytaç’ın Tülü Atölyesi, Aksaray.
Balpınar Acar, B. (1982). Kilim-Cicim-Zili-Sumak Türk Düz Dokuma Yaygıları. İstanbul: Eren Yayınları.
Begiç, H. N. (2016). “Orta Asya’dan Küçük Asya’ya Geleneksel Bir Sembol; Kepenek”, ÇKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7 (2), 44-62.
Begiç, H. Nurgül, (2012). “Konya Keçeciliğinde Çoban Kepeneği- Shepherd Kepenek in Konya Felting”, Milli Folklor, 24 (94), 214-222.
Edgü, F. (1989). Karapınar Tülü Halıları. İstanbul: Ada Yayınları.
Ekici, M. (2004). “Bir Sempozyumun Ardından: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi”. Milli Folklor, 16 (61).
Eti, E. (1987). “Karapınar Tülü Halıları”, Türkiyemiz, 17 (52), İstanbul: Apa Ofset.
Hidayetoğlu, H. M. (1999). Karapınar Tülü Dokumaları, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, El Sanatları Eğitimi Anabilim Dalı, Konya.
İsimyeli, N. (1976). Sanat Terimleri Ansiklopedisi. 12. Ankara: Ankara Sanat Yayınları.
Önder, M. (1995). Antika ve Eski Eserler Kılavuzu. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Genel Yayın No: 341, Sanat Dizisi: 46.
Öz, N. D. (2019). “Tülü Dokumaların Genel Özellikleri ve Bir Koleksiyon Örneği”, Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7 (16), 925-945.
Öztürk, C. (2014). Geleneksel El Sanatları ve İstanbul’da Beş Yıldızlı Otellerdeki Uygulamalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Ünal, Z. G. (2014). Kültürel Mirasın Korunması, İstanbul.

APA	KOYUNCU OKCA A, OZ N (2019). Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. , 281 - 299.
Chicago	KOYUNCU OKCA AYSEGÜL,OZ NAIME DIDEM Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. (2019): 281 - 299.
MLA	KOYUNCU OKCA AYSEGÜL,OZ NAIME DIDEM Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. , 2019, ss.281 - 299.
AMA	KOYUNCU OKCA A,OZ N Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. . 2019; 281 - 299.
Vancouver	KOYUNCU OKCA A,OZ N Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. . 2019; 281 - 299.
IEEE	KOYUNCU OKCA A,OZ N "Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları." , ss.281 - 299, 2019.
ISNAD	KOYUNCU OKCA, AYSEGÜL - OZ, NAIME DIDEM. "Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları". (2019), 281-299.

APA	KOYUNCU OKCA A, OZ N (2019). Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. Sanat ve Tasarım Dergisi, 0(24), 281 - 299.
Chicago	KOYUNCU OKCA AYSEGÜL,OZ NAIME DIDEM Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. Sanat ve Tasarım Dergisi 0, no.24 (2019): 281 - 299.
MLA	KOYUNCU OKCA AYSEGÜL,OZ NAIME DIDEM Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. Sanat ve Tasarım Dergisi, vol.0, no.24, 2019, ss.281 - 299.
AMA	KOYUNCU OKCA A,OZ N Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2019; 0(24): 281 - 299.
Vancouver	KOYUNCU OKCA A,OZ N Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları. Sanat ve Tasarım Dergisi. 2019; 0(24): 281 - 299.
IEEE	KOYUNCU OKCA A,OZ N "Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları." Sanat ve Tasarım Dergisi, 0, ss.281 - 299, 2019.
ISNAD	KOYUNCU OKCA, AYSEGÜL - OZ, NAIME DIDEM. "Kaybolmaya Yüz Tutmuş Kültürel Miras: Karapınar Tülü Dokumaları". Sanat ve Tasarım Dergisi 24 (2019), 281-299.