İsyan; kolektif davranışların içinde yer alan toplumsal hareketlerin bir türü olupgeçmişten günümüze insanlık tarihinde gözlenen toplumsal bir olgudur. Toplumda meydana gelen huzursuzlukların farklı tepkilerle ortaya çıkması ve eylemedönüşmesi her zaman mümkün olmuştur. Gösteri, protesto, çatışma gibi kendinigösteren bu toplumsal hareketlerin en şiddetlisi ve toplum yapısını en etkileyeniisyan olmuştur. Özellikle toplumsal çatışma ve toplumsal değişme gibi sosyolojinin temel başlıklarının değişmez ele alınan olgusu isyandır. Çünkü toplumsalçatışmanın eyleme dönüştüğü ve toplumlarda değişmenin en çok görüldüğüsüreçler isyanların ortaya çıktığı anlar ve daha sonrası dönemlerdir. Bu yönüyleisyanlar pek çok sosyoloğun ilgi alnına girmiş ve inceleme konusu olmuştur. İbnHaldun içinde yaşadığı dönemde veya tarihte, meydana gelen olayları ele alıp inceleme konusunda ortaya koyduğu yöntem itibariyle adını koymamış olsa da sosyolojiilminin kurucusu olarak kabul edilir. Mukaddime adlı eserinde o güne kadar başkabir ilim adamında görülmeyen türden toplum ile ilgili konuları ele alma usulü vedeğerlendirmede kullandığı rasyonel yöntem ona haklı olarak bu sıfatın verilmesinisağlamıştır. Biz bu araştırmamızda sosyolojinin kurucusu sayılan İbn Haldun’untoplum açısından önemli bir olgu olan isyanı Mukaddime adlı eserinde nasıl elealdığını, kendi hayatında isyan olaylarından ne şekilde etkilendiğini ve dini isyanlarkonusunda ne tür değerlendirmeler yaptığını ortaya koymayı amaçladık.