Göller Bölgesindeki tüberküloz hastalarının özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla, Isparta ve Burdur'daki top-lam dört Verem Savaş Dispanserinde tedavileri ve takipleri sürmekte olan olguların dosyaları demografik, bakteriyolojik, klinik ve radyolojik özellikleri dikkate alınarak değerlendirildi, incelenen toplam 772 tüberkülozla olgudan 460'ı erkek (%59.6) m 312'si kadındı (%40.4). Olguların genel yaş ortalaması 45.62±17.15 olarak saptandı. Tüberküloz'lu olguların 249 tanesi halen anütüberküloz ilaçlarla tedavi almakta, 523 tanesi ise ilaçsız kontrolde tutulmaktaydı. Olguların eğitim düzey-leri olduça düşük olup 194'ü (%25.2) ilkokulu bitirmemiş iken 459 (%59.4) olgu ilkokul ve üstü okul mezunu idiler. Top-lam 226 olgu (%29.3) herhangi bir sosyal güvenceye sahip değildi. Tüberkülozlu 65 olguda (%8.4) temas öyküsü varken, 488'inde (%63.2) saptanmadı. Olguların 267 sinde (%34.6) en az bir BCG skarı mevcut iken 208 olguda (%26.9) hiç skar yoktu. Bakteriyolojik inceleme yapılan olgulardan %29'unda direkt mikroskobik olarak etken müsbetti, %24.6'sında kül-türde üreme saptandı, incelenen 104 olgu (%13.5) kaviteli ve 59 olgu (%66) kavitesiz akciğer tüberkülozuna sahipti. Olgu-lardan 89'unda (%11.5) plevra tüberkülozu, ll'inde (%1.4) kemik tüberkülozu, 3'ünde (%0.4) barsak tüberkülozu, 18'inde (%2.3 ) diğer organ (larinks, epididim, periton, böbrek gibi) tüberkülozu mevcuttu. Akciğer dışı organ tüberkülozu bulu-nan toplam olgu sayısı 121 (%15.6) idi. Olgulardan 3'ünde ise (%0.4) müiyer tüberküloz vardı. Toplam 25 olgunun (%3.23) nüks uskası olduğu saptandı. Bölgemizdeki Tüberküloz'lu olguların orta yaş gruplarında dağdım gösterdikleri, yüksek oranda sosyal güvenlikten yoksun ve eğitim düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, tüberkülozun ülke-mizde önemli bir sağlık sorunu olarak devam etmesinin multifaktöriyel bir olay olduğu açıktır. Çözümleri ise sosyoekono-mik, tıbbi ve kültürel boyutta ele alınmalıdır. Göller Bölgesindeki tüberküloz hastalarının özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla, Isparta ve Burdur'daki top-lam dört Verem Savaş Dispanserinde tedavileri ve takipleri sürmekte olan olguların dosyaları demografik, bakteriyolojik, klinik ve radyolojik özellikleri dikkate alınarak değerlendirildi, incelenen toplam 772 tüberkülozla olgudan 460'ı erkek (%59.6) m 312'si kadındı (%40.4). Olguların genel yaş ortalaması 45.62±17.15 olarak saptandı. Tüberküloz'lu olguların 249 tanesi halen anütüberküloz ilaçlarla tedavi almakta, 523 tanesi ise ilaçsız kontrolde tutulmaktaydı. Olguların eğitim düzey-leri olduça düşük olup 194'ü (%25.2) ilkokulu bitirmemiş iken 459 (%59.4) olgu ilkokul ve üstü okul mezunu idiler. Top-lam 226 olgu (%29.3) herhangi bir sosyal güvenceye sahip değildi. Tüberkülozlu 65 olguda (%8.4) temas öyküsü varken, 488'inde (%63.2) saptanmadı. Olguların 267 sinde (%34.6) en az bir BCG skarı mevcut iken 208 olguda (%26.9) hiç skar yoktu. Bakteriyolojik inceleme yapılan olgulardan %29'unda direkt mikroskobik olarak etken müsbetti, %24.6'sında kül-türde üreme saptandı, incelenen 104 olgu (%13.5) kaviteli ve 59 olgu (%66) kavitesiz akciğer tüberkülozuna sahipti. Olgu-lardan 89'unda (%11.5) plevra tüberkülozu, ll'inde (%1.4) kemik tüberkülozu, 3'ünde (%0.4) barsak tüberkülozu, 18'inde (%2.3 ) diğer organ (larinks, epididim, periton, böbrek gibi) tüberkülozu mevcuttu. Akciğer dışı organ tüberkülozu bulu-nan toplam olgu sayısı 121 (%15.6) idi. Olgulardan 3'ünde ise (%0.4) müiyer tüberküloz vardı. Toplam 25 olgunun (%3.23) nüks uskası olduğu saptandı. Bölgemizdeki Tüberküloz'lu olguların orta yaş gruplarında dağdım gösterdikleri, yüksek oranda sosyal güvenlikten yoksun ve eğitim düzeylerinin düşük olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, tüberkülozun ülke-mizde önemli bir sağlık sorunu olarak devam etmesinin multifaktöriyel bir olay olduğu açıktır. Çözümleri ise sosyoekono-mik, tıbbi ve kültürel boyutta ele alınmalıdır.