PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl: 2019 Cilt: 14 Sayı: 5 Sayfa Aralığı: 183 - 198 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29228/TurkishStudies.23015 İndeks Tarihi: 05-08-2020

PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ

Öz:
Hayatta olduğu kadar iş yaşamında da insanlar desteklenmeye vekorunmaya ihtiyaç duyarlar. Babacan liderlik olarak ifade edilenpaternalist lider, çalışanı korur ve ona yol gösterir. Genellikle yerel aileişletmelerinde sık karşılaşılan bir yönetici türü olup, çalışanlardansadece itaat ve saygı beklemektedir. Zorlu rekabet şartlarında,yöneticiler ve çalışanlar, işletmelerin başarıya ulaşmalarında önemli biretmendir. Diğer yandan yönetim şekli üretkenlik karşıtı iş davranışları,işten ayrılma,grev gibi konuları da gündeme getirebilir.Üretkenlikkarşıtı iş davranışı, çalışanın bilinçli olarak işletmeye zarar vericidavranışlarıdır. Üretkenlik karşıtı iş davranışlarından bazıları işedevamsızlık, bilginin kötüye kullanımı, zaman ve kaynakların kötüyekullanımı, gibi unsurlar olabilir. Üretkenlik karşıtı iş davranışı bireysel(psikolojik) ya da örgütsel koşullardan doğabilir. Ancak yöneticinin,çalışanlarına aile bireyi gibi davranması, işletmede üretkenlik karşıtıolarak adlandırılan anti-sosyal davranışları azaltabilir ya da gönüllüvatandaşlık eylemlerini arttırabilir. Bu bağlamda örgütsel vatandaşlıkdavranışları,belli görev ve rollerin ötesinde çalışanların işletmelerinekatkıda bulundukları gönüllü davranışlardır. Bu araştırmanın amacı,paternalist liderliğin çalışanların üretkenlik karşıtı ve örgütselvatandaşlık davranışlarına etkisini incelemektir. Doğu Karadeniz’deRize ve çevresinde yer alan iki imalat işletmesinin 120 çalışanı ile anketyapılmıştır. Araştırma sonucunda paternalist liderlik, tüm örgütselvatandaşlık boyutlarını olumlu etkilemiştir. Diğer yandan yöneticinin“memnuniyeti”, özgeciliği, “aile ortamı sağlaması” nezaket vecentilmenliği pozitif ve anlamlı etkilemiştir. Ayrıca paternalist liderin, örgüte yönelik üretkenlik dışı davranışları azalttığı araştırmanın diğerbir sonucudur.
Anahtar Kelime:

THE EFFECT OF PATERNALIST LEADERSHIP ON ANTIPRODUCTIVE WORK BEHAVIOR AND ORGANIZATIONAL CITIZENSHIP BEHAVIOR

Öz:
People need to be supported and protected in work life as well as in life. The paternalist leader, expressed as the fatherly leadership, protects and guides the employee. Generally, it is a common type of employer in local family enterprises and expects only obedience and respect from employees. Under challenging conditions of competition, managers and employees are important factors for the success of enterprises. On the other hand, the form of management may raise issues such as anti-productivity business behavior, quitting, and strikes. Anti-productivity business behavior is the conscious behavior of the employee. Some of the anti-productive business behaviors may be absenteeism, misuse of information, misuse of time and resources. Anti-productivity business behavior can arise from individual (psychological) or organizational conditions. However, acting as a family member of the manager can reduce anti-social behaviors called antiproductivity in the enterprise or increase the voluntary citizenship actions. In this context, organizational citizenship behaviors are voluntary behaviors in which employees contribute to their businesses beyond certain duties and roles.The aim of the study is to investigate the effect of paternalist leadership on employees' counterproductive work behavior and organizational citizenship behaviors. A questionnaire was conducted with 120 employees of two manufacturing enterprises located in and around Rize in the eastern Black Sea. As a result of the research, paternalist leadership has positively affected all organizational citizenship dimensions. On the other hand, the employer's satisfaction had affected the altruism, providing a family environment had affected the kindness and gentleness positively and significantly. In addition, the paternalist leader decreased counterproductive work behavior towards the organization.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acar, P. (2013).Örgütsel Davranış. Eskisehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Anwar, H. (2013). Impact of Paternalistic Leadership on Employees’ Outcome -A Study on The Banking Sector of Pakistan, IOSR Journal of Business and Management, 7(6), 109-115.
  • Aycan, Z. ve Kanungo, R., N. (2000). Toplumsal Kültürün Kurumsal Kültür ve İnsan Kaynakları Uygulamaları Üzerine Etkileri, (Ed.: Zeynep Aycan), Akademisyenler ve Profesyoneller Bakış Açısıyla Türkiye’de Yönetim, Liderlik ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 25-53.
  • Aycan, Z., Kanungo, R., N., Mendonca, M., Yu, K., Deler, J., Stahl G. and Kurshid, A. (2000). Impact of Culture On Human Resource Management Practices: A 10-Country Comparison. Applied Psychology: An International Review, 49(1), 192-221.
  • Aycan, Z., Schyns, B., Sun, J., Felfe, J. and Saher, N. (2013). Convergence And Divergence of Paternalistic Leadership: A Cross-Cultural Investigation of Prototypes. Journal of International Business Studies, 1-8.
  • Aytürk, N. (2015). Örgütsel ve Yönetsel Davranış, Ankara: Detay Yayıncılık.
  • Bennett, R. J. and Robinson, S. L. (2000). Development of a Measure of Workplace Deviance. Journal of Apllied Psychology, 85 (3), 349-360.
  • Börekçi, D.Y. (2009). Paternalist Leadership Style’s Evolution in E-Culture. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(2), 103-109.
  • Cheng, B. S., Chou L. F., Wu T.Y., Huang, M., P. and Farh J. L. (2004). Paternalist Leadership and Subordinate Responses: Establishing A Leader Model in Chinese Organizations, Asian Journal of Social Psychology, (7), 89-117.
  • Colquitt, J.A. (2001). On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of A Measure. Journal of Applied Psychology, 86, 386-400.
  • Eren, E. (2008). Örgütsel Davranış ve Yönetim Psikolojisi, İstanbul: Beta Basım.
  • Farh, J.L. and Cheng, B.S. (2000). A cultural analysis of paternalistic leadership in Chinese organizations. In: J. T. Li, Tsui, A. S. & E. Weldon (eds). Management and Organizations in the Chinese Context, pp. 94–127. London: Macmillan
  • Feinberg J. (1971). Legal Paternalism. Canadian Journal of Philisophy, 1(1), 105-125.
  • Giacalone, R.A. and Greenberg, J. (1997). Antisocial Behavior In Organizations. Thousand Oaks, CA: Sage
  • Gruys, M. L. (1999). The Dimensionality of Deviant Employee Performance in The Workplace, Unpublished Doctoral Dissertation, University of Minnesota, Minneapolis, MN.
  • Loeber, R. and Dishion, T.J. (1983). Early Predictors of Male Delinquency: A Review, Psychological Bulletin, 94, 68-99.
  • Martinko, M.J., Gundlach, M.J and Douglas, S.C. (2002). Toward an Integrative Theory of Counterproductive Workplace Behavior: A Causal Reasoning Perspective, International Journal of Selection and Assessment, 10(1/2), 36-50.
  • Niu, C. P., Wang, A. C. ve Cheng, B. S. (2009). Effectiveness of A Moral and Benevolent Leader: Probing The Interactions of The Dimensions of Paternalist Leadership, Asian Journal of Social Psychology, 12, 32-39.
  • Organ, D.W., Podsakoff, P.M. and Mackenzie, S.B. (2006). Organizational Citizenship Behavior: Its Nature, Antecendents and Concequences, Sage Publications.
  • Öz, E. Ü. ve Kılıç, B. (2010). Paternalist Liderliğin Çalışanların İş Tutumlarına Etkisi, 18. Ulusal Yönetim ve Örgüt Kongresi Bildirileri, 20-22 Mayıs 2010, Adana: Çukurova Üniversitesi Basımevi, 681-688.
  • Polatcı, S., Özçalık, F. ve Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerinde Kişi-Örgüt Uyumunun Etkileri, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3), 1-12.
  • Yeşiltaş, M. (2013). Paternalist Liderliğin Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisinde Dağıtım Adaletinin Aracılık Rolü, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(4), 50-70.
  • Pellegrini, E. K. and Scandura, T.A. (2008). Paternalist leadership: A Review and Agenda for Future Research, Journal of Management, 34(3), 566-593.
  • Pellegrini, E. K., Scandura, T.A., and Jayaraman, V. (2010). Cross-Cultural Generalizability of Paternalist Leadership: An Expansion of Leader-Member Exchange Theory, Group and Organization Management, 35(4), 391-420.
  • Redding, S. G. (1990). The Spirit of Chinese Capitalism. New York: De Gruyter.
  • Robinson, S.L. and O'Leary-Kelly, A.M. (1998). Monkey See, Monkey Do: The Influence of Work Groups on The Antisocial Behavior Of Employees, Academy of Management Journal, 41(6), 658-672.
  • Robinson, S.L.ve R. J. Bennett (1995). A Typology of Deviant Workplace Behaviors: A Multidimensional Scaling Study, Academy of Management Journal, 38, 555-572.
  • Sennett, R. (2011). Otorite (çev.) Kamil Durand. İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
  • Silin, R. F. (1976). Leadership and Values. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Spector, P.E. and Fox, S. (2002). An Emotion-Centered Model of Voluntary Work Behavior: Some Parallels Between Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior, Human Resource Management Review, 12(2), 269-292.
  • Spector, P.E., Fox, S., Penney, L.M., Bruursema, K., Goh, A. and Kessler, S. (2006). The Dimensionality of Counterproductivity: Are All Counterproductive Behaviors Created Equal?, Journal of Vocational Behavior, 68(3), 446-460.
  • Türk Dil Kurumu Sözlüğü (2019). http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_ bts&view=bts&kategori1=veritbn&kelimesec=30349. (01.05.2019).
  • Uysal, Ş.A., Keklik, B., Erdem, R. ve Çelik, R. (2013). Hastane Yöneticilerinin Liderlik Özellikleri İle Çalışanların İş Üretkenlik Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 15(1), 25-57
  • Werner, Isabel, (1993). Liderlik ve Yönetim (Çev.) Vedat Üner. İstanbul: Rota Yayınları Vecchio, R. P. (1991). Organizational Behavior. London: Dryden Press
APA PELENK S, Acaray A (2019). PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. , 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
Chicago PELENK SAADET ELA,Acaray Ali PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. (2019): 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
MLA PELENK SAADET ELA,Acaray Ali PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. , 2019, ss.183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
AMA PELENK S,Acaray A PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. . 2019; 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
Vancouver PELENK S,Acaray A PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. . 2019; 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
IEEE PELENK S,Acaray A "PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ." , ss.183 - 198, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23015
ISNAD PELENK, SAADET ELA - Acaray, Ali. "PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ". (2019), 183-198. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23015
APA PELENK S, Acaray A (2019). PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik), 14(5), 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
Chicago PELENK SAADET ELA,Acaray Ali PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik) 14, no.5 (2019): 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
MLA PELENK SAADET ELA,Acaray Ali PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik), vol.14, no.5, 2019, ss.183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
AMA PELENK S,Acaray A PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik). 2019; 14(5): 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
Vancouver PELENK S,Acaray A PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ. Turkish Studies (Elektronik). 2019; 14(5): 183 - 198. 10.29228/TurkishStudies.23015
IEEE PELENK S,Acaray A "PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ." Turkish Studies (Elektronik), 14, ss.183 - 198, 2019. 10.29228/TurkishStudies.23015
ISNAD PELENK, SAADET ELA - Acaray, Ali. "PATERNALİST LİDERLİĞİN ÜRETKENLİK KARŞITI İŞ DAVRANIŞI VE ÖRGÜTSEL VATANDAŞLIK DAVRANIŞLARI ÜZERİNE ETKİSİ". Turkish Studies (Elektronik) 14/5 (2019), 183-198. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.23015