Yıl: 2019 Cilt: 22 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 151 - 160 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-10-2020

KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Öz:
Amaç: Bu çalışma kronik obstrüktif akciğer hastalarında hastalık algısı ve ilişkili faktörleri incelemesi amacıylayapılmıştır.Yöntem: Araştırma tanımlayıcı türde yapılmış olup, Konya’daki bir üniversite hastanesinin göğüs hastalıklarıpolikliniğine başvuran hastalar üzerinde Kasım 2015-Şubat 2016 tarihleri arasında yürütülmüştür. Araştırmaörneklem büyüklüğü 175 hastadır. Verilerin toplanmasında “Anket Formu” ve “Hastalık Algısı Ölçeği”kullanılmıştır. İstatistiksel analizlerde Kruskal Wallis H testi, Mann Whitney U testi, bağımsız gruplarda t testive tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 67.3±10.8, %83.4’ü erkek, %89.7’si evli, %58.3’ü ilkokulmezunudur. Hastaların hastalık algısı alt boyutlarının puan ortalamalarının; sosyodemografik, sağlık ve hastalıközelliklerine göre dağılımı incelendiğinde yaş, çalışma durumu, hastalık süresi, algılanan sağlık durumu,hastalık hakkında bilgi alma durumu, hastalığa uygun beslenme ve KOAH evresiyle ilişkili bulunmuştur.Hastaların soluk almada güçlüğü hastalıklarının başlangıcından itibaren yaşadıkları ve bunu sıklıklahastalıklarına bağladıkları saptanmıştır.Sonuç: Bu çalışma sonucunda hastaların hastalığını anlayamadıkları ve hastalığı üzerinde kişisel kontrollerinindüşük olduğu belirlenmiştir. Hastaların çoğunluğu hastalığın kısa süreli olmadığına, kalıcı olduğunu vehayatları boyunca bu hastalıkla yaşayacaklarına ilişkin görüşlere sahip oldukları ve birçok faktörden etkilenmişolabileceği tespit edilmiştir. Hemşirelerin, KOAH hastalarının hastalık algısını etkileyen sosyodemografik,sağlık ve hastalık özelliklerini dikkate alarak hastaların pozitif hastalık algılarını arttırmaya yönelik hemşirelikbakımını planlamaları ve uygulamaları önerilebilir.
Anahtar Kelime:

Illness Perception and Related Factors in Patients with Chronic Obstructive Pulmonary Disease

Öz:
Aim: This study was conducted to investigate the illness perception and related factors in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Method: The study was conducted in a descriptive manner and was conducted between November 2015 and February 2016 in patients admitted to the outpatient clinic of a university hospital in Konya. The research sample size was 175 patients. ”Survey Form” and “Illness Perception Questionnaire” were used to collect data. Kruskal Wallis H test, Mann Whitney U test, independent samples t test and one-way variance analysis were used in statistical analysis. Results: The mean age of the participants was 67.3 ± 10.8, 83.4% were male, 89.7% were married, and 58.3% were primary school graduates. The mean scores of the patients' illness perception questionnaire subdimensions; When the distribution according to sociodemographic, health and disease characteristics were examined, it was found that age, working status, duration of disease, perceived health status, getting information about the disease, and proper nutrition and COPD stage were found. It was determined that the patients had difficulty in breathing difficulty from the beginning of the disease and they were frequently connected to their diseases. Conclusion: As a result of this study, it was determined that patients could not understand their disease and their personal controls on the disease were low. The majority of the patients were found to have short-term disease, were permanent, and had a history of life with this disease and could be affected by many factors. It can be suggested that nurses plan and implement nursing care to increase the positive perception of patients by taking into account the sociodemographic, health and disease characteristics of COPD patients.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Afşar BB, Yalçınsoy M, Yakar Hİ, Bilgin S, Akkaya E. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan bireylerin yeti yitimi, anksiyete ve depresyon yönünden değerlendirilmesi. Cumhuriyet Tıp Dergisi 2012;34:260-7.
  • Akbay S, Kurt B, Ertürk A, Gülhan M, Çapan N. Kronik obstrüktif akciğer hastalığında yaşam kalitesi ve solunum fonksiyon testi ile ilişkisi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2001;49(3):338-44.
  • Al-Shair K, Kolsum U, Singh D, Vestbo J. The effect of fatigue and fatigue intensity on exercise tolerance in moderate COPD. Lung 2016;194(6):889- 95.
  • Aras A, Tel H. Kronik obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalarda algılanan sosyal destek ve ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Türk Toraks Dergisi 2009; 10(2):63-8.
  • Armay Z, Özkan M, Kocaman N, Özkan S. Hastalık Algısı Ölçeği'nin kanser hastalarında Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Klinik Psikiyatri 2007;10:192-200.
  • Atasever A, Erdinç E. KOAH’da yaşam kalitesinin değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2003;51(4):446-55.
  • Barnes P, Celli B. Systemic manifestations and comorbidities of COPD. European Respiratory Journal 2009;33(5):1165-85.
  • Bilir N. Değişen sağlık örüntülerinde halk sağlığı çalışanlarının rolü: Kronik hastalıklar ve yaşlılık sorunları. Toplum Hekimliği Bülteni 2006;25(3):1-6.
  • Borge CR, Moum T, Puline Lein M, Austegard EL, Wahl AK. Illness perception in people with chronic obstructive pulmonary disease. Scandinavian Journal of Psychology 2014;55(5):456-63.
  • Bourjeily G, Rochester CL. Exercise training in chronic obstructive pulmonary disease. Clinics in Chest Medicine 2000;21(4):763-81.
  • Buist AS, McBurnie MA, Vollmer WM, Gillespie S, Burney P, Mannino DM, Menezes AM, Sullivan SD, Lee TA, Weiss KB. International variation in the prevalence of COPD (the BOLD Study): a population-based prevalence study. The Lancet 2007;370(9589):741-50.
  • Celli B, MacNee W, Agusti A, Anzueto A, Berg B, Buist AS, Calverley P, Chavannes N, Dillard T, Fahy B. Standards for the diagnosis and treatment of patients with COPD: a summary of the ATS/ERS position paper. European Respiratory Journal 2004;23(6):932-46.
  • Cohen J, Cohen P, West S, Aiken L. Applied Multiple Regression/Correlation Analysis for the Behavioral Sciences. Routledge, Lawrence Erlbaum Associates 2003.
  • Crinion SJ, McNicholas WT. Sleep-related disorders in chronic obstructive pulmonary disease. Expert Review of Respiratory Medicine 2014;8(1):79-88.
  • Çınar İÖ, Kartal A. Signs of depression in the elderly relationship between depression and sociodemographic characteristics. TAF Preventive Medicine Bulletin 2008;7(5):399-404.
  • Dharmage SC, Benke G, Dennekamp M, Burgess J, Perret JL, Lodge CJ, Morrison S, Johns DP, Giles GG, Thomas PS, Vermeulen R, Kromhout H, Abramson M, Walters EH, Matheson MC. Lifetime Occupational Exposure to Vapor, Gases/Fumes, Dust and Risk of COPD at 45 Years: The Tasmanian Longitudinal Health Study (TAHS). In: B24. OCCUPATIONAL MEDICINE. Eds, p. A2989-A 2016.
  • Global Strategy for Diagnosis, Management, and Prevention of COPD, 2017. Erişim tarihi 15 Haziran 2017. Erişim adresi, http://goldcopd.org/.
  • Hanson C, Rutten EP, Wouters EFM, Rennard S. Influence of diet and obesity on COPD development and outcomes. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease 2014;9:723-33.
  • Howard C, Hallas CN, Wray J, Carby M. The relationship between illness perceptions and panic in chronic obstructive pulmonary disease. Behaviour Research and Therapy 2009;47(1):71-6.
  • Ji W, Lim MN, Bak SH, Hong SH, Han SS, Lee SJ, Kim WJ, Hong Y. Differences in chronic obstructive pulmonary disease phenotypes between non-smokers and smokers. The Clinical Respiratory Journal 2018;12(2):666-73.
  • Karabulutlu EY, Okanlı A. Hemodiyaliz hastalarında hastalık algısının değerlendirilmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 2011;14(4):25-30.
  • Karakuş G, Öztürk Z, Tamam L. Ölüm ve ölüm kaygısı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi 2012;21(1):42- 79.
  • Kentson M, Todt K, Skargren E, Jakobsson P, Ernerudh J, Unosson M, Theander K. Factors associated with experience of fatigue, and functional limitations due to fatigue in patients with stable COPD. Therapeutic Advances in Respiratory Disease 2016;10(5):410-24.
  • Keskinoğlu P, Pıçakçıefe M, Giray H, Bilgiç N, Uçku R, Tunca Z. Yaşlılarda depresif belirtiler ve risk etmenleri. Genel Tıp Dergisi 2006;16(1):21-6.
  • Kocabaş A, Atış S, Çöplü L, Erdinç E, Ergan B, Gürgün A, Köktürk N, Polatlı M, Şen E, Yıldırım N. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastaliği (KOAH)
  • Koruma, Tani ve Tedavi Raporu 2014. Türk Toraks Derneği KOAH Çalışma Grubu, Turkish Thoracic Journal, Official Journal of the Turkish Thoracic Society, 15.
  • Koehler F, Doehner W, Hoernig S, Witt C, Anker SD, John M. Anorexia in chronic obstructive pulmonary disease--association to cachexia and hormonal derangement. International Journal of Cardiology 2007;119(1):83-9.
  • Kurmi OP, Semple S, Simkhada P, Smith WCS, Ayres JG. COPD and chronic bronchitis risk of indoor air pollution from solid fuel: a systematic review and meta-analysis. Thorax 2010;65(3):221-8.
  • Laghi F, Tobin MJ. Disorders of the respiratory muscles. American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine 2003;168(1):10-48.
  • Mannino DM, Buist AS. Global burden of COPD: risk factors, prevalence, and future trends. The Lancet 2007;370(9589):765-73.
  • Martinez CH, Diaz AA, Parulekar AD, Rennard SI, Kanner RE, Hansel NN, Couper D, Holm KE, Hoth KF, Curtis JL, Martinez FJ, Hanania NA, Regan EA, Paine Iii R, Cigolle CT, Han MK. Agerelated differences in health-related quality of life in COPD: An Analysis of the COPDGene and SPIROMICS Cohorts. Chest 2016;149(4):927-35.
  • Matheson MC, Benke G, Raven J, Sim MR, Kromhout H, Vermeulen R, Johns DP, Walters EH, Abramson MJ. Biological dust exposure in the workplace is a risk factor for chronic obstructive pulmonary disease. Thorax 2005;60(8):645-51.
  • Moss-Morris R, Weinman J, Petrie K, Horne R, Cameron L, Buick D. The revised illness perception questionnaire (IPQ-R). Psychology and Health 2002; 17(1):1-16.
  • Olgun N, Aslan Eti F, Yücel N, Öntürk Kan Z, Laçin Z. Yaşlıların sağlık durumlarının değerlendirilmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013;4(2):72-8.
  • Özdemir Ü, Taşcı S. Kronik Hastalıklarda Psikosoyal Sorunlar ve Bakım. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2013;1(1):57-72.
  • Öztürk Z, Karakuş G, Tamam L. Yaşlı bireylerde ölüm kaygısı. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2011;12(1): 37-43.
  • Scharloo M, Kaptein A, Weinman J, Hazes J, Willems L, Bergman W, Rooijmans H. Illness perceptions, coping and functioning in patients with rheumatoid arthritis, chronic obstructive pulmonary disease and psoriasis. Journal of Psychosomatic Research 1998;44(5):573-85.
  • Scharloo M, Kaptein AA, Schlösser M, Pouwels H, Bel EH, Rabe KF, Wouters EF. Illness perceptions and quality of life in patients with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Asthma 2007;44(7): 575-81.
  • Singh S, Respiratory symptoms and signs. Medicine 2016;44(4):205-12.
  • Sinha T, Nalli SK, Toppo A. A study of clinical profile of patients with chronic obstructive pulmonary disease. International Journal of Community Medicine and Public Health 2017;4(4):1000-4
  • Tageldin MA, Nafti S, Khan JA, Nejjari C, Beji M, Mahboub B, Obeidat NM, Uzaslan E, Sayiner A, Wali S, Rashid N, El Hasnaoui A. Distribution of COPD-related symptoms in the Middle East and North Africa: Results of the BREATHE study. Respiratory Medicine 2012;106:25-32.
  • Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH'lı Hastaların Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesi. Care Burden and Quality of Life Among the Caregivers of Patients with COPD 2012; 13(3):87-92.
  • Tödt K, Skargren E, Kentson M, Theander K, Jakobsson P, Unosson M. Experience of fatigue, and its relationship to physical capacity and disease severity in men and women with COPD. International Journal of Chronic Obstructive Pulmonary Disease 2014;9:17-25.
  • Ulubay G, Ulaşlı S, Akıncı B, Görek A, Akçay Ş, KOAH’lı olgularda depresyon durumu, solunum fonksiyon testi, egzersiz performansı ve yaşam kalitesi arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2009;57(2):169-76.
  • Uysal Y, Akpınar E. Tip 2 Diyabetli Hastalarda Hastalık Algısı ve Depresyon. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2013;38(1):31-40.
  • Ünsal A, Yetkin A. Kronik Obstruktif Akciğer Hastaliği Olan Bireylerin Günlük Yaşam Aktivitelerinin Etkilenme Durumunun Incelenmesi. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences 2005;8(1):42-53.
  • Valipour A, Lavie P, Lothaller H, Mikulic I, Burghuber OC. Sleep profile and symptoms of sleep disorders in patients with stable mild to moderate chronic obstructive pulmonary disease. Sleep Medicine 2011;12(4):367-72.
  • Vozoris NT, O’Donnell DE. Prevalence, Risk Factors, Activity Limitation and Health Care Utilization of an Obese Population-Based Sample with Chronic Obstructive Pulmonary Disease. Canadian Respiratory Journal 2012;19(3): e18-24.
  • Weinman J, Petrie KJ, Moss-Morris R, Horne R. The illness perception questionnaire: a new method for assessing the cognitive representation of illness. Psychology and Health 1996;11(3):431-45.
  • Weldam SW, Lammers J-WJ, Heijmans MJ, Schuurmans MJ. Perceived quality of life in chronic obstructive pulmonary disease patients: a crosssectional study in primary care on the role of illness perceptions. BMC Family Practice 2014;15(1):140.
  • Willgoss T, Yohannes A, Goldbart J, Fatoye F. COPD and anxiety: its impact on patients' lives. Nursing Times 2011;107:15-16, 16-9.
  • Yakışan A, Özbudak Ö, Çilli A, Öğüş C, Özdemir T. KOAH’lı kadın hastalardaki risk faktörleri. Dicle Tıp Dergisi 2006;3:215-21.
  • Yalçın A, Kaya A. KOAH’ta Yaşamın Son Günleri. Güncel Göğüs Hastalıkları Serisi 2013;1(1):143-51.
  • Yohannes AM, Alexopoulos GS. Depression and anxiety in patients with COPD. European Respiratory Review 2014;23(133):345-9.
  • Yoshihisa A, Takiguchi M, Shimizu T, Nakamura Y, Yamauchi H, Iwaya S, Owada T, Miyata M, Abe S, Sato T, Suzuki S, Oikawa M, Kobayashi A, Yamaki T, Sugimoto K, Kunii H, Nakazato K, Suzuki H, Saitoh S, Takeishi Y. Cardiovascular function and prognosis of patients with heart failure coexistent with chronic obstructive pulmonary disease. Journal of Cardiology 2014;64(4):256-64.
  • Yüksel EG, Ursavaş A, Irdesel J, Koç M, Uzaslan EK, Güneş S, Özyardımcı N. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığında Multidisipliner Pulmoner Rehabilitasyon Programının Etkinliği. Turkiye Klinikleri Archives of Lung 2005;6(3):115-9.
APA EKENLER Ş, ARSLAN S (2019). KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. , 151 - 160.
Chicago EKENLER Şükrü,ARSLAN SELDA KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. (2019): 151 - 160.
MLA EKENLER Şükrü,ARSLAN SELDA KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. , 2019, ss.151 - 160.
AMA EKENLER Ş,ARSLAN S KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. . 2019; 151 - 160.
Vancouver EKENLER Ş,ARSLAN S KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. . 2019; 151 - 160.
IEEE EKENLER Ş,ARSLAN S "KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER." , ss.151 - 160, 2019.
ISNAD EKENLER, Şükrü - ARSLAN, SELDA. "KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER". (2019), 151-160.
APA EKENLER Ş, ARSLAN S (2019). KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22(3), 151 - 160.
Chicago EKENLER Şükrü,ARSLAN SELDA KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 22, no.3 (2019): 151 - 160.
MLA EKENLER Şükrü,ARSLAN SELDA KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.22, no.3, 2019, ss.151 - 160.
AMA EKENLER Ş,ARSLAN S KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 22(3): 151 - 160.
Vancouver EKENLER Ş,ARSLAN S KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019; 22(3): 151 - 160.
IEEE EKENLER Ş,ARSLAN S "KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER." Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 22, ss.151 - 160, 2019.
ISNAD EKENLER, Şükrü - ARSLAN, SELDA. "KRONİK OBSTRÜKTİF AKCİĞER HASTALARINDA HASTALIK ALGISI VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER". Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi 22/3 (2019), 151-160.