SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ

Rıfat Gökhan Koçyiğit (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Art-e Sanat Dergisi
7 0
Yıl: 2018 Cilt: 11 Sayı: 22 Sayfa Aralığı: 264 - 301 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 21-10-2020

SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ

Öz:
Bu çalışmada -yeni kurulan bir bilgi alanı olarak- mimarlık ontolojisinin sanatontolojisinden özgül farklılıkları ortaya konmakta, genel ontoloji ve sanat ontolojisikuramlarından yararlanılarak mimari yapıtların ontik statüsü sorgulanmaktadır. Bu amaçlasanat ontolojisi alanında üretilen kuramlar, mimari yapıtlar özelinde eleştirel bir tutumlayeniden yorumlanmakta ve mimarlığın kendine has yapısından kaynaklanan özgül sorunlarkarşısında yeni ontik çözümlemeler elde edilmeye çalışılmaktadır. Dolayısıyla, çalışmaçerçevesinde, tarihsel çözümleme yerine mantıksal bir çözümleme yöntemibenimsenmiştir. Bu çerçevede var oluş kipleri, tümellik-tikellik, nesne-özellik, fiziksellikzihinsellik, somutluk-soyutluk gibi ontoloji alanında sık kullanılan temel kategorilerdenyararlanılmaktadır. Sonuçta mimari yapıtların bu kategori çiftlerinden yalnız birine aitolduğunu varsayan analitik kuramlarla birden çok kategoriye bir arada ait olabileceğinisavunan çok katmanlı kuramlar karşılaştırılmaktadır.
Anahtar Kelime:

FROM ONTOLOGY OF ART TO ONTOLOGY OF ARCHITECTURE ONTICAL STATUS OF ARCHITECTURAL WORKS

Öz:
In this study, the specific differences of ontology of architecture -as a newly established field of knowledge- from ontology of art are revealed and ontic status of architectural works is questioned by utilizing theories of general ontology and ontology of art. For this purpose, the theories produced in the field of ontology of art are reinterpreted with a critical attitude in terms of architectural works and new ontic analysis are tried to be obtained in the face of specific problems arising from the unique structure of architecture. Hence, within the framework of the study, a logical analysis method is adopted instead of historical analysis. In this framework, basic categories that are frequently used in the field of ontology such as modes of existence, universalparticular, object-property, physical-mental, concrete-abstract are utilized. Finally, these two theories are compared: the analytical theories suggesting that architectural works belong to only one category of the pair versus multi-layered theories suggesting that they may belong to both categories in the pair.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alexander, C. (1965). A City is Not a Tree, Architectural Forum, Cilt 122, No 1, s. 58-62.
  • Alexander, S. (1925). Art and the Material, Manchester: The University Press.
  • Atıcı, M. (2000). “Önceden Kurulmuş Uyum ve Mimarlık”, Mimarlık ve Felsefe içinde, İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları, s. 80-87.
  • Aristotle, (1984). Categories, in The Complete Works of Aristotle, der. Jonathan Barnes, Cilt 1 Princeton: Princeton University Press.
  • Aristoteles, (2009). Poetika, çev. İsmail Tunalı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Çitil, A. A. (2012). Çağdaş Felsefe, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. Beardsley, M. C. (1958). Aesthetics: Problems in the Philosophy of Criticism, New York: Harcourt, Brace and Company.
  • Cohen, S. (1974). Physical Context/Cultural Context: Including it All, Oppositions (2), s. 1-39.
  • Copleston, F. (1998). Platon, çev. Aziz Yardımlı, İstanbul: İdea Yayınevi. Cox, R. (1985). “Are Musical Works Discovered?”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Sayı 43 (4), s. 367–74.
  • Croce, B. (1965) Guide to Aesthetics, çev. G. Laterza e figli; Patrick Romanell, Indianapolis: Bobbs-Merrill, (Breviario di estetica, Bari: 1913).
  • Currie, G. (1989). An Ontology of Art, London: Macmillan.
  • Dodd, J. (2000). “Musical Works as Eternal Types”, The British Journal of Aesthetics, 40 (4): 424–440.
  • Graham G. (2005). Philosophy of The Arts , 3. Basım, New York: Routledge.
  • Grünberg T., Grünber D. (2013). Metafizik, 4. Basım, Ankara: Anadolu Üniversitesi Yayını.
  • Güçlü A. vd. (2003). Felsefe Sözlüğü, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • Hartmann, N. (2014). Aesthetics, çev. Eugene Kelly of Ästhetik, Berlin: De Gruyter.
  • Ingarden R. (1989). The Ontology of the Work of Art, çev. Max Niemeyer; Raymond Meyer with John T. Goldthwait, Athens:Ohio University Press. (Untersuchungen zur Ontologie der Kunst: Musikwerk, Bild, Architektur, Film, Tübingen).
  • Illies, C., Ray, N. (2009). “Philosophy of Architecture”, Philosophy of Technology and Engineering Science içinde, der. A. Meijers (Handbook of the Philosoph of Sciences, Cilt 9, s. 1199-1256) London:Oxford, Elsevier Science.
  • Illies, C., Ray, N.(2014). “An Aesthetic Deontology: Accesible Beauty as a Fundamental Obligation of Architecture”, Architecture Philosophy, Cilt 1, s. 1.
  • Joad, C.E.M., (1936). Guide to Philosophy, London: Victor Gollancz.
  • Kant, I. (2003). Arı Usun Eleştirisi, 1. Basım, İstanbul: İdea Yayınevi.
  • Khatchadourian, H. (1960). “Works of Art and Physical Reality”, Ratio, Sayı 2, s. 148–161.
  • Kivy, P. (1983). “Platonism in Music: A Kind of Defense”, Grazer Philosophische Studien, 19:109–129. (1987). “Platonism in Music: Another Kind of Defense”, American Philosophical Quarterly, Sayı 24 (3), s.245–252.
  • Nussbaum, C. (2003). “Kinds, Types, and Musical Ontology”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Sayı 61 (3), s. 273–291.
  • O’Hear, A. (1995). “Art and Technology: An Old Tension”, Philosophy and Technology, der. Roger Fellows, Cambridge: Cambridge University Press, s. 143– 158.
  • Özlem, D. (2004). Mantık, Klasik Sembolik Mantık, Mantık Felsefesi, 7. Basım, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
  • Ralls, A. (1972). “The Uniqueness and Reproducibility of a Work of Art: A Critique of Goodman’s Theory”, Philosophical Quarterly, Cilt 22, Sayı 86, s. 1- 18.
  • Rudner, R. (1950). “The Ontological Status of the Esthetic Object”, Philosophy and Phenomenological Research, Cilt 10, Sayı 3, s. 380–388.
  • Rohrbaugh G. (2005). “Ontology of Art”, The Routledge Companion to Aesthetics, der. Bery Gaut ve Dominic McIver Lopes, London: Routledge.
  • Smith, B. (2008). “Searle and De Soto: The New Ontology of the Social World”, The Mystery of Capital and the Construction of Social Reality, der. Barry Smith, David Mark, ve Isaac Ehrlich, Chicago: Open Court, s. 35–51.
  • Thomasson, A. L. (1999). Fiction and Metaphysics, Cambridge: Cambridge University Press.
  • Thomasson, A. L. (2004). “The Ontology of Art”, The Blackwell Guide to Aesthetics içinde, der. Peter Kivy, Oxford: Blackwell, s. 78–92.
  • Thomasson, A. L. (2005). “The Ontology of Art and Knowledge, Aesthetics”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Sayı 63 (3), s. 221–229.
  • Thomasson, A. L. (2006a). “Existence Questions”, Philosophical Studies, 141 (1), s. 63–78.
  • Thomasson, A. L. (2006b). “Debates about the Ontology of Art: What Are We Doing Here?”, Philosophy Compass, Sayı 1 (3), s. 245–255.
  • Thomasson, A. L. (2010). “Ontological Innovation in Art”, The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Sayı 68 (2), s. 119–130.
  • Tok, A., Potur, A. Y. (2016). “Tasarım Stüdyolarında Eleştiri: Aktörler, Ortam, Kanallar Üzerine”, İstanbul: Megaron, Cilt 11, Sayı 3, s. 412-422.
  • Tunalı, İ. (2012). “Roman Ingarden’ın Estetik’ine Bakış”, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Felsefe Arkivi Dergisi, Sayı 21, s. 37-53.
  • Tunalı, İ. (2014). Sanat Ontolojisi, İstanbul: İnkılap Kitabevi.
  • Tzonis, A., Lefaivre, L., (1985). “The Grid and the Pathway: an Introduction to the Work of Dimitris and Suzanna Antonakakis in the Context of Greek Architectural Culture”, Atelier 66: the Architecture of Dimitris and Suzanna Antonakakis, New York: Rizzoli International Publishing, s. 14-25.
  • Tzonis, A., Lefaivre, L., (1996). “Why Critical Regionalism Today?”, Theorizing a New Agenda for Architecture: an Anthology of Architectural Theory 1965-1995, der. K. Nesbitt, New York: Princeton Architectural Press, New York, s. 484-492 .
  • Scruton, R. (1979). The Aesthetics of Architecture, London: Methuen.
  • Smith, Barry, (2008). “Searle and De Soto: The New Ontology of the Social World”, The Mystery of Capital and the Construction of Social Reality, der. Barry Smith, David Mark ve Isaac Ehrlich, Chicago: Open Court, s. 35–51.
  • Wolterstorff, N. (1980). Works and Worlds of Art, Oxford: Clarendon Press.
  • Yürekli, H., Yürekli F. (2004). Mimarlık Bir Entelektüel Enerji Alanı, 1. Basım, İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi:103.
  • Zeller, E. (2008). Grek Felsefesi Tarihi, çev. Ahmet Aydoğan, İstanbul: Say Yayınları.
  • İnternet Kaynakları
  • Fisher, Saul, “Philosophy of Architecture”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford. edu/archives/win2016/entries/architecture/>., Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Kment, Boris, “Varieties of Modality”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2017 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/ spr2017/entries/modality-varieties/>, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Klima, Gyula, “The Medieval Problem of Universals”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford. edu/archives/win2017/entries/universals-medieval/, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Livingston, Paisley, “History of the Ontology of Art”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2016 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/sum2016/entries/art-ontology-history/, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Poli, Roberto, “Nicolai Hartmann”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives /win2017/entries/nicolai-hartmann/, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Rettler, Bradley and Bailey, Andrew M., “Object”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2017 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford. edu/archives/win2017/entries/object/, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Spade, Paul Vincent and Panaccio, Claude, “William of Ockham”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/ockham/, Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • Wetzel, Linda, “Types and Tokens”, The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018 Edition), der. Edward N. Zalta, https://plato.stanford.edu/archives /fall2018/entries/types-tokens/. Erişim tarihi: 24.09.2018.
  • "Tip”, http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK. GTS.5bab32 4ec87d16.67810075, Erişim tarihi: 22.09.2018.
APA KOÇYİĞİT R (2018). SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. , 264 - 301.
Chicago KOÇYİĞİT Rıfat Gökhan SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. (2018): 264 - 301.
MLA KOÇYİĞİT Rıfat Gökhan SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. , 2018, ss.264 - 301.
AMA KOÇYİĞİT R SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. . 2018; 264 - 301.
Vancouver KOÇYİĞİT R SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. . 2018; 264 - 301.
IEEE KOÇYİĞİT R "SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ." , ss.264 - 301, 2018.
ISNAD KOÇYİĞİT, Rıfat Gökhan. "SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ". (2018), 264-301.
APA KOÇYİĞİT R (2018). SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. Art-e Sanat Dergisi, 11(22), 264 - 301.
Chicago KOÇYİĞİT Rıfat Gökhan SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. Art-e Sanat Dergisi 11, no.22 (2018): 264 - 301.
MLA KOÇYİĞİT Rıfat Gökhan SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. Art-e Sanat Dergisi, vol.11, no.22, 2018, ss.264 - 301.
AMA KOÇYİĞİT R SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. Art-e Sanat Dergisi. 2018; 11(22): 264 - 301.
Vancouver KOÇYİĞİT R SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ. Art-e Sanat Dergisi. 2018; 11(22): 264 - 301.
IEEE KOÇYİĞİT R "SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ." Art-e Sanat Dergisi, 11, ss.264 - 301, 2018.
ISNAD KOÇYİĞİT, Rıfat Gökhan. "SANAT ONTOLOJİSİNDEN MİMARLIK ONTOLOJİSİNE MİMARİ YAPITLARIN ONTİK STATÜSÜ". Art-e Sanat Dergisi 11/22 (2018), 264-301.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 16:22

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları