Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi

ÇAYDAM, Özden DEDELİ; YILDIZ, Özcan Emel

Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi

Özcan Emel YILDIZ, (Manisa Celal Bayar Üniversitesi ,Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Anabilim Dalı, Manisa,Türkiye)

Özden DEDELİ ÇAYDAM (Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bi-limleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, İç Hastalıkları Hemşireli-ği Anabilim Dalı, Manisa,Türkiye)

Sağlık ve Toplum

80 11

Yıl: 2020 Cilt: 30 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 9 - 25 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 15-10-2020

Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı; kanserli hastalara yönelik damgalama ile ilgili çalışmaların sistematik bir şekilde değerlendirilmesidir.Gereç ve Yöntemler: Konu ile ilgili makalelere ulaşmak için kanser (cancer), damgalanma (stigmatization), damgalama (stigma), kan-serde damgalanma (cancer stigmatization), kanser ve damgalama (cancer and stigma) gibi anahtar kelimeler ile Pubmed, Scholar Google, ScienceDirect arama motorlarında 2008-2018 tarihleri arasında tarama yapıldı. Kanserli hastalara yönelik damgalama ile ilgili 51393 makaleye ulaşıldı ve araştırmaya dahil edilme kriterle-rine uyan 29 makale çalışma kapsamında değerlendirildi.Bulgular: Bu sistematik değerlendirmede kanserli hastalara yönelik damgalamanın her iki cinsiyet için de yüksek olduğu, en fazla dam-galamaya maruz kalan kanserli hastaların; akciğer kanseri, meme kanseri ve cerrahi öyküsü olan baş boyun kanserli hastalar olduğu saptandı. Sonuç: Kansere yönelik toplumda oluşan olumsuz algı ve tutumlar kanserli hastalarda damgalamaya neden olmaktadır. Bu durum kan-serli hastaların tanı, tedavi ve bakım süreçlerini, yaşam kalitelerini ve psikososyal iyilik hallerini olumsuz etkilemektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1. Özer N. Meme kanserli kadınların psikososyal gerek-sinimleri. Turkiye Klinikleri J Surg Nurs-Special Topics 2015;1(1):16-22.
2. Yılmaz M, Dişsiz G, Göçmen F, Usluğlu Kurtuluş A, Ala-cacıoğlu A. Kansere ilişkin tutumları (Kanser stigması) ölçme anketi toplum versiyonu’nun Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilim-leri Dergisi 2017;20(2):99-106.
3. Dedeli Ö, Fadıloğlu Ç, Uslu R. Kanserli bireylerin fonksi-yonel durumları ve algıladıkları sosyal desteğin incelenmesi. Türk Onkoloji Dergisi. 2008;23(3):132-9.
4. Cho J, Choi EK, Shin DW, Cho B, Kim C, Koh DH et al. Association between cancer stigma and depression among cancer survivors: A nationwide survey in Korea. Psycho-On-cology 2013;22(10):2372-78.
5. Esser P, Mehnert A, Johansen C, Hornemann B, Dietz A, Ernst J. Body image mediates the effect of cancer‐related stigmatization on depression: A new target for intervention. Psycho-Oncology 2018;27(1):193-8.
6. Öcel H. Meme kanseri tanısı almış çalışan kadınlarda damgalanma ve bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiler: psikolojik esnekliğin düzenleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi 2017;32(80):116–33.
7. Özmen S, Erdem R. Damgalanmanın kavramsal çerçeve-si. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2018; 23(1):185-208.
8. Ernst J, Mehnert A, Dietz A, Hornemann B, Esser P. Perceived stigmatization and its impact on quality of life - results from a large register-based study including breast, colon, prostate and lung cancer patients. BMC Cancer 2017;17(1):741-9.
9. Else-Quest NM, LoConte NK, Schiller JH, Hyde JS. Perceived stigma, self-blame, and adjustment among lung, breast and prostate cancer patients. Psychology and Health 2009; 24:8, 949-64.
10. Johnson CGB, Brodsky JL, Cataldo JK. Lung cancer stigma, anxiety, depression, and quality of life. Journal of Psychosocial Oncology. 2014;32:59–73.
11. Hamann HA, Ostroff JS, Marks GE, David E. Gerber DE, Schiller JH, C Lee CJS. Stigma among patients with lung cancer: A patient-reported measurement model. Psy-chooncology. 2014; 23(1): 81–92.
12. Lebel S, Castonguay M, Mackness G, Irish J, Bezjak A, Devins GM. The psychosocial impact of stigma in people with head and neck or lung cancer. Journal of Psycho-On-cology 2013;22(1):140-52.
13. Gupta A, Dillon PK, Govil J, Bumb D, Dey S, Krish-nan S. Multiple stakeholder perspectives on cancer stigma in North India. Asian Pac. J Cancer Prev. 2015;16(14):6141-47.
14. Threader J, Mc Cormack L. Cancer-related trauma, stigma and growth: the ‘’lived’’ experience of head and neck cancer. Europen Journal of Cancer Care 2016;25(1);157-69.
15. Carter Harris L. Lung cancer stigma as a barrier to me-dical help-seeking behavior: Practice implications. Journal of American Assoc Nurse Pract. 2015;27(5):240-5.
16. Gökler-Danışman I, Yalçınay-İnan M, Yiğit İ. Experience of grief by patients with cancer in relation to perceptions of illness: The mediating roles of identity centrality, stigma-in-duced discrimination, and hopefulness. Journal of Psychoso-cial Oncology 2017;35(6):776-96.
17. Marlow LAV, Waller J, Wardle J. Does lung cancer at-tract greater stigma than other cancer types? Lung Cancer 2015; 88:104–7.
18. Mohabbat-Bahar S, Bigdeli I, Mashhadi A, Moradi-Joo M. Investigation of stigma phenomenon in cancer: A ground-ed theory study. Iran J Cancer Prev. 2017;10(2):e6596.
19. Kim MA ve Yi J. Life after cancer: How does public stigma increase psychological distress of childhood can-cer survivors? International Journal of Nursing Studies 2014;51:1605-14.
20. Lehto RH. Patient views on smoking, lung cancer, and stigma: A focus group perspective. European Journal of On-cology Nursing 2014;18(3):316-22.
21. Tang PL, Mayer DK, Chou FH, Hsiao KY. The experi-ence of cancer stigma in Taiwan: A qalitative study of fe-male cancer patients. Archives of Psychiatric Nursing 2016;30(2):204-9.
22. Shiri Hasan F, Motashami J, Manoochehri H, Rohani C. Explaining the meaning of cancer stigma from the point of view of Iranian stakeholders: A qualitative study. Interna-tional Journal of Cancer Management 2018;11(7):e61165.
23. Bhattacharyya GS, Malhotra H, Babu G, Vora A, Bhat-tacharyya S. Cancer stigma related to beliefs of patients and care providers. Annals of Oncology. 2018;29(8):557-61.
24. Shiri Hasan F, Mohtashami J, Nasiri M, Manoochehri H, Rohani C. Stigma and related factors in ıranian people with cancer. Asian Pac J Cancer Prev. 2018;19(8):2285-90.
25. Occhipinti S, Dunn J, O’ Connell DL, Garvey G, Valery PC, Ball D, et. all. Lung cancer stigma across the social network: Patient and caregiver perspectives. Journal of Tho-racic Oncology 2018;13(10):1443-53.
26. Midding E, Halbach SM, Kowalski C, Weber R, Würst-lein R, Ernstmann N. Men with a “woman’s disease”: Stigmatization of male breast cancer patients—a mixed methods analysis. American Journal of Men’s Health 2018;12(6):2194-207.
27. Nyblade L, Stockton M, Travasso S, Krishnan S. A qual-itative exploration of cervical and breast cancerstigma in Karnataka, India. BMC Womens Health. 2017; 17(1):58-73.
28. Esser P, Mehnert A, Johansen C, Hornemann B, Dietz A, Ernst J. Body image mediates the effect of cancer-relat-ed stigmatization on depression: A new target for interven-tion. Psychooncology. 2018; 27(1):193-8.
29. Ettridge KA, Bowden JA, Chambers SK, Smith DP, Mur-phy M, Evans SM, Roder D, Miller CL. “Prostate cancer is far more hidden...”: Perceptions of stigma, social isolation and help-seeking among men with prostate cancer. Eur J Cancer Care (Engl). 2018; 27(2):e12790.
30. Shen MJ, Hamann HA, Thomas AJ, Ostroff JS. Associa-tion between patient-provider communication and lung can-cer stigma. Support Care Cancer. 2016;24(5):2093-9.
31. Stergiou-Kita M, Pritlove C, Kirsh B. The “Big C”-stig-ma, cancer, and workplace discrimination. J Cancer Sur-viv. 2016;10(6):1035-50.
32. Weiss J, Yang H, Weiss S, Rigney M, Copeland A, King JC, Deal AM. Stigma, self-blame, and satisfaction with care among patients with lung cancer. J Psychosoc Oncol. 2017; 35(2):166-79.
33. Wood A, Barden S, Terk M, Cesaretti J. Prostate cancer: the influence of stigma on quality of life and relationship sat-isfaction for survivors and their partners. J Psychosoc On-col. 2018; 22:1-17.
34. Cataldo JK, Jahan TM, Pongquan VL. Lung cancer stig-ma, depression, and quality of life among ever and never smokers. Eur J Oncol Nurs. 2012;16(3): 264–9.
35. Phelan SM, Griffin J, Jackson GL, et al. Stigma, per-ceived blame, self-blame, and depressive symptoms in men with colorectal cancer. Psychooncology. 2013; 22(1): 65–73.
36. Avcil C, Bulut H, Hızlı Sayar G. Psikiyatrik hastalıklar ve damgalama. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2016;2(2):175-202.
37. Sevim K. Sosyal çalışma perspektifinden damga ve kadın. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2018;8(15):469-79.
38. Tuna Oran N, Şenuzun F. Toplumda kırılması gereken bir zincir: HIV/AIDS stigması ve baş etme stratejileri. Uluslar arası İnsan Bilimleri Dergisi. 2008;5(1):1-16.
39. Holland JC. Improving the human side of cancer care: Psycho-oncology’s contribution. Cancer Journal.2001; 7: 458-71.
40. Else-Quest NM, Jackson TL. Cancer stigma. In: Corri-gan P (ed.) The Stigma of Disease and Disability. Washin-gton, DC: American Psychological Association, 2014; pp. 165–182.
41. Knapp S, Marziliano A, Moyer A. Identity threat and stig-ma in cancer patients. Health Psychology Open;2014:1-10.
42. Kadıoğlu M, Hotun Şahin N. Stigmatizasyon (Damgala-ma) ve kadın. Sağlık ve Toplum. 2015;25(3):3-9.
43. Kuş Saıllard E. Ruhsal hastalara yönelik damgalamaya ilişkin psikiyatrist görüşleri ve öneriler. Türk Psikiyatri Der-gisi. 2010; 21(1): 14-24.
44. Çakan E, Visal Buturak Ş, Özçiçek G ve ark. Tıp fakülte-si öğrencilerinde psikiyatrik yardım alma nedeniyle kendini damgalama hissinin sosyal zeka ve kültürel zeka ile ilişkisi. Journal of Mood Disorders. 2016;6(3):140-5.
45. Rhoten BA, Murphy B, Ridner SH. Body image in pa-tients with head and neck cancer: A review of the literature. Oral Oncology 2013;49(8):753-60.
46. Corrigan PW, Larson JE, Kuwabara SA. Social psychol-ogy of stigma formental illness: public stigma and self-stig-ma. In: Maddux, J.E., Tangley, J.P. (Eds.), Social Psycho-logical Foundations of Clinical Psychology, Guilford Press, New York, 2010.
47. Oystacher T, Blasco D, He E, et al. Understanding stig-ma as a barrier to accessing cancer treatment in South Afri-ca: implications for public health campaigns. Pan Afr Med J. 2018; 29:73 doi:10.11604/pamj.2018.29.73.14399.
48. Güleç G, Büyükkınacı A. Kanser ve psikiyatrik bozukluk-lar. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar. 2011;3(2):343-67.
49. Tünel M, Vural A, Evlice YE, Tamam L. Meme kanserli hastalarda psikiyatrik sorunlar. Arşiv Kaynak Tarama Dergi-si. 2012;21(3):189-219.
50. Öcel H. Meme kanseri tanısı almış çalışan kadınlarda damgalanma ve bilinçli farkındalık ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkiler: psikolojik esnekliğin düzenleyici rolü. Türk Psikoloji Dergisi. 2017;32(80):116-33.
51. Iredale R, Brain K, Williams B, France E, Gray J. The ex-periences of men with breast cancer in the United Kingdom. European Journal of Cancer 2006;42(3):334-41.
52. Lobchuk MN, McClement SE, McPherson C, et al. Does blaming the patient with lung cancer affect the help-ing behavior of primary caregivers. Oncology Nursing Fo-rum 2008;35: 681–9.
53. Kyung Mi Y, Myeong Jeong C, Hyang Sook S. Stigma and distress among cancer patients: The mediating effect of self-blame. Korean Journal of Adult Nursing 2018;30(1):89-97.
54. Knapp-Oliver S, Moyer A. Causal attributions predict willingness to support the allocation of funding to lung can-cer treatment programs. Journal of Applied Social Psycholo-gy 2012; 42: 2368–2385.

APA	YILDIZ Ö, ÇAYDAM Ö (2020). Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. , 9 - 25.
Chicago	YILDIZ Özcan Emel,ÇAYDAM Özden DEDELİ Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. (2020): 9 - 25.
MLA	YILDIZ Özcan Emel,ÇAYDAM Özden DEDELİ Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. , 2020, ss.9 - 25.
AMA	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. . 2020; 9 - 25.
Vancouver	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. . 2020; 9 - 25.
IEEE	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö "Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi." , ss.9 - 25, 2020.
ISNAD	YILDIZ, Özcan Emel - ÇAYDAM, Özden DEDELİ. "Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi". (2020), 9-25.

APA	YILDIZ Ö, ÇAYDAM Ö (2020). Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum, 30(1), 9 - 25.
Chicago	YILDIZ Özcan Emel,ÇAYDAM Özden DEDELİ Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum 30, no.1 (2020): 9 - 25.
MLA	YILDIZ Özcan Emel,ÇAYDAM Özden DEDELİ Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum, vol.30, no.1, 2020, ss.9 - 25.
AMA	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum. 2020; 30(1): 9 - 25.
Vancouver	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi. Sağlık ve Toplum. 2020; 30(1): 9 - 25.
IEEE	YILDIZ Ö,ÇAYDAM Ö "Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi." Sağlık ve Toplum, 30, ss.9 - 25, 2020.
ISNAD	YILDIZ, Özcan Emel - ÇAYDAM, Özden DEDELİ. "Sistematik Derleme: Kanserli Hastalara Yönelik Damgalama İle İlgili Araştırmaların Sistematik Bir Analizi". Sağlık ve Toplum 30/1 (2020), 9-25.