Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri

Erbay, Ayhan

doi:10.5336/forensic.2019-73028

Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri

Ayhan ERBAY (Adalet Bakanlığı, İstanbul 2. Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi, İstanbul, Türkiye)

Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi

9 5

Yıl: 2020 Cilt: 17 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 35 - 46 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/forensic.2019-73028 İndeks Tarihi: 17-10-2020

Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri

Öz:

Amaç: Son yıllarda, çocuk ve genç erişkinler arasında uyuşturucu maddekullanımı artmıştır. Çocuğun uyuşturucu madde kullanımı ile ilgili risk faktörlerinin ve söz konusu davranışı engelleme potansiyeline sahip koruyucu faktörlerin belirlenmesi amacını taşıyan bu çalışmada nedensel araştırma modeli kullanılmıştır. İstanbul’da bir devlet lisesine giden öğrenciler (n=106) ve İstanbul’da çeşitli vakıf üniversitelerinde eğitimlerine devam öğrenciler (n=206); İstanbul Anadolu Denetimli Serbestlik Müdürlüklerinde adli kontrol altında olançocuk ve gençler (n=121) ile İstanbul Adliyesi Çocuk ve Çocuk Ağır Ceza Mahkemelerinde yargılanan suça sürüklenen çocuklar (n=134) olasılıksız örnekleme yöntemlerinden amaçlı örnekleme tekniği kullanılarak çalışmaya dâhil edilmiştir. Gereç ve Yöntemler: Bu çalışmada, çocukların sahip olduğu değerler, inançlar, tutumlar ve beklentiler bağlamında kişilik, algılanan çevre ve davranış sistemlerini ölçen toplamda 332 sorudan oluşan Ergen Sağlığı ve Gelişimi Envanteri kullanılmıştır. Uyuşturucu madde kullanan ve kullanmayan çocuklar arasındaki farklılıkların tespiti için t-test ve ki-kare yöntemlerinden yararlanılmış; uyuşturucu madde kullanma nedenlerinin yordanmasında ise lojistik regresyon analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Suç öyküsüne sahip olmayan lise ve üniversite öğrencilerinde uyuşturucu madde kullanımı ailede uyuşturucu madde kullanan birey olması, riskli davranışlara sahip arkadaşların bulunması, sigara kullanımı, çevrenin fiziksel özellikleri tarafından yordanmaktayken; suç öyküsü olan çocuklarda ise riskli davranışlara sahip arkadaşların bulunması, ailede suç öyküsü olan bireyin varlığı, alkol kullanma ve kendine zarar verme davranışı tarafından yordanmaktadır. Tüm grupta ise elde edilen sonuçlara göre cinsiyet, okulu terk etme, uyuşturucu madde kullanan veya suça sürüklenen arkadaşların bulunması; arkadaşların uygun davranış modelleri; problem davranışta olumsuz arkadaş modelleri ve sigara kullanmanın uyuşturucu madde kullanımı üzerinde yordayıcı gücü olduğu bulunmuştur. Sonuç: Çocuk ve gençlerin yaşadıkları çevrelerde tahkim ettikleri arkadaş gruplarına ulaşılmalı ve grup dinamiklerine yönelik önleyici çalışmalar yapılmalıdır. Özellikle riskli davranış gösteren arkadaş gruplarının toplumsal norm ve değerleri içselleştirebilmesi adına gençlik merkezleri veya yerel boyutta gençlik evleri kurularak boş zamanlarını değerlendirmeleri sağlanmalıdır

Anahtar Kelime:

Reasons of Drug Use Among Children in the Context of Protective and Risk Factors

Öz:

Objective: In recent years, the use of drugs has increased between children. The causal comperative research model was used in this study to determine the risk factors for drug use behavior of children and the protective factors that have potential to buffer or to prevent problem behavior. The students who have been enrolling to the state high school (n=106) and private universities (n=206), children and young adults who have been participating juvenile probation programs in İstanbul and Anatolian Probation Directorates (n=121) and juveniles who have been adjudicating (n=134) in İstanbul Courthouse Juvenile Courts and Juvenile Courts for Heavy Crimes were selected by using non-probability sampling model. Material and Methods: In this study, Adolescent Health and Development Questionnare was used. The questionnare consists of 332 questions in total, which measures personality, perceived environment and behavioral systems in the context of values, beliefs, attitudes and expectations of children. t-test and chi-square methods were used to determine differences between drug users and non-drug users. Logistic regression analysis was performed to determine the causes of drug use. Results: Drug use in high school and university students, who do not have a crime history, predicted by whether a family member who use drug, having friends with risky behaviors, smoking and characteristics of physical environment. On the other hand drug use in juveniles predicted by whether having friends with risky behaviors, family member who have crime history, drinking alcohol and self-mutilation behavior. In combined group gender, school dropout, having drug abusers or delinquent friend; prosocial behavior models among friends; the presence of problem behaviors among friends, and the regular use of cigarettes were found major predictors of drug use. Conclusion: Preventive efforts should be made to reach out to the groups of friends in their environments where children and young people live and develop their own group dynamics.In order to internalize social norms and values, especially groups of friends with risky behaviors should be provided with the establishment of youth centers or local youth homes to make use of their free time.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Dünya Sağlık Örgütü. Lexicon of alcohol and drug terms. 1994. Erişim tarihi: 16/10/2018. [Link]
2. united Nations Office on Drug and Crime. (2017). World Drug Report. p.11. [Link]
3. European Drug Report 2017: Trends and Developments. [Link]
4. T. C. Adalet Bakanlığı, Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü. Adalet İstatistikleri, Judicial Statistics. Yayın No: 13. Ankara: Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü: 2018. p.215.
5. Cömert IT, Ziyalar N. The association between internet addiction and substance use among 18-28-year-old university students in Istanbul. psychol Res. 2012;2(10):615-26. [Crossref]
6. Ögel K, Tamar D, Evren C, Çakmak D. [Tobacco, alcohol and drug use among high school students]. Türk psikiyatri Dergisi. 2001;12(1):47-52.
7. Aksoy A, Ögel K. [Drug abuse and self injuring behavior (SIB) among the adolescents who live on the streets]. Anadolu psikiyatri Dergisi 2005;6:163-9. [Link]
8. Arthur MW, Hawkins JD, pollard JA, Catalano RF, Baglioni AJ Jr. Measuring risk and protective factors for substance use, delinquency, and other adolescent problem behaviors. The Communities That Care Youth Survey. Eval Rev. 2002;26(6):575-601. [Crossref] [pubMed]
9. Novacek J, Raskin R, Hogan R. Why do adolescents use drugs? Age, sex, and user differences. J Youth Adolesc. 1991;20(5):475- 92. [Crossref] [pubMed]
10. Kandel DB, Jessor R. The gateway hypothesis revisited. In: Kandel DB, ed. Stages and pathways of Drug Involvement: Examining the Gateway Hypothesis. 1st ed. New York: Cambridge university press; 2002. p.102-5. [Crossref]
11. Koca B, Oğuzöncül AF. [The effects of smoking, alcohol, drugs, the factors effecting drug usage, and social family support tothe students at health institution of Higher Education at İnönü university]. Medical Journal of Kocaeli. 2015;4(2):4-13.
12. pumariega A, Burakgazi H, unlu A, prajapati p, Dalkılıç A. [Substance abuse: risk factors for Turkish youth]. Bull Clin psychopharmacol. 2014;24(1):5-14. [Crossref]
13. Özbay Ö, Özcan YZ. A test of Hirschi’s social bonding theory: Juvenile delinquency in the high schools of Ankara, Turkey. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology. 2006;50(6):711-26. [Crossref] [pubMed]
14. Murray J, Farrington Dp. Risk factors for conduct disorder and delinquency: key findings from longitudinal studies. Can J psychiatry. 2010;55(10):633-42. [Crossref] [pubMed]
15. Çocuk Adaleti ve Çocuk Suçluluğunu Önleme Ofisi (2015). Risk factors for delinquency. [Link]
16. Vanderbilt-Adriance E, Shaw D. protective factors and the development of resilience in the context of neighborhood disadvantage. J Abnorm Child psychol. 2008;36(6):887-901. [Crossref] [pubMed] [pMC]
17. Jessor R. Description versus explanation in cross-national research on adolescence. J Adolesc Health. 2008;43(6):527-8. [Crossref] [pubMed]
18. Reingle JM, Wesley GJ, Maldonado-Molina M. Risk and protective factors for trajectories of violent delinquency among a nationally representative sample of early adolescents. Youth Violence Juv Justice. 2012;10(3):261-77. [Crossref] [pubMed] [pMC]
19. Costa FM, Jessor R, Turbin MS. College student involvement in cigarette smoking: the role of psychosocial and behavioral protection and risk. Nicotine Tob Res. 2007;9(2):213-24. [Crossref] [pubMed]
20. Gürbüz S, Şahin F. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Felsefe-YöntemAnaliz. 2. Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları; 2015.
21. Jessor R, Costa FM, Turbin MS, Dong Q, Zhang H, Wang C. The role of social contexts in adolescence: context protection and context risk in the united States and China. Applied Developmental Science. 2005;9(2): 67-85. [Crossref]
22. Siyez D, Aysan F. [psycho-Social Risk and protective Factors as predictors of problem Behaviors Among Adolescents]. uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2007;20(1):145-71.
23. Bilgin NG, Avcı A, Çekin N, Savran B. [Biopsychosocial characteristics of offender children sent for distingushing and discretion]. Bull Leg Med. 2001;6(3):103-10. [Crossref]
24. Junger-Tas J, Ribeaud D, Cruyff MJ. Juvenile delinquency and gender. Eur J Criminol. 2004;1(3):333-75. [Crossref]
25. Dakof GA. understanding gender differences in adolescent drug abuse: Issues of comorbidity and family functioning. J psychoactive Drugs. 2000;32(1):25-32. [Crossref] [pubMed]
26. Hawkins JD, Herrenkohl TI, Farrington Dp, Brewer D, Catalano RF, Harachi TW, et al. predictors of Youth Violence. Juvenile Justice Bulletin. 2000. [Crossref] [pubMed]
27. Agnew R, Brezina T. Juvenile Delinquency: Causes and Control. 5th ed. Oxford: Oxford university press; 2014. [Crossref]
28. Jessor R, Turbin MS, Costa FM, Dong Q, Zhang H, Wang C. Adolescent problem behavior in China and the united States: a cross national study of psychosocial protective factors. J Res Adolescence. 2003;13(3): 329-60. [Crossref]
29. Rodham K, Hawton K, Evans E. Reasons for deliberate self-harm: comparison of self-poisoners and self-cutters in a community sample of adolescents. J Am Acad Child Adolesc psychiatry. 2004;43(1):80-7. [Crossref] [pubMed]
30. Toprak S, Cetin I, Guven T, Can G, Demircan C. Self-harm, suicidal ideation and suicide attempts among college students. psychiatry Res. 2011;187(1-2):140-4. [Crossref] [pubMed]
31. Herrenkohl TI, Hill KG, Chung IJ, Guo J, Abbott RD, Hawkins JD. protective factors against serious violent behavior in adolescence: a prospective study of aggressive children. Soc Work Res. 2003;27(3):179-91. [Crossref]
32. Arria AM, Caldeira KM, Bugbee BA, Vincent KB, O'Grady KE. The academic consequences of marijuana use during college. psychol Addict Behav. 2015;29(3):564-75. [Crossref] [pubMed] [pMC]
33. paternoster R, Bushway S, Apel R, Brame R. The effect of teenage employment on delinquency and problem behaviors. Social Forces. 2003;82(1):297-335. [Crossref]
34. Needle R, McCubbin H, Wilson M, Reineck R, Lazar A, Mederer H. Interpersonal influences in adolescent drug use--the role of older siblings, parents, and peers. Int J Addict. 1986;21(7):739-66. [Crossref] [pubMed]
35. Kaufman JG, Widom CS. Childhood victimization, running away, and delinquency. J Res Crime Delinquency. 1999;36(4):347-70. [Crossref]
36. Kumpfer KL, Alvarado R. Family-strengthening approaches for the prevention of youth problem behaviors. Am psychol. 2003;58(6- 7):457-65. [Crossref] [pubMed]
37. Lamborn SD, Mounts NS, Steinberg L, Dornbusch SM. patterns of competence and adjustment among adolescents from authoritative, authoritarian, indulgent, and neglectful families. Child Dev. 1991;62(5):1049-65. [Crossref] [pubMed]
38. Farrington Dp, Jolliffe D, Loeber R, Stouthamer-Loeber M, Kalb LM. The concentration of offenders in families, and family criminality in the prediction of boys' delinquency. J Adolesc. 2001;24(5):579-96. [Crossref] [pubMed]
39. Smart RG, Fejer D. Drug use among adolescents and their parents: closing the generation gap in mood modification. J Abnorm psychol. 1972;79(2):153-60. [Crossref] [pubMed]
40. Gün Z, Bayraktar F. [The role of migration on the adjustment of adolescents in Turkey]. Turk psikiyatri Dergisi. 2008;19(2):167-76.
41. Gasper J, DeLuca S, Estacion A. Coming and going: explaining the effects of residential and school mobility on adolescent delinquency. Soc Sci Res. 2010;39(3):459-76. [Crossref]
42. Moylan CA, Herrenkohl TI, Sousa C, Tajima EA, Herrenkohl RC, Russo MJ. The effects of child abuse and exposure to domestic violence on adolescent internalizing and externalizing behavior problems. J Fam Violence. 2010;25(1):53-63. [Crossref] [pubMed] [pMC]
43. Widom CS. Does violence beget violence? A critical examination of the literature. psychol Bull. 1989;106(1):3-28. [Crossref] [pubMe

APA	Erbay A (2020). Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. , 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
Chicago	Erbay Ayhan Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. (2020): 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
MLA	Erbay Ayhan Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. , 2020, ss.35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
AMA	Erbay A Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. . 2020; 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
Vancouver	Erbay A Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. . 2020; 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
IEEE	Erbay A "Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri." , ss.35 - 46, 2020. 10.5336/forensic.2019-73028
ISNAD	Erbay, Ayhan. "Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri". (2020), 35-46. https://doi.org/10.5336/forensic.2019-73028

APA	Erbay A (2020). Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 17(1), 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
Chicago	Erbay Ayhan Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi 17, no.1 (2020): 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
MLA	Erbay Ayhan Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, vol.17, no.1, 2020, ss.35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
AMA	Erbay A Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi. 2020; 17(1): 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
Vancouver	Erbay A Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri. Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi. 2020; 17(1): 35 - 46. 10.5336/forensic.2019-73028
IEEE	Erbay A "Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri." Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi, 17, ss.35 - 46, 2020. 10.5336/forensic.2019-73028
ISNAD	Erbay, Ayhan. "Koruyucu ve Risk Faktörleri Bağlamında Çocuklarda Uyuşturucu Madde Kullanımının Nedenleri". Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi 17/1 (2020), 35-46. https://doi.org/10.5336/forensic.2019-73028