Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?

Tutuncu, Mesude; ERBAŞ, Çelikkol Bahar; Gozubatik-Celik, Rabia Gokcen; KÖSEOGLU, Mesrure

doi:10.5798/dicletip.800284

Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?

Mesrure KÖSEOGLU, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

R. Gökçen GÖZÜBATIK ÇELİK, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Mesude TÜTÜNCÜ, (Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Nöroloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)

Çelikkol Bahar ERBAŞ (Demiroğlu Bilim Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Dicle Tıp Dergisi

0 0

Yıl: 2020 Cilt: 47 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 712 - 719 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5798/dicletip.800284 İndeks Tarihi: 17-10-2020

Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?

Öz:

Amaç: Multipl Sklerozda (MS) yaşam kalitesinin bozulması tedavi uyumunu ve klinik takibi güçleştirir. Çalışmamızda hastaların yaşam kalitesine etki eden faktörlerden fiziksel nedenler ile psikolojik olarak en fazla gözlenen depresif bulgular arasında karşılaştırma yaparak, bu konunun önemini vurgulamayı amaçladık. Yöntemler: Mc Donalds kriterlerine göre relapsing-remitting tanısı almış 100 hasta çalışmaya dahil edildi. Sosyodemografik özellikleri, hastalık başlangıç yaşları, hastalık süreleri, özürlülük düzeyleri, Beck Depresyon Ölçeği, Yorgunluk Şiddet Ölçeği ve Kısa Form Yaşam Kalitesi Ölçeği skorları kaydedildi. Bulgular: 65’i kadın, 35’i erkek 100 hastanın yaş ortalaması 35,21 ± 8,86 (min-max:18-63) yıldı. Ortalama Krutzke Genişletilmiş Dizabilite Durum Skalası (EDSS) skorları 1,65 ± 1,47 (min-max:0-6,5) olarak kaydedildi. Beck Depresyon Ölçeği skorları kadınlarda erkeklere göre daha yüksek gözlendi (13,8 ± 11,02 vs 10,17 ± 6,15; p:0,036). Depresyonu olan hastaların depresyonu olmayanlara göre; yorgunluk şiddet ve yorgunluk etki ölçeği skor ortalamaları daha yüksekken, yaşam kalitesi ölçeği skorları daha düşük izlendi (p<0,001). Depresyon varlığının ve EDSS skorlarının yaşam kalitesi skorlarına etkisi incelendiğinde, yaşam kalitesi ölçeği ile EDSS skorları arasında istatistiksel açıdan anlamlı negatif yönlü orta şiddette bir ilişki gözlendi (r=-0,508; p<0,001). Yaşam kalitesi ile depresyon skorları arasında istatistiksel açıdan anlamlı negatif yönlü orta şiddette bir ilişki saptandı (r=-0,507; p<0,001). Sonuç: MS hastalarının fiziksel özürlülüğü nedeniyle ortaya çıkan yaşam kalitesi bozukluğu benzer şekilde depresif bulgular için de geçerlidir. Sonuçlarımız fiziksel özürlülük oluşmaması için gereken özenin (tedavi seçimi, yeni tedavi arayışları gibi) depresif bulgular için de gösterilmesi ve multipl skleroz hastasına multidisipliner yaklaşımın gerekliliğini bir kez daha ortaya koymuştur.

Anahtar Kelime:

Quality of Life in Multiple Sclerosis: Are Depressive Findings as Effective as Physical Disability?

Öz:

Objective: Impairment of multiple sclerosis (MS) life make it difficult to comply with treatment and the clinical follow-up. In our study we emphasized the importance of this problem, compared with the most common depressive results the physical factors that affect the quality of life for patients. Methods: 100 patients were included in the study who were diagnosed with re-transmission in accordance with Mc Donalds criteria. Social demographic properties, age, duration of the disease, levels of disability, Beck Depression Scale, Fatigue Severity Scale and Life Scale Short Form Quality were recorded. Results: The mean age was 35,21 ± 8,86 (min-max:18-63) years for 100 patients, 65 females and 35 males. Approximately 1.65 ± 1.47 Expanded Disability Status Scale (EDSS) scores (min-max. 00-6.5) were recorded. In women the rate of Beck Depression was higher than in men (13.8 ± 11.02 vs 10.17 ± 6.15; p: 0.036). The mean measures of fatigue severity and tiredness were higher, but the scale of the quality of life was lower (p<0.001) according to patients with no depression. On the basis of a statistically significant negativemoderate relationship between the quality of life scale and EDSS scores (r = -0.508; p < 0.001) when depression and EDSS scores were evaluated. The negative correlation between quality of life and depression values was statistically significant (r=-0.507; p < 0.001). Conclusion: For depressive findings, the quality of life disorder caused by MS patients are equally valid. Once again, our results have shown the need to ensure that depressive observations are avoided (such as medication availability, the need for a new procedure) and that a multidisciplinary approach is needed for patients with multiple sclerosis.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Bilgi E, Özdemir HH, Bulut S. Multipl sklerozlu hastalarda depresyon ve kognitif fonksiyon bozukluğu sıklığının belirlenmesi. Türk Nörol Derg. 2013; 19: 11-4.
2. Mavioğlu H , T ülek Z , B akar E , T avşanlı N G. Multiple Sklerozda Yaşam Kalitesi ve Ölçümü. Türk Nörol. Derg. 2014; 1: 18-23.
3. Onat ŞŞ, Delialioğlu SÜ, Özel S. Multipl Sklerozda depresyon, fonksiyonel durum ve yaşam kalitesi ilişkisi: Bir rehabilitasyon merkezi deneyimi. FTR Bil Der. 2015; 18: 139-45.
4. Baumstarck K, Boyer L, Boucekine M, Michel P, Pelletier J, Auquier P. Measuring the Quality of Life in Patients with Multiple Sclerosis in Clinical Practice: A Necessary Challenge. Multiple Sclerosis International Volume 2013 (2013), Article ID 524894, 8 pages
5. Güler BS, Ersin F. Multiple skleroz hastalarinin yaşam kalitesi ve ruhsal durumları Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018; 21: 42-50.
6. Aygünoğlu SK, Çelebi A, Vardar N, Gürsoy E. Multıpl skleroz hastalarında yorgunluğun depresyon, özürlülük ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Arch Neuropsychiatr. 2015; 52: 247-51.
7. Güven Ş Ş, Ö zcan DS, A ras M , K öseoğlu BF, A k F . Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Turk J Phys Med Rehab 2016; 62: 123-31.
8. Kurtzke JF. Rating neurologic impairment in multiple sclerosis: An Expanded Disability Status Scale (EDSS). Neurology. 1983; 33: 1444–52.
9. Hisli N. Beck Depresyon Envanteri’nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi 1988; 6: 118-26.
10. Armutlu K, Korkmaz NC, Keser I, et al. The validity and reliability of the Fatigue Severity Scale in Turkish multiple sclerosis patients. Int J Rehabil Res. 2007; 30: 81-5
11. Fisk JD, Ritvo PG, Ross L, Haase DA, Marrie TJ, Schlech WF. Measuring the functional impact of fatigue: initial validation of the fatigue impact scale. Clinical Infectious Diseases, 1994; 18: 79–83.
12. Koçyiğit H, Aydemir Ö, Fişek G, Ölmez N, Memiş A. Kısa Form-36 (KF-36)’ nın Türkçe versiyonunun Güvenilirliği. İlaç ve Tedavi Dergisi 1998; 12: 102-6.
13. Kidd T, Carey N, Mold F, et al. A systematic review of the effectiveness of self-management interventions in people with multiple sclerosis at improving depression, anxiety and quality of life. PLoS ONE 12: e0185931.
14. Schmidt S, Jöstingmeyerb P. Depression, fatigue and disability are independently associated with quality o f l ife i n p atients w ith m ultiple Sclerosis: Results of a cross-sectional study. Multiple Sclerosis and Related Disorders 2019; 35: 262–9.
15. Güven ŞŞ, Özcan DS, Aras M, ve ark. Multipl sklerozlu hastalarda ağrının değerlendirilmesi ve yaşam kalitesi, yorgunluk ve depresyon ile ilişkisi. Turk J Phys Med Rehab 2016; 62(2): 123-31.
16. Chwastiak L, Ehde DM, Gibbons LE, et al. Depressive symptoms and severity of illness in multiple sclerosis: and epidemiologic study of a large c ommunity s ample. A m J P sychiatry 2 002; 159: 1862-8.
17. Patten SB, Beck CA, Williams JV, et al. Major depression in multiple sclerosis: a population based perspective. Neurology 2003; 61: 1524-7.
18. Tanık N , A ydın A , S elvi Y , v e a rk. M ultipl sklerozda tedavi, özürlülük ve depresyon arasındaki ilişki. Nöropsikiyatri Arşivi 2012; 49: 300-3.
19. Koçer E, Koçer A, Yaman M, ve ark. Multipl Skleroz Olgularında Yaşam Kalitesi: Fiziksel Özürlülük ve Depresyonun Etkisi?. Journal of Mood Disorders 2011; 1: 63-7.
20. Bilgi E, Özdemir HH, Bulut S. Multipl sklerozlu hastalarda depresyon ve kognitif fonksiyon bozukluğu sıklığının belirlenmesi. Türk Nörol Derg. 2013; 19: 11-4.
21. Soyuer F, Ünalan D, Mirza M. Multipl sklerozda depresif semptomlar; sosyodemografik faktörler ve işlevsellik ile ilişkisi. Türk Nörol Derg. 2010; 16: 31-5.
22. Yıldız H, İçağasıoğlu A, Canik N, ve ark. Multipl sklerozda yaşam kalitesi Göztepe Tıp Dergisi. 2006; 20: 36-9.
23. Haliloğlu S, İçağasıoğlu A, Baklavacıoğlu HŞ, ve ark. Multipl Sklerozda yaşam kalitesinin fonksiyonel durum ile ilişkisi Göztepe Tıp Dergisi. 2009; 24: 129-33.
24. McGuigan C, Hutchinson M. Unrecognised symptoms of depression in a community-based population with multiple sclerosis. J Neurol. 2005; 253: 219-23.
25. Kikuchi H, Mifune N, Niino M, et al. Structural equation modeling of factors contributing to quality of life in Japanese patients with multiple sclerosis. BMC Neurol. 2013; 13: 10.
26. Chen K , F an Y , H u R , Y ang T , L i K . I mpact of depression, fatigue and disability on quality of life in Chinese patients with multiple sclerosis. Stress Health 2013; 29: 108-12.
27. Bakshi R, Shaikh ZA, Miletich RS, et all. Fatigue in multiple sclerosis and its relationship to depression and neurologic disability. Mult Scler. 2000; 6: 181-5.
28. Iriarte J, Subira ML, Castro P. Modalities of fatigue in multiple sclerosis: correlation with clinical and biological factors. Mult Scler. 2000; 6: 124-30.
29. Janardhan V, Bakshi R. Quality of life in patients with multiple sclerosis: the impact of fatigue and depression. J Neurol Sci. 2002; 205: 51-8.

APA	KÖSEOGLU M, Gozubatik-Celik R, Tutuncu M, ERBAŞ Ç (2020). Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. , 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
Chicago	KÖSEOGLU Mesrure,Gozubatik-Celik Rabia Gokcen,Tutuncu Mesude,ERBAŞ Çelikkol Bahar Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. (2020): 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
MLA	KÖSEOGLU Mesrure,Gozubatik-Celik Rabia Gokcen,Tutuncu Mesude,ERBAŞ Çelikkol Bahar Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. , 2020, ss.712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
AMA	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. . 2020; 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
Vancouver	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. . 2020; 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
IEEE	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç "Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?." , ss.712 - 719, 2020. 10.5798/dicletip.800284
ISNAD	KÖSEOGLU, Mesrure vd. "Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?". (2020), 712-719. https://doi.org/10.5798/dicletip.800284

APA	KÖSEOGLU M, Gozubatik-Celik R, Tutuncu M, ERBAŞ Ç (2020). Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. Dicle Tıp Dergisi, 47(3), 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
Chicago	KÖSEOGLU Mesrure,Gozubatik-Celik Rabia Gokcen,Tutuncu Mesude,ERBAŞ Çelikkol Bahar Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. Dicle Tıp Dergisi 47, no.3 (2020): 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
MLA	KÖSEOGLU Mesrure,Gozubatik-Celik Rabia Gokcen,Tutuncu Mesude,ERBAŞ Çelikkol Bahar Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. Dicle Tıp Dergisi, vol.47, no.3, 2020, ss.712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
AMA	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. Dicle Tıp Dergisi. 2020; 47(3): 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
Vancouver	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?. Dicle Tıp Dergisi. 2020; 47(3): 712 - 719. 10.5798/dicletip.800284
IEEE	KÖSEOGLU M,Gozubatik-Celik R,Tutuncu M,ERBAŞ Ç "Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?." Dicle Tıp Dergisi, 47, ss.712 - 719, 2020. 10.5798/dicletip.800284
ISNAD	KÖSEOGLU, Mesrure vd. "Multipl Skleroz’de Yaşam Kalitesi: Depresif Bulgular Fiziksel Özürlülük Kadar Etkili midir?". Dicle Tıp Dergisi 47/3 (2020), 712-719. https://doi.org/10.5798/dicletip.800284