OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Necati CEMALOĞLU, (Gazi Üniversitesi, Eğitim Yönetimi ve Denetimi Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)
Ömür ÇOBAN (Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Eğitim Yönetimi Anabilim Dalı, Karaman, Türkiye)
Milli Eğitim
7 4
Yıl: 2019 Cilt: 48 Sayı: 221 Sayfa Aralığı: 73 - 90 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-10-2020

OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Öz:
Amaç. Bu araştırma, okul yöneticilerin liderlik stilleri ile psikolojik iyi olmadurumları arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı amaçlamaktadır. Yöntem. İlişkisel tarama yöntemiyle yapılan bu araştırma Adıyaman ilindeyer alan devlet okullarında görevli 127 öğretmenin görüşüne dayalı olarak yürütülmüştür. Bu araştırmada yöneticilerin liderlik stillerini ve psikolojik iyi olma durumlarını tespit etmek için “Çok Faktörlü Liderlik Ölçeği (ÇFLÖ)” ile “Psikolojikİyi Olma Ölçeği (PİOÖ)” kullanılmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerinaritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıştır. Liderlik stilleri vepsikolojik iyi olma durumu için korelasyon ve regresyon analizi yapılmıştır.Bulgular. Okul yöneticilerinin en fazla dönüşümcü liderlik boyutunda yeralan ideal etki (davranış) tarzında liderlik davranışı sergiledikleri, en az ise etkileşimci liderlik boyutunda yer alan boş ver gitsin tarzında bir yönetim ortayakoydukları görülmüştür. Okul yöneticilerinin psikolojik iyi olma durumlarınabakıldığında, okul yöneticilerinin olumlu ilişkileri yürütme davranışı ortayakoydukları tespit edilmiştir. Okul yöneticilerinin psikolojik iyi olma durumlarıile birlikte dönüşümcü liderlik ve etkileşimci liderlik stilleri ile anlamlı ilişkilerverdiği görülmektedir. Bununla birlikte, psikolojik iyi olma durumlarının tümliderlik stillerini yordadığı ortaya çıkmıştır.Sonuçlar. Okul yöneticilerinin psikolojik iyi olma durumları arttıkça dönüşümcü liderlik tarzlarının da arttığı, istisnalarla yönetim-pasif ve boş-ver gitsin tarzıliderliklerinin ise azaldığı görülmüştür. Özerklik; psikolojik iyi olmanın diğer boyutları olan çevresel hâkimiyet, bireysel gelişim, olumlu ilişkiler kurma, yaşamamacı ve öz kabule nazaran yöneticinin dönüşümcü liderlik davranışları sergilemesiyle daha az ilişkilidir. Psikolojik iyi olma durumunun dönüşümcü ve etkileşimci liderlik alt boyutları üzerinde anlamlı yordayıcılar olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelime:

EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN SCHOOL PRINCIPALS’ LEADERSHIP STYLES AND THEIR PSYCHOLOGICAL WELL BEING

Öz:
Purpose. The aim of the study is to determine the relationship between school principals’ leadership styles and their psychological well-being. Method. In this descriptive study, 127 teachers who worked in the whole public schools in Adıyaman expressed their views on their school principles’ leadership styles and psychological well-being status. In this term Multi-Leadership Questionnaire (MLQ) and Psychological Well-Being Scale (PWBS) were used. The collected data was analysed via arithmetic mean, standard deviation, Pearson Correlation Momentum and regression analyse. Findings.It was seen that school administrators indicated the leadership style, idealized influence (behaviour) more and the laissez-faire style less. When psychological well-being was observed, it was seen that “positive relations with others” more. There was a significant relationship between transformational, transactional leadership and psychological well-being. The results of regression analysis reveal that the subcategories of psychological well-being were the predictors of the transformational and transactional leadership styles. Results. The school principals are more likely to exhibit transformational leadership behaviors than transactional leadership behaviours. Moreover, school administrators seem to be in a very good position to create positive relationships. As the psychological well-being of school administrators increased, the transformational leadership styles were also increasing, with the exception of management by exception passive and laissez-faire. The regression analysis showed that the psychological well-being was a significant predictor of transactional and transformational leadership styles.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acock, A. C., & Hurlbert, J. S. (1993). Social networks, marital status, and well-being. Social Networks, 15, 309–334.
  • Açıkalın, A. (2000). İlköğretim okulu yöneticilerinin dönüşümcü liderlik özellikleri ile empati becerileri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Akın, A. (2008). Psikolojik iyi olma ölçekleri (PİOÖ): Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 8(3), 721-750.
  • Allen, L. (1999). Teachers in a changing culture: Building democratic schools. Management in Education, 13(1), 18-19.
  • Atay, K. (2001). Öğretmen yönetici ve denetmenlerin bakış açısından okul kültürü ve öğretmenlerin verimliliğine etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7(26), 179-194.
  • Ballou, G. (2012). A discussion of the mental health of public school teachers. International Journal of Business Humanities and Techonology, 2, 184-191.
  • Bandura, A. (1977). Sef-efficacy: Toward a unifying theory of behavioral changes. Psychological Review, 86(2), 191-215.
  • Bass, B. (1985a). Leadership and performance beyond expectation. NewYork: Free Press.
  • Bass, B. M. (1985b). Leadership: Good, better, best. Organizational Dynamics, 13(3), 26-40.
  • Bass, B. M., & Steidlmeier, P. (1999). Ethics, character, and authentic transformational leadership behavior. Leadership Quarterly, 10, 181-217.
  • Bass, B. M., Avolio, B. J., Jung, D. I., & Berson, Y. (2003). Pre- dicting unit performance by assessing transformational and transactional leadership. Journal of Applied Psychology, 88, 207-218.
  • Bentz, J. (1990). Measures of leadership. A. Clark (Dü.) içinde, Contextual issues in predicting high-level leadership performance (s. 131-143). West Orange Pub.
  • Berry, L. (1998). Psychology at work: An introduction to organizational psychology. NewYork: MacGraw Hill Co.
  • Boal, K., & Hooijberg, R. (2001). Strategic leadership research: moving on. Leadership Quarterly, 11(4), 515-549.
  • Boyle, G. J., Borg, M. G., Falzon, J. M., & Baglioni, A. J. (1995). A structural model of the dimensions of teacher stress. British Journal of Educational Psychology, 65(2), 49–67.
  • Brophy, J., & Good, T. (1986). Teacher behavior and student achievement . M. Wittrock içinde, Third handbook of research on teaching (s. 328-375). New York: MacMillan.
  • Buluç, B. (2009). İlköğretim okullarında bürokratik okul yapısı ile okul müdürlerinin liderlik stilleri arasındaki ilişki. . Eğitim Bilim, 34(152), 71-86.
  • Burns, J. M. (1978). Leadership. New York: Harper & Row.
  • Cafoğlu, Z. (1995). Okulların güçlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(4), 549-557.
  • Carter, M., & Greer, C. (2014). Strategic leadership: Values, styles and organizational performance. Journal of Leadership & Organizational Studies, 20(4), 375-393.
  • Cemaloğlu, N. (2007). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile yıldırma arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) , 33, 77-87.
  • Cemaloğlu, N. (2011). The relationship between leadership styles of primary school principals and organizational health of school and workplace bullying. Journal of Educational Administration, 49(5), 1-37.
  • Cemaloğlu, N. (2013). Liderlik. S. Özdemir içinde, Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama (s. 131- 177). Ankara: Pegem Akademi.
  • Cemaloğlu, N. (Kış 2007). Okul yöneticilerinin liderlik stillerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 73-112.
  • Çelik, V. (1998). Eğitimde dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 4(16), 423- 442.
  • Dempo, M., & Gibson, S. (1985). Teacher’s sense of efficiacy: An improvement factor in school improvement. The Elementary School Journal, 86(2), 173-184.
  • Diener, R. B., & Diener, E. (2001). Making the best of a bad situation: Satisfaction in the slums of Calcutta. Social Indicators Research, (55), 329-352.
  • Drucker, P. F. (1996). 21. yy. için yönetim tartışmaları. (T. Bahçıvangil, & G.Gorbon, Çev.) İstanbul: Epsilon.
  • Dubrin, A. (1994). Applying psycholgy; hall: Individual and organizational effectiveness. New Jersey: Prentice.
  • Dyne, L., Ang, V. S., & Botero, I. C. (2003). Conceptualizing employeesilence and employee voice as multidimensional construct. Journal of Management Studies, 40-56.
  • Goldberg, L.R. (1993). The structure of phenotypic personality traits. American Psychologist (48), 26-34.
  • Hambrick, D. (2007). The executive effect: Concepts and methods for studying top managers. Greenwich: JAI Press.
  • Hambrick, D., & Mason, P. (1984). Upper echelons: Organization as a reflection of its top managers. Academy of Management Review, 9(2), 193-206.
  • Hogan, R. (1994). What we know about leadership: Effectiveness and personality. . American Psychologist(49), 493-504.
  • House, R. (1996). Path-goal theory of leadership: Lessons, legacy and reformulated theory. Leadership Qurterly, 7(3), 323-352.
  • Hoy, W., & Miskel, C. (2010). Educational administration:theory, reseach and practice. New York: Mc Graw Hill.
  • Karasar, N. (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Kavramlar-İlkeler-Yöntemler. Ankara: Nobel. Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Eğitim Yönetimi, 4(6), 443-465.
  • Kozlowski, S., & Doherty, M. (1989). Integration of climate and leadership: examination of a neglegted issue. Journal of Applied Psychology, 74, 546-553.
  • Kuhnert, K., & Lewis, P. (1987). Transactional and transformational leadership: A constructive/ develeopmental analysis. Academy of Management Review, 648-657.
  • Leblebici, D. N. (2008). 21. Yüzyılda liderlik anlayışına bakış. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 61.72.
  • Leymann, H., & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post traumatic stress disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
  • MEB. (2017). MEB İstatistikleri. Ankara: MEB.
  • Mehdinezhad, V. (2012). Relationship between high school teachers’ wellbeing and teachers’ efficacy. Acta Scientiarum Education, 34, 233-241.
  • Mullins, L. (1996). Management and organizational behaviour. London: Pitman.
  • Önk, M. (2015). İlköğretim kurumu yöneticilerinin liderlik tarzları ile çatışmayı yönetme stratejileri arasındak ilişki: Ankara örneği. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Özdemir, N., & kavak, Y. (2017). Akademik başarı kıskacındaki okul yöneticileri. Ankara: PegemA.
  • Özdemir, S. (2013). Eğitimde örgütsel yenileşme (11. b.). Ankara: Pegem.
  • Pisapia, J. (2009). The strategic leader: New tactics for a globalizing world. New York: Information Age.
  • Pisapia, J., Guerra, D., & Semmel, E. (2005). Developing the leader’s strategic mindset: Establishing the measures. Leadership Review, 5, 41-67.
  • Ripski, J., LoCasale-Crouch, J., & Decker, L. (2011). Pre-service teachers:Dispositional traits, emotional states, and quality of teacher student interactions. Teacher Education Quarterly, 38, 77-93.
  • Robbins, S., & Judge, T. (2013). Organizational behaviour (16. b.). London: Prentice Hall.
  • Ross, S. M., & Offermann, L. R. (1997). Transformational leaders: measurement of personality attributes and work group performance. Personality and Social Psychology Bulletin, 23, 1078-1086.
  • Ryff, C., & Keyes, C. (1995). The structure of psychological well-being revisited. Journal of Personality and Social Psychology, 69(4), 719-727.
  • Ryff, C., & Singer, B. (1996). Psychological well-being: Meaning, measurement, and implications for psychotherapy research. Psychotherapy and psychosomatics, 65(1), 14-23.
  • Ryff, D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological wellbeing. Journal of Personality and Social Psychology(57), 1069–1081.
  • Sarwono, D. (1990). The impact of organizational culture on organization performance: The Case of Banks in Indonesia. . Unpublished Doctoral Dissertation. University of Sauterne California.
  • Stodgill, R. M. (1981). Traits of leadership: A follow-up to 1970. In B. M. Bass (Ed.), Stodgill’s handbook of leadership (pp. 73-82). New York, NY: Free Press.
  • Şimşek, Ö. (2010). Yapısal eşitlik modellemesine giriş. Temel ilkeler ve LİSREL uygulamaları. İstanbul: Ekinoks.
  • Telef, B. B. (2013). Psikolojik iyi oluş ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışmas. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi [Hacettepe University Journal of Education], 28(3), 374-384.
  • Thoms, P. (1996). The relationship between self-efficacy for participating in self-management work groups and the big five personelity dimensions . Journal of Organizational Behavior(17), 349-362.
  • Yıldırım, C. (2006). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin örgütsel sağlık üzerindeki etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Zel, U. (2006). Kişilik ve liderlik. Ankara: Nobel Yayıncılık.
APA CEMALOGLU N, ÇOBAN Ö (2019). OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 73 - 90.
Chicago CEMALOGLU NECATI,ÇOBAN Ömür OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. (2019): 73 - 90.
MLA CEMALOGLU NECATI,ÇOBAN Ömür OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. , 2019, ss.73 - 90.
AMA CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2019; 73 - 90.
Vancouver CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. . 2019; 73 - 90.
IEEE CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö "OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ." , ss.73 - 90, 2019.
ISNAD CEMALOGLU, NECATI - ÇOBAN, Ömür. "OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ". (2019), 73-90.
APA CEMALOGLU N, ÇOBAN Ö (2019). OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Milli Eğitim, 48(221), 73 - 90.
Chicago CEMALOGLU NECATI,ÇOBAN Ömür OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Milli Eğitim 48, no.221 (2019): 73 - 90.
MLA CEMALOGLU NECATI,ÇOBAN Ömür OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Milli Eğitim, vol.48, no.221, 2019, ss.73 - 90.
AMA CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Milli Eğitim. 2019; 48(221): 73 - 90.
Vancouver CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ. Milli Eğitim. 2019; 48(221): 73 - 90.
IEEE CEMALOGLU N,ÇOBAN Ö "OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ." Milli Eğitim, 48, ss.73 - 90, 2019.
ISNAD CEMALOGLU, NECATI - ÇOBAN, Ömür. "OKUL YÖNETİCİLERİNİN LİDERLİK STİLLERİ İLE PSİKOLOJİK İYİ OLMA DURUMLARI ARASINDAKİ İLİŞKİ". Milli Eğitim 48/221 (2019), 73-90.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 14:21

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları