Yıl: 2018 Cilt: 18 Sayı: 61 Sayfa Aralığı: 1 - 25 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 24-10-2020

ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ

Öz:
Şehirler çağın ihtiyaçlarına cevap verebilmek için kendi kendini yenileyen dinamik bir yapıya sahiptirler. Hızlı şehirsel değişim yeni şehirselformların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu formlardan biri de şehirlerin önemli bileşeni olan cadde ve sokaklardır. 20.yüzyılın sonlarına doğrubüyüyen şehirlerde cadde sokak sayıları da artmıştır. Şehirsel kimlik için buderece önem arz eden cadde ve bulvarlar ad verme konusunda en çok etkilenen ve gözde olan mekânlardır. Cadde ve bulvarlar şehirlerin yaşayan hafızaunsurlarıdır. Bu çalışmada cadde ve bulvarlar toponomi bilimi açısından incelenmiştir. Çalışmada temel başvuru kaynağı Bandırma Belediyesi, mahallemuhtarları, meclis kararları ve şehir planı olmuştur. Belediye tarafından yıllara göre basılmış şehir rehberleri ve diğer kitaplarda incelenmiştir. Vatan topraklarını kanıyla sulayan şehitler de unutulmamış, çok sayıda caddeye isimvermişlerdir. Bandırma'nın omurgasını oluşturan ana arterlerde kurtuluş savaşının izlerinin yaşatıldığı, özellikle cumhuriyet caddelerinin (CumhuriyetMeydanı, Atatürk Caddesi ve İsmet İnönü Caddesi) aktif olduğu görülmektedir. Bu caddeler şehrin tarihi tüpleridir. Bu bağlamda Bandırma’nın bir cumhuriyet şehri olduğu ortaya çıkmıştır. Bunun yanında hem ulusal anlamdahem de yerel anlamda ülkeye mal olmuş kişi isimlerine rastlanmaktadır. Beşeri ve fiziki unsurların etkisiyle yer-yön belirten caddeler de sayıca fazladır.
Anahtar Kelime:

City Toponomy: Names of Streets, Bandirma As An Example

Öz:
The cities have a dynamic structure that renews itself to meet the needs of the time. Rapid urban changes lead to new urban norms. One of these norms is the streets and alleys which are important components of the cities. The number of streets increased towards the end of the 20th century. The streets and boulevards that are very important for urban identity are most affected by naming. Streets and boulevards are the memorable elements of the cities. In this study, streets and boulevards were investigated in terms of toponomy science. The main sources of information in the study were records from Bandırma Municipality, neighborhood mukhtars, records of parliamentary decisions and city plans. In addition, city guides and other books published yearly by the municipalities were also included as reference. Many streets have been named after martyrs who sacrificed their life for the homeland and have not been forgotten. Memories of the War of Independence are being kept alive in the names of main streets such as Republic Square, Ataturk street and Ismet Inonu street that serve as the backbone of Bandirma. These streets serve as the historical structures in the city. In this context, it can be concluded that Bandırma is a city of the Republic. In addition, names of people who have been well known nationally and locally have also been used. There are numerous street names indicating direction of the human and physical elements.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Açıkel, A. (2003). Artukabad Kazası Yer Adları, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi dergisi, Cilt: 20, Sayı: 2, Sayfa: 181-2003.
  • Aksan, D. (1974). Anadolu Yer Adları Üzerine En Yeni Araştırmalar, TDAY Belleten 1973-1974, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Aksan, D. (2000). Her Yönüyle Dil, Ana Çizgileriyle Dilbilim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Alderman, D. H. (2000). A Street Fit For a King : Naming Placesand Commemoration in The American South, Prfssional Geogrpher, 52(4), pp.672-684.
  • Alderman, D. H. (2003). Street NamesandTheScaling of Memory: ThePolitics of Commemorating Martin LuterKing, Jr. Within the African -American Community, Area, 35 (2), Sayfa: 163-173.
  • Alver, K. (2017). Kent Sosyoloji. Konya: Çizgi Kitapevi.
  • Aliağaoğlu, A. ve Uzun, A. (2011). Şehirsel Toponomi (Hodonomi): Türkiye İçin Bir Tipolojisi Denemesi, Coğrafi Bilimler Dergisi, Sayı: 2, Sayfa: 123-133.
  • Aliağaoğlu, A. ve Uğur, A. (2016). Osmanlı Şehri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 38, Sayfa: 203-226.
  • Alkan, A. (2017). Siirt İlinin Eski Köy Adları Üzerine Coğrafi Bir İnceleme, Türk Coğrafya Dergisi, 68 (2017), 63-76.
  • Akar, A. (2006).“Renge Bağlı Adlandırmalarında Muğla Örneği”. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 20 (1), s.51-63. 09.06.2018 (http://dergipark.gov.tr).
  • Akdemir, İ.O., ve İncili Ö.F. (2014). Coğrafi Ortam ve Kent Fizyolojisi İlişkileri: XIX.Yüzyıl Kilis Örneği. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 29, Sayfa: 220- 247.
  • Azaryahu, M. (1996). ThePower of Commemorative Street Names, Environment and Planning D:SocietyandSapace, Volume: 14, İssue: 3, Paper: 311- 330.
  • Azaryahu, M. (1997). German Reunification and Politics of Street Names: The Case of East Berlin, Political Geography, Volume: 16, Issue: 6, Paper:479-493.
  • Azaryahu, M. (2009). Naming The Past: The Significance of Commemorative Street Names, Lawrence D. Berg, Jani Vuolteenaho (Ed.), Critical Toponymies, The Contested Politics of Place Naming, (s. 53-70) içinde, Burlington, USA: Ashgate Publishing Company.
  • Azaryahu, M. (2011). The Critical Turnand Beyond: The Case of Commemorative Street Naming, ACME: An International E-Journalfor Critical Geographies, 10(1): 28-33.
  • Bandırma’nın Coğrafi, Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Yapısı. (1998). Bandırma: Balıkesir Üniversitesi Bandırma İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. Bandırma.(t.y). https://www.bandirma.bel.tr/.
  • Bal, H. (2008). Kent Sosyoloji.Isparta: Fakülte Kitapevi Yayınları.
  • Balcı, U. (2014). Türk Toplumunda Adlar ve Soyadları (Sosyo-Kültürel ve Dilbilimsel Bir Yaklaşım, Diyalog), İstanbul: Seçkin Yayınları.
  • Baykara, T. (1991). Hınıs ve Malazgirt Sancakları Yer Adları (XVI.Yüzyıl), Ankara: Türk Tarih Kurumu.
  • Baykara, T. (2000). Anadolu’nun Tarihi Coğrafyasına Giriş I: Anadolu’nun İdari Taksimatı, Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları.
  • Bilgin, N. (2011). Sosyal Düşüncede Kent Kimliği, İdeal kent Araştırmaları Dergisi, Sayı: 3, Sayfa: 20-47.
  • Budagov, B. (1988). Coğrafî Toponimi, Türk Kültürü, Sayı: 398, Sayfa: 355- 370. Cansever, T. (2010). Osmanlı Şehri, İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Cohen, S. B. and Kliot, N. (1992). Place-Names in Israel's Ideological Struggle over the Administered Territories, Annals of the Association of American Geographers,Vol. 82, No. 4.
  • Çağbayır, Y. (20007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
  • Çelik, Z., Favro, D., and Ingersoll, R. (Editörler). (2007). Şehirler ve Sokaklar (Çev.: Bilgi Altınok). İstanbul: Kitap yayınevi (4.Baskı).
  • Çeliktopuz, M. (2015). Adana’da Yer Adları Üzerinde Bir Dil İncelemesi (Yüksek Lisans Tezi). Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Demircioğlu, F. (2016). Yaratıcılık ve Kamusal Alanın Dönüşümü Urla Sanat Sokağı Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimler Enstitüsü.
  • Durbilmez, B. ve Tekin, F. (2014). Nevşehir Yöresi Yerleşim Adları Üzerine Bir Değerlendirme. Cyprus İnternatıonal Üniversity. Folklor /Edebiyat, Cilt: 20, Sayı: 77.
  • Eren H. (1966). “Yer Adlarımızın Dili”. (TDAY-B-1965). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Eren, H. (2010). Yer Adlarımızın Dili. A Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Erdentuğ, A. ve Burçak, B. (1998). “PoliticalTuning in Anakara, a Capital, as Tuning in Anakara, a Reflectted in its Urban Symbolsand İmages” İnternational Journal of Urban and Regional Research, Cilt: 22, Sayı: 4.
  • Ergen, A. Z. (2011). Kayseri’de Kentsel Mekânın Değişimi Sürecinde Kamusal Alan Kullanımı Üzerine Bir Araştırma: İstasyon Caddesi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). Kayseri: Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Erinç, S. (1989). “Güneydoğu Avrupa’da Türkçe Ekzonimler”. İ.Ü.Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Bülteni, Sayı: 6, Sayfa: 9-13.
  • Eski Fotoğraflarla Bandırma. (1999). Bandırma Belediyesi Kültür Yayınları.
  • Gülensoy, T. (1995). Türkçe Yer Adları Kılavuzu. Ankara: TDK Yayınları.
  • Günal, V., Şahinalp M. S. ve Güzel, A. (2011). “Coğrafi Ortamın Şehirsel Mekân Adlarına Etkisi: Şanlıurfa Şehri Örneği”. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 10(1), Sayfa: 463-508.
  • Günal, V. (2012). “Batman’da Cadde Adlandırmaları: Toplumsal Bellek Oluşturma ve Şehirsel Mekâna Hâkim Olma Çabaları”. Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 25, Sayfa: 171-197.
  • Gül, A. (2009). “Temettü Defterlerine Göre Pasinler’in (Hasankale) Sosyal ve Ekonomik Yapısı, Sosyal ve Ekonomik Yapısı”. Karadeniz Araştırmaları, Cilt: 6, Sayı: 23, Sayı: 77-89.
  • İlhan, M. (2006). “Mufassal Tahrir Defterlerindeki Adların Önemine Dair Bazı Örnekler.” Tarih Araştırma Dergisi, Cilt: 25, Sayı: 40, Sayfa: 41-58.
  • Kara, B. (2012). “Kentler Açısından Mekânın Toplumsallığı ve Yer İsimlerinin Siyasal Yapıya Göre Değişimi: Niğde Örneği”. Zeitschriftfür die Welt der Türken, Journal of World of Turks, Volume: 4, No:1, Sayfa: 149-163.
  • Keleş, Ruşen. (2006).Yerinden Yönetim ve Siyaset. İstanbul: Cem/Kültür Yayınları.
  • Kurt, Y. (1980). “Adana Sancağında Kişi Adları”. Ankara üniversitesi Dil ve Tarih –Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi, Sayı: 15, Cilt: 15.
  • Kurgun, L. (2007). “Türk Toponomisi Üzerine Bir İnceleme”. Uluslararası Türklük Bilgisi Sempozyumu (25-27 Nisan ), Erzurum, Sayfa: 735-747.
  • Koolos, R. (2010). The Story of Street Names in The Netherlands (A Comparative Analysis of Themes Used in Street Naming in Noord-Brabantand Holland, 1859-1939), Master Thesis History of Society Erasmus Üniversity, Rotterdam.
  • Lynch, K. (1984). Good City From. Cambridge: By Mit Press.
  • Light, D. (2004). “Street Names İn Bucharest, 1990-1997; Exploringthe Modern Historical Geographies of Post-Socialist Change”. Journal of Historical Geography, 30 (1): 154-172.
  • Metin, R. (2009). “XVI. Yüzyılda Niğde ve Kırşehir Sancaklarında Mahalle Yapılanması”. Karadeniz Araştırmaları, Sayı: 20, Sayfa: 45-58.
  • Özkan, M. ve Yoloğlu, A. (2005). “Bir Bellek Projesi Olarak Sokak İsimlendirmesi: Ankara Örneği”. Planlama, Sayı: 34, Sayfa: 54-62.
  • Sarı, C. (2007). “Doğal ve Kültürel Coğrafya Özellikleri Açısından Beyşehir İlçesi’nde Yerleşme Adlarının Sınıflandırılması. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:17, Sayı: 487-501.
  • Sakaoğlu, S. (2001). Türk Ad Bilimi. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
  • Savage, V. R. and Yeoh B. (2003) Toponymics: A Study of Singapore Street Names, Eastern University Pressand Times Media, Singapore.
  • Şahin, H. (2002). “Bursa Şer’iyye Sicillerinin Dili Üzerine Bir İnceleme Denemesi”. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:12, Sayı: 1, Sayfa: 101-126.
  • Şahin, G. (2010). “Türkiye’de Yapılmış Toponomi Çalışmaları”. Adıyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:4, Sayfa:134-156.
  • Şahinalp, S. ve Günal, V. (2012). “Osmanlı Şehircilik Kültüründe Çarşı Sisteminin Lokasyon ve Çarşı İçi Kademelenme Yönünden Mekânsal Analizi”, Milli Folklor, s.93, 155.
  • "Şehirleşme". (2002). Bilim ve Teknik Dergisi.
  • Tunçel, H. (2000). “Türkiye’de İsmi Değiştirilen Köyler”. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 2, Sayfa: 23-34.
  • Perouse, J. F. (2011). İstanbul’la Yüzleşme Denemeleri, Çeperler, Hareketlilik ve Kentsel Bellek. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Proshansky, H., Fabian, A. and Kaminoff R. (1983). Journal of Environmental Psychology, Volume: 3, Issue:1, Pages: 57-83.
  • Pekşen, C. (2015). Kamusal Bir Alan Olarak Cadde: Bağdat Caddesi Örneği. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
  • Vardar, B. (2002). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Mutilingual Yayınları.
  • Yavuz, S. ve Şenel, M. (2013). “Yer Adları (Topononim) Terimleri Sözlüğü”. Turkish Studies, Volume: 8/8, Paper: 2239-2254.
  • Yağmur, Ö. (2014). “Höbek Köyü Yer Adları Üzerine Bir İnceleme”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 49, Sayı: 49, Sayfa: 243-264.
  • Yeoh, B. S. (1996). Street-Namingand Nation-Building: Toponymic Inscriptions of Nationhood in Singapore, Area, Vol: 28, No: 3.
  • Yediyıldız, B. (1984). “Türkiye’de Yer Adı Verme Usulleri”. Türk Yer Adları Sempozyumu Bildirileri (11-13 Eylül 1984), Ankara.
  • Yüksel, A. (2013). Erken Cumhuriyet Döneminde Gündelik Yaşamın Mekânsal İzdüşümleri: Ankara Anafartalar Caddesi. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
APA ÇİLDAM S (2018). ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. , 1 - 25.
Chicago ÇİLDAM Semra YILMAZ ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. (2018): 1 - 25.
MLA ÇİLDAM Semra YILMAZ ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. , 2018, ss.1 - 25.
AMA ÇİLDAM S ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. . 2018; 1 - 25.
Vancouver ÇİLDAM S ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. . 2018; 1 - 25.
IEEE ÇİLDAM S "ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ." , ss.1 - 25, 2018.
ISNAD ÇİLDAM, Semra YILMAZ. "ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ". (2018), 1-25.
APA ÇİLDAM S (2018). ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(61), 1 - 25.
Chicago ÇİLDAM Semra YILMAZ ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 18, no.61 (2018): 1 - 25.
MLA ÇİLDAM Semra YILMAZ ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.18, no.61, 2018, ss.1 - 25.
AMA ÇİLDAM S ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 18(61): 1 - 25.
Vancouver ÇİLDAM S ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ. Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2018; 18(61): 1 - 25.
IEEE ÇİLDAM S "ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ." Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18, ss.1 - 25, 2018.
ISNAD ÇİLDAM, Semra YILMAZ. "ŞEHİRSEL TOPONOMİ: CADDE ADLARI, BANDIRMA ÖRNEĞİ". Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 18/61 (2018), 1-25.