Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi

Yavuz Sari, Ozge; Kucuk Bicer, Burcu; UNER, SARP; Telatar, Tahsin; Ozcebe, Hilal

doi:10.30733/std.2020.01297

Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi

Tahsin Gökhan TELATAR, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Rize, Türkiye)

Sarp ÜNER, (Hacettepe Üniversitesi, Halk Sağlığı Enstitüsü, Ankara, Türkiye)

Hilal ÖZCEBE, (Hacettepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye)

Burcu Küçük BİÇER, (Yüksek İhtisas Üniversitesi, Tıp Fakültesi,Ankara,Türkiye)

Özge Yavuz SARI (Etimesgut Toplum Sağlığı Merkezi, Ankara, Türkiye)

Selçuk Tıp Dergisi

12 1

Yıl: 2020 Cilt: 36 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 101 - 108 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.30733/std.2020.01297 İndeks Tarihi: 24-10-2020

Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi

Öz:

Amaç: Araştırmada Türkiye, Sinop ilinde yaşayan yaşlıların düşme sıklıklarının ve düşmelerle ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Hastalar ve Yöntem: Kesitsel tipteki araştırmamızın evrenini 2013 yılında Sinop ilinde yaşayan ve aile hekimliği bilgi sistemine kayıtlı olan 32506 kişilik 65 yaş ve üzeri nüfus oluşturmaktadır. Cinsiyet ve yaş gruplarına (65-74, 75 ve üzeri) göre yapılan tabakalama sonucunda 2463 kişilik örnek büyüklüğü belirlenmiş ve %92,1’ine ulaşılmıştır. Yapılandırılmış bir anket formu aracılığıyla katılımcıların bazı sosyo-demografik özellikleri, düşme durumları, günlük yaşam aktivitelerindeki fonksiyonellikleri, depresyon durumları ve düşmeler konusundaki farkındalıklarını içeren veriler toplanmıştır. Risk faktörlerinin düşmelerle ilişkisi dört farklı lojistik regresyon modeli kullanılarak hesaplanmıştır.Bulgular: Araştırmaya katılan yaşlıların 65 yaşından sonra düşme prevalansları %36,4 olarak bulunmuştur. Herhangi bir okuldan mezun olmamış olmak, mevcut sağlık durumunu düşük puanlamış olmak, sürekli olarak ilaç kullanıyor olmak, günlük kullandığı ilaç sayısının fazla olması, desteksiz olarak yürüyememek ve depresyonda olmak her iki yaş grubu ve cinsiyet için de düşme riskini artıran faktörler olarak tanımlanmıştır. Herhangi bir kronik hastalığa sahip olmak, yalnız yaşamak, düşme korkusu yaşıyor olmak, düşmeler konusunda farkındalığın düşük olması, günlük yaşam aktivitelerinde bağımsız olmamak ve düşmelerden korunma hakkında yetersiz bilgi sahibi olmak yaş ve cinsiyet gruplarının en az ikisinde düşme riskini artıran faktörler olarak bulunmuştur. Daha önce gelir getiren bir işte çalışmış olmak ve halen çalışıyor olmak ile düşme riski arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki saptanamamıştır. Sonuç: Düşmeler yaşlılık dönemi için önemli bir halk sağlığı sorunudur ve düşmelerin önlenmesi ile risk faktörlerinin kontrolü konularında ileriye dönük müdahalelerin planlanmasında 65 yaş üzeri nüfus içerisinde yaş ve cinsiyet gibi belirleyicilere bağlı olarak risk faktörlerinin değişiklik gösterdiği göz önüne alınmalıdır.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Türkiye İstatistik Kurumu İstatistiklerle yaşlılar. 2017: TUİK; 2018, March 15 [cited 2018 2018, June 14]. Available from: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27595.
2. World Health Organization. World Report on Ageing and Health World Health Organization, 2015.
3. Hickey A, Barker M, McGee H, et al. Measuring health-related quality of life in older patient populations. Pharmacoecon 2005;23(10):971-93.
4. Jiang HX, R MS, A DD, et al. Development and initial validation of a risk score for predicting in-hospital and 1-year mortality in patients with hip fractures. J. Bone Miner Res 2005;20(3):494-500.
5. Smartrisk. The economic burden of injury in Canada. Social Planning Council, Toronto,ON: 2009.
6. Günaydın R. Assessment of quality of life in older people. Turk Geriatri Derg 2010;13(4):278-84.
7. Rubenstein LZ, Josephson KR, Robbins AS. Falls in the nursing home. Ann Intern Med 1994;121(6):442-51.
8. Cumming RG, Salkeld G, Thomas M, et al. Prospective study of the impact of fear of falling on activities of daily living, SF-36 scores, and nursing home admission. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2000;55(5):M299-305.
9. Clemson L, Cumming RG, Kendig H, et al. The effectiveness of a community-based program for reducing the incidence of falls in the elderly: A randomized trial. J Am Geriatr Soc 2004;52(9):1487-94.
10. Thiem U, Klaaßen-Mielke R, Trampisch U, et al. Falls and EQ-5D rated quality of life in community-dwelling seniors with concurrent chronic diseases: a cross-sectional study. Health Qual Life Outcomes 2014;12(1):2.
11. Güner SG, Ural N. Yaşlılarda düşme: Ülkemizde yapılmış tez çalışmaları kapsamında durum saptama. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2017;2(3):9-15.
12. Gale CR, Cooper C, Aihie Sayer A. Prevalence and risk factors for falls in older men and women: The English longitudinal study of ageing. Age Ageing 2016;45(6):789- 94.
13. Campbell AJ, Reinken J, Allan B, et al. Falls in old age: a study of frequency and related clinical factors. Age Ageing 1981;10(4):264-70.
14. Tinetti ME, Speechley M, Ginter SF. Risk factors for falls among elderly persons living in the community. N Engl J Med 1988;319(26):1701-7.
15. Blake A, Morgan K, Bendall M, et al. Falls by elderly people at home: Prevalence and associated factors. Age Ageing 1988;17(6):365-72.
16. Downton J, Andrews K. Prevalence, characteristics and factors associated with falls among the elderly living at home. Aging Clin Exp Res 1991;3(3):219-28.
17. Stalenhoef P, Diederiks J, Knottnerus J, et al. A risk mod for the prediction of recurrent falls in community-dwelling elderly: a prospective cohort study. J Clin Epidemiol 2002;55(11):1088-94.
18. Graf C. The Lawton instrumental activities of daily living (IADL) scale. Medsurg Nurs 2009;18(5):315-6.
19. Diker J, Etiler N, Yıldız M, et al. Altmış beş yaş üzerindeki kişilerde bilişsel durumun günlük yaşam aktiviteleri, yaşam kalitesi ve demografik değişkenlerle ilişkisi: Bir alan çalışması. Anadolu Psikiyatri Derg 2001;2(2):79-86.
20. Şahbaz M, Tel H. Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Turk Geriatri Derg 2006;9(2):85-93.
21. Üner S, Telatar TG. Sinop İli Kentsel Alanda 65 yaş ve üzeri kişilerin yaşam kaliteleri ve günlük enstrümantal aktivite düzeyleri. Turk Geriatri Derg 2012;Special issue Turkish Geriatrics 2012 Congress:15.
22. Üner S, Çaman ÖK, Güzel S, et al. Bir birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran 65 yaş ve üzeri kişilerin yaşam kalitesinin fiziksel boyutu ve Günlük aktivite bağımsızlık düzeyinin incelenmesi. Turk Geriatri Derg 2012;Special issue Turkish Geriatrics 2012 Congress:15.
23. Yesavage JA, Brink TL, Rose TL, et al. Development and validation of a geriatric depression screening scale: a preliminary report. J Psychiatr Res 1982;17(1):37-49.
24. Ertan T, Eker E, Şar V. Geriatrik depresyon ölçeğinin Türk yaşlı nüfusunda geçerlilik ve güvenilirliği. Noro Psikiyatr Ars 1997;34(2):62-71.
25. Sağduyu A. Yaşlılar için depresyon ölçeği: Hamilton depresyon ölçeği ile karşılaştırmalı güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Derg 1997;8(1):3-8.
26. Clemson L, Cumming RG, Heard R. The development of an assessment to evaluate behavioral factors associated with falling. Am J Occup Ther 2003;57(4):380-8.
27. Uymaz PE, Nahcivan N. Yaşlılar için düşme davranışları ölçeği'nin geçerlik ve güvenirliği. FNJN 2013;21(1):22-32.
28. Clemson L, Cumming RG, Heard R. The falls behavioural (FaB) scale for the older person. Instruction manual Lidcombe, NSW: The University of Sydney 2003.
29. Gill TM, Murphy TE, Gahbauer EA, et al. Association of injurious falls with disability outcomes and nursing home admissions in community-living older persons. Am J Epidemiol 2013;178(3):418-25.
30. Li YH, Song GX, Yu Y, et al. Study on age and education level and their relationship with fall-related injuries in shanghai, china. Biomed Environ Sci 2013;26(2):79-86.
31. Vance DE, Bail J, Enah CC, et al. The impact of employment on cognition and cognitive reserve&58; implications across diseases and aging. Nursing: Research and Reviews 2016;55(1):61-71.
32. Easterbrook PJ, Gopalan R, Berlin JA, et al. Publication bias in clinical research. Lancet 1991;337(8746):867-72.
33. Lawlor DA, Patel R, Ebrahim S. Association between falls in elderly women and chronic diseases and drug use: Cross sectional study. BMJ 2003;327(7417):712-7.
34. Peel NM, McClure RJ, Hendrikz JKJA. Health-protective behaviours and risk of fall-related hip fractures: A population- based case–control study. Age Ageing 2006;35(5):491-7.
35. Wickham C, Cooper C, Margetts B, et al. Muscle strength, activity, housing and the risk of falls in elderly people. Age Ageing 1989 (1):47-51.
36. Kaye HS, Kang T, LaPlante MP. Mobility Device Use in the United States. Disability Statistics Report 14. Washington, DC: US Department of Education, National Institute on Disability and Rehabilitation Research, 2000.
37. Friedman SM, Munoz B, West SK, et al. Falls and fear of falling: which comes first? A longitudinal prediction model suggests strategies for primary and secondary prevention. J Am Geriatr Soc 2002;50(8):1329-35.
38. Biderman A, Cwikel J, Fried A, et al. Depression and falls among community dwelling elderly people: A search for common risk factors. J Epidemiol Commun H 2002;56(8):631-6.
39. Gopaul K, Connelly DM. Fall risk beliefs and behaviors following a fall in community-dwelling older adults: A pilot study. Phys Occup Ther Geriatr 2012;30(1):53-72.
40. Campbell AJ, Robertson MC, Gardner MM, et al. Randomised controlled trial of a general practice programme of home based exercise to prevent falls in elderly women. BMJ 199725;315(7115):1065-9.

APA	Telatar T, UNER S, Ozcebe H, Kucuk Bicer B, Yavuz Sari O (2020). Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. , 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
Chicago	Telatar Tahsin,UNER SARP,Ozcebe Hilal,Kucuk Bicer Burcu,Yavuz Sari Ozge Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. (2020): 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
MLA	Telatar Tahsin,UNER SARP,Ozcebe Hilal,Kucuk Bicer Burcu,Yavuz Sari Ozge Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. , 2020, ss.101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
AMA	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. . 2020; 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
Vancouver	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. . 2020; 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
IEEE	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O "Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi." , ss.101 - 108, 2020. 10.30733/std.2020.01297
ISNAD	Telatar, Tahsin vd. "Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi". (2020), 101-108. https://doi.org/10.30733/std.2020.01297

APA	Telatar T, UNER S, Ozcebe H, Kucuk Bicer B, Yavuz Sari O (2020). Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi, 36(2), 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
Chicago	Telatar Tahsin,UNER SARP,Ozcebe Hilal,Kucuk Bicer Burcu,Yavuz Sari Ozge Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi 36, no.2 (2020): 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
MLA	Telatar Tahsin,UNER SARP,Ozcebe Hilal,Kucuk Bicer Burcu,Yavuz Sari Ozge Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi, vol.36, no.2, 2020, ss.101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
AMA	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi. 2020; 36(2): 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
Vancouver	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi. Selçuk Tıp Dergisi. 2020; 36(2): 101 - 108. 10.30733/std.2020.01297
IEEE	Telatar T,UNER S,Ozcebe H,Kucuk Bicer B,Yavuz Sari O "Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi." Selçuk Tıp Dergisi, 36, ss.101 - 108, 2020. 10.30733/std.2020.01297
ISNAD	Telatar, Tahsin vd. "Yaşlılarda Düşmeler ve İlişkili Risk Faktörlerinin Yaş ve Cinsiyete Göre Değerlendirilmesi". Selçuk Tıp Dergisi 36/2 (2020), 101-108. https://doi.org/10.30733/std.2020.01297