Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği

YAYLA, Yunus Emre; Altun, Nurullah

Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği

Nurullah ALTUN, (Sakarya Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Sakarya, Türkiye)

Yunus Emre YAYLA (Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon, Türkiye)

İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi

12 2

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1149 - 1172 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 25-10-2020

Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği

Öz:

1970’li yıllar sonrasında liberalleşme politikalarının ağırlık kazanması ile özelleştirmekonusu önem arz etmeye başlamıştır. Özelleştirme, devlet mülkiyetindeki işletmefaaliyetinin çeşitli şekillerde özel sektöre devredilmesi şeklinde ifade edilebilir. Artanözelleştirme uygulamaları ile beraber birtakım dezavantajların oluşması nedeniyleözelleştirmeye karşı alternatifler de tartışılmaya başlanmıştır. Bu çalışmadaözelleştirmeye karşı alternatif yaklaşım olarak vakıf müessesesinin değerlendirilmesiamaçlanmıştır. Vakıf müessesesinin genellikle özel mülkiyet şeklinde işletilmesi vesosyal faydasının yüksek olması nedeniyle özelleştirmeye karşı alternatif yaklaşımçerçevesinde model olarak seçilmiştir. Vakıf müessesesinin Osmanlı Devletidöneminde çok önemli fonksiyonlar üstlenmesi nedeniyle çalışmada OsmanlıDevleti vakıf müessesesi esas alınmıştır. Çalışma sonucunda, genel anlamdadeğerlendirme yapılarak bir yargıya ulaşılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelime:

Alternative Approaches To Privatization: The Example Of The Ottoman State Foundation Institution

Öz:

After the 1970s, privatization began to gain importance with the intensification of liberalization policies. Privatization can be expressed as the transfer of state-owned business activity to the private sector in various ways. In parallel with the increase in privatization practices, due to some disadvantages, privatization alternatives have begun to be discussed. In this study, it is aimed to evaluate the foundation institution as an alternative approach to privatization. The foundation was chosen as a model within the framework of an alternative approach to privatization due to the fact that it was operated as private property and had high social benefits. Since the foundation establishment undertook many important functions during the Ottoman State, the foundation foundation of the Ottoman State was taken into consideration in the study. As a result of the study, a judgment will be tried to be reached in general.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar, E. (2017), “Neoliberalizm ve Sosyal Refah Devleti Ekseninde Üçüncü Yol Yaklaşımı”, Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 248-263.
Akbulut, İ. (2007), “Vakıf Kurumu, Mahiyeti ve Tarihi Gelişimi”, Vakıflar Dergisi, Sayı: XXX, Vakıflar Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara.
Akgündüz, A. (1996), İslâm Hukukunda ve Osmanlı Tatbikatında Vakıf Müessesesi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Yayını, İstanbul, II. Baskı.
Akman, A. (2018), “Eski Vakıflar Hukuku Bağlamında Vakıf Müessesesi ve Günümüzdeki Etkileri”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26(2), 189-224.
Aktan, C. (2010), “Özelleştirme Uygulamalarında Ortaya Çıkabilecek Başlıca Sorunlar”. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 2 (2), 136-141.
Akyıldız, Y., & Abay, A. R. (2017), “Vakıf Müessesesinin Gelişimi ve Mahiyeti: Tarihsel Bir Değerlendirme”, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, (15), 141-157.
Altuğ, F. (2019), Kamu Bütçesi, İstanbul: Beta.
Altun, N., Akdogan, I., & Akdogan, T. (2018), “Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar”, June. In ICPESS (International Congress on Politic, Economic and Social Studies) (No. 4).
Arsebük, E. (1938), Medeni Hukuk I Başlangıç ve Şahsın Hukuku, İstanbul: Tan Matbaası
Arslan, H. (2017), “Sosyal Politika Aracı Olarak Vakıflar ve İstihdam Etkisi”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 396-417.
Arslan, N. T. (2010), “Klasik - Neo Klasik Dönüşüm Süreci: Yeni Kamu Yönetimi”, CÜ iktisadi ve idari Bilimler Dergisi, 11(2), 21-38.
Bayartan, M. (2008), “Osmanlı Şehirlerinde Vakıflar Ve Vakıf Sisteminin Şehre Kattığı Değerler”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları, 10(1), 157-175.
Bulutoğlu, K. (2004), Kamu Ekonomisine Giriş. Demokraside Devletin Ekonomik Bir Kuramı, İstanbul: Batı Türkeli Yayıncılık.
Çetinkaya, Ö. (2007), Türkiye’de Devlet İşletmeciliği ve Özelleştirme, (Güncellenmiş 2. Baskı). Bursa: Ekin Yayınevi.
Çöğürcü, İ. (2016), “İktisadi Doktrinlerde Geçmişten Günümüze Girişimciliğin Önemi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 65-80.
Defne, S. (t. y), “Medeniyetin Anası Olarak Vakıf”, Genç Hukukçular Hukuk Okumaları, 153.
Doğan, M. N. (2012), “Rakamlarla Özelleştirme: Türkiye’de ve Dünyada Özelleştirme Uygulamaları ve Özelleştirme Fonu’nun Kaynak ve Kullanımları”, Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Ankara.
Efendi, Ö. H. (1977), İthaf ’ul-Ahlaf Fi Ahkam’il-Evkaf, Ankara.
Erdoğdu, M. M. (2009), “Neo-liberal İktisatta Sonun Başlangıcı ve Keynezyen İktisadın Reenkarnasyonu”, Toplum ve Demokrasi Dergisi, 3(6-7).
Ertem, A. (1990), “Cumhuriyetin İlk Yıllarında Vakıflarla İlgili Uygulamalar”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi Bilim Dalı, 1990.
Ertem, A. (2011), “Osmanlı’dan Günümüze Vakıflar”. Vakıflar Dergisi, Sayı: 36, 25-65.
Günay, H. M. (2012), “Vakıf”, TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/vakif#1 (Erişim Tarihi: 15.03.2020).
Güngör, K. (2004), “İktisadın Tarihine Kısa Bir Bakış ve Merkantilizmden Günümüze İktisadi Düşünceler”, http://kisi.deu.edu.tr//asuman.altay/kamil_gungor.pdf, (Erişim Tarihi: 27.12.2018).
Güngör, K. (2017), “Thatcher’ın Temel Maliye-Ekonomi Politikaları ve Birleşik Krallık’taki Etkileri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 1-20. DOI: 10.17494/ogusbd.371325
Haldun, İ. (2004), Mukaddime, (Çev. Halil Kendir) Birinci Cilt. Ankara Yeni Şafak Kültür Armağanı.
İGEME (2010), İhracat Terimleri Sözlüğü, T. C. Başbakanlık. Dış Ticaret Müsteşarlığı. İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi. İlim ve Medeniyet (2017), “Osmanlı Devleti’nde Vakıf Sistemi”, https://www.ilimvemedeniyet.com/osmanli-devletinde-vakif-sistemi.html, (Erişim Tarihi: 27.12.2018).
McDonald, D. A., and Ruiters, G. (eds). (2012), Alternatives to Privatization: Public Options For Essential Services in the Global South, Routledge: New York.
Okuyan, A. (2018), “Türk-İslam Medeniyetinde Vakıf Müessesesi: Bayburt Örneği”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (45), 115-149.
Orkunoğlu, I. F. (2010), “Özelleştirme ve Alternatifleri”, Akademik Bakış Dergisi, s. 22, 1-22
Özbek, O. (2007), “Türkiye’de Özelleştirme: Ekonomik ve Sosyal Etkileri”, İZTO AR&GE Bülten Ekonomi.
Öztopçu, A. (2016), “İktisadi Düşüncede Yenilikçilik ve Ekonomik Kalkınmadaki Yeri”, Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (58), 367-379.
Pehlivan, O. (2017), “Kamu Maliyesi”, Ağustos. Trabzon: Derya Kitapevi.
Sırım, V. (2018), “Bir Finansman Kaynağı Olarak Vakıflar: Osmanlı Örneği”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, 4(6), 22-36.
Starr, P. (1988), “The Meaning of Privatization”, Yale Law & Policy Review, 6(1), 6-41.
Şen, H. ve Sağbaş, İ. (2017), Vergi Teorisi ve Politikası, Ankara: Arıkan
Şener, O. (2008), Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi (Tıpkı 10. Baskı), İstanbul: Beta Yayıncılık.
Şensoy, F. (2006), “Kamusal Hizmetlerin Karşılanmasında Vakıflar: Vakıf Sular Örneği”, Sivil Toplum: Düşünce & Araştırma Dergisi, 4(15), 73-86.
Şensoy, F. (2016), “Osmanlı İmparatorluğu’nda Vakıfların Ekonomik Boyutları”, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (10), 41-63.
Şentürk, M. (2010), “Vakıf Kültürünün Kur’ân’daki Referansları”, İSTEM, (16), 143-160.
Şimşek, M. (1986), “Osmanlı Cemiyetinde Para Vakıfları Üzerinde Münakaşalar”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 27(1), 207-220.
Tan, T. (1992), “KİT’lerin Özelleştirilmesi ve Sorunlar”, Amme İdaresi Dergisi, 25(1), 27-64.
Taşkesen, M. Ö. (2017), “Osmanlı Döneminde Sosyal Refah Sistemi Olarak Vakıflar”, İş ve Hayat Dergisi, (5), 57-66.
Tosun, E. (1996), “Türkiye'de Kamu Kesimi ve Özel Kesim Ayırımının Normatif ve Reel Planda Önemi ve Sınırları”, T.C Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü. Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Ankara.
Williamson, J. (2004), “A Short History of the Washington Consensus”,https://piie.com/publications/papers/williamson0904-2.pdf, (Erişim: 25.12.2018).
Yediyıldız, B. (1982), “Vakıf Müessesesinin XVIII. Asır Türk Toplumundaki Rolü”, Vakıflar Dergisi, (14), 1-29.
Yörük, D. (2016), “Osmanlı’dan Günümüze Türk Toplumunda Çevre Anlayışının Gelişmesinde Vakıflar ve Dernekler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(40), 361-372.
Yüksel, H. (1990), “Osmanlı Sosyal ve Ekonomik Hayatında Vakıfların Rolü (1585-1683)”, Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 1990.
Zengin, E., Şahin, A., & Özcan, S. (2012), “Türkiye’de sosyal yardım uygulamaları”, Yönetim ve Ekonomi, 19(2), 133-142

APA	Altun N, YAYLA Y (2020). Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. , 1149 - 1172.
Chicago	Altun Nurullah,YAYLA Yunus Emre Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. (2020): 1149 - 1172.
MLA	Altun Nurullah,YAYLA Yunus Emre Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. , 2020, ss.1149 - 1172.
AMA	Altun N,YAYLA Y Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. . 2020; 1149 - 1172.
Vancouver	Altun N,YAYLA Y Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. . 2020; 1149 - 1172.
IEEE	Altun N,YAYLA Y "Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği." , ss.1149 - 1172, 2020.
ISNAD	Altun, Nurullah - YAYLA, Yunus Emre. "Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği". (2020), 1149-1172.

APA	Altun N, YAYLA Y (2020). Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1149 - 1172.
Chicago	Altun Nurullah,YAYLA Yunus Emre Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9, no.2 (2020): 1149 - 1172.
MLA	Altun Nurullah,YAYLA Yunus Emre Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, vol.9, no.2, 2020, ss.1149 - 1172.
AMA	Altun N,YAYLA Y Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2020; 9(2): 1149 - 1172.
Vancouver	Altun N,YAYLA Y Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi. 2020; 9(2): 1149 - 1172.
IEEE	Altun N,YAYLA Y "Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği." İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9, ss.1149 - 1172, 2020.
ISNAD	Altun, Nurullah - YAYLA, Yunus Emre. "Özelleştirmeye Karşı Alternatif Yaklaşımlar: Osmanlı Devleti Vakıf Müessesesi Örneği". İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 9/2 (2020), 1149-1172.