ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ
Yıl: 2020 Cilt: 20 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 252 - 268 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 İndeks Tarihi: 25-10-2020
ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ
Öz: Bu araştırmanın amacı, Özel yetenekli öğrencilerin aile ve okula yönelik demokratik ortam algılarını belirlemektir.Araştırmanın örneklemini 2018-2019 eğitim öğretim yılında Bilim ve Sanat Merkezlerine devam eden 211 lise öğrencisioluşturmuştur. Araştırma, tarama modelinde betimsel bir çalışmadır. Araştırmanın örneklemi amaçlı örneklemeyöntemlerinden ölçüt örneklemesi yoluyla belirlenmiştir. Araştırmanın verileri Yıldırım (2018) tarafından geliştirilmiş olanAilede Algılanan Demokratik Ortam Ölçeği ve Okulda Algılanan Demokratik Ortam Ölçeği olmak üzere iki ölçekaracılığıyla elde edilmiştir. Ayrıca ölçeklere birer adet açık uçlu soruda eklenmiştir. Ailede algılanan demokratik ortam ölçeğiiki alt faktör ve 12 maddeden, Okulda Algılanan Demokratik Ortam Ölçeği ise dört alt faktör ve 20 maddeden oluşan beşlilikert tipi bir ölçektir. Araştırmada betimsel istatistikler, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U testleri kullanılmıştır. Araştırmaverilerine göre öğrencilerin ailedeki ve okuldaki demokratik ortama yönelik algı düzeylerinin olumlu yönde yüksek olduğusonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin ailedeki demokratik ortama yönelik algıları anne ve baba eğitim durumlarına göre anlamlıfarklılık göstermemiştir. Ayrıca devlet okuluna devam eden öğrenciler ile özel okula devam eden öğrencilerin okuldakidemokratik ortam algıları arasında anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: AN ANALYSIS OF THE GIFTED HIGH SCHOOL STUDENTS’ PERCEPTIONS TOWARDS DEMOCRATIC FAMILY AND SCHOOL ENVIRONMENT
Öz: This research aims to explore the gifted students' perceptions towards democratic family and school environment. The research sample held a total of 211 high school students enrolling in Science and Art Centres during the 2018-2019 academic year. The research employed a descriptive survey model. The participants were selected through criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods. This research deployed two data collection tools: “Perceived Democratic Family Environment Scale” and “Perceived Democratic School Environment Scale” developed by Yıldırım. Being a 5-point likert type, perceived democratic family environment scale possesses 2 factors and 12 items. In addition, one open-ended question was added to the scales. Besides, perceived democratic school environment is a 5-point Likert-type scale consisting of 4 factors and 20 items. Descriptive statistics, Kruskal Wallis ve Mann Whitney U tests were used during data analysis. Students' views that were collected with the open-ended questions were analyzed through content analysis. Research results revealed that the perception levels of the students towards the democratic family and school environment were positively high. No significant difference was identified across students’ perceptions towards democratic family environment in terms of mother and father educational status. Beside, no significant difference was noted across democratic school environment perceptions of the students learning at state and private schools.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abelman, R. (1991). Parental communication style and its influence on exceptional children’s television viewing. Roeper Review, 14(1), 23–27. doi:10.1080/02783199109553376
- Afat, N. (2013). Çocuklarda üstün zekânın yordayıcı olarak ebeveyn tutumları. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (2013-1), 155-168.
- Akan, Y. (2011). Ortaöğretimde okuyan öğrencilerin demokrasi bilinci. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi: Sakarya.
- Akarsu, F. (2004). Üstün yetenekliler I Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
- Altun, F. ve Yazıcı, H. (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin benlik kavramları ve akademik öz-yeterlik inançları: Karşılaştırmalı Bir çalışma. e-Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 319-334.
- Apple, M.W. ve Beane, J.A. (2011). Demokratik okullar güçlü eğitimden dersler. (M. Sarı. Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
- Aslan, H. ve Doğan, Ü. (2016). Üstün yetenekli öğrencilerin devam ettikleri okulları ile bilim ve sanat merkezine ilişkin metaforik algıları: karşılaştırmalı durum çalışması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 335-350.
- Ataman, A. (2012). Üstün Yetenekli Çocuk Kimdir?. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu, Tekirdağ. Bakan, M. ve Onat, R. (2019). Özel yeteneklilerin özellikleri ve gelişimleri. Özel yetenekli öğrencim var (Ed. Oktay Kılıç ve Mahmut Çitil) Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Baykoç Dönmez, N. (2014). Üstün akıl zeka deha yetenek dahiler-savantlar gelişimleri ve eğitimleri. Ankara: Vize Basın Yayın.
- Biçer, B. (2007). Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi ile öğrencilerde demokratik kültür kazanımlarının ortaöğretim öğretmenlerince değerlendirilmesine yönelik bir analiz. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E.K., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Celep, C. (2002). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Celkan, H. Y. (2018). Eğitim sosyolojisi. Elazığ: Asos Yayınları.
- Cutts, M.N. ve Moseley, N. (2001). Üstün zekalı ve yetenekli çocukların eğitimi. (İ. Ersevim, Çev.) İstanbul: Özgür Yayınları.
- Çetinkaya, Ç. ve Kıncal, R.Y. (2015). Democracy education of gifted and talented childeren. Journal of Gifted Education Research, 3(1), 1-22.
- Çullu, S. M. ve Samancı, O. (2016). Çocuk eğitiminde demokrasi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, IX( I), 79 -84.
- Dağlıoğlu, H. E. ve Alemdar, M. (2010). Üstün yetenekli bir çocuğun ebeveyni olmak. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(3), 849-860.
- Dağlıoğlu, E. (2015). Erken çocuklukta üstün yetenek. Üstün zekalı ve üstün yetenekli öğrencilerin eğitimi içinde (Ed. Feyzullah Şahin) Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
- Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün çocuklar I, Türkiye üstün yetenekli çocuklar kongresi seçilmiş makaleler kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
- Dewey, J. (2008). Okul ve toplum. Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
- Dönmez, B. N. (2011). Özel gereksinimli çocuklar ve özel eğitim. Ankara: Eğiten Kitap.
- Freeman, J. (2000) ‘Families, the essential context for gifts and talents’, K.A. Heller, F.J. Monks, R. Sternberg & R. Subotnik, ınternational handbook of research and development of giftedness and talent içinde (s. 573-585). Oxford: Pergamon Press.
- Güven, A. (2005). Tarih öğretiminde öğrencilerin demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi Erzurum örneği. (Yayımlanmamış doktora tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- Işıkgöz, E. (2016). A study of democratic school culture perceptions of sport high school students. Educational Research and Reviews, 11(7), 491-498. DOI: 10.5897/ERR2016.2677
- İnandı, Y. (2018). Sınıf yönetimi. Adana: Karahan Kitapevi.
- Kabasakal, K.A., Şahin, S. G., Kelecioğlu, H., Gelbal, S., Atar, B ve Doğan, N. (2015). Lise Öğrencilerinin Demokratik Okul Kültürü Algılarının İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 21 ( 2), 247-270.
- Karakuş, M. (2017). An ınvestigation of students' perceptions about democratic school climate and sense of community in school. Universal Journal of Educational Research, 5(5), 787-790. DOI: 10.13189/ujer.2017.050511
- Karatay, İ. (2018). Özel yetenekli öğrencilerin aile içi ilişkileri ile benlik algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
- Kıncal, R.Y. ve Uygun, S. (2006) “Demokrasi eğitimi ve okul meclisleri projesi” uygulamalarının değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35 (171), 31-42.
- Kızıltepe, G.İ., Uyanık, Ö., Özsüer, S. ve Yaşar, M.C. (2013). 61–72 aylık çocukların demokratik tutum ve davranışlarının anne görüşlerine göre değerlendirilmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173 (173), 227-244.
- Kubilius, P. O., Lee, S. Y. ve Thomson, D. (2014). Family environment andsocial development in gifted students. Family Envıronmentand Socıal Development, 58(3), 199-216.
- Kulaksızoğlu, A. ve Otrar, M. (2004). Fen ve genel lise 10. sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyi bakımından karşılaştırılması. Üstün Yetenekli Çocuklar Bildiriler Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları.
- Levent, F. (2012). Bilsem öğretmenlerine göre üstün yetenekli öğrencilerin sosyo-duygusal özellikleri. Geleceğin Mimarları Üstün Yetenekliler Sempozyumu, Tekirdağ.
- Marland Report (1972). Education of The Gifted and Talented Report. https://www.valdosta.edu/colleges/education/pcft/document%20/marland-report.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB, (2016). Bilim ve sanat merkezleri yönergesi. https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_10/07031350_bilsem_yonergesi.pdf adresinden edinilmiştir.
- MEB, (2018). Özel yetenekli çocuğum var. Ankara: Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Yayınları.
- MEB, (Tarihsiz). Üstün yetenekli bireylerin ailelerine öneriler. https://orgm.meb.gov.tr/www/ustun-yenekelibireyler- icin-dokumanlar/icerik/31 adresinden 20.09.2019 tarihinde indirilmiştir.
- Miles, B. M. ve Huberman, A. M. (2015). Nitel veri analizi. (Çeviri ed. Sudegül Akbaba Altun ve Alir Ersoy) Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
- Ogurlu, Ü., Öpengin, E. ve Hızlı, E. (2015). Üstün yetenekli öğrencilerin okul ve öğretmene ilişkin metaforik algıları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 46(46), 67-83.
- Oğurlu, Ü., Kaya, F., Yalman, E. F ve Ayvaz, Ü. (2016). Üstün yetenekli ortaokul öğrencilerine küresel vatandaşlık eğitimi programının etkililiği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(1), 253- 271.
- Oğurlu, Ü., Yalın, H.S. ve Birben, F.Y. (2015). Üstün yetenekli çocukların mükemmeliyetçilik özelliklerinin aile tutumu ile ilişkisi. Turkish Studies, 10(7), 751-764.
- Ornstein, A.C. ve Hunkins, F.P. (2017). Curriculum foundations, principles and issues. England: Pearson Education.
- Özsoy, Y., Özyürek, M. ve Eripek, S. (1998). Özel eğitime muhtaç çocuklar özel eğitime giriş. Ankara: Karatepe Yayınları.
- Peterson, J.S. (2009). Myth 17: Gifted and talented individuals do not have unique social and emotional needs. Gifted Child Quarterly,53(4), 280-282. DOI: 10.1177/0016986209346946
- Roeper, A. ve Silverman, L. K. (2009). Giftedness and moral promise. In Morality, ethics, and gifted minds 251- 264.
- Sak, U. (2012). Üstün zekalılar, özellikleri tanılanmaları eğitimleri. Ankara: Vize yayıncılık.
- Saranlı, A. G. (2015). Üstün Yeteneklilerin Aile Eğitimi. Üstün Zekalı ve Üstün Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi (Ed. Feyzullah Şahin) Ankara: Pegem Akademi Yayınevi.
- Şimşek, A. (2000). Sınıfta demokrasi. Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
- Talas, S., Talas, Y. ve Sönmez, A. (2013). Bilim sanat merkezlerine devam eden üstün yetenekli öğrencilerin okullarında yaşadıkları problemler. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, (1), 42-50.
- Tamer, M.G. (2011). Okulların demokratik ve katılımcı öğrenim ortamlarına dönüştürülmesi (Demokratik okul yönetimi). Milli Eğitim Dergisi, 40 (192), 7-25.
- Tekin, M., Yıldız, M., Lök, S. ve Taşğın, Ö. (2009). Beden eğitimi ve spor yüksekokulunda öğrenim gören öğretmen adaylarının çeşitli değişkenlere göre demokratik tutum düzeylerinin incelenmesi. Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 3(3), 204-212.
- Torres Jr, M. S., Madsen, J., Luo, W., Ji, Y. ve Luevanos, E. (2018). Development of a theoretical model for achieving ınclusion in schools. International Journal of Educational Reform, 27(4), 316-340.
- Touraine, A. (2002). Demokrasi nedir?. (O.Kunal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Wraga, W. G. (1998, Ağustos). Democratic leadership in the classroom: theory into practice. Czech National Civic Education Conference, Olomouc.
- Yavuzer, H. (1996). Çocuk ve suç. Ankara: Remzi Kitabevi.
- Yavuzer, H. (1999). Ana baba ve çocuk. Ankara: Remzi Kitabevi.
- Yıldırım, C. (2018). Ortaöğretim öğrencilerinin demokratik vatandaşlık tutumlarının resmi ve örtük program açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yoo, J. E. ve Moon, S. M. (2006). Counseling needs of gifted students: an analysis of intake forms at a university-based counseling center. Gifted Child Quarterly, 50(1), 52-61.
- Yusufoff, Y. (2012). Bebeklikten ergenliğe pozitif disiplin. İstanbul: Timaş Yayınları.
APA | bolat h, YANPAR YELKEN T (2020). ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. , 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
Chicago | bolat halil,YANPAR YELKEN Tuğba ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. (2020): 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
MLA | bolat halil,YANPAR YELKEN Tuğba ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. , 2020, ss.252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
AMA | bolat h,YANPAR YELKEN T ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. . 2020; 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
Vancouver | bolat h,YANPAR YELKEN T ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. . 2020; 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
IEEE | bolat h,YANPAR YELKEN T "ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ." , ss.252 - 268, 2020. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
ISNAD | bolat, halil - YANPAR YELKEN, Tuğba. "ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ". (2020), 252-268. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
APA | bolat h, YANPAR YELKEN T (2020). ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(1), 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
Chicago | bolat halil,YANPAR YELKEN Tuğba ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20, no.1 (2020): 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
MLA | bolat halil,YANPAR YELKEN Tuğba ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.20, no.1, 2020, ss.252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
AMA | bolat h,YANPAR YELKEN T ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 20(1): 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
Vancouver | bolat h,YANPAR YELKEN T ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2020; 20(1): 252 - 268. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
IEEE | bolat h,YANPAR YELKEN T "ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ." Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, ss.252 - 268, 2020. 10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |
ISNAD | bolat, halil - YANPAR YELKEN, Tuğba. "ÖZEL YETENEKLİ LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AİLE VE OKULA YÖNELİK DEMOKRATİK ORTAM ALGILARININ BELİRLENMESİ". Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 20/1 (2020), 252-268. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2020.20.52925-555068 |