Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 932 - 940 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170 İndeks Tarihi: 26-10-2020

Erzincan Tulum Peyniri

Öz:
Türkiye'ye özgü geleneksel peynir çeşitlerinden biri olan Erzincan Tulum peyniri karakteristik tadıve aroması nedeniyle en çok tercih edilen geleneksel peynir çeşitlerinden biridir. Olgunlaşmasüresince meydana gelen fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik değişiklikler peynire karakteristiknitelikler kazandırmaktadır. Erzincan Tulum peynirinin özellikleri, üretildiği coğrafya ve üretimyönteminin her aşamasını etkileyen insan faktörleriyle yakından ilişkilidir. Ancak, üretimde birstandart bulunmaması, Erzincan Tulum peynirinin hak ettiği ekonomik değere ulaşmasını engellemişve bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasına yeterli katkı sağlayamamıştır. Peynir üretimindekullanılan mayanın çeşit, miktar ve mikrobiyolojik kalitesinin farklı olması, sütün kalitesindedeğişkenlik, olgunlaşma şartları ve sürelerinin farklılık göstermesi, standart bir ambalaj materyalininkullanılmayışı gibi teknolojik nedenler yanında; mevzuat ve denetim yetersizlikleri, üreticide henüzCoğrafi İşaret (Cİ) tescili bilincinin oluşmaması ile tescil alan kurum ve kuruluşların Cİ’leri etkinşekilde kullanmaması bu durumun en önemli nedenleri arasındadır. Bu derlemede; üretildiği bölgeve ülke ekonomisine katkı açısından ciddi potansiyel taşıyan Erzincan Tulum peyniri teknolojisi,mevzuatı, pazarlaması ve tescili ile ilgili araştırmalardan elde edilen bulgulara yer verilerek, birdurum değerlendirmesi yapılmıştır.
Anahtar Kelime:

Erzincan Tulum Cheese

Öz:
Erzincan Tulum cheese with its characteristic taste and aroma is one of the most preferred traditional cheese varieties are those from Turkey. Physical, chemical and microbiological changes that occur during ripening give the cheese characteristics. The characteristics of the Erzincan Tulum cheese are closely related to the geography in where it is produced and the human factors affecting each stage of the production method. However, the lack of a standard in production has prevented Erzincan Tulum cheese from achieving the economic value it deserves and could not provide sufficient contribution to the socio-economic development of the region. The most important reasons for this are the inadequacy of legislation and supervision, the lack of awareness of the Geographical Indication (GI) registration in the producer, and the fact that the institutions and organizations that register have not used GIs effectively, besides the technological reasons such as variety, quantity and microbiological quality ofrennet used in cheese production, variability in milk quality, ripening conditions and durations vary, and the absence of a standard packaging material. In this review, the findings obtained from the researches related to technology, legislation, marketing and registration of Erzincan Tulum cheese which has a significant potential in terms of contribution to the economy of the region and country in which it is produced, are evaluated.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akın N. 2004. Peynir kalitesine etki eden bazı faktörler. Akademik Gıda, 11:13-16.
  • Akyüz N. 1981. Erzincan (Şavak) Tulum peynirlerinin yapılışı ve bileşimi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (1): 85-111.
  • Anonim. 2015. Türk gıda kodeksi peynir tebliği (Tebliğ No: 2015/6). 29261 Sayılı Resmî Gazete. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Ankara.
  • Anonymous. 2006. TS 591 Beyaz peynir standardı. Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
  • Arıcı M, Şimşek O. 1991. Kültür kullanımının Tulum peynirinin duyusal, fiziksel-kimyasal ve mikrobiyolojik özelliklerine etkisi. Gıda, 16 (1): 53-62.
  • Arslaner A. 2008. Geleneksel yöntem ve farklı sütlerden ısıl işlem uygulanarak üretilen ve farklı ambalaj materyallerinde olgunlaştırılan Erzincan tulum peynirinde bazı kalite niteliklerinin tespiti. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Arslaner A. 2013. Erzincan Tulum Cheese: As a Geographical Indication. The 2nd International Symposium on “Traditional Foods from Adriatic to Caucasus”, Studga (Ohrid Lake)/ Macedonia, 24-26 October 2013.
  • Arslaner A, Bakırcı İ. 2016a. Effect of milk type, pasteurization and packaging materials on some physicochemical properties and free fatty acid profiles of Tulum cheese. Akademik Gıda, 14 (2): 98-104. ISSN: 1304-7582;
  • Arslaner A, Bakırcı İ. 2016b. Proteolysis of tulum cheeses ripened in different packaging material. International Erzincan Symposium, Erzincan, 28 September-1 October 2016. ss: 815-824.
  • Asüd. 2016. Türkiye’de süt ve süt ürünleri üretimi 2015: Asuder Verileri. Ambalajlı Süt ve Süt Ürünleri Sanayicileri Derneği, Ankara.
  • Ateş G, Patır B. 2001. Starter kültürlü Tulum peynirinin olgunlaşması sırasında duyusal, kimyasal ve mikrobiyolojik niteliklerinde meydana gelen değişimler üzerine araştırmalar. Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 15 (1): 45-56.
  • Ayar A, Akın N, Sert D. 2006. Bazı peynir çeşitlerinin mineral kompozisyonu ve beslenme yönünden önemi. Türkiye 9. Gıda Kongresi. Bolu, 24-26 Mayıs 2006. Ss:319-322.
  • Aydın DB, Gülmez M. 2008. Erzincan Tulum peyniri üretiminde alternatif yöntemlerin araştırılması. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 14 (1): 67-73. DOI:10.9775/kvfd.2008.06-A;
  • Azak GM, Hızlısoy H, Kılıç H, Abay S. 2012. Erzincan ili Tulum peynirlerinden Listeria spp. Izolasyonu ve identifikasyonu. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 9 (3): 149-156.
  • Bayar N, Özrenk E. 2011. The effect of quality properties on tulum cheese using different package materials. African Journal of Biotechnology, 10 (8): 1393-1399. https://doi.org/10.5897/AJB10.1648
  • Berkaya M, 2018. Farklı ambalaj materyali ve probiyotik kültürle üretilen Erzincan Tulum Peynirlerinin depolama sürecindeki kalite özellikleri. Doktora Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Büyükyörük S, Soyutemiz GE. 2010. Geleneksel olarak üretilmiş İzmir Tulum Peynirinden Lactococcus lactis (Lactococcus lactis alttür lactis ve alttür cremoris) suşlarının izolasyonu, fenotipik ve moleküler teknikler ile identifikasyonu. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 7 (2): 81 -87.
  • Ceylan ZG, 1998. Erzincan Tulum peynirinin baharatlı çeşitlerinin yapılabilirliği üzerine araştırmalar. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Ceylan ZG, Çağlar A, Çakmakçı S. 2007. Some physicochemical, microbiological, and sensory properties of Tulum cheese produced from ewe’s milk via a modified method. International Journal of Dairy Technology, 60 (3): 191 -197. https://doi.org/10.1111 /j.1471 -0307.2007.00326.x
  • Çakır Y, Çakmakçı S, Hayaloğlu AA. 2016. The effect of addition of black cumin (Nigella sativa L.) and ripening period on proteolsis, sensory properties and volatile profiles of Erzincan Tulum cheese made from raw Akkaraman sheep’s milk. Small Ruminant Research, 134: 65-73. https://doi.org/10.1016/j.2015.12.0040921-4488
  • Çakmakçı S, Dağdemir E, Hayaloğlu AA, Gürses M, Gündoğdu E. 2008. Influence of ripening container on the lactic acid bacteria population in Tulum cheese. World Journal of Microbiol Biotechnology, 24 (3): 293-299. https://doi.org/10.1007/s11274-007-9470-z
  • Çakmakçı S, Gürses M, Gündoğdu E. 2011. The effect of different packaging materials on proteolysis, sensory scores and gross composition of Tulum cheese. African Journal of Biotechnology, 10 (21): 4444-4449. https://doi.org/10.5897/AJB10.2302
  • Çolak H, Hampikyan H, Bingöl EB, Ulusoy B. 2007. Prevalence ofL. monocytogenes and Salmonella spp. in Tulum cheese. Food Control, 18 (5): 576-579. http://doi.org/10.1016/j.foodcont.2006.02.004
  • Dağdemir V. 2000. Erzincan ilinde Tulum peynirinin imalat maliyeti ve pazarlama marjının belirlenmesi üzerine bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 24: 57-61.
  • Demir P, Öksüztepe G, İncili G K, İlhak O İ. 2017. Vakum paketli Şavak Tulum peynirlerinde potasyum sorbatın kullanımı. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 23 (1): 23-30. https://doi.org/10.9775 /kvfd.2016.15707
  • Dığrak M, Yılmaz Ö, Özçelik S. 1994. Elâzığ kapalı çarşısında satışa sunulan Erzincan Tulum (Şavak) peynirlerinin mikrobiyolojik ve bazı fiziksel, kimyasal özellikleri. Gıda, 19 (6): 381 -387.
  • Dinkçi N, Ünal G, Akalın AS, Varol, S Gönç, S. 2012. Kargı Tulum peynirinin kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 49 (3): 287- 292. https://doi.org/10.20289/zfdergi.69700
  • Efe A, Heperkan D. 1995. Tulum peynirlerinde patojen bakteriler. II. Gıda Mühendisliği Ulusal Sempozyumu Bildiri kitabı (A. Öztan ve H. Vural ed) Ankara, ss:46-54.
  • Güler Z. 2004. Lipolysis and flavour quality of Tulum cheese in synthetic skin packages. International Dairy Symposium. Isparta, Türkiye, 24-28 Mayıs 2004. Ss:179-181.
  • Güler Z, Uraz T. 2003. Proteolytic and lipolytic composition of Tulum cheeses. MilchwissenschaftMilk Science International, 58 (9-10): 502-505.
  • Güven, M. ve Konar A., 1994’a. İnek sütlerinden üretilen ve farklı ambalajlarda olgunlaştırılan tulum peynirlerinin mikrobiyolojik özellikleri. Gıda, 19 (3), 179-185.
  • Güven M, Konar A. 1994b. İnek sütlerinden üretilen ve farklı materyallerde olgunlaştırılan Tulum peynirlerinin fiziksel, kimyasal ve duyusal özellikleri. Gıda, 19 (5): 286-293.
  • Güven M, Konar A. 1995. Ankara, İstanbul ve Adana piyasalarında farklı ambalajlarda satılan Tulum Peynirlerinin bazı kimyasal özellikleri ve standarda uygunluğu. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 19: 287-291.
  • Güven M, Konar A, Kleeberger A. 1995. İnek, koyun ve keçi sütlerinden üretilen ve deri tulumlarda farklı sürelerde olgunlaştırılan Tulum peynirlerinin bazı mikrobiyolojik özelliklerinin saptanması üzerinde karşılaştırmalı bir araştırma. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 19: 293-298.
  • Hâkî S. 2012. Erzincan Tulum Peynirinde Staphylococcus aureus sayısının olgunlaşma süresince değişimi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
  • Hayaloğlu AA, Çakmakçı S, Brechany EY, Deegan KC, McSweeney PLH. 2007. Microbiology, biochemistry and volatile composition of Tulum cheese ripened in goat’s skin or plastic bags. American Dairy Science Association, 90 (3): 1102-1121. https://doi.org/10.3168 /jds.S0022-0302(07)71597-7
  • Karaibrahimoğlu Y, Üçüncü M. 1988. Erzincan Tulum peynirinin işlem ve ürün parametrelerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dergisi, 6: 79-97.
  • Karasu-Yalçın S, Senses-Ergul S,Ozbas ZY. 2012. Identification and enzymatic characterization of the yeasts isolated from Erzincan tulum cheese. Mljekarstvo 62 (1): 53-61. https://hrcak.srce.hr/78406
  • Keleş A, Atasever M. 1996. Divle tulum peynirinin kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal kalite nitelikleri. Süt Teknolojisi Dergisi, 1 (1): 47-53.
  • Keleş A. 1995. Çiğ ve pastörize sütten üretilen tulum peynirinin farklı ambalajlarda olgunlaştırılmasının kaliteye etkisi üzerine araştırmalar. Doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • Koçak C, Gürsel A. Avşar YK, Semiz A. 1995b. Effect of lipase enzyme on the ripening of skin (Tulum) cheese. Egyptian Journal Dairy Science, 23: 43-52.
  • Koçak C, Gürsel A, Avşar YK, Semiz A. 1995a. Effect of lipase enzyme (Palatase A750 L) on the Ripening of Tulum Cheese. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 19: 171 -177.
  • Kurt A, Çağlar A, Çakmakçı S, Akyüz N. 1991’a. Erzincan Tulum (Şavak) peynirinin kimyasal özellikleri. Gıda, 16 (5): 295-302.
  • Kurt A, Öztek L. 1984. Şavak Tulum peynirinin yapım tekniği üzerinde araştırmalar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15: (3-4): 65-77.
  • Morul F, İşleyici Ö. 2012. Divle Tulum peynirinin kimyasal ve mikrobiyolojik özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 23 (2): 71 -76. ISSN: 1017-8422
  • Nazlı B, Yıldırıcı G. 1995. İstanbul’da satılan Tulum peynirlerinde fizikokimyasal özelliklerin, deneysel üretim ile karşılaştırmalı analizi. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 2 (21): 485-501.
  • Öner Z, Simsek B, Sağdıç O. 2003. Determination of some properties of Turkish Tulum cheeses. Milchwissenschaft-Milk Science International, 58 (3): 152-154.
  • Özalp E, Kaymaz Ş, Akşehirli E. 1978. Erzincan Tulum peynirlerinde enterotoksijenik Stafilokoklar ve Salmonellalar yönünden araştırma. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Besin Kontrolü ve Teknolojisi Kürsüsü, Ankara. ss:56-61.
  • Özyürek S, Türkyılmaz D, Dağdelen Ü, Esenbuğa N, Yaprak M. 2018. Erzincan ili koyunculuk işletmelerinin yapısal özellikleri ve sorunlarının işletme büyüklüğüne göre incelenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 7 (2): 219-226. https://doi.org/10.29278 /azd.476651
  • Şengül M, Türkoğlu H, Çakmakçı S, Çon A. 2001. Effects of casing materials and ripening period on some microbiological properties of Tulum cheese. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4 (7): 854-857. https://doi.org/10.3923/pjbs.2001.854.857
  • Sert D, Akın N. 2008. Türkiye’de bazı önemli Tulum peyniri çeşitlerinin geleneksel üretim metotları. Türkiye 10. Gıda Kongresi. Erzurum, 21 -23 Mayıs 2008. ss: 717-720.
  • Şengül M, Çakmakçı S. 1996. Çiğ ve pastörize inek sütünden yapılan ve farklı ambalaj materyallerinde olgunlaştırılan tulum peynirlerinde bazı kalite kriterleri. Süt Teknolojisi Dergisi, 1:13-21.
  • Şengül M, Erkaya T, Dervişoğlu M, Aydemir O, Gül O. 2014. Compositional, biochemical and textural changes during ripening of Tulum cheese made with different coagulants. International Journal of Dairy Technology, 67 (3): 373- 383. https://doi.org/10.1111/1471-0307.12120
  • Tarakçı Z, Küçüköner E, Sancak H, Ekinci K. 2005. İnek sütünden üretilerek cam kavanozlarda olgunlaştırılan Tulum peynirinin bazı özellikleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 16 (1): 9-14.
  • Tarakçı Z, Durmuş Y. 2016. Effects of packaging materials on some ripening characteristics of Tulum cheese. Mljekarstvo, 66 (4): 293-303. https://doi.org /10.15567/mljekarstvo.2016.0405
  • Tekin A, Güler Z. 2018. Glycolysis, lipolysis and proteolysis in raw sheep milk Tulum cheese during production and ripening: effect of ripening materials. Food Chemistry, 286:160-169. PII: S0308- 8146(19)30281 -X;
  • Tekinşen CO, Çelik C. 1979. The Incidence of Staphylococci and Micrococci in Shavak (Şavak) Cheese. A. D. Veteriner Fakültesi, Besin Kontrolü ve Teknoloji Kürsüsü, Ankara. ss:48-63.
  • Tekinşen OC, Nizamlıoğlu M, Keleş A, Atasever M, Güner A. 1998. Tulum peyniri üretiminde yarı sentetik kılıfların kullanılabilme imkânları ve vakum ambalajlamanın kaliteye etkisi. Veteriner Bilimleri Dergisi, 14 (2): 63-70.
  • Tekinşen KK, Akar D. 2017. Erzincan Tulum peyniri. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 12 (2): 218-226. DOI: 10.17094/ataunivbd.347980;
  • Torlak E, Akan Mİ, Gökmen M. 2008. Comparison of TEMPO EC and TBX medium for the enumeration of Escherichia coli in cheese. Letters in Applied Microbiology, 47: 566–570. https://doi.org/10.1111/j.1472-765X.2008.02467.x
  • Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRK PATENT, 2000). Erzincan Tulum Peyniri, Coğrafi İşaret Tescil Belgesi (Tescil No: 30), https://www.ci.gov.tr/veri-tabani (Erişim Tarihi:23.10.2019).
  • Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRK PATENT, 2019). Coğrafi İşaret ve Geleneksel Ürün Adı istatistikleri. https://www.ci.gov.tr/veri-tabani (Erişim Tarihi: 24.10.2019).
  • Yapraklı Ş, Uçan ÖF, Çamurcu F. 2015. Erzincan Tulum peyniri imalatçı ve toptancılarının pazarlama sorunları ve çözüm önerileri üzerine bir uygulama. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ERZSOSDER), 8 (2): 105-114.
  • Yaygın H. 1971. Salamuralı tulum peynirinin yapılışı ve özellikleri üzerinde araştırmalar. Ege Üniversitesi Ziraat Fak Dergisi, 8 (1): 91 -124.
  • Yılmaz G, Ayar A, Akın N. 2004. The effect of microbial lipase on the lipolysis during ripening of Tulum Cheese. Journal of Food Engineering, 69 (3): 269-274. https://doi.org/10.1016/j.jfoodeng.2004.08.017
  • Yoğurtçu NN, Tuncer Y. 2013. Antibiotic susceptibility patterns of enterococcus strains isolated from Turkish Tulum cheese. International Journal of Dairy Technology, 66 (2): 1111-1471. https://doi.org/10.1111/1471 - 0307. 12014
APA ARSLANER A, TÜRKMEN Ö (2020). Erzincan Tulum Peyniri. , 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
Chicago ARSLANER AYLA,TÜRKMEN Özgenur Erzincan Tulum Peyniri. (2020): 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
MLA ARSLANER AYLA,TÜRKMEN Özgenur Erzincan Tulum Peyniri. , 2020, ss.932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
AMA ARSLANER A,TÜRKMEN Ö Erzincan Tulum Peyniri. . 2020; 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
Vancouver ARSLANER A,TÜRKMEN Ö Erzincan Tulum Peyniri. . 2020; 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
IEEE ARSLANER A,TÜRKMEN Ö "Erzincan Tulum Peyniri." , ss.932 - 940, 2020. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
ISNAD ARSLANER, AYLA - TÜRKMEN, Özgenur. "Erzincan Tulum Peyniri". (2020), 932-940. https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
APA ARSLANER A, TÜRKMEN Ö (2020). Erzincan Tulum Peyniri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 8(4), 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
Chicago ARSLANER AYLA,TÜRKMEN Özgenur Erzincan Tulum Peyniri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi 8, no.4 (2020): 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
MLA ARSLANER AYLA,TÜRKMEN Özgenur Erzincan Tulum Peyniri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, vol.8, no.4, 2020, ss.932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
AMA ARSLANER A,TÜRKMEN Ö Erzincan Tulum Peyniri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi. 2020; 8(4): 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
Vancouver ARSLANER A,TÜRKMEN Ö Erzincan Tulum Peyniri. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi. 2020; 8(4): 932 - 940. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
IEEE ARSLANER A,TÜRKMEN Ö "Erzincan Tulum Peyniri." Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 8, ss.932 - 940, 2020. 10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170
ISNAD ARSLANER, AYLA - TÜRKMEN, Özgenur. "Erzincan Tulum Peyniri". Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi 8/4 (2020), 932-940. https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i4.932-940.3170