Yıl: 2020 Cilt: 45 Sayı: 201 Sayfa Aralığı: 293 - 311 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.15390/EB.2020.8392 İndeks Tarihi: 06-10-2020

İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *

Öz:
Bu araştırmanın amacı ilköğretim kurumu yöneticilerininkullandıkları etkileme taktikleri ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 öğretim yılında Ankara il merkezindeki sekiz ilçede ilköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenler oluşturmuştur. Örneklemini ise tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 397 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada verilerin toplanmasında Çalışanlara Yönelik Etkilenen Davranış Ölçeği ile Örgütsel Bağlılık Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için değişkenler arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson Momentler ÇarpımıKorelâsyon Katsayısı, yordayıcı değişkenlerin incelenmesinde Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda ilköğretim kurumu yöneticilerinin en çok kullandığı etkileme taktiğinin “kurallara uygunluk”, en az kullandığı etkileme taktiklerinin de “karşılık verme ve kişisel çekicilik” olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin okullarına en fazla içselleştirme boyutunda bağlı oldukları belirlenmiştir. Araştırmasonucunda ilköğretim kurumu yöneticilerinin daha çok ılımlı taktikleri (takdir etme, bilgilendirme ve işbirliği yapma)kullanmaları önerilmektedir. Ayrıca öğretmenlerin de okullarına uyum boyutunda bağlılıkları diğer boyutlara göre düşük düzeydedir. Bu bağlamda öğretmenlerin okullarında bağlılıklarını uyum boyutunda da artıracak çalışmalar yapılabilir.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Açıkalın, Ş. Ş. (1993). Öğretmenlerin okul müdürlerini etkileme güçleri (Ankara örneği). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 183-192.
  • Agun, H. (2011). Örgütsel güven ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commintment to the organization. Journal of Occupational Psychology, 63, 1-18.
  • Allen, N. J. ve Meyer, J. P. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Management Review, 1(1), 61-69.
  • Aydın, İ. ve Pehlivan, Z. (2010). Strategies and personality types used by primary school principals in Turkey to influence teacher (Ankara case), influence teachers. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 3652-3659.
  • Balay, R. (2000a). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Ankara: Nobel.
  • Balay, R. (2000b). Özel ve resmi liselerde yönetici ve öğretmenlerin örgütsel bağlılığı (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Balcı, A. (2003). Örgütsel sosyalleşme: Kuram strateji ve taktikler. Ankara: Pegem A.
  • Balcı, A. (2004). Sosyal bilimlerde araştırma: Yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem A.
  • Başyiğit, F. (2009). Öğretmenlerin karar alma sürecine katılım düzeylerinin örgütsel bağlılık düzeyleriyle ilişkisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Bayram, L. (2005). Yönetimde yeni bir paradigma: Örgütsel bağlılık. Sayıştay Dergisi, 59, 125-139. https://www.sayistay.gov.tr/tr/Upload/95906369/files/dergi adresinden erişildi.
  • Brockner, J., Tyler, T. R. ve Schneider, R. C. (1992). The influence of prior commitment to an institution on reactions to perceived unfairness: The higher they are, the harder they fall. Administrative Sicience Quarterly, 37(2), 241-261.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Chen, H. F. ve Chen, Y. C. (2008). The impact of work redesign and psychological empowerment on organizational commitment in a changing environment, an example from taiwan's state-owned enterprises. Public Personnel Management, 37(3), 279-302.
  • Cialdini, R. B. (2001). İknanın psikolojisi: Teorik ve pratik bir arada (Y. Fletcher, Çev.). İstanbul: Media Cat.
  • Çavundurluoğlu, E. (2016). İlköğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Dağlı, E. (2015). İlköğretim okullarında müdürlerin kullandıkları etkileme taktiklerinin öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları ve okul farkındalığı ile ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Derya, S. (2010). Liderlik tarzları ve liderlerin astlarını etkileme taktikleri arasındaki ilişki: Antalya ili beş yıldızlı otel yöneticileri üzerinde bir araştırma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
  • Dohlen, H. B. V. (2012). Teacher leadership behaviors and proactive influence tactics in North Carolina public schools (Unpublished doctoral dissertation). Western Carolina University, United States.
  • Dönmez, N. (2015). Ortaokullarda görev yapan öğretmenlerin psikolojik sözleşme düzeyleri ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Uşak Üniversitesi, Uşak.
  • Dulebohn, J. ve Ferris, G. (1999). The role of influence tactics in perceptions of performance evaluation' fairness. Academy of Management Journal, 42(3), 288-303.
  • Duyar, İ., Aydin, İ. ve Pehlivan, Z. (2009). Analyzing principal influence tactics from a cross-cultural perspective: Do preferred influence tactics and targeted goals differ by national culture?.Alexander W. Wiseman (Ed.), Educational leadership: Global contexts and internationalcomparisons içinde (Cilt 11, s. 191-220). doi: 10.1108/S1479-3679(2009)0000011009
  • Etzioni, A. (1975). A comparative analysis of complex organizationas. New York: Free.
  • Faeth, M. A. (2004). Power, authority and influence: A comparative study of the behavioral influence tactics used by lay and ordained leaders in the episcopal church (Yayımlanmamış doktora tezi). Virginia Polytechnic Institute and State University.
  • Falbe, C. M. ve Yukl, G. (1992). Consequences for managers of using single influences tactics and combination of tactics. Academy of Management Journal, 35(3), 638-652.
  • Firestone, W. A. ve Pennel, J. R. (1993). Teacher commitment, working conditions and differantial incentive policies. Review of Educational Research, 63(4), 489-525.
  • French, J. P. ve Raven, B. (1959). The bases of social power. D. Cartwright (Ed.), Studies in social power içinde (s. 150-167). Michigan-Ann Arbor: Institute for Social Research.
  • Gözü, C. (2012). Influence tactics and leadership effectiveness in Turkey and USA: Mediating role of subordinate commitment (Yayımlanmamış doktora tezi). State University of New York At Albany, ABD.
  • Gümüşeli, A. İ. (2014). Eğitim ve öğretim yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Haimann, T. (1962). Professional management theory and practice. Boston: Houghton Mifflin.
  • Haveydi, C. (2017). Okul öncesi eğitim kurumu müdürlerinin yönetim becerileri ile etkileme taktikleri arasındaki ilişkilerin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
  • İmamoğlu, G. (2011). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeyleri ve örgütsel adalet algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Nobel.
  • Katz, D. ve Kahn, R. L. (1977). Örgütlerin toplumsal psikolojisi (H. Can ve Y. Bayar, Çev.). Ankara: Nadir.
  • Kipnis, D., Schmidt, S. M. ve Wilkinson, I. (1980). Intraorganizational influence tactics: Explorations in getting one's way. Journal of Applied Psychology, 65(4), 440-452.
  • Kondakçı, Y. ve Zayim, M. (2013). Yönetim süreçleri. S. Özdemir (Ed.), Eğitim yönetiminde kuram ve uygulama içinde (s. 9-57). Ankara: Pegem Akademi.
  • Koşar, D. (2016). Liderlerin etkileme taktikleri. N. Güçlü (Ed.), Eğitim yönetiminde liderlik teori, araştırma ve uygulama içinde (s. 217-244). Ankara: Pegem Akademi.
  • Koşar, S. (2013). Okul yönetiminde dinamikler: Güç, politika ve etkileme. S. Özdemir (Ed.), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (s. 96-123). Ankara: Pegem Akademi.
  • Kuru Çetin, S. (2013). Okul yöneticileri ve öğretmenlerin birbirlerini etkileme taktiklerinin örgütsel adalet ile ilişkisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Maher, B. L. (1999). Influence tactics employed by high school assistant principals in attempting to influence their principals (Yayımlanmamış doktora tezi). Nebraska University, United States.
  • McShane, S. L. ve Von Glinow, M. A. (2008). Organizational behavior: Essentials. New York: McGraw.
  • Moideenkutty, U. ve Schmidt, S. M. (2011). Leadership tactics: Enabling quality social exchange and organizational citizenship behavior. Organization Management Journal, 8(4), 229-241.
  • Morrow, P. C. (1983). Consept redundancy in organizational research: The case of work commitment. Academy of Management Review, 8(3), 486-500.
  • O’Reilly, C. ve Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identificat, and internalization on prosocial behavior. Journal of Applied Psychology, 71(3), 492-494.
  • Pounder, D. G. (1998). Restrucuring schools for collaboration: Promises and pitfalls. Albany, State University of New York Press.
  • Randall, D. M. (1987). Commitment and organization: The organizational man revisited. Academy of Management Reviev, 12(1), 460-471.
  • Robbins, S. P. ve Coulter, M. (2003). Management. New Jersey: Prentice Hall.
  • Schlechty, P. C. (2011). Okulu yeniden kurmak (Y. Özden, Çev.). Ankara: Nobel.
  • Schriesheim, C. A. ve Hinkin, T. R. (1990). Influence tactics used by subordinates: A theoretical and empirical analysis and refinement of the Kipnis, Schmidt, and Wilkinson subscales. Journal of Applied Psychology, 75(3), 246-257.
  • Şişman, M. (2016). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
  • Taşçı, D. ve Eroğlu, E. (2007). Yöneticilerin kişilik özellikleri ile kullandıkları ikna ve etkileme taktiklerinin kullanım sıklığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 533-546.
  • Werner, I. (1993). Liderlik ve yönetim (V. Üner, Çev.). İstanbul: Rota.
  • Wiener, Y. (1982). Commitment in organizationas: A normative view. Academy of Management Review, 7(3), 418-428.
  • Yukl, G. (2013). Leadership in organizations. Upper Saddle River, New Jersey: Pearson Prentice Hall.
  • Yukl, G. ve Falbe, C. M. (1990). Influence tactics and objectives in upward, downward, and lateral influence attempts. Journal of Applied Psychology, 75(2), 132-140.
  • Yukl, G. ve Tracey, J. B. (1992). Consequences of influence tactics used with subordinates, peers and the boss. Journal of Applied Psychology, 77(4), 525-535.
  • Yukl, G., Seifert, C. F. ve Chavez, C. (2008). Validation of the extended influence behavior questionnaire. The Leadership Quarterly, 19(5), 609-621.
APA KOŞAR S, PEHLİVAN Ü (2020). İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. , 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
Chicago KOŞAR Serkan,PEHLİVAN Ümit İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. (2020): 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
MLA KOŞAR Serkan,PEHLİVAN Ümit İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. , 2020, ss.293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
AMA KOŞAR S,PEHLİVAN Ü İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. . 2020; 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
Vancouver KOŞAR S,PEHLİVAN Ü İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. . 2020; 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
IEEE KOŞAR S,PEHLİVAN Ü "İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *." , ss.293 - 311, 2020. 10.15390/EB.2020.8392
ISNAD KOŞAR, Serkan - PEHLİVAN, Ümit. "İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *". (2020), 293-311. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8392
APA KOŞAR S, PEHLİVAN Ü (2020). İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. Eğitim ve Bilim, 45(201), 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
Chicago KOŞAR Serkan,PEHLİVAN Ümit İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. Eğitim ve Bilim 45, no.201 (2020): 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
MLA KOŞAR Serkan,PEHLİVAN Ümit İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. Eğitim ve Bilim, vol.45, no.201, 2020, ss.293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
AMA KOŞAR S,PEHLİVAN Ü İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(201): 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
Vancouver KOŞAR S,PEHLİVAN Ü İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *. Eğitim ve Bilim. 2020; 45(201): 293 - 311. 10.15390/EB.2020.8392
IEEE KOŞAR S,PEHLİVAN Ü "İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *." Eğitim ve Bilim, 45, ss.293 - 311, 2020. 10.15390/EB.2020.8392
ISNAD KOŞAR, Serkan - PEHLİVAN, Ümit. "İlköğretim Kurumu Yöneticilerinin Kullandıkları Etkileme Taktikleri ile Öğretmenlerin Örgütsel Bağlılığı Arasındaki İlişki *". Eğitim ve Bilim 45/201 (2020), 293-311. https://doi.org/10.15390/EB.2020.8392