Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme

Ebru FİRİDİN ÖZGÜR (Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Tasarım+Kuram
13 6
Yıl: 2018 Cilt: 14 Sayı: 26 Sayfa Aralığı: 113 - 125 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 08-10-2020

Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme

Öz:
Kent planlama ve kentsel tasarım literatüründe, kamusal mekânların daha çok mekânsal nitelikleri ve temel işlevleri üzerinden ele alındığı görülmektedir ve kamusal mekânların temel işlevleri de rekreatif ya da sosyalleşme olanakları açısından tanımlanmaktadır. Kentlerin ideal tanımıyla barındırdığı düşünülen çoğulluk, çeşitlilik ve farklı olanların bir arada bulunabilmesi haline referansla kamusal mekânlar, kentsel yaşamın özü olarak kabul edilmektedir. Son dönemde özel sektörün kamu alanındaki hizmetleri sunmaya başlaması, kamusal mekânları ve toplumu da derinden etkilemiştir. Sonuç itibariyle, kamusal mekânların kamusal niteliklerini yitirmeye başladığı kaygısıyla, kamu kullanımına açık mekânların kamusallık düzeylerini anlamak için ölçütler geliştirilmeye başlanmıştır. Ancak bu ölçütler mekânın fiziksel niteliklerine odaklanmaktadır. Sosyal bilimler literatüründeki çalışmalarsa, kentlerdeki kamusallığı, ifadeye dayalı eylemsellik boyutuyla ele almaktadırlar. Burada önemli bir kavram, kamusal alandır. Kamusal alan kavramı, yurttaşların fikir beyan edebildikleri, kamusal tartışma alanıdır. Kamusal alanın oluşmasında mekânsal bir koşul yoktur, ifade alanı olarak gerçek ve sanal (medya, gazete, internet) tüm aracılar, kamusal alanın oluşmasında taşıyıcıdır. Sosyal bilimler literatüründe, kamusal mekânların mekânsal sınırları dışında ele alındığı ve kavramın sınırlarının ifade özgürlüğü ve temsil alanına genişletildiği görülmektedir. Kamusal mekânların üretiminde rol oynayan kentsel planlama ve kentsel tasarım yaklaşımlarının, toplum bilimlerindeki yaklaşımlardan beslenmesinin, kentin kamusallığını anlamada önemli olduğu ve kamusallığı mekânsal sınırların ötesinde anlayabilmek açısından fırsatlar sunduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

-

Öz:
Public spaces are defined as places for recreation and sociability, and considered according to spatial characteristics in both urban planning and urban design literatures. Public spaces are accepted as the essence of cities referring such qualities as plurality, diversity and coexistence. Private sector started to provide public sector services in last decades which in turn affected both public spaces and society. Consequently, there is a growing concern about loss of publicness of public spaces and some criteria have been developed to understand the degree of publicness of spaces open to public. These criteria mainly depend on physical attributes of spaces. Studies in social sciences, consider the publicness in cities according to activity dimension based on free speech, related to public sphere. The concept of public sphere is a sphere of discussion where all citizens could express their ideas to a wider public. Hence, public sphere does not necessarily need actual spaces, all real and virtual (media, newspapers, Internet) mediums provide a base to constitute public sphere. Social sciences, consider public spaces as all mediums of free speech and representation. The approach of social sciences to publicness of cities generates new opportunities to consider public spaces beyond their spatial characteristics for both urban planning and urban design disciplines.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Editoryal Erişim Türü: Erişime Açık
  • Adut, A. 2012. A Theory of Public Sphere. Sociological Theory 30(4): 238–262.
  • Arendt, H. 2013. İnsanlık Durumu. Çev. Bahadır Sina Şener. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Atkinson, R. 2003. Domestication by Cappuccino or a Revenge on Urban Space? Control and Empowerment in the Management of Public Spaces. Urban Studies 40(9): 1829-1843.
  • Banerjee,T. 2001. The Future of Public Space: Beyond Invented Streets and Reinvented Spaces. Journal of The American Planning Association 67 (1): 9-24.
  • Benhabib, S. 1992. Models of Public Space: Hannah Arendt, the Liberal Tradition and Jürgen Habermas. Situating the Self: Gender, Community and Postmodernism in Contemporary Ethics, 89-120. Cambridge: Polity Press.
  • Carmona, M. 2010a. Contemporary Public Space: Critique and Classification, Part One: Critique. Journal of Urban Design 15 (1): 123-148.
  • Carmona, M. 2010b. Contemporary Public Space, Part Two: Classification. Journal of Urban Design 15 (2): 157-173.
  • Fraser, N. 1990. Rethinking The Public Sphere: A Contribution to The Critique of Actually Existing Democracy. Social Text 25 (26): 56-80.
  • Habermas, J. 2002. Kamusallığın Yapısal Dönüşümü. Çev. Tanıl Bora, Mithat Sancar. İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Hansen, M. 2010. Yirmi Yılın Ardından Negt ve Kluge’nin ‘Kamusal Alan ve Tecrübe’si: Değişken Karışımlar ve Genişlemiş Alanlar. Kamusal Alan, ed. Özbek M., 141-177. İstanbul: Hil Yayınları.
  • Iveson, K. 2007. Publics and The City. New Jersey: Blackwell Publishing.
  • Kohn, M. 2004. Brave New Neighbourhoods, the privatization of public space. Oxford: Routledge.
  • Langstraat, F. & Van Melik, R. 2013. Challenging the ‘End of Public Space’: A Comparative Analysis of Publicness in British and Dutch Urban Spaces. Journal of Urban Design 18 (3): 429-448.
  • Loukaitou-Sideris, A. 1993, Privatization of Public Space: The Los Angeles Experience. Town Planning Review 64 (2): 139-167.
  • Madanipour, A. 1999. Why are the design and development of public spaces significant for cities? Environment and Planning B: Planning and Design (26): 879-891.
  • Madanipour, A. 2004. Marginal public spaces in European cities. Journal of Urban Design, 9 (3): 267-286.
  • Marcuse, P. 2014. The Paradoxes of Public Space. Journal of Architecture and Urbanism 38(1): 102-106.
  • Mitchell, D. 2003. The Right to the City, Social Justice and Fight for Public Space. New York City: The Guilford Press.
  • Mitchell, D. 1995. The End of Public Space? People’s Park, Definitions of the Public, and Democracy. Annals of the Association of American Geographers 85 (1): 108-133.
  • Negt, O. Kluge, A. 2010. Kamusal Alan ve Tecrübeye Giriş. Kamusal Alan, ed. Özbek, M., 133-140. İstanbul: Hil Yayınları.
  • Negri, A. 2010. Kamusal Alanın Yeniden Ele Geçirilmesi. Kamusal Alan, ed. Özbek, M., 395-406. İstanbul: Hil Yayınları.
  • Németh, J. 2009. Defining a Public: The Management of Privately Owned Public Spaces. Urban Studies, 46(11): 2463-2490.
  • Németh, J. & Schmidt, S. 2011. The privatization of public space: modeling and measuring publicness. Environment and Planning B: Planning and Design 2011 (38): 5-23.
  • Sheller M. ve Urry J. 2003. Mobile Transformations of `Public’ and `Private’ Life. Theory, Culture & Society 20(3): 107-125.
  • Van Melik, R. Van Aalst, I. & Van Weesep, J. 2007. Fear and Fantasy in The Public Domain: The Development of Secured and Themed Urban Space. Journal of Urban Design 12 (1): 25-42.
  • Varna, G. & Tiesdell, S. 2010. Assessing the Publicness of Public Space: The Star Model of Publicness. Journal of Urban Design 15 (4): 575-598.
  • Weintraub, J. 1997. The Theory and Politics of the Public Private Distinction. Public and Pritvate in Tought and Practice, ed. J. Weintraub & K. Kumar, 1-42. Chicago: The University of Chicago Press.
APA Firidin Özgür E (2018). Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. , 113 - 125.
Chicago Firidin Özgür Ebru Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. (2018): 113 - 125.
MLA Firidin Özgür Ebru Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. , 2018, ss.113 - 125.
AMA Firidin Özgür E Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. . 2018; 113 - 125.
Vancouver Firidin Özgür E Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. . 2018; 113 - 125.
IEEE Firidin Özgür E "Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme." , ss.113 - 125, 2018.
ISNAD Firidin Özgür, Ebru. "Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme". (2018), 113-125.
APA Firidin Özgür E (2018). Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram, 14(26), 113 - 125.
Chicago Firidin Özgür Ebru Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram 14, no.26 (2018): 113 - 125.
MLA Firidin Özgür Ebru Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram, vol.14, no.26, 2018, ss.113 - 125.
AMA Firidin Özgür E Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram. 2018; 14(26): 113 - 125.
Vancouver Firidin Özgür E Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme. Tasarım+Kuram. 2018; 14(26): 113 - 125.
IEEE Firidin Özgür E "Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme." Tasarım+Kuram, 14, ss.113 - 125, 2018.
ISNAD Firidin Özgür, Ebru. "Kamusal Mekânların Toplumsal Boyutları Üzerine Bir Değerlendirme". Tasarım+Kuram 14/26 (2018), 113-125.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 13:42

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları