Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler
Yıl: 2020 Cilt: 8 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 170 - 201 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33931/abuifd.693503 İndeks Tarihi: 08-10-2020
Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler
Öz: Klasik Arap nükte sanatının önde gelen karizmatik nüktedanlarından Ebû İshâkMüzebbid el-Medînî, mizah sahasındaki edebi ürünleri hem nicelik hem de nitelikbakımından dikkat çeken önemli bir simadır. Klasik nevâdir kaynaklarında ona nispetedilen rivayet mahsulleri, bir yandan kadim mizah kültürünün ana temaları hakkındabizi aydınlatırken diğer yandan nüktedanımızın yaşadığı çağın sosyal, siyasal, dini,ailevi, ahlaki ve kültürel özelliklerine tanıklık etmektedir. Müzebbid nüktelerininanalizi aracılığıyla, klasik Arap mizahının sosyal ve dini hayatla olan içiçeliği de ortayakonulmakta, keza en genel manada mizahın zaman ve mekân unsurlarını aşanevrensel bir dile sahip olduğu gerçeğinin de altı çizilmektedir. Bu makale, şahsiyetportresinin ana çizgileri daha önce bilimsel bir inceleme vesilesiyle belirginleştirilenmizah kahramanımızın, özellikle mizah tarzındaki karakteristikleri ve belli başlıtemaları irdelemektedir
Anahtar Kelime: Featured Themes and Characteristics in Abu Ishaq Muzebbid al-Medīnī’s Humor
Öz: One of the leading charismatic relatives of classical Arabic wit art, Abu Ishaq Müzebbid al-Medīnī is an important person whose creations in the field of humor draw attention both in terms of quantity and quality. The narrated texts attributed to it in classical sources, on the one hand, enlighten us about the main themes of the ancient humor culture, on the other hand, testify to the social, political, religious, family, moral and cultural characteristics of the period in which our witness lived. Through the analysis of Müzebbid’s wits, the intimacy of classical Arab humor with social and religious life is also revealed. It is also underlined that humor generally has a universal language. This article explores the characteristics and key themes of our humor hero, especially in the humor style, whose outline of the personality portrait was previously clarified through a scientific review.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ‘Âmilî, Behâüddîn. el-Keşkûl. thk. Muhammed ‘Abdulkerîm en-Nemerî. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’lkutubi’l-‘ilmiyye, 1998. ‘Anâbise, Gâlib. “Nevâdiru Müzebbid el-Medînî: beyne’l-müsteve’l-edebiyyi’ş-şa‘biyyi’l-latîf ve’l-müsteve’l-bezî”. Mecelletü’l-mecma‘ 2 (Mart 2010).
- Âbî, Ebû Sa‘d Mansûr b. el-Hüseyn. Nesrü’d-dür fi’l-muhâdarât. thk. Hâlid Abdülğanî Mahfûz. 7 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 2004.
- Beyhakî, Muhammed b. İbrâhîm. el-Mehâsin ve’l-mesâvi’. haz. Friedrich Schwally. Leipzig: 1902. Câhız, Ebû Osman ‘Amr b. Bahr. el-Kavl fi’l-biğâl. Beyrut: Dârü Mektebeti’l-Hilâl, 2. Basım, 1997.
- Dîneverî, İbn Kuteybe. ‘Uyûnü’l-ahbâr. 4 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 1997.
- Dîneverî, İbn Kuteybe. Edebü’l-küttâb. thk. Muhammed ed-Dâlî. y.y: Müessesetü’r-risâle, ts.
- Ebü’l-Ferec, İbnü’l-Cevzî. Ahbârü’n-nisâ. thk. Nizâr Rizâ. Beyrut: Dârü Mektebeti’l-hayât, 1982.
- Günday, Hüseyin. Klasik Arap Edebiyatında Mizahi Karakterler. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
- Hemedânî, Ebû Şücâ‘. el-Firdevs bi me’sûri’l-hitâb. thk. es-Saîd b. Besyûnî Zeğlûl. 5 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 1986.
- Hindî, el-Müttakî. Kenzü’l-‘ummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-ef‘âl. nşr. Bekrî Hayyânî-Safvet esSakkâ. 16 Cilt. y.y: Müessesetü’r-Risâle, 5. Basım, 1981.
- İbn ‘Abdi Rabbih. el-‘Ikdü’l-ferîd. thk. Müfîd Muhammed Kumeyha. 9 Cilt. Beyrut: Dârü’lkütübi’l-‘ilmiyye, 1983.
- İbn ‘Âsım, Ebû Bekr Muhammed b. Muhammed b. ‘Âsım el-Ğırnâtî. Hadâiku’l-ezâhir fî müstehsini’l-ecvibe ve’l-müdhikât ve’l-hikem ve’l-emsâl ve’l-hikâyât ve’n-nevâdir. thk. Ebû Hemmâm Abdüllatif Abdülhalim. Kahire: Dârü’l-Kütübi ve’l-Vesâikı’l-Kavmiyye, 2014.
- İbn Ebî ‘Avn. el-Ecvibetü’l-müskite. thk. Muhammed ‘Abdülkâdir Ahmed. Kahire: Matâbi‘u'nnâşiri'l-‘Arabî, 1983. İbn Ebî ‘Avn. Kitâbü’t-teşbîhât. nşr. Muhammed Abdülmuîd Hân. y.y: Matba‘atü Câmi‘ati Kembric, t.s.
- İbn Hamdûn. et-Tezkiretü’l-Hamdûniyye. nşr. İhsân ‘Abbâs - Bekr ‘Abbâs. 10 Cilt. Beyrut: Dârü Sâdır, 1996.
- İbn Manzûr. Lisânü’l-‘Arab. 35 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, t.s. İbn Sîde. el-Muhassas. thk. Halîl İbrâhîm Ceffâl. 5 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1996.
- İbn Sîde. el-Muhkem ve’l-muhîtu’l-a‘zam. thk. Abdülhamid Hindâvî. 11 Cilt. Beyrut: Dârü’lKütübi’l-‘İlmiyye, 2000.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Ahbârü'z-zırâf ve'l-mütemâcinîn. nşr. İrfân Muhammed Hammûr. Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-‘İlmiyye, 2006.
- İbnü’l-Cevzî, Ebü’l-Ferec. Kitâbü’l-ezkiyâ. y.y: Mektebetü’l-Ğazzâlî, t.s.
- İbşîhî. el-Müstetraf fî külli fennin müstazraf. nşr. Müfîd Muhammed Kumeyha. 2 Cilt. Beyrut: Dârü’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 2. Basım, 1986.
- sfehânî, Ebu’l-Ferec. el-Egânî. thk. Semîr Câbir. 24 cilt. Beyrût: Dâru’l-Fikr, 2.basım, t.s.
- İsfehânî, Râgıb. Muhâdarâtü'l-üdebâ. nşr. Riyâd Abdulhamîd Murâd. 5 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 2004.
- İzzeddîn, Ebû Hâmid. Şerhu Nehci’l-belâga. thk. Muhammed Ebü’l-Fadl İbrâhîm. 20 Cilt. y.y: Dârü İhyâi’l-Kütübi’l-‘Arabiyye, ts.
- Kalkaşendî. Subhu’l-a‘şâ fî sınâ‘ati’l-inşâ. 14 Cilt. y.y: Dârü’l-kütübi’l-mısriyye, 1922.
- Kayrevânî, el-Husrî. Cem‘ül-cevâhir fi'l-mülah ve'n-nevâdir. thk. Ali Muhammed el-Bicâvî. Beyrut: Dârü'l-Cîl, 1987.
- Kütübî, Muhammed b. Şâkir. Fevâtü’l-vefeyât. thk. İhsân ‘Abbâs. 4 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1973-74.
- Mizojini, Jack Holland. Dünyanın En Eski Önyargısı: Kadından Nefretin Evrensel Tarihi. çev. Erdoğan Okyay. y.y: İmge Kitabevi, 2016.
- Mu‘âfâ, İbn Zekeriyyâ. el-Celîsü’s-sâlih ve’l-enîsü’n-nâsıh. thk. Muhammed Mürsî el-Hûlî. 4 Cilt. Beyrut: ‘Âlemü’l-kütüb, 1993.
- Muhibbî, Muhammed Emîn b. Muhammed. Nefhatü’r-reyhâne ve reşhatü tılâi’l-hâne. thk. Abdülfettah el-Hulv. y.y: Dar-u İhyâi Kütübi’l-‘Arabiyye, t.s.
- Nüveyrî. Nihâyetü’l-ereb fî fünûni’l-edeb. thk. Müfîd Kumeyha ve ekibi. 33 Cilt. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-‘İlmiyye, 2004.
- Se‘âlibî, Ebû Mansûr . Hâssu’l-hâss. nşr. Hasen el-Emîn. Beyrut: Dâru Mektebeti’l-Hayât, t.s.
- Se‘âlibî, Ebû Mansûr. Letâifü’z-zürafâ min tabakâti’l-fudalâ: el-Lütf ve’l-letâif. thk. Adnân Kerîm er-Receb. Beyrut: ed-Dârü’l- ‘Arabiyye li’l-mevsû‘ât, 1999.
- Se‘âlibî, Ebû Mansûr. Simârü’l-kulûb fi’l-mudâf ve’l-mensûb. nşr. İbrâhîm Salih. 2 Cilt. y.y: Dârü’lBeşâir, 1994.
- Se‘âlibî. Ebû Mansûr. et-Temsîl ve’l-muhâdara. thk. Abdullah el-Fettâh Muhammed el-Hulv. y.y: ed-Dârü’l-‘Arabiyye li’l-Kitâb, t.s.
- Süyûtî, Celalüddîn. el-Müzhir fî ‘ulûmi’l-lüga ve envâ‘ihâ. thk. Fuâd Ali Mansûr. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-‘İlmiyye, 1998.
- Şahin, Şener. “Nevâdir Malzemesinden Hareketle Bir Biyografi İnşası Denemesi: Müzebbid ElMedînî Örneği: Hayatı-Kişiliği”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 27/2 (2018), 99-130.
- Tevhîdî, Ebû Hayyân. el-Besâir ve'z-zehâir. thk. Vedâd el-Kâdî. 9 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdır, 1988.
- Tevhîdî, Ebu Hayyan. el-İmtâ’ ve’l-müânese. thk. Muhammed Hasan Muhammed Hasan İsmail. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2007.
- Zehebi, Muhammed b. Ahmed b. Usmân. Tezkiretü’l-Huffâz. 4 Cilt. thk. Zekeriyyâ Umeyrât, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1998.
- Zemahşerî. Rebî‘ü’l-ebrâr ve füsûsu'l-ahbâr. 5 Cilt. Beyrut: Müessesetü’l-A‘lemî, 1991.
| APA | Günday H (2020). Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. , 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| Chicago | Günday Hüseyin Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. (2020): 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| MLA | Günday Hüseyin Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. , 2020, ss.170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| AMA | Günday H Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. . 2020; 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| Vancouver | Günday H Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. . 2020; 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| IEEE | Günday H "Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler." , ss.170 - 201, 2020. 10.33931/abuifd.693503 |
| ISNAD | Günday, Hüseyin. "Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler". (2020), 170-201. https://doi.org/10.33931/abuifd.693503 |
| APA | Günday H (2020). Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. Dergiabant, 8(1), 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| Chicago | Günday Hüseyin Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. Dergiabant 8, no.1 (2020): 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| MLA | Günday Hüseyin Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. Dergiabant, vol.8, no.1, 2020, ss.170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| AMA | Günday H Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. Dergiabant. 2020; 8(1): 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| Vancouver | Günday H Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler. Dergiabant. 2020; 8(1): 170 - 201. 10.33931/abuifd.693503 |
| IEEE | Günday H "Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler." Dergiabant, 8, ss.170 - 201, 2020. 10.33931/abuifd.693503 |
| ISNAD | Günday, Hüseyin. "Ebû İshâk Müzebbid el-Medînî’nin Mizahında Öne Çıkan Temalar ve Karakteristik Özellikler". Dergiabant 8/1 (2020), 170-201. https://doi.org/10.33931/abuifd.693503 |
