YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ

Ömer GÜMÜŞOĞLU, (Marmara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Fakültesi, İstanbul, Türkiye)
Hülya AŞÇI (Marmara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Fakültesi, İstanbul, Türkiye)
SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ
5 1
Yıl: 2020 Cilt: 18 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 96 - 110 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33689/spormetre.551536 İndeks Tarihi: 10-10-2020

YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ

Öz:
Bu çalışmanın amacı, 18-30 yaş aralığında ve farklı branşlardaki sporcuların belirsizliğetahammülsüzlüğünün yordanmasında zihinsel dayanıklılık ve mükemmeliyetçiliğin rolünü araştırmaktır.Çalışmaya 123 kadın (Xyaş=21.21±2.71), 96 erkek (Xyaş=21.56±2.75) olmak üzere toplam 219 sporcu(Xyaş=21.37±2.72) gönüllü olarak katılmıştır. Katılımcıların 119’u takım sporları (futbol, hentbol, voleybolvb.), 100’ü bireysel sporlar (atletizm, boks, teakwando vb.) ile uğraşmaktadır. Katılımcılara kişisel bilgi formu,belirsizliğe karşı tahammülsüzlük ölçeği, sporda zihinsel dayanıklılık ölçeği, çok boyutlu mükemmeliyetçilikölçeği uygulanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistik ve hiyerarşik çoklu regresyon analizikullanılmıştır. Yapılan hiyerarşik regresyon analizi sonucunda belirsizliğe tahammülsüzlüğün yordanmasındacinsiyet, spor deneyimi ve spor türünün herhangi bir rolü bulunmamıştır (R=0.15; R2=0.02; Düzeltilmiş R2=0.01; F(3,218)=1.48, p>.05). Mükemmeliyetçilik alt boyutlarından hatalarla aşırı ilgilenme (β=.51, p<.01)belirsizliğe tahammülsüzlüğün tüm alt boyutlarının pozitif yordayıcısı olarak bulunmuştur. Zihinseldayanıklılık alt boyutlarından kontrol boyutu (β=-.35, p<.01) ise belirsizliğe tahammülsüzlüğün tüm altboyutlarını negatif olarak yordamaktadır. Ayrıca zihinsel dayanıklılığın alt boyutlarından devamlılık (β=-.14,p<.01), belirsizliğe tahammülsüzlüğün belirsizlikle ilgili olumsuz benlik değerlendirmeleri alt boyutununnegatif yordayıcısı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, hatalarla aşırı ilgilenen mükemmeliyetçiyapıdaki sporcuların belirsizlik karşısında tahammülsüzlük yaşadıklarını, kötü performans göstermektenendişelenen, olaylar istediği gibi gitmediğinde hayal kırıklığı yaşayan ve beklenmedik olaylar karşısındakaygılanan zihinsel dayanıklılığı düşük sporcuların belirsiz durumlar karşısında tahammülsüz olduklarısonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelime:

THE ROLE OF PERFECTIONISM AND MENTAL TOUGHNESS IN DETERMINING INTOLERANCE OF UNCERTAINTY IN ADULT ATHLETES

Öz:
The aim of this study was to investigate the role of perfectionism and mental toughness in determining ıntolerance of uncertainty among adult athletes. One hundred twenty three females (Mage = 21.21±2.71 ), 96 males (Mage = 21.56 ± 2.75), in total 219 athletes (Mage = 21.37 ± 2.72) voluntarily participated in this study. One hundred nineteen of the participants engaged in team sports (football, handball, volleyball, etc.) and 100 of them engaged in individual sports (athletics, boxing, teakwando, etc.). The personal information form, the ıntolerance of uncertainty scale, sport mental toughness questionnaire and sport multidimensional perfectionism scale were administered to the participants. Descriptive statistics and hierarchical multiple regression analysis were used to analyze the data. Hierarchical regression analysis indicated that, gender, sports experience and sport type did not have any role in predicting intolerance of uncertainty (R = 0.15; R2 = 0.02; Adjusted R2 = 0.01; F (3,218) = 1.48, p> .05). Excessive attention to errors from perfectionism sub-dimensions (β = .51, p <.01) was found to be a positive predictor of all sub-dimensions of intolerance of uncertainty The control subscale (β=-.35, p<.01) of the mental toughness was negative predictor of all subscales of intolerance of uncertainty. Also, constancy (β =-. 14, p <.01) subscale of mental toughness was found to be a negative predictor of negative self-evaluation sub-dimension of intolerance of uncertainty. In conclusion, perfectionsitic athletes who are over-concerned about their mistakes experienced higher level of intolerance of uncertainty. In addition, athletes who are worried about bad performance and unexpected events, who experienced frustration, have lower mental thoughness had higher intolerance of uncertanity.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altıntaş A. (2015). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının belirlenmesinde optimal performans duygu durumu, güdülenme düzeyi ve hedef yöneliminin rolü, doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  • Altıntaş A., Koruç P.B. (2016). Sporda zihinsel dayanıklılık envanteri’nin psikometrik özelliklerinin incelenmesi (SZDE), Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 162–171.
  • Bailey, DE., Jr., Landerman L., Barroso J., Bixby P., Mishel M.H., Muir A.J., Clipp E. (2009). Uncertainty, symptoms, and quality of life in persons with chronic hepatitis C. Psychosomatics, 50, 138-146.
  • Barahmand U., Haji A. (2014). The impact of intolerance of uncertainty, worry and irritability on quality of life in persons with epilepsy: irritability as mediator, Epilepsy Researsch, 108(8), 1335-1344.
  • Boelen P.A, Reijntje A., Carleton N.R. (2014). Intolerance of uncertainty and adult separation anxiety, Cognitive Behaviour Therapy, 43(2), 133-144.
  • Britton G.I., Neale S.E., Davey G.C.L. (2018). The effect of worrying on intolerance of uncertainty and positive and negative beliefs about worry behav, Ther Exp Psychiatry, 62, 65-71.
  • Brown M., Robinson L., Campione G.C., Wuensch K., Hildebrandt T., Micali N. (2017). Intolerance of uncertainty in eating disorders: a systematic review and meta analysis, European Eating Disorders Review, 25 (5), 329-343.
  • Buhr K., Dugas M. J. (2002). The intolerance of uncertainty scale: psychometric properties of the english version, Behav Res Ther , 40, 931-945.
  • Burhanoğlu B. (2018, 24 Aralık). Belirsizliğe tahammülsüzlük. Erişim adresi: http://www.fethiyepsikiyatri.com/belirsizlige-tahammulsuzluk
  • Carleton R.N, Duranceau S., Freeston M.H., Boelen P.A., Mccabe R.E., Antony M.M. (2014). “But ıt might be a heart attack”: ıntolerance of uncertainty and panic disorder symptoms, Journal of Anxiety Disorders, 28, 463-470.
  • Carleton R.N., Sharpe D., Asmundson G.J. (2007). Anxiety sensitivity and intolerance of uncertainty: requisites of the fundamental fears? Behaviour Research Therapy, 45(10), 2307-2316.
  • Clough P., Earle, K., Sewell D., (2002). Mental toughness: the concept and its measurement. In I. Cockerill, Solutions in Sport Psychology, 7(12), 32-45.
  • Crust L., Clought P.J. (2011). Developing mental toughness: from research to practice, Journal of Sport Psychology, 2(1), 21-32.
  • Çepikkurt F., İnanç B.Y. (2012). Mükemmeliyetçilik ve başarı hedeflerinin hentbolcuların müsabaka öncesi yaşadıkları durumluk kaygıyı belirlemedeki rolü, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2, 43-5.
  • Çepikkurt F., (2011) Üniversiteli hentbolcuların mükemmeliyetçilik ve kaygı düzeyleri ile başarı hedefleri ve müsabaka sonuçlarına yaptıkları yükleme biçimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi, Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü
  • Değirmenci S.S. (2017). Gebelikte Ayrılma Anksiyetesi ve Belirsizliğe Tahammülsüzlükle İlişkisi, Tıpta Uzmanlık Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı
  • Dormann C.F., Elith J., Bacher S., Buchmann C., Carl G., Carré G., Marquéz J.R.G., Gruber B., Lafourcade B., Leitão P.J., Münkemüller T., McClean C., Osborne P.E., Reineking B., Schröder B., Skidmore A.K., Zurell D., Lautenbach S. (2013). Collinearity: a review of methods to deal with it and a simulation study evaluating their performance. Ecography, 36, 27-46.
  • Dugas M.J., Marchand A., Ladouceur R.F. (2005). Validation of a cognitive behavioral model of generalized anxiety disorder: diagnostic and symptom specificity, Anxiety Disord, 19, 29-343.
  • Dunn J.G.H., Causgrove-Dunn J., Syrotuik D.G. (2002). Relationship between multidimensional perfectionism and goal orientations in sport, Journal of Sport and Exercise Psychology, 24, 376-395.
  • Dunn J.G.H., Gotwals J.K., Dunn J.C., (2005). An examination of the domain specificity of perfectionism amoung intercollegiate studentathletes, Personality and Individual Differences, 38, 1439-1448.
  • Ekmekçi R., Miçoogullari B.O., (2018) Examination and comparison of psychological characteristics of american football players and handball players, Universal Journal of Educational Research 6(11), 2420-2425
  • Enns W.M., Cox B.J., Clara I. (2002). Adaptive and maladaptive perfectionism: developmental origins and association with depression proneness, Personality and Individual Differences, 33, 921-935.
  • Erol Z., (2009). Mükemmeliyetçi kişilik (1.Baskı), İstanbul: Timaş Yayınları.
  • Ersöz F., Ersöz T., Konuşkan Ö., (2016) Belirsizlikle başa çıkmada etkili olan kriterlerin araştırılması: bir üniversite uygulaması, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25 (39), 215-232.
  • Field A., (2009). Dıscoverıng statıstıcs usıng spss (third edition) los angeles, London, New Delhi, Singapore and ashington DC: Sage.
  • Fischerauer S.F., Khoei M.T., Vissers F.L., Vranceanu A.M., (2018). Pain anxiety differentially mediates the association of pain intensity with function depending on level of intolerance of uncertainty, Journal of Psychiatric Research, 97, 30-37.
  • Flores A., Lopez F.J., Vervliet B., Cobos P.L. (2018). Intolerance of uncertainty as a vulnerability factor for excessive and inflexible avoidance behavior, Behaviour Research and Therapy, 104, 34-43.
  • Freeston M.H., Rhéaume J., Letarte H., Dugas M.J., Ladouceur R. (1994). Why do people worry?, Personality and Individual Differences, 17(6), 791-802.
  • Frost R.O, Marten P., Lahart C., Rosenblate R. (1990). The dimensions of perfectionism, Cognitive Therapy and Research, 14, 449-468.
  • Geçgin F.M., Sahranç Ü. (2017). Belirsizliğe tahammülsüzlük ile psikolojik iyi oluş arasındaki ilişki, Sakarya University Journal of Education, 7(4), 739-755.
  • George D., Mallery P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step a simple guide and referencefourteenth edition, London and New York: Routledge.
  • Güngörmüş K., Okanlı A., Kocabeyoğlu T. (2015). Hemşirelik öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıkları ve etkileyen faktörler, Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 6(1), 9-14.
  • Harenberg S., Wolf S. A., Mccaffrey R., Carleton, R.N. (2016). The relationship between intolerance of uncertainty, competitive trait anxiety, and pre-competitive emotions in cıs female soccer athletes, Journal of Sport & Exercıse Psychology, 38, 200.
  • Holaway R.M., Heimberg R.G., Coles M.E. (2006). A comparison of intolerance of uncertainty in analogue obsessive-compulsive disorder and generalized anxiety disorder, Journal of Anxiety Disorders, 20, 159-174.
  • Jones G. (2002). What ıs this thing called mental toughness? an ınvestigation of elite sport performers, Journal of Applıed Sport Psychology, 14, 205.
  • Karasar N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
  • Koç M., İskender M., Çolak T.S., Düşünceli B. (2016). Investigation of the effect of ıntolerance of uncertainty and the effect of anger control on the relationship between forgiveness and psychological well-being through structural equation modelling, Sakarya University Journal of Education, 6(3), 201-209.
  • Lebouthillier D.M., Asmundson J.G. (2015). A single bout of aerobic exercise reduces anxiety sensitivity but not ıntolerance of uncertainty or distress tolerance: a randomized controlled trial, Cognitive Behaviour Therapy, 44(4), 252-263
  • Luthans F., Avey J.B. and Avolio B.J. (2006). Psychological capital development: toward a micro-intervention, J Organizational Behav, 27, 387-93.
  • Mahoney, A.E.J., Mcevoy, M.P. (2012). Trait versus situation-specific intolerance of uncertainty in a clinical sample with anxiety and depressive disorders, Cognitive Behaviour Therapy, 41(1), 26-39.
  • Özmen E. (2018, 21 Aralık) Obsesif kompulsif bozukluk. Erişim adresi: https://kendinitanima.com/kisilik/obsesifkompulsif- kisilik
  • Pattison S. (2011). The development and ımplementation of a mental toughness training programme for young cricketers, Master of Social Sciences in Psychology, Rhodes University, Grahamstown.
  • Robinson G., Freeston M. (2015). Intolerance of uncertainty as a predictor of performance anxiety and robustness of sport confidence in university student-athletes, Journal of Clinical Sport Psychology, 9(4), 335-344.
  • Sarı S., Dağ İ. (2009). Belirsizliğe tahammülsüzlük ölçeği, endişe ile ilgili olumlu inançlar ölçeği ve endişenin sonuçları ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği, Anadolu Psikiyatri Dergisi, 10, 261-270.
  • Sarıçam H. (2014). Belirsizliğe tahammülsüzlüğün mutluluğa etkisi, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(8).
  • Slade P.D., Owens R.G., (1998) A dual process model of perfectionism based on reinforcement theory, Behavioral Modification, 2, 372-390.
  • Slaney R.B., Rice G.K., Mobley M., Trippi J., Ashby J. (2001). The revised almost perfect scale, Measurement and Evaluation in Counseling and Development, 34, 130-144.
  • Sheard M., Golby J., Wersch A.W. (2009). progress toward construct validation of the sportsmental toughness questionnaire (SMTQ) European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
  • Uzun K. (2016). Akademik özyeterliğin yordayıcıları: belirsizliğe tahammülsüzlük, endişe ile ilgili olumlu inanç ve akademik kontrol odağı, Yüksek Lisans Tezi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık.
  • Yang Z. (2013). Psychometric properties of the ıntolerance of uncertainty scale (ıus) in a chinese-speaking population, Department of Psychology, Beijing Forestry University Beijing, China.
  • Yıldız B., Güllü A. (2018) Belirsizliğe tahammülsüzlük ile aleksitimi arasındaki ilişki ve bazı sosyo-demografik değişkenlere göre incelenmesi, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(1), 113- 131.
APA Gümüşoğlu Ö, Asci H (2020). YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. , 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
Chicago Gümüşoğlu Ömer,Asci Hülya YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. (2020): 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
MLA Gümüşoğlu Ömer,Asci Hülya YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. , 2020, ss.96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
AMA Gümüşoğlu Ö,Asci H YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. . 2020; 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
Vancouver Gümüşoğlu Ö,Asci H YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. . 2020; 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
IEEE Gümüşoğlu Ö,Asci H "YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ." , ss.96 - 110, 2020. 10.33689/spormetre.551536
ISNAD Gümüşoğlu, Ömer - Asci, Hülya. "YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ". (2020), 96-110. https://doi.org/10.33689/spormetre.551536
APA Gümüşoğlu Ö, Asci H (2020). YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ, 18(1), 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
Chicago Gümüşoğlu Ömer,Asci Hülya YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ 18, no.1 (2020): 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
MLA Gümüşoğlu Ömer,Asci Hülya YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ, vol.18, no.1, 2020, ss.96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
AMA Gümüşoğlu Ö,Asci H YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ. 2020; 18(1): 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
Vancouver Gümüşoğlu Ö,Asci H YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ. SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ. 2020; 18(1): 96 - 110. 10.33689/spormetre.551536
IEEE Gümüşoğlu Ö,Asci H "YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ." SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ, 18, ss.96 - 110, 2020. 10.33689/spormetre.551536
ISNAD Gümüşoğlu, Ömer - Asci, Hülya. "YETİŞKİN SPORCULARDA BELİRSİZLİĞE TAHAMMMÜLSÜZLÜĞÜN YORDANMASINDA MÜKEMMELİYETÇİLİK VE ZİHİNSEL DAYANIKLILIĞIN ROLÜ". SPORMETRE BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ DERGİSİ 18/1 (2020), 96-110. https://doi.org/10.33689/spormetre.551536
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 15:59

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları