STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ

Ertuğrul YILMAZ, (Yüksek Şehir Plancısı)
Ebru KAMACI KARAHAN (Bursa Teknik Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Yıldırım, Bursa, Türkiye)
Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi
9 3
Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 335 - 349 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 12-10-2020

STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ

Öz:
Geleneksel planlama yaklaşımlarından farklı olarak stratejik planlama yaklaşımında yer alan seçicilik özelliği, belli bir kentsel kullanımın tek başına da değerlendirilerek plan strateji ve politikalarının oluşturulmasına olanak sağlamaktadır. Stratejik planlamanın seçicilik özelliği üzerinden yola çıkan bu çalışmada Kayseri ili özelinde yapılan sağlık tesisi yatırımlarının yer seçim kararlarının mekânsal erişilebilirliklerini Coğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak test etmeyi amaçlamaktadır. Stratejikplanlama yaklaşımının ülkemiz kent planlama yasal mevzuatında yer bulması ile birlikte CBS – Kent Planlama ilişkisinin daha görünür hale geleceği öngörülmektedir. Çalışmada kullanılan İstatistiki veri tabanları TÜİK, Kayseri Valiliği ve Sağlık Bakanlığı üzerinden oluşturulmuş, yerleşim alan lekelerinin oluşturulması için CORINE Arazi Örtüsü Verisi kullanılmıştır. Ağ ve Tampon analiz yöntemleri kullanılarak yapılan analizlerin temel sonuçları ise kısaca şöyledir: (1) kentsel donatı erişilebilirlik ve yerseçimi analizinde Ağ analizi tekniği Tampon analizine oranla daha uygundur; (2) çeper alandaki kırsal dokuda erişim değerleri düşük seyrederken, literatüre de uygun olarak kent merkezinde erişim değerleri yüksek seviyededir.
Anahtar Kelime:

ACCESSIBILITY IN THE CONTEXT OF STRATEGIC PLANNING: BUFFER VS. NETWORK ANALYSIS

Öz:
Apart from the traditional urban planning approaches, the selectivity characteristic of the strategic planning allows the formation of plan strategies and policies by evaluating a certain single urban facilities. In this respect, with reference to the selectivity characteristics of strategic planning, this study aims to analyze the spatial accessibility of location decision of health facility investments in Kayseri province by using Geographical Information Systems. In this respect, the relationship between GIS and urban planning will become more visible when the strategic planning approach and its intervention tools became a part of our urban planning system. The study’s statistical databases were established through TURKSTAT, Kayseri Governorship and Ministry of Health, and CORINE Land Cover Data was used for the establishment of built-up areas. The main results of the analysis using Network and Buffer Analysis methods: (1) Network Analysis technique is more suitable than Buffer Analysis; (2) While the accessibility levels in the periphery with rural characteristic are low, in accordance with the literature the value is high in the city center.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1] R. F. do Valle Júnior vd., “Diagnosis of degraded pastures using an improved NDVI-based remote sensing approach: An application to the Environmental Protection Area of Uberaba River Basin (Minas Gerais, Brazil)”, Remote Sensing Applications: Society and Environment, c. 14, sayı. 14 ss. 20–33, 2019.
  • [2] R. Penchansky ve T. William, “The concept of Access: Definition and Relationship to Consumer Satisfaction”, Medical Care, c. 19, sayı 2, ss. 127–140, 1981.
  • [3] M. Ersoy, Kentsel Planlamada Standartlar, 1. baskı. Ankara: Ninova Yayınları, 2015.
  • [4] H. Kaplan, “Kentsel Ulaşım Planlamasında Erişebilirlik”, Planlama Dergisi, c. 1, sayı 1, ss. 28–34, 1989.
  • [5] O. Kuntay, “Erişilebilirlik”, Planlama Dergisi, c. 75, sayı 2006/1, 2006.
  • [6] K. . Guers ve A. Ritsema, “Accesibility measures: Review and applications”, 2001.
  • [7] K. . Guers ve B. Van Mee, “Accessibility Evaluation Of Land-Use And Transport Strategies: Review And Research Directions”, Journal of Transport Geography, c. 12, ss. 127–140, 2004.
  • [8] K. Ertugay, “Geographic Information Systems (GIS) Based Accessibility Modeling Approach in Micro Scale Considering Physically Disabled Users: Case Study of Mimar Muzaffer Campus, Selcuk University”, Iconarp International J. of Architecture and Planning, c. 6, sayı Special Issue 6, ss. 81–104, 2018.
  • [9] D. G. Ozer ve M. O. Ozbek, “Mekansal Erişilebilirlik-1: Kullanıcı Hareketleri Açısından Bir İnceleme”, sayı Mayıs, 2016.
  • [10] H. Kaplan, “Redefining accessibility and space use in city centres as it regards responsive urban design”, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 1998.
  • [11] O. Kuntay, “Planlama Kontrol Araci Olarak Fiziksel Erişilebilirlik Ve Cekim Gucu”, Sehircilik Enstitusu Dergisi, ss.33–47, 1976.
  • [12] O. Kuntay, “Erisilebilirlik Kesin Bir Oncelik”, Planlama Dergisi, c. 90, sayı 1–2, s. 7, 1990.
  • [13] K. Ertugay ve H. Ş. Düzgün, “Integrating Physical Accessibility of Emergency Establishments into Earthquake Risk Assessment Integrating Physical Accessibility of Emergency Establishments into Earthquake Risk Assessment”, 2006 ECI Conference on Geohazards, 2006.
  • [14] L. Albrechts, “Strategic (Spatial) Planning Re-Examined”, Environment and Planning B: Planning and Design, c. 31, ss. 743–758, 2004.
  • [15] L. Albrechts, “Bridge The Gap From Spatial Planning To Strategic Projects”, European Planning Studies, c. 12, ss. 1487–1500, 2006.
  • [16] Türkiye Cumhuriyeti Resmi Gazete, "Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği" [Çevrimiçi]. Available: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140614-2.htm [Erişim: Mart. 27, 2018].
  • [17] E. Kapluhan, “Coğrafi Bilgi Sistemleri’nin (CBS) Coğrafya Öğretiminde Kullanımının Önemi ve Gerekliliği”, Marmara Coğrafya Dergisi, c. 29, ss. 34–59, 2014.
  • [18] V. Tecim, Coğrafi Bilgi Sistemleri Harita Tabanlı Bilgi Yönetimi, 1. baskı. Ankara: Renk Form Ofset Matbaacılık Ltd Şti., 2008.
  • [19] N. Uluğtekin ve A. . Doğru, “Coğrafi Bilgi Sistemleri Ve Harita: Kartografya”, içinde Ege Üniversitesi CBS Sempozyumu, 2005, ss 1-7. 209–2015.
  • [20] A. Sezer, M. Deniz, ve M. Topuz, “Uşak Şehrinde Okullara Erişebilirliğin Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) İle Analizi / Analysis of Accessibility of Schools in Uşak City via Geographical Information Systems (GIS)”, Journal of History Culture and Art Research, c. 7, sayı 5, s. 470, 2018.
  • [21] S. Kemec, E. Kamacı Karahan, ve Y. Mert, “Acil Sağlık Birimleri Mekansal Erişilebilirlik Analizi: Van Kenti Örneği”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, c. 24, sayı 1, ss. 22–32, 2019.
  • [22] M. Karaca, C. Kar, ve İ. . Çabuker, “Kayseri İli Uygun Yatırım Alanları Araştırması”, Ankara, 2018.
  • [23]Türkiye Cumhuriyeti Kayseri Valiliği, "Genel Bilgiler - Sağlık Tesisleri" [Çevrimiçi]. Available: http://www.kayseri.gov.tr/saglik-bakanliginabagli-kurumlar [Erişim: Ocak. 12, 2019].
  • [24] Kayseri Emniyet Müdürlüğü, "Hız Sınırları" [Çevrimiçi]. Available:http://www.kayseri.pol.tr/Haberler/Sayfalar/HızSınırları.aspx. [Erişim: Mart. 27, 2019].
  • [25] C. Makri, Maria-Christina Folkesson, “Accessibility Measures for Analyses of Land Use and Travelling with Geographical Information Systems”, Lund, 1999.
  • [26] C. Lu, Z. Zhang, ve X. Lan, “Impact of China’s referral reform on the equity and spatial accessibility of healthcare resources: A case study of Beijing”, Social Science and Medicine, c. 235, sayı April, s. 112386, 2019.
  • [27] T. Bernhardsen, Geographic Information Systems: An Introduction. New York: Wiley, 1999.
  • [28] A. Condeço-Melhorado, A. Reggiani, ve J. Gutiérrez, “New Data and Methods in Accessibility Analysis”, Networks and Spatial Economics, c. 18, sayı 2, ss. 237–240, 2018.
  • [29] P. Apparicio, J. Gelb, A. S. Dubé, S. Kingham, L. Gauvin, ve É. Robitaille, “The approaches to measuring the potential spatial access to urban health services revisited: Distance types and aggregation-error issues”, International Journal of Health Geographics, c. 16, sayı 1, ss. 1–24, 2017.
  • [30] L. Rosero-Bixby, “Spatial access to health care in Costa Rica and its equity: a GIS- based study”, Soc. Sci. Med., c. 58, ss. 1271–1284, 2004.
  • [31] P. Salze vd., “Estimating spatial accessibility to facilities on the regional scale: an extended commuting-based interaction potential model.”, Int. J. Health Geography, c. 10, ss. 1–16, 2011.
  • [32] M. Siegel, D. Koller, V. Vogt, ve L. Sundmacher, “Developing a composite index of spatial accessibility across different health care sectors: a German example.”, Health Policy., c. 120, sayı (2):, ss. 205–12, 2016.
  • [33] P. L. Delamater, “Spatial accessibility in suboptimally configured health care sys- tems: a modified two-step floating catchment area (M2SFCA) metric.”, Health Place, c. 24, ss. 30–43, 2013.
  • [34] W. Luo ve F. Wang, “Measures of spatial accessibility to health care in a GIS en- vironment: synthesis and a case study in the Chicago region”, Environental Planning B: Planning and Design, c. 30, ss. 865–884, 2003.
  • [35] M. Mr., “Spatial accessibility of primary health care utilising the two step floating catchment area method: an assessment of recent improve‑ ments.”, Int J Health Geogr., c. 11, sayı 1, s. 1, 2012.
  • [36] J. Bauer ve D. A. Groneberg, “Measuring Spatial Accessibility of Health Care Providers - Introduction of a Variable Distance Decay Function within the Floating Catchment Area (FCA) Method”, PLoS ONE, c. 11, sayı 7, 2016.
  • [37] M. R. McGrail, “Spatial accessibility of primary health care utilising the two step floating catchment area method: an assessment of recent improvements.”, Internatiional Journal Health Geography, c. 50, 2012.
  • [38] S. Kemec, A. O. Ok, ve E. Kamaci, “The effects of 23 October and 9 November 2011 earthquakes on spatial transformation of the Van City”, Geodinamica Acta, c. 27, sayı 2–3, 2015.
  • [39] C. Büke ve M. . Ertugaç, “Ağ analiz yöntemiyle sakarya üniversitesi Esentepe kampüsünün incelenmesi ve WEB tabanlı sunumu”, Nature Sciences (NWSANS), c. 11, sayı 4, ss. 14–25, 2016.
  • [40] E. Güray ve S. Kemeç, “Van Metropolitan Alanında Bulunan Okul Öncesi, İlk Ve Orta Dereceli Okulların Mekânsal Erişilebilirlik Analizi”, içinde 6. Uzaktan Algılama-CBS Sempozyumu, 2016, ss.582-588.
  • [41] K. Ertugay, S. Argyroudis, ve H. Ş. Düzgün, “Accessibility modeling in earthquake case considering road closure probabilities: A case study of health and shelter service accessibility in Thessaloniki, Greece”, International Journal of Disaster Risk Reduction, c. 17, ss. 49–66, 2016.
  • [42] T. Erkal ve M. Değerliyurt, “Eskişehir’de acil durum yönetmeliğinde ağ (network) analizlerinin kullanılması”, Türk Coğrafya Dergisi, c. 61, ss. 11–20, 2013.
  • [43] H. Taştan ve E. Bank, “Coğrafi bilgi sistemlerinde konuma bağlı analizler”, içinde 1. Ulusal Coğrafi Bilgi Sistemleri Sempozyumu, 1994, ss. 33–52.
  • [44] T. Yomralıoğlu, Coğrafi Bilgi Sistemleri Temel Kavramlar ve Uygulamalar, 5. baskı. İstanbul: Seçil Ofset, 2009.
  • [45] J. De Chiara ve L. Koppelman, Urban Planning and Design Criteria. Van Nostrand Reinhold, 1982.
  • [46] K. Balasubramani, M. Gomathi, ve S. Prasad, “GIS-Based Service Area Analysis for Optimal Planning Strategies: A Case Study of Fire Service Station in Madurai City.”, Geographic Analysis of Union Geographic Information Technologists, c. 5, sayı 2, ss. 11–18, 2016.
  • [47] W. Kun, S. Hao, X. Yannan, X. Mingrui, ve Z. Quan, “Accessibility Analysis of Urban Parks Based on GIS.”, içinde Fifth International Conference on Information and Computing Science, 2012, ss. 56–59.
  • [48] M. Ghanat Bari, “Ankara’daki Sağlık Birimlerinin Konumlarının Yer Seçim Modelleriyle Analizi.”, Gazi Üniversitesi, 2013.
  • [49] A. Dahlgren, “Geographic Accessibility Analysis - Methods and Application”, Department of Technology and Society, Lund University., 2008.
APA YILMAZ E, KARAHAN E (2020). STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. , 335 - 349.
Chicago YILMAZ Ertuğrul,KARAHAN Ebru KAMACI STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. (2020): 335 - 349.
MLA YILMAZ Ertuğrul,KARAHAN Ebru KAMACI STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. , 2020, ss.335 - 349.
AMA YILMAZ E,KARAHAN E STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 335 - 349.
Vancouver YILMAZ E,KARAHAN E STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. . 2020; 335 - 349.
IEEE YILMAZ E,KARAHAN E "STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ." , ss.335 - 349, 2020.
ISNAD YILMAZ, Ertuğrul - KARAHAN, Ebru KAMACI. "STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ". (2020), 335-349.
APA YILMAZ E, KARAHAN E (2020). STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9(1), 335 - 349.
Chicago YILMAZ Ertuğrul,KARAHAN Ebru KAMACI STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 9, no.1 (2020): 335 - 349.
MLA YILMAZ Ertuğrul,KARAHAN Ebru KAMACI STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, vol.9, no.1, 2020, ss.335 - 349.
AMA YILMAZ E,KARAHAN E STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2020; 9(1): 335 - 349.
Vancouver YILMAZ E,KARAHAN E STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi. 2020; 9(1): 335 - 349.
IEEE YILMAZ E,KARAHAN E "STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ." Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 9, ss.335 - 349, 2020.
ISNAD YILMAZ, Ertuğrul - KARAHAN, Ebru KAMACI. "STRATEJİK PLANLAMA EKSENİNDE ERİŞİLEBİLİRLİK: TAMPON VE AĞ ANALİZLERİNİN KARŞILAŞTIRMALI DEĞERLENDİRİLMESİ". Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi 9/1 (2020), 335-349.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 19:33

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları