UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Yıl: 2019 Cilt: 7 Sayı: 13 Sayfa Aralığı: 284 - 304 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33931/abuifd.541711 İndeks Tarihi: 12-10-2020
UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME
Öz: Bu çalışmamızda, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş yıllarında yaşamış, dinî ilimler baştaolmak üzere özellikle dil ve edebiyat sahasında mütehassıs olan Abdullah Âtıf Tüzüner’inmealini ele almaktayız. Bu noktada çalışmanın ilk kısmında Âtıf Tüzüner’in hayatı, üstlendiğigörevler, ilmî kişiliği ve kaleme aldığı eserleri ele alınmaktadır. Sonraki bölümde ise, mealçalışmaları içerisinde unutulmaya yüz tutmuş Kur’an-ı Kerim ve Türkçe Meali isimli eseriirdelenmektedir. Âtıf Tüzüner’in mealinde göze çarpan hususiyet, mümkün olduğu kadarArapça kelimelerin öz Türkçe muadillerini tercih etmiş olmasıdır. Öyle ki Tüzüner’inTürkçe’ye dair yetkin bir donanıma sahip olması, meal çalışmasına da yansımaktadır. Ayrıcakaleme aldığı bu meal çalışmasında, Tüzüner’in dinî ilimlere olan vukufiyeti ve Arap dilinehâkim olması dikkat çekmektedir. Zira Tüzüner’in ayetlere ilişkin yeri geldikçe yaptığı kısaizahları, tefsir eserlerine başvurmak suretiyle zikrettiği anlaşılmaktadır. Ayrıca Tüzüner’inayetlerin çevirisinde Kur’an dilinin anlamı ve bağlamına riayet ettiğini söylemek mümküngözükmektedir.
Anahtar Kelime: A FORGOTTEN TRANSLATOR OF THE QUR’AN: A REVIEW ON ABDULLAH ÂTIF TUZUNER AND HIS WORK “KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ”
Öz: In this paper, we analyzed Abdullah Âtif Tuzuner, who lived during the foundation years of Turkish Republic and specialized especially in the religious sciences as well as language and literature, and his Qur’an translation. In the first part; Tuzuner’s life, the tasks he undertook, his scholarly personality and his works are examined. Later, his Qur’an translation which is about to be forgotten among the others is analyzed. Considering the language of his translation, what is striking is that he tries to use Turkish equivalents of Arabic words as much as possible. Tuzuner's having a competent knowledge of Turkish also reflects to his work. Besides, Tuzuner’s extensive knowledge on religious sciences and Arabic takes attention considering his short explanations on the verses from tafsir works. Also, it is possible to say that Tuzuner pays attention to the meaning and context of the Qur’anic language in his translation.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Abay, Muhammed, “Türkiye’deki Kur’an Meallerinin Tarihi ve Kronolojik Bibliyografyası” Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 10/19-20, (2012), 231-301.
- Akkoca, Mustafa “Mehmet Emre Hoca Da Hakk’a Yürüdü” https://www.oncevatan.com.tr/mehmet-emre-hoca-da-hakka-yurudumakale,16483.html (erişim: 06/03/2019).
- Akpınar, Ali, “Ömer Rıza Doğrul ve ‘Tanrı Buyruğu’ Adlı Eseri ve Meal Dünyasına Katkısı” Kur’an Mealleri Sempozyumu-Eleştiriler ve Öneriler- İzmir Nisan 24-26 2003, içinde (edt. Ömer Dumlu-Hüseyin Yaşar), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007, I, 457-474.
- Âlûsî, Şihâbüddîn, Rûhu’l-Meânî, tsh. Ali Abdulbârî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2014.
- Aydar, Hidayet “Türklerde Kur’an Çalışmaları” İstanbul İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1/1, (1999), 159-235.
- Begavî, Muhammed b. Hüseyin b. Mesud el-Ferrâ, Tefsiru’l-Begavî, Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye, 2016.
- Beydâvî, Nâsiruddîn Envâru’t-Tenzîl ve Esrâru’t-Te’vîl, Beyrut: Dâru Sâdır, 2004.
- Bilgin, Azmi, “İlk Müslüman Türk Devletlerinde Kültür ve Medeniyet/Karahanlılar (840/1212)” Yeni Türkiye, 43, (2002), 445-453.
- Cündioğlu, Dücane, Kur’an Çevirilerinin Dünyası, İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2005.
- Çantay, Hasan Basri, Kur’an-ı Hakim Meâl-i Kerim, İstanbul: Ahmed Said Matbaası, 1965.
- Davudoğlu, Ahmed, Kur’ân-ı Kerim ve İzahlı Meali, İstanbul: Erhan Yayınları, 2003.
- Durmuş, Zülfikar, “Kur’an’ı Kerim’in Türkçe Meallerine Genel Bir Bakış” Tefsire Akademik Yaklaşımlar-2, edt. M. Akif Koç-İsmail Albayrak, Ankara: Otto Yayınları, 2013, 21-63.
- Elmalılı Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’an Dili, İstanbul: Nebioğlu Yayınevi, 1960.
- Emre, Mehmed, Tenkidlerim, Tetkiklerim ve Makalelerim, İstanbul: Osmanlı Yayınevi, 1976.
- Gezer, Süleyman, “Enzelnâ el-Hadîd” [el-Hadid 57/25] İfadesinin Tercüme ve Yorumları Üzerine Bazı Değerlendirmeler” Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10/5 (2006), 97-110.
- Günay, İlhami, Başlangıcından Bugüne Kur’an’ın Türkçe Tefsir ve Tercümesi, İstanbul: Ensar Yayınları, 2016.
- Kara, Mustafa “Hasan Basri Çantay’ın “Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm” Adlı Eseri ve Bu Eserin Günümüz Meâl Çalışmalarına Etkisi”, Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2/1, (2016), 49-67.
- Karslı, İbrahim Hilmi “Hasan Basri Çantay’ın Kur’an-ı Hakim ve Meâli-i Kerim’deki Tercüme Metodu” EKEV Akademi Dergisi - Sosyal Bilimler 4/13, (2002), 153-182.
- Karslı, İbrahim Hilmi, “Çeviri Kuramları Açısından M. Hamdi Yazır’ın Çeviri Yöntemi” Kur’an Mealleri Sempozyumu-Eleştiriler ve Öneriler- İzmir Nisan 24-26 2003, içinde (edt. Ömer Dumlu-Hüseyin Yaşar), Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2007, II, 41-68.
- Konya’nın Alimleri, Velileri ve Hocaları, “Abdullah Âtıf Efendi”, https://konyaninalimvehocalari.konyacami.com/abdullah-Âtıf-efendi/ (erişim: 26/02/2019).
- Nesefî, Abdullah b. Ahmed, Medâriku’t-Tenzîl ve Hakâiku’t-Te’vîl, thk. Mervân Muhammed, Beyrut: Dâru’n-Nefâis, 2006.
- Öztürk, Mustafa, Cumhuriyet Türkiyesi’nde Meal ve Tefsirin Serencamı, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2012.
- Râzî, Fahreddîn, Mefâtihu’l-Gayb, thk. Seyyid İmrân, Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2012.
- Şişman, Adnan, “Galatasaray Mekteb-i Sultanîsi”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) XII, 323-326.
- Tiyek, Fatih, Kur’an’ı Anlamada Bağlamın Rolü ve Mealdeki Bağlamsal Sorunlar, Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2015.
- Tüzüner, Feyyaz, “Abdullah Âtıf Tüzüner”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) XLII, 10-11.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf Hutbe Mecmuası, Ankara: Diyanet İşleri Reisliği Yayınları, 1960.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf Kur’ân-ı Kerim ve Türkçe Meali, İstanbul: Çeltüt Matbaacılık, 1973.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf Nahv-i Arabî, İstanbul: Orhaniye Matbaası, 1928.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf Siyretünnebî, İstanbul: Ahmet Ahmed Said Matbaası, 1973.
- Tüzüner, Abdullah Âtıf Yeni Gramerlerimiz-Yeni Çıkan Gramere Dair Bazı Mütalealar, İstanbul: Burhaneddin Matbaası, 1941.
| APA | DİNÇ Ö (2019). UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| Chicago | DİNÇ ÖMER UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. (2019): 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| MLA | DİNÇ ÖMER UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. , 2019, ss.284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| AMA | DİNÇ Ö UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2019; 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| Vancouver | DİNÇ Ö UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. . 2019; 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| IEEE | DİNÇ Ö "UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." , ss.284 - 304, 2019. 10.33931/abuifd.541711 |
| ISNAD | DİNÇ, ÖMER. "UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". (2019), 284-304. https://doi.org/10.33931/abuifd.541711 |
| APA | DİNÇ Ö (2019). UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Dergiabant, 7(13), 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| Chicago | DİNÇ ÖMER UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Dergiabant 7, no.13 (2019): 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| MLA | DİNÇ ÖMER UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Dergiabant, vol.7, no.13, 2019, ss.284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| AMA | DİNÇ Ö UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Dergiabant. 2019; 7(13): 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| Vancouver | DİNÇ Ö UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME. Dergiabant. 2019; 7(13): 284 - 304. 10.33931/abuifd.541711 |
| IEEE | DİNÇ Ö "UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME." Dergiabant, 7, ss.284 - 304, 2019. 10.33931/abuifd.541711 |
| ISNAD | DİNÇ, ÖMER. "UNUTULMUŞ BİR KUR’AN MÜTERCİMİ: ABDULLAH ÂTIF TÜZÜNER VE KUR’AN-I KERİM VE TÜRKÇE MEALİ İSİMLİ ESERİ ÜZERİNE BİR İNCELEME". Dergiabant 7/13 (2019), 284-304. https://doi.org/10.33931/abuifd.541711 |
