Yıl: 2020 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 727 - 743 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.9737/hist.2020.851 İndeks Tarihi: 12-10-2020

Ayvalık Rumlarının Tehciri

Öz:
Ayvalık, Batı Anadolu’da, nüfusunun tamamına yakını Rumlardan oluşan yerleşimmerkeziydi. Batı Anadolu’da Yunan milliyetçiliğinin önemli merkezlerinden olan Ayvalık’taRumlar, Balkan Savaşı ve I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devletinin savaştığı devletleredestek olmuşlardı. Rumların her iki savaşta, Çanakkale Boğazına yakın olduğu için, boğazgüvenliği açısından önemli bir konumda bulunan Ayvalık’ta, devlet ve Müslüman ahali aleyhinezararlı faaliyetlerini arttırmaları burada çok ciddi güvenlik sorunlarının ortaya çıkmasına nedenolmuştu. Bundan dolayı, cephelerde yoğun bir çarpışma içerisinde olan Osmanlı ordusu, buradayaşanabilecek bir askeri çıkarmaya karşı önlemlerini arttırmak zorunda kalmıştı.Ayvalık’ın her iki savaşta Anadolu güvenliğini tehdit eden bir yer haline gelmesi İttihat veTerakki’nin burada yaşayan Rumları güvenilmez unsur olarak görmelerine neden olmuştu.Hükümet bu bakış açısıyla hareket ederek 1914’den itibaren Ayvalık Rumlarının sebep olduğutehlikeyi en aza indirmek için harekete geçti. Yunanistan’ın buraya saldırma ihtimalini en azaindirerek güvenliğin sağlanması için, hükümetin aldığı en önemli karar Rumların buradan göçettirilmesiydi. Ancak bu göç ettirme ülke dışına yani Yunanistan’a ve Yunanistan’ın eline geçmişolan Ege adalarına doğru olacaktı. Bu yöntemle Ayvalık’ta Rum nüfusu azaltılarak Yunanistan’ınburaya asker çıkarma ihtimali azaltılmış olacaktı. Hükümet Dünya Savaşı sırasında da buradatehcir uygulamasına devam edecek, Rumları ülke içerisinde başka yerlere göç ettirerek Ayvalık’ıtamamen boşaltacaktı.
Anahtar Kelime:

The Deportation of the Ayvalık Greeks

Öz:
Ayvalık was a settlement center in Western Anatolia whose population almost all consisting of Greeks. Greeks supported the states where the Ottoman Empire fought during the Balkan War and the First World War in Ayvalık which was one of the important centers of Greek nationalism in Western Anatolia. Since the Greeks were close to the Dardanelles in both wars and because the fact that Ayvalık has an important position in terms of strait security, they increased the harmful activities against the state and the Muslim community and caused serious security problems there. For this reason, the Ottoman army, which was in an intense clash on the fronts, had to increase its precautions against a military deployment that could be experienced here. The fact that Ayvalık became a place threatening Anatolian security in both wars caused the Union and Progress to see the Greeks living here as unreliable element. The government, acting from this perspective, has taken action to minimize the danger caused by Ayvalık Greeks since 1914. The most important decision taken by the government to ensure security by minimizing the possibility of Greece attacking here was to migrate the Greeks from here. However, this immigration would be out of the country, that is, towards Greece and the Aegean islands that were taken over by Greece. By using this method, the Greek population in Ayvalık would be reduced and the possibility of Greece taking troops here would be reduced. The government would continue deportation here during World War and would migrate the Greeks to other places in the country and evacuate Ayvalık completely.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • A-Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA) BOA. BEO
  • BOA. DH.ŞFR
  • BOA. DH.İD
  • BOA.DH.EUM.EMN
  • BOA.DH.KMS
  • BOA. DH.EUM.3.ŞB
  • BOA. DH.EUM.5.ŞB
  • BOA. HR.SYS
  • BOA. HR.H
  • B-Atase Arşivi, 320-776-1292-004-01
  • “Talat Beyin Beyanatı”, İkdam, 11 Haziran 1914 (29 Mayıs 1330).
  • “Atina Ajansından”, İkdam, 14 Haziran 1914 (1 Haziran 1330).
  • “Yunanın Notası”, İkdam, 14 Haziran 1914 (1 Haziran 1330).
  • “Rumca Gazetelerden”, İkdam 18 Haziran 1914 (5 Haziran 1330).
  • AKÇAM, Taner, Ermeni Meselesi Hallolmuştur, Osmanlı Belgelerine Göre Savaş Yıllarında Ermenilere Yönelik Politikalar, , İletişim Yay., İstanbul 2008.
  • BAYAR, Celal, Ben de Yazdım, Baha Mat., 1967.
  • BAYRAKTAR, Bayram, Osmanlı’dan Cumhuriyete Ayvalık Tarihi, Atatürk Araştırma Merkezi Yay., Ankara 1998.
  • BİLGİ, Nejdet, Dr. Mehmed Reşid Şahingiray’ın Hayatı ve Hâtıraları-İttihad ve Terakki Dönemi ve Ermeni Meselesi, Akademi Kitabevi, İzmir 1997.
  • ÇETİNKAYA, Y. Doğan, Osmanlı’yı Müslümanlaştırmak, İletişim Yayını, İstanbul 2015.
  • DUMAN, Önder, Emperyal Bir Araç Olarak Rum Pontus Sourunu (1908-1918), Berikan Yayınevi, Ankara 2010.
  • DÜNDAR, Fuat, Modern Türkye’nin Şifresi İttihat ve Terakkinin Etnisite Mühendisliği (1913- 1918), İletişim Yay., İstanbul 2008.
  • DÜNDAR, Fuat, İttihat ve Terakkinin Müslümanları İskan Politikası (1913-1918), İletişim Yay., İstanbul 2001.
  • EFİLOĞLU, Ahmet, Osmanlı Rumları Göç ve Tehcir 1912-1918, Bayrak Yay., İstanbul 2011.
  • EMMANUİLİDİS, Emmanuil, Osmanlı İmparatorluğunun Son Yılları, Belge Yay., İstanbul 2014.
  • EROL, Emre, “Eski Foça’nın ‘Kara Haziran’ı”, Toplumsal Tarih, S.248, Ağustos 2014, s.86- 90.
  • EROL, Emre, “Makedonya Sorunu’nun Batı Anadolu’ya Sıçrayışı ve 1914 Rum Tehciri”, Toplumsal Tarih, S. 252, Aralık 2014, s.58-65.
  • FORTNA, Benjamin C., Kuşçubaşı Eşref, Efsana Teşkilat-ı Mahsusa Subayının Hayatı, Çev: Selçuk Uygur, Timaş Yay., İstanbul 2018.
  • HALAÇOĞLU, Ahmet, Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri, TTK Yay., Ankara 1995.
  • Halil Menteşe’nin Anıları, Osmanlı Mebusan Meclisi Reisi, Haz.: Orhan Birgit, Hürriyet Vakfı, İstanbul 1986.
  • İKDAM, “Atina Ajansından”, 14 Haziran 1914 (1 Haziran 1330)
  • KARPAT, Kemal H., Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikler, Tarih Vakfı Yurt yay., İstanbul 2003.
  • KUTAY, Cemal, Etniki Eteryadan Günümüze Ege’nin Türk Kalma Savaşı, Boğaziçi Yay., İstanbul 1980.
  • PAPADOPOULUS, Alexander, Resmi Belgelerle Avrupa Savaşından Önce Türkiyeli Rumlar üzerindeki Zulüm Pontus Trajedisi 1914-1922 Kara Kitap, Pencere Yay., İstanbul 2013.
  • Percutions of the Greek Population in Turkey Since the Beginning of the War, Greek Ministry for Foreign Affairs, Constable&Co.Ltd London 1918.
  • Persecution of the Greeks in Turkey 1914-1918, Greek Patriarchate, Constantinaoble 1919.
  • RODAS, Mihail, Almanya Türkiye’deki Rumları Nasıl Mahvetti, Belge Yay., İstanbul 2011.
  • SANDERS, Liman Von, Türkiye’de Beş Sene, Yeditepe Yay., İstanbul 2006.
  • SARI, Mustafa, “Birinci Dünya Savaşı’nda Batı Anadolu’da Rumların Casusluk ve Çetecelik Faaliyetleri”, History Studies, Vol. 7, Issue 1, March 2015, s.175-1 89.
  • SÖYLEMEZOĞLU, Galip Kemali, Hatıraları Atina Sefareti (1913-1916), Canlı Tarihler, Türkiye Yayınları, İstanbul 1946.
  • ŞİMŞİR, Bilal, Ege Sorunu Belgeler II (1913-1914), TTK Yay., Ankara 1989.
  • TAÇALAN, Nurdoğan, Ege’de Kurtuluş Savaşı Başlarken Hasan Tahsin, Aksoy Yay., İstanbul 1998.
APA Efiloğlu A (2020). Ayvalık Rumlarının Tehciri. , 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
Chicago Efiloğlu Ahmet Ayvalık Rumlarının Tehciri. (2020): 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
MLA Efiloğlu Ahmet Ayvalık Rumlarının Tehciri. , 2020, ss.727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
AMA Efiloğlu A Ayvalık Rumlarının Tehciri. . 2020; 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
Vancouver Efiloğlu A Ayvalık Rumlarının Tehciri. . 2020; 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
IEEE Efiloğlu A "Ayvalık Rumlarının Tehciri." , ss.727 - 743, 2020. 10.9737/hist.2020.851
ISNAD Efiloğlu, Ahmet. "Ayvalık Rumlarının Tehciri". (2020), 727-743. https://doi.org/10.9737/hist.2020.851
APA Efiloğlu A (2020). Ayvalık Rumlarının Tehciri. History Studies, 12(3), 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
Chicago Efiloğlu Ahmet Ayvalık Rumlarının Tehciri. History Studies 12, no.3 (2020): 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
MLA Efiloğlu Ahmet Ayvalık Rumlarının Tehciri. History Studies, vol.12, no.3, 2020, ss.727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
AMA Efiloğlu A Ayvalık Rumlarının Tehciri. History Studies. 2020; 12(3): 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
Vancouver Efiloğlu A Ayvalık Rumlarının Tehciri. History Studies. 2020; 12(3): 727 - 743. 10.9737/hist.2020.851
IEEE Efiloğlu A "Ayvalık Rumlarının Tehciri." History Studies, 12, ss.727 - 743, 2020. 10.9737/hist.2020.851
ISNAD Efiloğlu, Ahmet. "Ayvalık Rumlarının Tehciri". History Studies 12/3 (2020), 727-743. https://doi.org/10.9737/hist.2020.851