ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ
Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1125 - 1135 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2020
ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ
Öz: Değişim ve gelişimin hızlı bir şekilde yaşandığı günümüzde, bireyineleştirel bir tutum sergilemesi artık bir zorunluluk hâline gelmiştir. Bubağlamda bireyin dünyaya bakış açısının şekillenmesinde önemli bir yer tutançocukluk dönemine hitap eden eserlerle sorgulama, değerlendirme ve kararverme gibi becerilerin geliştirilmesi önemli bir durumdur. Bu çalışmadaSamed Behrengi’nin “Küçük Kara Balık” adlı eseri eleştirel düşünmebecerileri, yeterlikleri ve tutumları bakımından incelenmiştir. Araştırmadanitel araştırma desenlerinden belge (doküman) inceleme yöntemi, elde edilenverilerin çözümlenmesinde de betimsel analiz yaklaşımı kullanılmıştır.Bulgulardan çıkan sonuçlara göre özellikle öz düzenleme, yorumlama vedeğerlendirme becerilerine sıklıkla yer verilmesi; eserin hem değişime hem degelişime açık olduğunu göstermektedir. Eleştirel düşünme yeterlikleribakımından incelendiğinde; başkalarıyla etkileşim kurma, argümanlarıçözümleme, soru formüle etme ve çözümleme yeterliklerinin eserde sıklıklakullanıldığı ortaya çıkmıştır. Eser, eleştirel düşünme tutumları bakımındanincelendiğinde ise başkalarının duygularını, bilgi düzeylerini ve entelektüelolgunluk derecelerini değerlendirmeye alma ve eleştirel düşünmeyeteneklerini uygulamaya koyma eğiliminin ön plana çıktığı görülür. Tümbunların sonucunda “Küçük Kara Balık”; sorgulayan, keşfeden, yorumlayanbireylerin yetiştirilmesi için önerilecek çocuk kitaplarına bir örnektir.
Anahtar Kelime: AN INVESTIGATION ON CRITICAL THINKING SKILLS, COMPETENCIES AND ATTITUDE IN CHILDREN'S LITERATURE: A SAMPLE OF KÜÇÜK KARA BALIK
Öz: Nowadays, where change and development are experienced rapidly, it has become a necessity for the individual to take a critical attitude. In this context, it is important to develop skills which plays an important role in shaping the individual's perspective to the world. These are the skills such as questioning, evaluation and decision making with works that appeal to childhood. In this study, “Küçük Kara Balık” by Samed Behrengi has been examined in terms of her critical thinking skills, competencies and attitudes. In this research, one of the qualitative research methods, document (document) review method was used. Descriptive analysis approach was used to analyze the obtained data. According to the results obtained from the findings, especially self-regulation, interpretation and evaluation skills are frequently included. This shows that the work is open to both change and development. When analyzed in terms of critical thinking competencies; It was revealed that the competences of interacting with others, analyzing arguments, formulating questions and analyzing skills were frequently used in the work. When the work is analyzed in terms of critical thinking attitudes, it is seen that some tendencies come to the fore. These; tendencies such as assessing others' feelings, knowledge and intellectual maturity, and putting in practice their critical thinking skills. As a result of all these, “Küçük Kara Balık”; It is an example of children's books to be proposed for raising individuals who question, discover, and interpret.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akar, C. ve Kara, M. (2016). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin bazı değişkenlere göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1339- 1355.
- Arıcı, A. F. (2016). Çocuk edebiyatı ve kültürü. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Aydın, E., Erol, S. ve Kaya, M. (2020). Eleştirel okuma yönteminin okuduğunu anlamaya etkisi. Çukurova Araştırmaları, 6(1), 141-150.
- Başoğlu, N. (2010). İlköğretim ikinci kademe Türkçe kitaplarında yer alan metinlerin eleştirel düşünme eğitimine uygunluğu. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi.
- Behrengi, S. (2019). Küçük kara balık. (Çev. Öner Ciravoğlu). İstanbul: Özyürek Yayınevi.
- Bökeoğlu, O. Ç. ve Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47-67.
- Büyükarslan, Z. (2011). İlköğretim 4. ve 5. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metin etkinliklerinin eleştirel düşünme becerileriyle örtüşme düzeyi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Creswell, J. W. (2017). Araştırma deseni. (Çev. Murat Bursal- Çev. Ed. Selçuk Beşir Demir). Ankara: Eğiten Kitap.
- Demir, H. ve Baş, Ö. (2019). Türkçe ders kitabındaki metinlerin eleştirel düşünme ölçütlerini karşılaması üzerine nitel bir araştırma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(2), 983-1006.
- Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını. Ankara: Tudem.
- Ennis, R. H. (1987), A taxonomy of critical thinking dispositions and abilities, In J.B. Baron and R.J. Sternberg, Teaching thinking skills: Theory and practice (p. 9–25). New York (NY): W.H.
- Facione, P. A., Facione, N. C. & Giancarlo, C. A. (2000). The disposition toward critical thinking: Its character, measurement and relationship to critical thinking skill. Informal Logic. 20 (1), p. 61-84.
- Güleryüz, H. (2002). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Hançerlioğlu, O. (1996). Felsefe ansiklopedisi-kavramlar ve akımlar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Merriam, S. B. (2015). Nitel araştırma. (Çev. Selahattin Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). An expanded sourcebook: Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications, Inc.
- Nas, R. (2003). Türkçe öğretimi. Bursa: Ezgi Kitabevi Yayınları.
- Oğuzkan, F. (1993). Eğitim terimleri sözlüğü. Ankara: Emel Matbaacılık.
- Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Paul, R. W. & Elder, L. (2006), “The miniature guide to-critical thinking concepts and tools. www.criticalthinking.org.
- Seferoğlu, S. S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel düşünme ve öğretimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 193-200.
- Sever, S. (2015). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Ankara: Tudem.
- Sever, S. (2017). Çocuk ve edebiyat. Ankara: Tudem.
- Şahin, A. (2015). Çocuğun dil ve zihin gelişimi. Ömer Yılar ve Lokman Turan (Ed.), Eğitim fakülteleri için çocuk edebiyatı içinde (s. 5-15). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Thompson, C. (2011). Critical thinking across the curriculum: process over output. International Journal of Humanities and Social Science, 1/9, 1-7.
- Tompkins, G. E. (2006). Language arts essentials. New Jersey: Pearson Prentice Hall.
- Yıldırım, A. ve Şimşek H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
APA | EROL S, KARA Ö (2020). ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. , 1125 - 1135. |
Chicago | EROL SEDAT,KARA Ömer Tuğrul ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. (2020): 1125 - 1135. |
MLA | EROL SEDAT,KARA Ömer Tuğrul ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. , 2020, ss.1125 - 1135. |
AMA | EROL S,KARA Ö ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. . 2020; 1125 - 1135. |
Vancouver | EROL S,KARA Ö ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. . 2020; 1125 - 1135. |
IEEE | EROL S,KARA Ö "ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ." , ss.1125 - 1135, 2020. |
ISNAD | EROL, SEDAT - KARA, Ömer Tuğrul. "ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ". (2020), 1125-1135. |
APA | EROL S, KARA Ö (2020). ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(3), 1125 - 1135. |
Chicago | EROL SEDAT,KARA Ömer Tuğrul ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9, no.3 (2020): 1125 - 1135. |
MLA | EROL SEDAT,KARA Ömer Tuğrul ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.9, no.3, 2020, ss.1125 - 1135. |
AMA | EROL S,KARA Ö ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1125 - 1135. |
Vancouver | EROL S,KARA Ö ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1125 - 1135. |
IEEE | EROL S,KARA Ö "ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9, ss.1125 - 1135, 2020. |
ISNAD | EROL, SEDAT - KARA, Ömer Tuğrul. "ÇOCUK YAZININDA ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİ, YETERLİKLERİ VE TUTUMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME: KÜÇÜK KARA BALIK ÖRNEĞİ". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9/3 (2020), 1125-1135. |