TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI

TASKIRAN, CENGIZ; çakmak, zafer

TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI

Zafer ÇAKMAK, (Fırat Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD, Elazığ, Türkiye)

Cengiz TAŞKIRAN (Muş Alparslan Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD, Muş, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

324 88

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1243 - 1261 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2020

TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI

Öz:

Nitelin meta-analizi olarak bilinen meta-sentez, sentezi sentezlemek olarakda bilinir. Meta-sentez, aynı veya benzer konularda yapılan çalışmaları, nitelbir anlayışla ve eleştirel bir yaklaşımla ele alarak genel bir değerlendirme veyorumlama yapmak, farklı ve özgün fikirler elde etmek ve olguları daha netifade etmek için kullanılan bir yöntemdir. Bu araştırmada ise Türkiye’de,Sosyal Bilgiler eğitimi ile alakalı özellikle ortaokul 6. ve 7. sınıflarda çalışılmıştezler ve makalelerin meta-sentez yöntemi kullanılarak incelenmesiamaçlanmıştır; ayrıca Sosyal Bilgiler eğitimi konusunda nasıl bir eğilimin varolduğunu saptamak amacıyla da böyle bir araştırma yapılmaya çalışılmıştır.Bu araştırmada, 2008-2019 yılları arasında çalışılan 9 makale ve 21 tez elealınarak toplamda 30 çalışma incelenmiştir. Araştırmaya dâhil edilecekçalışmaların belirlenmesinde TÜBİTAK ULAKBİM, Yüksek ÖğretimKurumu (YÖK) ulusal tez tarama merkezi, Google Akademik arama motoruve Dergipark veri tabanlarından faydalanılmıştır. Araştırmada geçerlilik vegüvenirlilik seviyesini istenilen düzeyde tutmak için araştırma soruları veçalışmanın amacı net bir biçimde sunulmuştur. Araştırma sonucunda edinilenveriler, Sosyal Bilgiler eğitimi ile alakalı hedeflenen amaçlar, kullanılanyöntemler, örneklem grupları, veri toplama araçları ve çalışmada edinilensonuçlar açısından analiz edilmiştir. Toplanılan veriler, frekans ve tablolararacılığıyla yorumlanmıştır. İncelenen 30 çalışmada genellikle; Sosyal Bilgilerders ve çalışma kitabı, öğretmen kılavuz kitabı, Sosyal Bilgiler ÖğretimProgramı, Sosyal Bilgiler eğitimi üzerine öğretmen ve öğrenci algıları gibikonulara ağırlık verildiği ve bu hususlarda çok sayıda eksikliklerin tespit edilipbunların giderilmesi konusunda önerilerin sunulduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelime:

ANALYSIS OF THE STUDY IN TURKEY IN SOCIAL SCIENCE EDUCATION: A META SYNTHESES

Öz:

Meta-synthesis, also known as meta-analysis of qualitative, is also known as synthesizing synthesis. Meta-synthesis is a method used to make a general evaluation and interpretation by considering the studies on the same or similar subjects with a qualitative understanding and a critical approach, to obtain different and original ideas and to express the facts more clearly. In this study, Turkey was investigated by using social studies education associated with the 6th and 7th grades especially secondary and meta-synthesis methods wellthesis of the article; In addition, such research has been tried to determine the tendency of Social Studies education. In this research, 9 articles and 21 theses studied between 2008-2019 were examined and a total of 30 studies were examined. TÜBİTAK ULAKBİM, Higher Education Institution (YÖK) national thesis screening center, Google Scholar search engine and Dergipark databases were used to determine the studies to be included in the research. In order to keep the validity and reliability level at the desired level, the research questions and the purpose of the study are presented clearly. The data obtained from the research were analyzed in terms of the objectives, methods used, sample groups, data collection tools and the results obtained in the study. The collected data were interpreted through frequency and tables. In the 30 studies examined; Social Studies course and workbook, teacher's guide book, Social Studies Education Program, Social Studies education and teachers' perceptions of issues such as emphasis on the issues identified in these issues, and identified a number of deficiencies were found to be offered suggestions.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akgün, İ. H. (2015). Yedinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi bilim, teknoloji ve toplum öğrenme alanına yönelik akademik başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(2), 770-782.
Akgün, İ. H. ve Bulut Özkar, F. (2017). Dördüncü sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersinde yer alan “tablo ve diyagram okuma” becerisini kazanma düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 6(4), 2752-2775.
Aksoy, B., Sönmez, Ö. F., Merey, Z. ve Kaymakçı, S. (2009). Sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin değerlendirilmesi. IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi. İstanbul.
Aspfors, J. and Fransson, G. (2015). Research on mentor education for mentors of newly qualified teachers: A qualitative meta-synthesis. Teaching and Teacher Education, 48, 75-86.
Bair, C.R (1999). Meta-Synthesis, Paper Presented at the Annual Meeting of the Association for the Study of Higher Education, San Antonio, TX, November 20, 1999. (ERIC Document Reproduction Service. No. 437866).
Bondas, T. and Hall, E. O. (2007). Challenges in approaching metasynthesis research. Qualitative Health Research, 17(1), 113-121.
Burns N. and Grove SK (2005). The practice of nursing research. Conduct, critique and utilization. Philadelphia: WB Saunders.
Çalık, M. ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Education ve Science/Egitim ve Bilim, 39 (174). 33-38.
Çepni, S. (2007). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş (3. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
DeWitt-Brinks, D. and Rhodes, S. C. (1992). Listening instruction: A qualitative meta-aanalysis of twenty-four selected studies (Rep. No. Clearinghouse: CS507954). US: Michigan.
Dilek, A., Baysan, S. ve Öztürk, A. (2018). Türkiye’de sosyal bilgiler eğitimi üzerine yapılan yüksek lisans tezleri: bir içerik analizi çalışması. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 581-602.
Gewurtz, R., Stergiou-Kita, M., Shaw, L., Kirsh, B., and Rappolt, S. (2008). Qualitative metasynthesis: reflections on the utility and challenges in occupational therapy. Canadian Journal of Occupational Therapy, 7(5), 301- 308.
Hannes, K. and Claes, L. (2007). Learn to read and write systematic reviews: The Belgian Campbell Group, Research on Social Work Practice, 17(6), 748-753.
Kahyaoğlu, M. (2016). Türkiye’de doğa eğitimi üzerine yapılan çalışmalarının analizi: bir meta sentez çalışması. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1- 14.
Kirkevold, M. (1997). Integrative nursing research: An important strategy to further the development of nursing science and nursing practice. Journal of Advanced Nursing, 25, 977–984.
Lloyd Jones, M. (2007). Overview of methods. In C. Webb & B. Roe (Eds.), Reviewing research evidence for nursing practice: Systematic reviews (pp. 63–72). London: Blackwell.
Major, C. H. ve Savin Baden, M. (2010). An introduction to qualitative research synthesis. New York: Routledge.
Myburgh, C. and Poggenpoel, M. (2009). Meta-synthesis on learners’ experience of aggression in secondary schools in south africa. South African Journal of Education, 29(4), 445-460.
Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler alanında yapılan tez çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121-132.
Özalp, M. T. ve Akpınar, M. (2018). Sosyal bilgilerde ölçme ve değerlendirme çalışmaları üzerine bir inceleme: bir meta-sentez çalışması. B. Tay (Ed.). 7. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu bildiri kitabı içinde (ss. 723 – 745). Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi.
Özkaral, T. C. ve Taş, A. M. (2017). Sosyal bilgiler ve karşılaştırmalı eğitim alanında yapılan lisansüstü tez çalışmalarının incelenmesi: bir meta-sentez çalışma örneği. Electronic Turkish Studies, 12(25), 651-670.
Paterson, B. L. and Canam, C. (2001). Meta-study of qualitative health research: A practical guide to metaanalysis and meta-synthesis (Vol. 3). Sage Publications.
Polat, S. ve Ay, O. (2016). Meta-sentez: kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4(2), 52- 64.
Sandelowski, M. and Barroso, J. (2003). Classifying the findings in qualitative studies. Qualitative Health Research, 13(7), 905-923.
Şahin, M., Yıldız, D. G. ve Duman, R. (2011). Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi tezleri üzerine bir değerlendirme. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2(2), 96-121.
Tarman, B., Güven, C. ve Aktaşlı, İ. (2011). Türkiye'de sosyal bilgiler eğitimi alanında yapılan doktora tezlerinin değerlendirilmesi ve alana katkıları. SÜ Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 32, 391-410.
Thomas, J. and Harden, A. (2008). Methods for the thematic synthesis of qualitative research in systematic reviews. BMC medical research methodology, 8(1), 1-10.
Thorne, S., Jensen, L., Kearney, M. H., Noblit, G. and Sandelowski, M. (2004). Qualitative metasynthesis: reflections on methodological orientation and ıdeological agenda. Qualitative Health Research, 14(10), 1342-1365.
Ulukaya Öteleş, Ü. ve Ezer, F. (2020). Sosyal bilgiler dersinde proje tabanlı öğrenme yönteminin etkisini belirlemeye yönelik bir çalışma. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(2), 855-871.
Walsh, D. and Downe, S. (2005). Meta-synthesis method for qualitative research: aliterature review. Journal of Advanced Nursing, 50(2), 204–211.
Yıdız, V. A. ve Kılıç, D. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programlarına ilişkin öğretmen görüşleri: bir meta-sentez çalışması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 2115-2127.
Zimmer, L. (2006). Qualitative meta-synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of Advanced Nursing, (53), 311-318.

APA	çakmak z, TASKIRAN C (2020). TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. , 1243 - 1261.
Chicago	çakmak zafer,TASKIRAN CENGIZ TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. (2020): 1243 - 1261.
MLA	çakmak zafer,TASKIRAN CENGIZ TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. , 2020, ss.1243 - 1261.
AMA	çakmak z,TASKIRAN C TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. . 2020; 1243 - 1261.
Vancouver	çakmak z,TASKIRAN C TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. . 2020; 1243 - 1261.
IEEE	çakmak z,TASKIRAN C "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI." , ss.1243 - 1261, 2020.
ISNAD	çakmak, zafer - TASKIRAN, CENGIZ. "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI". (2020), 1243-1261.

APA	çakmak z, TASKIRAN C (2020). TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(3), 1243 - 1261.
Chicago	çakmak zafer,TASKIRAN CENGIZ TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9, no.3 (2020): 1243 - 1261.
MLA	çakmak zafer,TASKIRAN CENGIZ TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.9, no.3, 2020, ss.1243 - 1261.
AMA	çakmak z,TASKIRAN C TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1243 - 1261.
Vancouver	çakmak z,TASKIRAN C TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1243 - 1261.
IEEE	çakmak z,TASKIRAN C "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9, ss.1243 - 1261, 2020.
ISNAD	çakmak, zafer - TASKIRAN, CENGIZ. "TÜRKİYE’DE SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ ALANINDAKİ ÇALIŞMALARIN ANALİZİ: BİR META SENTEZ ÇALIŞMASI". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9/3 (2020), 1243-1261.