KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER

KARACOŞKUN, Mustafa Doğan; YILDIRIM, MEHMET ALI

KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER

Mustafa Doğan KARACOŞKUN, (Kilis 7 Aralık Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi, Felsefe ve Din Bilimleri Bölümü, Din Psikolojisi Bilim Dalı, Kilis, Türkiye)

Mehmet Ali YILDIRIM (Kilis 7 Aralık Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, Kilis, Türkiye)

Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi

7 0

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1322 - 1336 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 14-10-2020

KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER

Öz:

Bilindiği üzere Kaynarca Antlaşmasını müteakiben Rus yayılmacılığınınneden olduğu göçler, Osmanlı Devleti’nin toplumsal düzeninde değişmelereneden olmaya başlamıştı. Özellikle Kırım Savaşı’nın (1853-1856) yenilgisinibölge halkının Osmanlı’ya yardımına bağlayan Rusya, Kırım ve KafkasTürklerini göçe mecbur bıraktı. Bunun üzerine yurtlarını terk etmek zorundakalan yüzbinlerce muhacir Osmanlı topraklarını tercih ederek yolakoyuldular. Göçmenlerin sevk ve iskânı noktasında ilk etapta bir politikayasahip olmayan devlet idarecileri taşrada Ticaret Nezâreti ile yerel yöneticiler,İstanbul’da Şehremaneti ve Zaptiye Müşirliği tarafından gerekli tedbirlerialmaktaydı. 1856 yılına gelindiğinde daha sistemli hareket edilerek evvela birmuhacirin nizamnamesi kaleme alındı. İskânlar nizamname doğrultusundagerçekleştirilmeye başlandı. Ardından muhacirin komisyonu kuruldu.Kurumlar arasındaki koordinasyon sağlanarak yeniden yerleştirme için boşve verimli araziler tespit edildi. 1860’lı yıllardan itibaren ise göçünyoğunluğu daha da artmaya başladı. Her açıdan göç kaynaklı problemlerdaha belirgin hale geldi. Bu bağlamda çalışmada Kırım Savaşı özelindesavaşa bağlı göçlerin sosyo-psikolojik sonuçları üzerinde durularak moralaçısından gerek devlet gerekse toplum nezdindeki etkileri değerlendirilmeyeçalışılacaktır.

Anahtar Kelime:

OBSERVATIONS ON THE SOCIO-PSYCHOLOGICAL EFFECTS OF MIGRATION MOVEMENTS AFTER THE CRIMEAN WAR

Öz:

It is well known that migration movements, propelled by the Russian expansion following the Treaty of Kaynarca led to changing conditions in the Ottoman social structure. Russia forced Crimean and Caucasus Turks to migrate especially after the Crimean War (1853-1856) the defeat of which Russia connected with people’s collaboration with the Ottomans. Thereafter, hundreds of thousands of refugees who were forced to flee their country migrated to take refuge in the Ottoman soils. The state officials, initially lacking resettlement and relocation policies, took necessary measures through the Ministry of Trade in rural areas and by Şehremaneti and Zaptiye Müşirliği in İstanbul. By 1856 systematic attempts resulted in the first regulation of refuge. Resettlements took place under the light of this regulation. Then a commission of refuge was established. Following the coordination ensured among institutions, uninhabited and fertile lands were detected for relocation. With the 1860s the migration increased. Migration related problems from all aspects became more and more visible. In this respect, taking into particular consideration of the Crimean war the study will focus on socio-psychological aspects of war-related migration and evaluate its effects on the society and state in terms of morality.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Arşiv Vesikaları
BOA., (Başbakanlık Osmanlı Arşivi) A.M. (Sadaret Müteferrik) 24/34 (Dosya/Gömlek No) (12 Ş 1277/23 Şubat 1861).
BOA., A.M. 26/16 (17 CA 1278/20 Kasım 1861).
BOA., A.MKT. MHM. (Sadâret Mektûbî Kalemi Mühimme) 172/71 (17 CA 1276/12 Aralık 1859).
BOA., A.MKT. MHM. 184/25 (23 ZA 1276/12 Haziran 1860).
BOA., A.MKT. MHM. 184/99 (11 ZA 1276/21 Mayıs 1860).
BOA., A.MKT.MHM (27 ZA 1276/16 Haziran 1860).
BOA., A.MKT.MHM. 110/92 (9 N 1273/3 Mayıs 1857).
BOA., A.MKT.MHM. 112/100 (27 L 1273/20 Haziran 1857).
BOA., A.MKT.MHM. 142/78 (8 RA 1278/13 Eylül 1861);
BOA., A.MKT.MHM. 161/61 (4 M 1276/3 Ağustos 1856).
BOA., A.MKT.MHM. 162/69 (15 M 1276/14 Ağustos 1859).
BOA., A.MKT.MHM. 181/5 (17 N 1276/10 Mart 1860).
BOA., A.MKT.MHM. 184/56 (16 ZA 1276/5 Haziran 1860).
BOA., A.MKT.MHM. 191/76 (22 M 1277/15 Ağustos 1860).
BOA., A.MKT.MHM. 217/65 (22 L 1277/3 Mayıs 1861).
BOA., A.MKT.MHM. 93/55 (3 Z 1272/5 Ağustos 1856).
BOA., A.MKT.MHM. 93/92 (6 Z 1272/9 Ağustos 1856).
BOA., A.MKT.MHM. 96/57 (9 M 1273/9 Eylül 1856).
BOA., A. MKT. MVL. (Sadâret Mektûbî Kalemi Meclis-i Vâlâ) 86/15 (13 Ş 1273/8 Nisan 1857).
BOA., A.MKT.MVL. 130/15 (28 M 1278/5 Ağustos 1861).
BOA., A.MKT.MVL. 138/4 (15 C 1278/18 Aralık 1861).
BOA., A.MKT.MVL. 138/69 (26 C 1278/29 Aralık 1861).
BOA., A.MKT.MVL. 146/84 (20 ZA 1278/19 Mayıs 1862).
BOA., A.MKT.MVL. 85/63 (3 Ş 1273/29 Mart 1857).
BOA., A.MKT.MVL. 85/63 (3 Ş 1273/29 Mart 1857).
BOA., A.MKT.MVL.133/54 (4 R 1278/9 Ekim 1861).
BOA., A.MKT.MVL.133/54 (4 R 1278/9 Ekim 1861).
BOA., A.MKT.MVL. 133/77 (8 R 1278/13 Ekim 1861).
BOA., İ.DH. (İrade Dâhiliye) 343/22622/1 (28 Ş 1272/4 Mayıs 1856).
BOA., İ.HR. (İrade Hariciye) 173/9438 (9 Cemaziyelahir 1276/3 Ocak 1860).
BOA., İ.MMS. (İrade Meclis-i Mahsus) 16/649 (10 S 1276/8 Eylül 1859).
BOA., İ.MMS.16/696 (11 C 1276/5 Ocak 1860).
2. Süreli Yayınlar
Takvim-i Vekâyi, def῾a 562, sene 1274, s.3-4 (5 Z 1272/7 Ağustos 1856). 3. Araştırma ve İncelemeler Fisher, A. (2009). Kırım Tatarlar. İstanbul: Selenge Yayınları.
Karataş, Ö. (2014). Kafkas göçünün mağdurları. Karadeniz Araştırmaları, (42), 121-130.
Karpat, K. H. (2013). Osmanlı nüfusu (1830-1914). İstanbul: Timaş Yayınları.
Karpat, K. H. (2013). Osmanlı’dan günümüze etnik yapılanma ve göçler. İstanbul: Timaş Yayınları.
Keleş, E. (2009). Kırım Savaşı’ndan sonra gelen muhacirlerin Menteşe Sancağı’nda iskânı. Turkish Studies, 4(8), 1166-1188.
Kırımlı, H. (1996). Kırım Tatarlarında millî kimlik ve millî hareketler (1905-1916). Ankara: TTK.
Komisyon, (2012). Osmanlı belgelerinde Kafkas göçleri II. İstanbul: B.O.A. Yayınları.
Köse, O. (2006). 1774 Küçük Kaynarca Andlaşması. Ankara: TTK.
Saray, M. (1975). Rusya’nın Türk illerine yayılması, İstanbul: Boğaziçi Yayınları,
Saydam, A. (1997). Kırım ve Kafkas göçleri (1856-1876), Ankara: TTK.
Taşkın, F. (2006). “Kırım Savaşı’ndan Sonra Osmanlı Devleti’ne Yönelik Göç Dalgası ve Devletin Göçmenlere Yönelik Çalışmaları”, Savaştan Barışa: 150. Yıldönümünde Kırım Savaşı ve Paris Antlaşması (1853-1856), 22-23 Mayıs, İstanbul, s. 235-244.
Tekeli, İ. (2010). Göç ve ötesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Ülküsal, M. (1980), Kırım Türk-Tatarları (Dünü-bugünü-yarını). İstanbul: Baha Matbaası.
Yıldırım, M. A. (2010). Tanzimat döneminde meslek okulları. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

APA	KARACOŞKUN M, YILDIRIM M (2020). KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. , 1322 - 1336.
Chicago	KARACOŞKUN Mustafa Doğan,YILDIRIM MEHMET ALI KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. (2020): 1322 - 1336.
MLA	KARACOŞKUN Mustafa Doğan,YILDIRIM MEHMET ALI KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. , 2020, ss.1322 - 1336.
AMA	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. . 2020; 1322 - 1336.
Vancouver	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. . 2020; 1322 - 1336.
IEEE	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M "KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER." , ss.1322 - 1336, 2020.
ISNAD	KARACOŞKUN, Mustafa Doğan - YILDIRIM, MEHMET ALI. "KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER". (2020), 1322-1336.

APA	KARACOŞKUN M, YILDIRIM M (2020). KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(3), 1322 - 1336.
Chicago	KARACOŞKUN Mustafa Doğan,YILDIRIM MEHMET ALI KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9, no.3 (2020): 1322 - 1336.
MLA	KARACOŞKUN Mustafa Doğan,YILDIRIM MEHMET ALI KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, vol.9, no.3, 2020, ss.1322 - 1336.
AMA	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1322 - 1336.
Vancouver	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi. 2020; 9(3): 1322 - 1336.
IEEE	KARACOŞKUN M,YILDIRIM M "KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER." Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9, ss.1322 - 1336, 2020.
ISNAD	KARACOŞKUN, Mustafa Doğan - YILDIRIM, MEHMET ALI. "KIRIM SAVAŞI’NDAN SONRA MEYDANA GELEN GÖÇLERİN SOSYOPSİKOLOJİK ETKİLERİNE DAİR GÖZLEMLER". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi 9/3 (2020), 1322-1336.