GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 1001 - 1028 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 09-11-2020

GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA

Öz:
Verileri bakanlık destekli bir sosyal uyum projesine dayanan bu araştırma,sosyal etkileşim yoluyla sağlanan sosyal desteğin mülteci bireyin psiko-sosyaluyumuna katkısını ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bilindiği üzeremaddi ve manevi kayıpları beraberinde getiren zorunlu göç, travmatik etkileriolan bir yaşantıdır. Bu araştırma da sosyal bir varlık olarak yaratılan insanın, göçgibi travmatik bir yaşantının üstesinden gelme konusunda yakın ve uzakçevresinden alacağı desteğe ihtiyacı olduğu varsayımına dayanmaktadır.Deneysel yöntemin kullanıldığı araştırmada, 'ön test- son test kontrol grupluaraştırma deseni' kullanılmış olup, deney ve kontrol gruplarında yer alan 15’eröğrenci, 2017-2018 öğretim yılında Karabük Üniversitesi’nin farklıbölümlerinde ve Karabük Milli Eğitim Müdürlüğü'nün lise düzeyindeki farklıokullarında öğrenimlerine devam eden Suriye, Irak ve Afganistan kökenlimülteci öğrenciler arasından gönüllülük esasına uygun olarak seçilmiştir.Deneklerin yaş ortalamasının 18 olduğu araştırmada sosyal destekfaaliyetlerinin psiko-sosyal uyuma etkisini ölçmek amacıyla Rosenberg BenlikSaygısı Ölçeği, Ces-Depresyon Ölçeği ve Kültürel Uyum Ölçeği kullanılmıştır.Sosyal, kültürel ve sportif etkinliklerin yer aldığı uygulama öncesi ve sonrası eldeedilen veriler karşılaştırıldığında, deney grubundaki öğrencilerin kontrolgrubundaki öğrencilere göre benlik saygılarının anlamlı bir şekilde yükseldiği vedepresyon puanlarının da yine anlamlı bir şekilde düştüğü görülmüştür. Deneygrubunun kültürel uyum düzeyinin ise anlamlı bir farklılık oluşmasa da kontrolgrubuna göre yükseldiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak özellikle göç gibitravmatik bir yaşantı sonrasında pek çok açıdan yardıma muhtaç olan bireylereuzatılacak her türlü yardım elinin onların ruh ve beden sağlığına katkıdabulunmasının yanı sıra kültürel uyum ve toplumsal huzurun teminine hizmetedeceği düşünülmektedir.
Anahtar Kelime:

AN EXPERIMENTAL RESEARCH ON THE ROLE OF SOCIAL SUPPORT IN REDUCING THE TRAUMATIC EFFECTS OF IMMIGRATION

Öz:
This study, based on a social adaptation project supported by the ministry, was carried out to reveal the contribution of social support through social interaction to the psycho-social adaptation of the refugee individual. As is known, forced migration is a life with traumatic effects that causes material and spiritual losses. This research is based on the assumption that the human being, created as a social being, needs support from his close and distant environment to overcome a traumatic experience such as migration. In the study, experimental method and 'pre-test/post-test control-group research design' has been used, and 15 students in the experimental and the control groups have been selected on the basis of volunteering among the refugee students from Syria, Iraq and Afghanistan –who continue their education in different departments of Karabük University and in different high schools of Karabük National Education Directorate in 2017-2018 academic year. In the study in which average age of the sample group is 18, the Rosenberg Self-Esteem Scale, the Ces-Depression Scale and the Cultural Adaptation Scale have been used in order to measure the effect of social support activities on psychosocial adaptation…
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ACARTÜRK, C. (2016). Göç ve Ruh Sağlığı İlişkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(25), 137-150.
  • AINSLIE, R. C., Harlem, A., Narra P. T., Barbanel, L. & Ruth, R., (2013). Contemporary Psychoanalytic Views on the Experience of İmmigration. Psychoanalytic Psychology, 30(4), 663-679.
  • AKGÜN, N. (2016). Suriyeli Mültecilerde Ruhsal İyilik Hali ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Tıpta Uzmanlık Tezi). Selçuk Üniversitesi/ Tıp Fakültesi, Konya.
  • ALBAL, E. (2009). Depresyonla Başa Çıkmada Öz Yeterlik ile Algılanan Sosyal Destek Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Ünversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
  • AL-ISSA, I, Ismail, S. J. (994). Social Support and Depression of Male and Female Students in Kuwait: Preliminary Findings. Anxiety Stress & Coping, 7(3), 253-262.
  • ARSLAN, C. (2009). Anger, Self-Esteem, and Perceived Social Support in Adolescence. Social Behavior and Personality, 37(4), 555-564.
  • ARSLANTAŞ, H., Ergin F. (2011). 50–65 Yaşı Arasındaki Bireylerde Yalnızlık, Depresyon, Sosyal Destek ve Etki Eden Faktörler. Türk Geriatri Dergisi, 14:135-144.
  • ATAÇ, Ö., AKBAY H., DOBRAL A., DEMİR S., ATEŞ B. S., AHMEDZAİ S. & HAYRAN O. E. (2018). Mülteci ve Yerleşik Ergenlerde Depresyona Yatkınlık ve Algılanan Sosyal Destek Düzeyleri. Anadolu Kliniği Tıp Bilimleri Dergisi, 23(3), 129-136.
  • AYDIN, D., ŞAHİN, N. & AKAY, B., (2017), Göç Olayının Çocuk Sağlığı Üzerine Etkileri. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi, 7(1), 8-14.
  • AYTEN, A. (2010). Empati ve Din, Türkiye’de Yardımlaşma ve Dindarlık Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • AYTEN, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak, Dini Başaçıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • AYTEN, A. (2014). Erdeme Dönüş, Psikoloji ve Mutluluk Yolu. İstanbul: İz Yayıncılık.
  • BALCIOĞLU, İ, (2007). Sosyal ve Psikolojik Açıdan Göç. İstanbul: Elit Kültür Yayınları.
  • BARON, R. S., CUTRONA, C. E., HİCKLİN, D. & LUBAROFF, D. M (1990). Social Support and Immune Function Among Spouse of Cancer Patients. Journal of Personality and Social Psychology, 59(2), 344–352.
  • BAUMAN, Z. (2014). Sosyolojik Düşünmek, 10. Baskı, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • BHUGRA D. (2004). Migration and Mental Health, Review Article, Acta Psychiatr Sand, 109:243-258.
  • BHUGRA D., ARYA, P. (2005), Ethnic Density, Cultural Congruity and Mental Illness in Migrant. International Review of Psychiatry, 17(2): 133–137.
  • BUDAK, S. (2005). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • CEYLAN V., YALÇIN, M., ALGAN C., YALÇIN, E., AKIN, E. & KÖSE, S. (2017). Suriyeli Mülteci ve Sığınmacıların Çeşitli Psikolojik Faktörler Açısından İncelenmesi: Batman örneklemi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(2), 595–606.
  • CHU, P. S., HAFNER, E. & SAUCIER, D. A., (2010). Meta-Analysis of the Relationships Between Social Support and Well-Being in Children and Adolescents. Journal of Social and Clinical Psychology, 29(6), 624-645.
  • COLAROSSİ, L. G., ECCLES, J. S. (2003). Differential Effect of Support Providers on Adolescent’s Mental Health. Social Work Research, 27/1,19-30.
  • CUTRONA, C. E., Russell, D. W., (1987). The Provisions of Social Relationships and Adaptation to Stress. Advances in Personal Relationships, 1, 37-67.
  • ÇAPCIOĞLU, İ., AKIN, M., & AKYÜZ, N. (2018). Göç Olgusunun Dini ve Toplumsal Yansımaları: Kur’an’daki Atıflar Bağlamında. Journal of History Culture and Art Research, 7(5), 596-605.
  • ÇERİ, V., NASIROĞLU, S. & SEMERCİ, B., (2015). Psikiyatrinin Penceresinden Göç ve Sağlık, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 35, 80-85. http://www.sdplatform.com/Dergi/875/Psikiyatrininpenceresinden-goc-ve-saglik.aspx
  • ÇEVİK N. (2010). Lise öğrencilerinin Öznel İyi Oluşlarını Yordayan Bazı Değişiklikler. (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • ÇUHADAROĞLU, F. (1986). Adölesanlarda Benlik Saygısı. (Yayımlanmamış Uzmanlık Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • DEMİRBAŞ, H., Bekaroğlu E., (2013). Evden Uzakta Olmak: Sığınmacıların/ Mültecilerin Psikolojik Sorunları ve Alınacak Önlemler. Kriz Dergisi, 21(1-2-3), 11-24.
  • DOĞAN, T., (2008). Psikolojik Belirtilerin Yordayıcısı Olarak Sosyal Destek ve İyilik Hali. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 30-44.
  • DOĞAN, T., (2017). Bir Mental İyi Oluş Kaynağı Olarak Sosyal Destek. http://www.tayfundogan.net/2017/11/15/mental-iyi-olusun-birbelirleyicisi-olarak-sosyal-destek/, 4.1.2019
  • DOĞAN, T., Sapmaz, F. (2012). Kişilerarası İlişki Tarzları ve Öznel İyi Oluş. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(3), 585-601.
  • DURU, E. (2008). Yalnızlığı Yordamada Sosyal Destek ve Sosyal Bağlılığın Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 23(61), 15-24.
  • EKİNCİ, D. (2017). Suriyeli Lise Öğrencilerinin Algılanan Sosyal Destek ve Aile İşlevleri Açısından Psikolojik Sağlamlık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • EKŞİ, H. (2001). Başaçıkma, Dinî Başaçıkma ve Ruh Sağlığı Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma: Eğitim, İlahiyat ve Mühendislik Fakültesi Öğrencilerinin Karşılaştırılması. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Ünversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • ELDELEKLİOĞLU, J. (2006). The Relationship Between The Perceived Social Support And The Level of Depression And Anxiety in University Students. Educational Sciences: Theory & Practice, 6(3), 727-752.
  • FAZEL, M., DANESH, J. WHEELER, J. (2005). Prevalence of Serious Mental Disorder in 7000 Refugees Resettled in Western Countries: A Systematic Review. The Lancet, 365(9467), 1309-1314.
  • GENÇÖZ, T., ÖZLALE Y. (2004). Direct and Indirect Effects of Social Support on Psychological Well-Being. Social Behavior and Personality, 32, 449-458.
  • GEZ, A. (2018). Suriyeli Çocuk ve Ergenlerde Algılanan Sosyal Destek ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki İlişki. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi/Sosyal Bilmler Enstitüsü, Mersin.
  • GRINBERG L, GRİNBERG R. (1999), Psychoanalytic Perspectives on Migration. David Bell (Ed), In Psychoanalysis and Culture. A Kleinien Perspective (s. 154-170) London: Tavistock Clinic Series.
  • GÜDÜL, Ö., T. (2018). Suriyeli Kadın Göçmenlerin Travmatik Yaşantıya Bağlı ruh Sağlığı Sorunlarının ve Sosyal Destek Süreçlerinin İncelenmesi. (Bilim Uzmanlığı Tezi). Kocaeli Üniversitesi/ Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
  • GÜNDOĞAN, N. (2015). Türkiye’de Yaşayan Sığınmacı ve Mültecilerin Psikososyal Gereksinimleri ve Psikolojik Belirtileri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • HOOD, R. W., Peter C. H. & Spilka B. (2009). The Psychology of Religion An Empirical Approach. 4nd Edition. New York: The Guilford Press.
  • HÖKELEKLİ, H. (2007). “Müslüman ve Öteki: Farklı Dinî Grupların Birbirini Algılama Biçimi”, Kur’an-ı Kerim’de Ehli Kitap, (Tartışmalı İlmi Toplantı), 12-13 Kasım 2005, İstanbul.
  • KAHRİMAN, İ., POLAT, S. (2003). Adölesanlarda Aileden ve Arkadaşlardan Algılanan Sosyal Destek ve Benlik Saygısı Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 13-24.
  • KAPTANOĞLU, C. (2000). “Ben” Hayali, Ulusal Kimlk ve Travma. Birikim, 134(135): 87-91.
  • KARA, P., NAZİK, E. (2018). Göçün Kadın ve Çocuk Sağlığına Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(2), 58-69.
  • KARACA, F. (2010). “Dindarlığın Etkileri”, Din Psikolojisi, Hayati Hökelekli (Ed.), Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • KARACA, F. (2017). Din Psikolojisi. 3. Baskı. Trabzon: Eser Ofset.
  • KARİPEK, Y. Z. (2017). “Asylum-Seekers Experience and Acculturation: a Study of Syrian University Students in Turkey”. Turkish Journal of Middle Eastern Studies, 105-133.
  • KARSLI, N. (2018). Mutluluk ve Dindarlık, Kayseri: Kimlik Yayınları.
  • KORKMAZ, M., UYSAL, Ş. (1996). Yetişkin Örneklem İçin Bir Benlik Saygısı Ölçeğinin Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisan Tezi). Ege Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • KOVACEV, L., SHUTE, R. (2004). Acculturation and Social Support in Relation to Psychosocial Adjustment of Adolescent Refugees Resettled in Australia. International Journal of Behavioral Development, 28(3), 259–267.
  • LARSON, D. B., LARSON, S. S. (2003). “Spirituality’s Potential Relevance to Physical & Emotional Health: A Brief Review of Quantitative Research”. Journal of Psychology & Theology. 31, 37-51.
  • MARTINKAINEN, T. (2010). “Din Göçmenler ve Entegrasyon”, Nebile Özmen (Çev), M. Ü. İlahiyat Fakütlesi Dergisi, 38: 266, 274.
  • MATTHEWS, L.T., MARWİT, S.J. (2004). Examining the Assumptive World Views of Parents Bereaved by Accident, Murder, and İllness. Omega: Journal of Death and Dying, 48(2), 115-136.
  • MERTER, M. (2006). Doküzyüz Katlı İnsan. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
  • NECCAR, M. (2016). Suriye’den Türkiye’ye Göç: Nedenler, Sonuçlar ve Umutlar. Tuba Erkut (Çev), İlahiyat Akademi Dergisi, 3(4), 185-198.
  • OPPEDAL, B., ROYSAMB, E., SAM, D. L. (2004). The Effect of Acculturation and Social Support on Change in Mental Health Among Young Immigrants. International Journal of Behavioral Development, 28(6), 481–494.
  • ÖZCAN, Z. (2016). “Birlikte Yaşamanın İmkânı Olarak ‘Öteki’yi Anlamak”. Hz. Peygamber ve Birlikte Yaşama Hukuku. Kutlu Doğum Sempozyum Bildirileri (Mardin, 17-19 Nisan 2015) 531-544. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı.
  • ÖZTÜRK, M., Uluşahin, A. (2015). Orhan Ruh Sağlığı ve Bozuklukları. 13. Baskı. Ankara: Nobel Tıp Kitapları.
  • PARGAMENT, K. I. (1997). The Psychology of Religion and Coping Theory, Research, Practice, New York: The Guilford Press.
  • PARGAMENT, K. I., HATHAWAY, W. KENNELL, J. & JONES, W. (1988). Religion and The Problem-Solving Process: Three Styles of Coping. Journal for the Scientific Study of Religion, 27, 90-104.
  • PAYKEL, E. S. (1994). Life Events, Social Support and Depression. Acta Psychiatrica Scandinavica, 89(377), 50- 58.
  • RADLOFF, L. S. (1977). The CES-D Scale: A Self-Report Depression Scale For Research in The General Population. Applied Psychological Measurement, 1(3), 386-401.
  • ROSENBERG, M. (1965). Society And the Adolescent Self-Image. New Jersey: Princeton University Press.
  • RYFF, C. D. (1989). Happiness is Everything, or is it? Explorations on the Meaning of Psychological Well-Being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081.
  • RYFF, C. D., Singer, B. H. (2008). Know Thyself and Become What You Are: a Eudaimonic Approach to Psychological Well-Being. Journal of Hapiness Studies, 9(1), 13-39.
  • SAĞALTICI, E. (2013). Suriyeli Mültecilerde Travma Sonrası Stres Bozukluğu Taraması. (Uzmanlık Tezi). Gaziantep Üniversitesi/Tıp Fakültesi, Gaziantep.
  • SAĞIR, A., AYDIN, E. (2018), Türkiye’deki Üniversitelerde Öğrenim Gören Suriye Uyruklu Öğrencilerin Sosyo-Kültürel ve Sosyo-Ekonomik Durumlarının Sosyolojik Analizi, 1919B011700426 Kodlu 2209 Tübitak Üniversite Öğrencileri Araştırma Destek Projesi.
  • SAĞIR, Z. (2014). Suriyeli Mültecilerde Dinî Başaçıkma ve Ruh Sağlığı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • SAĞIR, Z. (2018). Suriyeli Kadın Mültecilerde Kültürel Uyum, Ruh Sağlığı ve Din. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • SAYAR, K. (2015). “Kemal Sayar ile Göç ve Göçmen Psikolojisi Üzerine” http://kemalsayar.com/KatagoriDetay-Kemal-Sayar-ile-goc-vegocmen-psikolojisi-uzerine-57.html,10.03.2019.
  • SAYGIN Y. ARSLAN C. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek, Benlik Saygısı ve Öznel İyi Oluş Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 207-222.
  • SIYEZ, D. M. (2008). Adolescent Self-Esteem, Problem Behaviors, and Perceived Social Support in Turkey. Social Behavior and Personality, 36, 973-984.
  • SORIAS, E. O. (1988). Sosyal Destek Kavramı, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 27(1), 353-357.
  • ŞİMŞİR, Z. (2017). Savaş Travma Sonrası Büyüme, Değerler ve Algılanan Sosyal Destek Arasındaki Yordayıcı İlişkiler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • ŞİMŞİR, Z., BOYNUEĞRİ, S. B. & DİLMAÇ, B. (2017). Religion and Spirituality in the Life of Individuals with Paraplegia: Spiritual Journey From Trauma to Spiritual Development. Spiritual Psychology and Counseling, 2, 89–110.
  • TARHAN, N. (2011). Güzel İnsan Modeli: Ailede, Toplumda, Siyasette Değerler Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları.
  • TATAR, A., Saltukoğlu, G. (2010). CES-Depresyon Ölçeği'nin Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Madde Cevap Kuramı Kullanımı ile Türkçe'ye Uyarlanması ve Psikometrik Özelliklerinin İncelenmesi. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 20 (3), 213-227.
  • TERZİ, Ş. (2008). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik Dayanıklıkları ve Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3/29, 1-11.
  • ULUÇ, G., Ankaralıgil, N. (2008). Duygusal Zeka ve Öteki’yi Anlamak: DoğuBatı Üzerine Bir Çalışma. Duygusal Zeka Ve İletişim, II. Uluslar arası Sempozyum, İzmir.
  • UYGUR, A. E. (2016). Değerler Sisteminin (Dini Başaçıkma, Affedicilik ve Emmons Şükür Ölçekleri Açısından) Anksiyete Duyarlılığı Üzerindeki Yordayıcı Etkisi: Metakognisyonların Aracı Rolü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • WALLACE, K. A, BISCONTI, T. L. & BERGEMAN, C. S. (2001). Mediational Efect of Hardiness on Social Support and Optimal Outcomes in Later Life. Basic and Applied Social Psychology, 23(4), 267-279.
  • YALÇIN, İ. (2011). Social Support and Optimism as Predictors of Life Satisfaction of College Students. International Journal for the Advancement of Counselling, 33(2), 79–87.
  • YALÇIN, İ. (2014). İyi Oluş ve Sosyal Destek Arasındaki İlişkiler: Türkiye’de Yapılmış Çalışmaların Meta Analizi. Türk Psikiyatri Dergisi, 4(25), 1-12
  • YAPAREL, R. (1987). Yirmi-Kırk Yaşlar Arası Kişilerde Dini Hayat ile PsikoSosyal Uyum Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • YAVUZ, Ş. (2009). Öteki” ile “Beriki” Arasındaki Salınımda Dinlerde Birlikte ve Beraber Yaşamanın Teolojik ve Pratik İmkânı. Milel ve Nihal, 6(2), 31-50.
  • YILDIRIM, İ. (1997). Algılanan Sosyal Destek Ölçeğinin Geliştirilmesi, Güvenirliği ve Geçerliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 81-87.
  • YILDIRIMALP, S., İSLAMOĞLU, E. & İYEM, C. (2017). Suriyeli Sığınmacıların Toplumsal Kabul ve Uyum Sürecine İlişkin Bir Araştırma. Bilgi, 35, 107-126.
  • ZEVALSİZ, S., GÜNDAĞ, E. (2017), Yabancı Uyruklu Öğrencilerin SosyoKültürel Entegrasyonu (Karabük Üniversitesi Örneği). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(5), 3168-3192.
  • ZHANG, J., GOODSON, P. (2011). Predictors of International Students’ Psychosocial Adjustment to Life in the United States: A Systematic Review. International Journal of Intercultural Relations, 35(2), 139-162.
APA ÖZCAN Z (2019). GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. , 1001 - 1028.
Chicago ÖZCAN Zeynep GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. (2019): 1001 - 1028.
MLA ÖZCAN Zeynep GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. , 2019, ss.1001 - 1028.
AMA ÖZCAN Z GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 1001 - 1028.
Vancouver ÖZCAN Z GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. . 2019; 1001 - 1028.
IEEE ÖZCAN Z "GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA." , ss.1001 - 1028, 2019.
ISNAD ÖZCAN, Zeynep. "GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA". (2019), 1001-1028.
APA ÖZCAN Z (2019). GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. Bilimname, 0(37), 1001 - 1028.
Chicago ÖZCAN Zeynep GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. Bilimname 0, no.37 (2019): 1001 - 1028.
MLA ÖZCAN Zeynep GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. Bilimname, vol.0, no.37, 2019, ss.1001 - 1028.
AMA ÖZCAN Z GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. Bilimname. 2019; 0(37): 1001 - 1028.
Vancouver ÖZCAN Z GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA. Bilimname. 2019; 0(37): 1001 - 1028.
IEEE ÖZCAN Z "GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA." Bilimname, 0, ss.1001 - 1028, 2019.
ISNAD ÖZCAN, Zeynep. "GÖÇÜN TRAVMATİK ETKİLERİNİ AZALTMADA SOSYAL DESTEĞİN ROLÜ ÜZERİNE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA". Bilimname 37 (2019), 1001-1028.