TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA

KILINÇ, Gülden; BOZYIGIT, SEZEN

TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA

Sezen BOZYİĞİT, (Tarsus Üniversitesi ,Uygulamalı Bilimler Fakültesi ,Uluslararası Ticaret ve Lojistik Bölümü,Mersin,Türkiye)

Gülden KILINÇ (Girilmemişş)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi

5 0

Yıl: 2019 Cilt: 0 Sayı: 45 Sayfa Aralığı: 201 - 229 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 10-11-2020

TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA

Öz:

Günümüzde tüketiciler gittikçe bilinçlenmiş ve sağlıkları hakkında daha çok endişelenir olmuşlardır. Bu nedenle de beslenme tarzlarına dikkat etmeye, sağlıklı bir hayat sürdürmeye ve “sağlıklı gıdalar” tüketmeye başlamışlardır. Alanyazında sağlıklı gıda olarak birçok gıdadan bahsedilse de aslında sağlıklı gıda kavramı sözü edilen kavramların sadece birini değil, birkaçını içermektedir. Tüketicilerin davranışları sağlıklı ürün üretmek isteyen üreticiler ve işletmeler için oldukça önemli bir konu olduğundan dolayı da bu araştırmanın amacı sağlıklı beslenen tüketicilerin “sağlıklı gıda” kavramından ne anladıklarını, hangi ürünleri sağlıklı olarak değerlendirdiklerini ve sağlıklı gıda tüketirken nelere dikkat ettiklerini ortaya çıkartmaktır. Araştırmanın örneklemini sağlıklı gıdalar tüketen 24 tüketici oluşturmaktadır. Katılımcılardan veriler derinlemesine görüşme yöntemi ile toplanmış ve içerik analizi ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak veriler analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, katılımcılar doğal ve ilaçsız gıdaları sağlıklı gıda olarak nitelendirmekte, sağlıklı gıdanın organik olmasını önemsemelerinin yanında üreticisine ve üretim sürecine de dikkat etmektedir. Bu nedenle analiz sonuçları olan doğal gıdalar da tüketiciler tarafından sıklıkla tercih edilmektedir. Sağlıklı gıda olarak en çok sebze-meyve, yumurta ve baklagiller tüketilmekte, bu ürünler genellikle internetten alınmakta, gıdaların en çok içeriği ve tarihi incelenmektedir. Son olarak katılımcılar sağlıklı gıdaların ambalajlarında sorunlar olduğunu düşünmektedirler.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Açu, M. (2014). Fonksiyonel Özellikleri Geliştirilmiş Dondurma Üretimi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ege Üniversitesi/ Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Agyeman, C. M. (2017). Consumers’ Buyıng Behavıor Towards Green Products: An Exploratory Study, International Journal of Management Research & Business Strategy, 3(1),188-197.
Akbulut, H. (2015), Kanser ve Beslenme İlişkisi, TÜBA-Gıda, Beslenme ve Kanserin Önlenmesi Sempozyumu Raporu, Tam Metni içinde (s.33-47).
Anamaria, M. (2015). Consumer Behaviour and Attitudes toward Functional Foods. Alimntară, 14 B, 335-340
Aydın D., Rashid S.M. ve Aydın R. (2014). Tavuk Yumurtası ve Kolesterol Gerçeği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 17(3): 26-29.
Aydoğdu, M.H, Kaya, F., Eren, M,E. ve Doğan, H.P. (2018). Organik Ürün Tüketim Nedenleri Üzerine Bir Araştırma: Şanlıurfa Örneklemesi, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (64), 161-170.
Bahşi, N., ve Akça, A. (2019). Tüketicilerin Organik Tarım Ürünlerine Bakış Açılarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma: Osmaniye ve Şanlıurfa İlleri Örneği, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(1): 26-34.
Başkale, H. (2016). Nitel Araştırmalarda Geçerlik, Güvenirlik ve Örneklem Büyüklüğü, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 9(1), 23-28.
Bozyiğit, S. ve Doğan, G.K. (2015). Türkiye’deki Doğal ve Organik Ürün Üreticilerinin Yaşadığı Pazarlama Sorunları: Keşifsel Bir Araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 17 (2): 33-47.
Budak, N. Ataman, P. ve Özkaya, Ş. (2017), Tüketici İçin Güvenli Gıda Güvenli Gelecek, http://guvenligidaguvenligelecek.org/ Erişim: 10.07.2019.
Dölekoğlu, C. Ö., Şahin, A., Giray, F.H. (2015), Kadınlarda Fonksiyonel Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler: Akdeniz İlleri Örneği, Tarım Bilimleri Dergisi, 21, 572-584.
Cinaz, P. (2012). Hormonlu Gıda Erken Ergenlik Nedeni, https://www.ntv.com.tr/saglik/hormonlu-gida-erken-ergenlik-nedeni,Jhy3DEjaJUKMGyq3luBkFw /Erişim: 10.07.2019.
Çakır, M. ve İrez, S. (2018), Nitel Mülakat Yapma, Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir (Ed.), Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri(2.Bs.) 339-422, Ankara: Pegem Akademi:
Demiryürek, K. (2011). Organik Tarım Kavramı ve Organik Tarımın Dünya ve Türkiye’deki Durumu, GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1), 27-36.
Doğal Besin Bilinçli Beslenme İşletmeleri (2019). DBB Ürünleri ve Üreticileri, https://ankaradbb.wordpress.com/dbb-ureticileri/Erişim: 09.07.2019.
Food Marketing Instıtue (2007). Natural and Organic Foods, http://naturefirstusa.org/natural%20organic%20farming/Natural%20and%20Organic%20Foods.pdf, Erişim: 17.07. 2019.
Güneş, F.E., Aktaç Ş. ve Omurtag Bİ. (2014). Tüketicilerin Gıda Etiketlerine Yönelik Tutum ve Davranışları, Akademik Gıda, 12 (3): 30–37.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe-Yöntem-Analiz (4bs.), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hacıoğlu, G. ve Kurt,G. (2012). Tüketicilerin Fonksiyonel Gıdalara Yönelik Farkındalığı, Kabulü ve Tutumları: İzmir İli Örneği, Business and Economics Research Journal, 3(1), 161-171.
Hosni, H., Periklis, D. ve Baourakis, G. (2017). Consumers Attitude Towards Healthy Food: “Organic and Functional Foods, International Journal of Food and Beverage Manufacturing and Business Models, 2(2), 85-100.
İnci, H., Karakaya, E. ve Şengül Y. (2017), Organik Ürün Tüketimini Etkileyen Faktörler (Diyarbakır İli Örneği), Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 20 (2), 137-147.
Karaca, Ş. (2013), Tüketicilerin Yeşil Ürünlere İlişkin Tutumlarının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 13 (1), 99-111.
Kılıç, S., Duman, O. ve Bektaş, E. (2014), Organik Ürünlerin Pazarlama Stratejileri ve İşletmeler Üzerinde Bir Alan Araştırması, Business And Economics Research Journal, 5(1), 39-65.
Kocatepe, D. ve Tırıl, A. (2015). Sağlıklı Beslenme ve Geleneksel Gıdalar, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3(1), 55- 63.
Koç, D. (2009). Organik Tarım Ürünleri Dış Pazar Araştırması, (Uzmanlık Tezi), http://traglor.cu.edu.tr/objects/objectfile/qryr7dix-15122012-41.pdf/ Erişim Tarihi: 09.07.2017.
Kranjac, M., Tankosić, J.V. ve Kneževićep, M. (2017). Profıle of Organıc Food Consumers, Economics of Agriculture, (64) 2, 497-514.
Martirosyan, D.M. ve Singh,J. (2015). A New Definition of Functional Food By FFC: What Makes A New Definition Unique?, Functional Foods in Health And Disease, 5(6):209-223
Moisander, J., (2007). Motivational Complexity of Green Consumerism, International Journal of Consumer Studies, 31, 404 – 409.
Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) (2017). Obesity-Update-2017.https://www.oecd.org/els/health-systems/Obesity-Update-2017.pdf/ Erişim Tarihi: 09.07.2019.
Özdemir, P.Ö., Fettahlıoğlu, S. ve Topoyan, M. (2009), Fonksiyonel Gıda Ürünlerine Yönelik Tüketici Tutumlarını Belirleme Üzerine Bir Araştırma, Ege Akademik Bakış, 9 (4),1079-1099.
Özgül, E. ve Aksulu, İ. (2006.) Ambalajlı Gıda Ürünlerinde Tüketicilerin Etiket Duyarlılığındaki Değişimler, Ekonomi, İşletme, Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Bilimleri Dergisi, (6)1.1-10.
Ross, S.A. (2010). Evidence For The Relationship Between Diet And Cancer. Experimental Oncology, 32, 137–142.
Sabah Gazetesi (2018). Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 173 firmanın hileli ürünlerini açıkladı, https://www.sabah.com.tr/galeri/saglik/bakanlik-173-firmaya-ait-282-parti-hilali-urunu-acikladi Erişim Tarihi: 11.07.2019.
Sabuncu, İ. (2013). Organik Tarımsal Üretim, Ürün Pazarı ve Fiyatlandırma, Uluslararası 2. Helal ve Sağlıklı Gıda Kongresi, Konya.
Sevilmiş, G., Olgun, A. ve Artukoğlu, M. (2017). Fonksiyonel Gıdalarda Tüketici Kararlarını Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma: İzmir İli Örneği, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 54 (3), 351-360.
Shamsi, M. S. ve Siddiqui, Z. S. (2017), Green Product and Consumer Behavior: An Analytical Study, Pertanika Journal of Social Science and Humanity, 25 (4), 1545 – 1554.
Singh, V., Singh,G. ve Verma, D.K., (2013), Organic Food : Benefits and Market Demand, Popular Kheti, 1(4),71-78.
Şahin, A., Meral, H. ve Aytop, Y. (2016), Yeşil Pazarlamada Tüketici Algısı: Kahramanmaraş Kent Merkezi Örneği, Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 31, 60-71.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (2019). Organik Ürün Pazar Büyüklüğü 90 Milyar Dolara Ulaştı, https://www.tzob.org.tr/basin-odasi/haberler/organik-urun-pazar-buyuklugu-90-milyar-dolara-ulasti%E2%80%A6-ı/ Erişim Tarihi: 09.07.2019.
Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24, 543-559.
Varoğlu, S.T. ve Turhan, Ş (2016). Organik Ürünlerde Tüketici Eğilimlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma Sakarya İli Örneği, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (3), 189-196.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, (9bs.), Ankara: Seçkin Yayınları.

APA	BOZYIGIT S, KILINÇ G (2019). TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. , 201 - 229.
Chicago	BOZYIGIT SEZEN,KILINÇ Gülden TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. (2019): 201 - 229.
MLA	BOZYIGIT SEZEN,KILINÇ Gülden TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. , 2019, ss.201 - 229.
AMA	BOZYIGIT S,KILINÇ G TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. . 2019; 201 - 229.
Vancouver	BOZYIGIT S,KILINÇ G TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. . 2019; 201 - 229.
IEEE	BOZYIGIT S,KILINÇ G "TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA." , ss.201 - 229, 2019.
ISNAD	BOZYIGIT, SEZEN - KILINÇ, Gülden. "TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA". (2019), 201-229.

APA	BOZYIGIT S, KILINÇ G (2019). TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0(45), 201 - 229.
Chicago	BOZYIGIT SEZEN,KILINÇ Gülden TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 0, no.45 (2019): 201 - 229.
MLA	BOZYIGIT SEZEN,KILINÇ Gülden TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.0, no.45, 2019, ss.201 - 229.
AMA	BOZYIGIT S,KILINÇ G TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(45): 201 - 229.
Vancouver	BOZYIGIT S,KILINÇ G TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019; 0(45): 201 - 229.
IEEE	BOZYIGIT S,KILINÇ G "TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 0, ss.201 - 229, 2019.
ISNAD	BOZYIGIT, SEZEN - KILINÇ, Gülden. "TÜKETİCİLERİN SAĞLIKLI GIDA ALGILARI VE TÜKETİM DAVRANIŞLARI: KEŞİFSEL BİR ÇALIŞMA". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 45 (2019), 201-229.