Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi

Sıddıka ERSOY, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Hemşirelik Bölümü, Isparta, Türkiye)
Serpil ÖZBAŞ (Süleyman Demirel Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Isparta, Türkiye)
Akademik Gıda
17 4
Yıl: 2020 Cilt: 18 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 172 - 179 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.24323/akademik-gida.758833 İndeks Tarihi: 11-11-2020

Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi

Öz:
Bu çalışma, reklamların çocuklarda gıda tüketim alışkanlıkları üzerine etkilerinin incelenmesi amacıyla yapılmıştanımlayıcı tipte bir araştırmadır. Araştırmanın örneklemini Isparta il merkezinde yaşayan, 15 yaş altı çocuk sahibiolan, çalışmaya katılmayı kabul eden anne ve babalar oluşturmaktadır (n=464). Araştırmacılar tarafından literatürincelemesi yapılarak, iki bölüm içeren anket oluşturulmuştur. Anketin birinci bölümü sosyodemografik soruları, ikincibölümü ise çocukların reklamlardan etkilenme düzeyini belirlemeye yönelik altı alt boyutta gruplandırılmışdeğerlendirme sorularını içermektedir. Anket ailelere yüz yüze görüşme yöntemi ile uygulanmıştır. Araştırmacılartarafından bir ay boyunca prime time kuşağında televizyonda yayınlanan reklamlar listelenerek veriler elde edilmiştir.Anket ve reklam verileri tanımlayıcı istatistiklerden ortalama (x), yüzdelik (yüzde) dağılımlar kullanılarakdeğerlendirilmiştir. Çalışmamızda her bir reklam kuşağı için ortalama 15.75±9.03 adet reklam izlendiği ve izlenenreklamların %40.80’i gıda içerikli olduğu görülmüştür. Çocukların en çok etkilendiği reklamlar %84.70 oranında gıdaiçerikli ürünlerdir. Gıda içerikli reklamlardan çikolata şekerleme (%63.80), fast food ve paketli servis ürünlerin(%19.60) reklamları çocukları daha çok etkilemektedir. Çocukların gıda tüketim alışkanlıkları üzerine reklamlarınetkisini incelemek amacıyla yapmış olduğumuz çalışmamızın bulguları özellikle reklamların çocukların algıları ve gıdatüketimi üzerine etkisini göz önüne sermektedir.
Anahtar Kelime:

Effect of Television Advertisements on Children's Food Consumption

Öz:
This study is a descriptive type of research aimed to determine the effect of advertisements on the food consumption habits of children. The sample of the study consisted of mothers and fathers living in Isparta city center (Turkey), who had children under 15 years of age and accepting to participate in the study (n=464). The questionnaire, created by the researchers through a literature review, consisted of two parts. The first part of the questionnaire was sociodemographic questions, the second part included assessment questions grouped in six sub-dimensions to determine the level of children being affected by advertisements. The questionnaire was applied to families by a face-to-face interview method. Researchers obtained data by the listing advertisements broadcasted on television in the prime time zone for a month. The questionnaire and advertisement data were evaluated by using descriptive statistics; average (x), percentile (percent) distributions. In our study, it was observed that an average of 15.75 ± 9.03 advertisement was watched for each advertising zone, and 40.80% of the advertisements were food-containing. Advertisements that the children were most affected were food products containing 84.70%. Chocolate candies (63.80%), fast food and packaged products (19.60%), which were among the food advertisements, influenced the children more. The findings of our study especially showed that the effect of advertisements on children's perceptions and food consumption was significant.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1] Tuna Oran, N., Toz, H., Küçük, T., Uçar, V. (2017). Medyanın kadınların beslenme alışkanlıkları, besin seçimi ve tüketimi üzerindeki etkileri. Life Sciences (NWSALS), 12(1),1-13.
  • [2] Çelik, S. (2014). Sosyal medyanın pazarlama iletişimine etkileri. Erciyes İletişim Dergisi “Akademia” , 3(3), 28-42.
  • [3] Alikılıç, Ö., Onat, F. (2007). Bir kurumsal halkla ilişkiler aracı olarak kurumsal bloglar. Yaşar Üniversitesi Elektronik Dergisi, 8 (2), 899-927.
  • [4] Altınbaşak, İ., Karaca, E.S. (2009). İnternet reklamcılığı ve internet reklam ölçümlenmesi üzerine bir uygulama. Ege Akademik Bakış, 9, 463- 487.
  • [5] Quadır, S.E., Akaroğlu, G. (2009). Televizyon reklâmlarının çocuk tüketiciler üzerine görsel etkilerinin bir incelemesi. Selçuk İletişim, 6(1), 78- 98.
  • [6] Anderson, D.R. (2013). Çocuklar ve medya: bilişsel gelişim ve eğitim. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi. 14-15 Kasım 2013, İstanbul, Türkiye. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı (2. Cilt), Çocuk Vakfı Yayınları:105, Yayın Dizisi: 6: 77-89.
  • [7] Engin, H.B. (2013). Çocuk ve reklam: çocuklar olması gerekenden erken büyüyor. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi. 14-15 Kasım 2013, İstanbul, Türkiye. 1. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı (1. Cilt), Çocuk Vakfı Yayınları:104, Yayın Dizisi: 5, 217-234.
  • [8] Karaağaoğlu, N. (2008). İlköğretim Çocukları İçin Beslenme. T.C. Sağlık Bakanlığı Beslenme Bilgi Serisi, Klasmat Matbaacılık, Ankara.
  • [9] Köksal, G.ve Özel Gökmen H. (2012). Okul Öncesi Dönemde Obezite. T.C. Sağlık Bakanlığı Obezite Bilgi Serisi, Reklam Kurdu Ajansı, Ankara.
  • [10] https://www.who.int/end-childhoodobesity/publications/taking-action-childhoodobesity-report/en/ [11] National Health and Nutrition Examination Survey(2017) https://www.cdc.gov/nchs/nhanes/index.htm (Erişim Tarihi: 3 Nisan 2020)
  • [12] U.S. Department of Health and Human Services (n.d.) Ways to enhance children’s activity and nutrition: We Can! Go, Slow, and Whoa foods. Erişim adresi: http://www.nhlbi. nih.Gov/health/public/heart/obesity/wecan/downloa ds/Go-Slow-Whoa.pdf. (Erişim Tarihi: 3 Nisan 2020).
  • [13] Tıp Enstitüsü (Institute of Medicine - IOM) (2013). Challenges and Opportunities for Change in Food Marketing to Children and Youth: Workshop Summary. Washington, DC: National Academies Press.
  • [14] T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü (2019). Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı Çocukluk Çağı Obezitesinin Önlenmesi İle İlgili Eylem Planı 2019 – 2023, Ankara.
  • [15] T.C. Sağlık Bakanlığı, Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2011). Türkiye’de okul çağı çocuklarında (6-10 yaş grubu) büyümenin izlenmesi (TOÇBİ) projesi araştırma raporu (yayın No. 834). Sağlık Bakanlığı. Ankara.
  • [16] Torun, E. (2017). The Importance of internet and social media on consumer purchase behavior. Electronic Journal of Social Sciences ISSN: 1304- 0278. 16(62).
  • [17] Doğan, M. (2003) Televizyon Reklamlarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
  • [18] Öztop, H., Babaoğul, M. (2004). Sosyo-ekonomik değişimler ve tüketim eğilimine etkisi. Standard, 43 (511), 71-78.
  • [19] Karaca, Y., Pekyaman, A., Güney, H. (2007). Ebeveynlerin televizyon reklâm içeriklerinin çocuklar üzerindeki etkilerini etik açıdan algılamalarına yönelik bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 233-249.
  • [20] Gülnezneol, A. (2004). Televizyon Reklâmlarının Çocuklar Üzerindeki Etkileri. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • [21] Moore, E.S., Lutz, R.J. (2000). Children, advertising, and product experiences: A multimethod inquiry. Journal of Consumer Research, 27(1), 31-48.
  • [22] Hsu, Y., Hsu, L. (2007). Cross analysis on the contents of children’s television commercials in the United States and Taiwan. Journal of American Academy of Business, 12(1), 205-214.
  • [23] Meral, P.S., Samav Uğursoy, A. (2007). Televizyon Reklâmlarında Çocuklara Yönelik Gizli Şiddet: Tüketime Bağlı Anne-Baba Sevgisi, Risk Altındaki Çocuklar, İstanbul Üniversitesi 4. Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi ve 4. Uluslararası Çocuk Filmleri Festivali ve Kongresi, 1. Cilt, 22-24 Ekim 2007, İstanbul, 191-202.
  • [24] Pembecioğlu, N. (2006). İletişim ve Çocuk, İletişim Ortamlarında Çocuk ve Reklâm Etkileşimi. Ebabil Yayınları, Ankara
  • [25] Kunkel, D. (2001). Children and television advertising. In: Singer D and Singer J (eds). Handbook of children and the media. Sage Publications: Thousand Oaks, CA; pp 375-393.
  • [26] Karaçor, S., Tuncer, T., Bulduklu, Y. (2018). The relationship between increase of child obesity and advertise of food and drink. PESA International Journal of Social Studies, 4(1), 134-141.
  • [27] Caroli, M., Argentieri, L., Cardone, L., Masi, A. (2004). Role of television in childhood obesity prevention. International Journal of Obesity, 28, 104-108.
  • [28] Budak, O. (2006). Televizyon Reklâmlarının İlköğretim Çağındaki Çocukların Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi, Ankara İlinde Bir Uygulama Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • [29] Topçuoğlu, N.N. (2003). Çocuklara Yönelik Televizyon Reklâmlarında Aldatıcı ve Yanıltıcı Unsurların Analizi. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Konya.
  • [30] Ertunç, F. (2011). T.C. Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Çocuk Dünyasında Reklamın Rolü: Televizyon Reklamlarında Çocuklara Yönelik Düzenlemeler. Uzmanlık Tezi. Ankara.
  • [31] Calvert, S.L. (2013). Medya ve Gıda/İçecek Pazarlamasının Çocuk Beslenmesi ve Sağlığı Üzerindeki Rolü. (Çeviren: Merve Kurt Editör: Dr. Feride Zeynep Güder), I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi, Bildiriler Kitabı (2. Cilt), İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları: 105(6), 263.
  • [32] Yılmaz, E., Yılmaz, İ., Uran, H. (2007) Gıda maddeleri tüketiminde medyanın rolü: Tekirdağ ili örneği. Teknolojik Araştırmalar: Gıda Teknolojileri Elektronik Dergisi, 3, 9-14.
  • [33] Ersoy, G. (1989). Beslenme eğitimi alan ve almayan ilkokul çocuklarının yiyecek seçiminde televizyon reklamlarından etkilenme durumu. Beslenme ve Diyet Dergisi, 18, 165- 175.
  • [34] Çetin, C. (2005). Televizyon Reklamlarının Çocuklar Üzerindeki Etkisi ve Ortaya Çıkan Sorunlar: Obezite ve Hareketsizlik, Televizyon Çocukları Şişmanlatıyor mu? 2.Uluslararası Çocuk ve İletişim Kongresi “İletişimin Çocuğa Etkisi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, İstanbul, 4-6 Nisan, Cilt 1, 459- 470.
  • [35] Esenay, F., Conk, Z. (2006). Medya ve çocuk hemşirelik tanıları doğrultusunda bir araştırma. Aile ve Toplum Dergisi, 3(10), 91-102.
APA ERSOY S, Özbaş S (2020). Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. , 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
Chicago ERSOY Sıddıka,Özbaş Serpil Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. (2020): 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
MLA ERSOY Sıddıka,Özbaş Serpil Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. , 2020, ss.172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
AMA ERSOY S,Özbaş S Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. . 2020; 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
Vancouver ERSOY S,Özbaş S Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. . 2020; 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
IEEE ERSOY S,Özbaş S "Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi." , ss.172 - 179, 2020. 10.24323/akademik-gida.758833
ISNAD ERSOY, Sıddıka - Özbaş, Serpil. "Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi". (2020), 172-179. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.758833
APA ERSOY S, Özbaş S (2020). Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda, 18(2), 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
Chicago ERSOY Sıddıka,Özbaş Serpil Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda 18, no.2 (2020): 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
MLA ERSOY Sıddıka,Özbaş Serpil Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda, vol.18, no.2, 2020, ss.172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
AMA ERSOY S,Özbaş S Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda. 2020; 18(2): 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
Vancouver ERSOY S,Özbaş S Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi. Akademik Gıda. 2020; 18(2): 172 - 179. 10.24323/akademik-gida.758833
IEEE ERSOY S,Özbaş S "Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi." Akademik Gıda, 18, ss.172 - 179, 2020. 10.24323/akademik-gida.758833
ISNAD ERSOY, Sıddıka - Özbaş, Serpil. "Çocukların Gıda Tüketimi Üzerine Televizyon Reklamlarının Etkisi". Akademik Gıda 18/2 (2020), 172-179. https://doi.org/10.24323/akademik-gida.758833
Sayfa Oluşturulma Tarihi
17-04-2024 16:59

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları