ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ

Nevzat GENCER (Hitit Üniversitesi, Çorum, Türkiye)
Bilimname
9 0
Yıl: 2020 Cilt: 0 Sayı: 41 Sayfa Aralığı: 341 - 383 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 07-12-2020

ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ

Öz:
Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin rüya motifleri ve dinî tutumlarıarasındaki ilişkiyi bazı değişkenlere göre incelemektir. Böylece rüyalar ilepsikolojik semptomlar arasındaki ilişkiyi test etmenin yanı sıra rüya motifleriüzerinde dinî tutumun bir etkisinin olup olmadığı da ortaya konulmuş olacaktır.Araştırmanın çalışma grubu Çorum il merkezinde bulunan farklı liselerden 316öğrenciden oluşmaktadır. Veriler araştırmacı tarafından hazırlanan “Kişisel BilgiFormu”, “Rüya Motifleri Ölçeği” (Yılmaz, 2018) ve “Dinî Tutum Ölçeği” (Ok, 2011)kullanılarak toplanmıştır. Araştırmada, Rüya Motifleri Ölçeğinin Cronbach Alphagüvenirlik katsayısı .78, Dinî Tutum Ölçeğinin Cronbach Alpha güvenirlikkatsayısı da .85 olarak hesaplanmıştır. Çalışmanın verileri SPSS 16.0 paketprogramı ile analiz edilmiştir. Verilerin çözümlenmesinde, Pearson MomentlerÇarpımı Korelâsyon Analizi, t testi ve tek yönlü varyans analizinden (ANOVA)yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, örneklem tüm alt boyutlarıylabirlikte rüya motifleri ölçeğinin genelinden ortanın altında bir puan elde etmiştir(Rüya motifleri ölçeğinin geneli: X=2.05, gerçek dışılık: X=1.79, şişirilmişkendilik: X=2.23, kötülük kuruntusu: X=1.89 ve tatminsizlik/doyumsuzluk:X=2.29). Puanların düşük çıkması örneklemin ruh sağlığına ilişkin olumlu ipuçlarvermektedir. Örneklemin toplam dinî tutum düzeyi ise ortanın üzerinde(X=3.95) hesaplanmıştır. Rüya motifleri ölçeği ile alt boyutlardan elde edilenpuanlar cinsiyet değişkenine göre farklılaşmazken, toplam dinî tutum puanlarıanlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır. Erkeklerin ortalamaları (X=4.05), kızlarınortalamalarına göre (X=3.85) daha yüksek çıkmıştır (p=.01, p<.05). Rüyamotifleri ölçeği toplam puanları; aile içi iletişim ve öznel mutluluk algısıdeğişkenlerine göre anlamlı bir şekilde farklılaşmaktadır (p<.05). Sınıf veakademik başarı düzeyi değişkenlerine göre ise herhangi bir farklılaşmabulunmamaktadır (p>.05). Dinî tutum toplam puanları sınıf, aile içi iletişim veöznel mutluluk algısı düzeyine göre farklılaşmaktadır. Ancak akademik başarıdüzeyine göre dinî tutum puanlarında gruplar arası anlamlı bir farklılık tespitedilmemiştir (p>.05). Araştırma sonucunda, rüya motifleri ile dinî tutumarasında anlamlı bir ilişkiye rastlanmamıştır.
Anahtar Kelime:

THE RELATIONSHIP BETWEEN DREAM MOTIFS AND RELIGIOUS ATTITUDE IN ADOLESCENTS

Öz:
The aim of this study is to investigate the relationship between high school students' dream motifs and religious attitudes according to some variables. Thus, in addition to testing the relationship between dreams and psychological symptoms, it will be revealed whether religious attitude has an effect on dream motifs. The study group consists of 316 students from different high schools in the city center of Çorum. Data was collected via the “Personal Information Form” prepared by the researcher, "Dream Motifs Scale” (Yılmaz, 2018) and "Religious Attitude Scale” (Ok, 2011). In the study, the Cronbach Alpha reliability coefficient of the Dream Motifs Scale was calculated as .78, and the Cronbach Alpha reliability coefficient of the Religious Attitude Scale was .85. The data of the study was analyzed with SPSS 16.0 package program. Pearson Moments Correlation Analysis, t-test and one-way ANOVA were used to analyze the data. According to the findings of the study, the sample obtained a sub-average score from the overall of the dream motifs scale with all its sub-dimensions (Overall dream motifs scale: X=2.05, actual exception: X=1.79, blown self: X=2.23, satisfaction of evil: X=1.89 and dissatisfaction: X=2.29). Low scores give positive clues regarding the mental health of the sample. The total religious attitude level of the sample was calculated above the average (X=3.95)…
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADLER, A. (2004). İnsanın Doğası (A. T. Kapkın, Çev.). İstanbul: Payel Yayınları.
  • AKOT, B. (2010). Freud’un Rüyâ Yorum Metodu. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(1), 213-235.
  • APA Dictionary of Psychology. "Dream". https://dictionary.apa.org/dream. Erişim Tarihi: 04 Mayıs 2020.
  • ARMITAGE, R., ROCHLEN, A., FITCH, T., TRIVEDI, M., & RUSH, A. J. (1995). Dream recall and major depression: A preliminary report. Dreaming, 5(3), 189-198. https://doi.org/10.1037/h0094434
  • AŞLAMACİ, İ., & EKER, E. (2016). İmam-Hatip Lisesi Öğrencilerinin Okul Aidiyet ve Dinî Tutum Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi*. Değerler Eğitimi Dergisi, 14(32), 7-38.
  • ATALAY, T. (2002). İlköğretim ve Liselerde Dindarlık Üzerine Bir Araştırma (Diyarbakır örneği)(Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • AYTEN, A. (2004). Kendini Gerçekleştirme ve Dindarlık İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • BAKIRCIOĞLU, R. (2012). Ansiklopedik Eğitim ve Psikoloji Sözlüğü (1. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • BRENNER, C. (1998). Psikanaliz Temel Kavramları (2. Baskı; I. Savaşır & Y. Savaşır, Çev.). Ankara: HYB Yayınları.
  • BUDAK, S. (2009). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
  • BULKELEY, K. (2016). Dreams: A Reader On Religious, Cultural and Psychological Dimensions Of Dreaming. Berlin: Springer.
  • CARTWRIGHT, R. D. (1979). The Nature and Function of Repetitive Dreams: A Survey and Speculation. Psychiatry, 42(2), 131-137.https://doi.org/ 10.1080/00332747.1979.11024016
  • CHING YU, C. K. (2018). Dream Motif Scale – Short Form. Sleep and HypnosisInternational Journal, 20(1), 8-16. https://doi.org/10.5350/Sleep.Hypn.2016.18.0129
  • CIPOLLI, C., FAGIOLI, I., MAZZETTI, M., & TUOZZI, G. (2005). Consolidation effect of the processing of declarative knowledge during human sleep: Evidence from long-term retention of interrelated contents of mental sleep experiences. Brain Research Bulletin, 65(2), 97-104. https://doi.org/10.1016/j.brainresbull.2004.10.014
  • CUK, A. M. (2003). Dream. In New Catholic Encyclopedia (Second Edition, C. 1–IV, ss. 903-905). Washington: The Catholic University of America. CÜCELOĞLU, D. (2005). İnsan ve Davranışı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
  • ÇANKI, M. N. (1955). Büyük Felsefe Lugatı. İstanbul: Kanaat Yayınları.
  • ÇELEBİ, İ. (2008). Rüya. İçinde Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi: C. XXXV (ss. 309-310). İstanbul: TDV Yayınları.
  • ÇELİK, R. B. (2019). Rüya Temaları—Dindarlık İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • ÇETİN, Ö. (2010). Jung Psikolojisinde Rüya. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 249-269.
  • ÇETİN, Ö. (2012). Dinî Tecrübenin Anlaşılmasında Rüyanın Rolü: Yusuf Sûresindeki Rüyalar Üzerine Psikolojik Bir Yorum. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 21(2), 93-119.
  • ÇETİN, Ö. (2015). Rüya Olgusu ve Dindarlık Üzerine Bir Araştırma (1. Baskı). Bursa: Emin Yayınları.
  • ÇETİN, Ü. F. (2010). Ortaöğretim Düzeyi Gençlerde Dindarlık-Empati İlişkisi (Isparta Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • ÇOBAN, R. (2013). Lise Öğrencilerinde Dindarlık ve Sanal Bağımlılık Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma (Burdur Gölhisar Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • EL-ANBERÎ, H. (2003). Kur’an ve Sünnet Işığında Rüya (M. B. Eryarsoy, Çev.). İstanbul: Guraba Yayınları.
  • EVGİNER, N. (2010). Psikolojik ve Dinî Bir Fenomen Olarak Rüya (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • FORDHAM, F. (1983). Jung Psikolojisinin Ana Hatları (A. Yalçıner, Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
  • FRANKLIN, M. S., & ZYPHUR, M. J. (2005). The Role of Dreams in the Evolution of the Human Mind. Evolutionary Psychology, 3(1), 59-78. https://doi.org/10.1177/147470490500300106
  • FREUD, S. (1996). Beş Konferans ve Psikanalize Toplu Bakış (K. Şipal, Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
  • FREUD, S. (2001). Düşlerin Yorumu (E. Kapkın, Çev.). İstanbul: Payel Yayınları.
  • FROMM, E. (2003). Rüyalar, Masallar, Mitoslar (A. Arıtan & K. H. Ökten, Çev.). İstanbul: Arıtan Yayınevi.
  • FROMM, E. (2014). Rüyalar, Masallar, Mitler- Sembol Dilinin Çözümlenmesi. (A. Arıtan & K. H. Ökten Çev.) İstanbul: Say Yayınları.
  • GENCER, N., (Çeviren) (2018). Öznel iyi oluş: genel bir bakış. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 2621-2638. doi: 10.17218/hititsosbil.457382
  • GENCER, N. (2019). Hemodiyaliz Hastalarında Dindarlık ve Öznel İyi Oluş (Doktora Tezi). Hitit Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çorum.
  • GENÇ, A. (2011). Rüya Temaları Ölçeği (RTÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
  • GENÇ, A., KOÇAK, R., ÇELİKEL, F. Ç., & BAŞOL, G. (2013). Rüya Temaları Ölçeği (RTÖ) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(5), 293-308.
  • GÖZLÜKAYA, M. (2014). Lise Öğrencilerinde Anne-Baba Tutumlarının Dinî Yönelime Etkisi (Denizli Örneği) (Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • GÜNEY, S. (2000). Tutumlar ve Önyargı. İçinde Davranış Bilimleri. Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
  • GÜRSU, O. (2011). Ergenlik Döneminde Psikolojik Sağlık ve Dindarlık İlişkisi (Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • GÜVEN, E. (2015). Rüyaların Dili: Psikolojide Rüya Çalışmaları. Türk Psikoloji Yazıları, 18(36), 15-25.
  • HARTMANN, E. (1998). Dreams and Nightmares: The New Theory On The Origin and Meaning Of Dreams. New York: Plenum Trade.
  • HASANKAHYAOĞLU, H. R. (2008). Dindarlık Empati İlişkisi (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • HILL, C. E., GELSO, C. J., GERSTENBLITH, J., CHUI, H., PUDASAINI, S., BURGARD, J., HUANG, T. (2013). The dreamscape of psychodynamic psychotherapy: Dreams, dreamers, dream work, consequences, and case studies. Dreaming, 23(1), 1-45. https://doi.org/10.1037/a0032207
  • HOBSON, J. A. (2002). Dreaming: An Introduction To The Science Of Sleep. New York: Oxford University Press.
  • JASAREVİC, A. (2014). Bosnalı Gençlerde Din ve Mutluluk İlişkisi Üzerine Araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
  • JUNG, C. G. (1933). Modern Man in Search of Soul. New York: Horcourt Brace and World.
  • JUNG, C. G. (1964). Man and His Symbols. New York: Doubleday.
  • JUNG, C. G. (1993). Psikoloji ve Din (C. Şişman, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • JUNG, C. G. (1997). Din ve Psikoloji (2. Baskı; C. Şişman, Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
  • JUNG, C. G. (2010). Psikoloji ve Din. (R. Karabey, Çev.) İstanbul: Okyanus Yayıncılık.
  • JUNG, C. G. (2016). Rüyalar. (A. Kayapalı, Çev.) İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
  • KAFALI, H. (2005). Lise Öğrencilerinde Dinî İnanç ve Tutumların Sosyal İlişkilere Etkisi-Ergani Örneği (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • KANDEMİR, F. (2016). Halk İnanışlarının Psiko-Sosyal Nedenleri ve Türkiye’deki Halk İnanışlarının Tarihi Temelleri. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 97-114.
  • KAYA, M. (1998). Din Eğitiminde İletişim ve Dinî Tutum. Samsun: Etüt Yayınları.
  • KHODARAHIMI, S. (2009). Dreams In Jungian Psychology: The use of Dreams as an Instrument For Research, Diagnosis and Treatment of Social Phobia. The Malaysian journal of medical sciences: MJMS, 16(4), 42-49.
  • KOÇ, M. (2004). Ergenlik Döneminde Dua ve İbadete Yönelik Tutum ve Davranışlar Üzerine Bir Saha Araştırması. Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, III (6), 147-178.
  • KOOKOOLIS, A., PACE-SCHOTT, E. F., & McNAMARA, P. (2010). Dream content and memory processing: Dream lag effects within a single night and across several nights: A pilot study. Dreaming, 20(3), 211- 217. https://doi.org/10.1037/a0020640
  • MARGHERITA, G., GARGIULO, A., & MARTINO, M. L. (2015). Dream narration in healthy and at-risk pregnancy. Dreaming, 25(2), 88-102. https://doi.org/10.1037/a0038884
  • MOORCROFT, W. H. (2005). Understanding Sleep and Dreaming. USA: Springer Science Business Media.
  • MYERS, D. G. (1996). Social psychology. New York: The McGraw-Hill Companies Inc.
  • OK, Ü. (2011). Dinî tutum ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 528-549.
  • OK, Ü. (2016). The Ok-Religious Attitude Scale (Islam): Introducing an instrument originated in Turkish for international use. Journal of Beliefs & Values, 37(1), 55-67. https://doi.org/10.1080/13617672.2016.1141529
  • ÖZBAYDAR, S. (1971). Rüyaların Fonksiyonu. İstanbul: Baha Matbaası.
  • ÖZGÜ, H. (1959). Rüya Nedir? Ankara: Öğretmen Dergisi.
  • PEKER, H. (2008). Din psikolojisi. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
  • SARIÇAM, H., & GÜVEN, M. (2012). Özgüven ve Dinî Tutum. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(7), 573-586.
  • SAWYER, J. F. A. (2001). Oracle. In J. F. A. Sawyer & J. M. Y. Simpson (Ed.), Concise Encyclopedia of Language and Religion. Amsterdam: Elsevier.
  • SCHREDL, M. (2000). Body–mind interaction: Dream content and REM sleep physiology. North American Journal of Psychology, 2(1), 59-70.
  • SCHREDL, M., & Engelhardt, H. (2001). Dreaming and psychopathology: Dream recall and dream content of psychiatric inpatients. Sleep and Hypnosis, 3(1), 44-54.
  • SOFFER-DUDEK, N., SHALEV, H., SHIBER, A., & SHAHAR, G. (2011). Role of severe psychopathology in sleep-related experiences: A pilot study. Dreaming, 21(2), 148-156. https://doi.org/10.1037/a0022865
  • TABACHNICK, B. G., & FIDEL, L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı-Using Multivariate Statistics (M. Baloğlu, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • TDK. (2018). Türkçe Sözlük. Ankara: TDK.
  • TUĞLACI, P. (1972). Okyanus Ansiklopedik Sözlük. İstanbul: Pars Yayınları.
  • ULU, M., & İKİS, M. (2016). Lise Öğrencilerinde Saldırganlık ve Din İlişkisi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, XLI (2), 75-96.
  • WARNER, J. (2006). Adlerian therapy. In The SAGE handbook of counselling and psychotherapy (2. Ed., ss. 243-246). London: Sage.
  • WINEGAR, R. K., & LEVIN, R. (1997). Sex differences in the object representations in the dreams of adolescents. Sex Roles: A Journal of Research, 36(7-8), 503-516. https://doi.org/10.1007/BF02766687
  • YAKUT, S. (2012). Lise Öğrencilerinde Dindarlık-Şiddet Eğilimi İlişkisi(Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
  • YAZICIOĞLU, Y., & ERDOĞAN, S. (2007). SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri (2. Baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
  • YILMAZ, H. (2018). Rüya Motifleri Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması ve Psikolojik Semptomlarla İlişkisinin Sınanması. MANAS Journal of Social Studies, 7(3), 601-611.
  • YORULMAZ, Ö. (2016). Relationship Between Religiosity and Happiness in Turkey: Are Religious People Happier?. Çankırı Karatekin University Journal of The Faculty of Economics and Administrative Sciences 6(1),801-818.
  • ZENGİN, M. (2013). Öğrencilerin Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 271-301.
APA GENCER N (2020). ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. , 341 - 383.
Chicago GENCER Nevzat ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. (2020): 341 - 383.
MLA GENCER Nevzat ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. , 2020, ss.341 - 383.
AMA GENCER N ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. . 2020; 341 - 383.
Vancouver GENCER N ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. . 2020; 341 - 383.
IEEE GENCER N "ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ." , ss.341 - 383, 2020.
ISNAD GENCER, Nevzat. "ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ". (2020), 341-383.
APA GENCER N (2020). ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. Bilimname, 0(41), 341 - 383.
Chicago GENCER Nevzat ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. Bilimname 0, no.41 (2020): 341 - 383.
MLA GENCER Nevzat ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. Bilimname, vol.0, no.41, 2020, ss.341 - 383.
AMA GENCER N ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. Bilimname. 2020; 0(41): 341 - 383.
Vancouver GENCER N ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ. Bilimname. 2020; 0(41): 341 - 383.
IEEE GENCER N "ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ." Bilimname, 0, ss.341 - 383, 2020.
ISNAD GENCER, Nevzat. "ERGENLERDE RÜYA MOTİFLERİ VE DİNÎ TUTUM İLİŞKİSİ". Bilimname 41 (2020), 341-383.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-04-2024 14:59

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları