UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği

GÖKKAYA, Emrah; Dinç, Ayten

UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği

Emrah GÖKKAYA, (Kayseri Üniversitesi, Bünyan Meslek Yüksekokulu, Sivil Savunma ve İtfaiyecilik Programı, Afet Eğitimi ve Yönetimi, Kayseri, Türkiye)

Ayten DİNÇ (Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ebelik Bölümü, Çanakkale, Türkiye)

Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi

0 1

Yıl: 2020 Cilt: 9 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 17 - 24 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 13-11-2020

UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği

Öz:

Bu araştırmanın amacı, UMKE çalışanlarının afetdurumundaki etik yaklaşımlarının incelenmesidir.Araştırma tanımlayıcı nitelikte olup, Ağustos 2016-Ağustos 2017 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir.Araştırmanın evrenini Güney Marmara Bölgesindeçalışan 264 UMKE personeli, örneklemini çalışmayıkabul eden 201 UMKE çalışanı oluşturmuştur. Verileryüz yüze görüşme yöntemiyle, anket formu iletoplanmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde, frekans,yüzde, ki-kare testi kullanılmıştır.Araştırmada UMKE çalışanlarının %44’ü etikikilem ile sürekli karşılaştıklarını, %64’ü etikikilemden dolayı verimliliklerinin etkilendiğinibelirtmiştir. UMKE çalışanlarını afet sırasında etikikilemde bırakan uygulamalar; afetzedeyi transportdurumu (%33,8), afetzede yakınları (%26,9), KPR(kardiyopulmoner resüsitasyon) uygulamasına kararverme (%22,9), hastane koordinasyon eksikliğidir(%16,4). KPR’a karar verirken en fazla aileyeaçıklamada zorlanmaktadırlar. UMKE çalışanlarının%30,3’ü her zaman, %62’si bazen karşılaştıkları etikproblemlerin çözümü için yardıma ihtiyaç duymakta,%62,3’ü meslektaşlarından bu konuda yardımalmaktadır. UMKE çalışanlarının afet hizmetisunumunda; %20,4’ünün zarar vermeme, %23,9’ununyararlı olma, %17,9’unun adalet, %19,9’unun özerklik,%17,9’unun mahremiyet yükümlülüğünü dikkatealmadıkları saptanmıştır. Katılımcıların %66,2’sinindaha fazla etik eğitim alma gereksinimi duyduklarıbelirtilmiştir.UMKE çalışanlarına afet durumlarında etikyaklaşım ve etik ikilemlerin çözümü ile daha fazlahizmet içi eğitimler verilmelidir.

Anahtar Kelime:

The Research on The Ethical Attitudes of UMKE Staff During Disaster: Example of South Marmara

Öz:

The aim of this study is to investigate the ethical approaches of UMKE (Turkish National Medical Rescue Team) personnel in disaster situations. The August 2016-2017 was conducted with a descriptive nature of the research. The population of the study consisted of 264 UMKE personnel working in the South Marmara Region and 201 UMKE employees who accepted the study. Data were collected by faceto-face interview method and questionnaire form. Frequency, percentage, chi-square test are used to evaluate the data. In the survey, 44% of UMKE personnel stated that they experience continuously with ethical dilemma and 64% stated that their productivity has affected because of the ethical dilemma. The training that leaves UMKE personnel in ethical dilemma during disaster education; transport status of the victim (33.8%), relatives of the victim (26.9%), decision to apply CPR (cardiopulmonary resuscitation) (22.9%), lack of hospital coordination (16.4%). When deciding on CPR, they have the most difficulty explaining to the family. 30.3% of UMKE personnel always and 62% of them sometimes need help to solve the ethical issues they face, 62.3% get help from their colleagues. In the disaster service provision of UMKE personnel; they didn’t take into account 20.4% not to harm, 23.9% of them are useful, 17.9% of justice, 19.9% of autonomy, 17.9% of privacy obligation. It was stated that 66.2% of the respondents needed to receive more ethical training. UMKE personnel should be given more in-service training with ethical approach and solution of ethical dilemmas in disaster situations

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Kadıoğlu, M., Özdamar, E. (Ed) (2008). Afet Zarar Azaltmanın Temel İlkeleri. Ankara: JICA Türkiye Ofisi.
2. Aydın, İ. (2012). Yönetsel, Mesleki Ve Örgütsel Etik (5. Baskı). Ankara: Pegem.
3. Prieur, M. (2011), European and Mediterranean Major Hazards Agreement (EUROPA), Strasbourg; Council of Europe.
4. Zack, N. (2009) “Ethics for Disaster”, Plymouth, United Kingdom; Rowman & Littlefield Publishers Inc.
5. Eryılmaz, M., ve Dizer, U. (2007). Afet Tıbbı (2. Baskı). Ankara.
6. Eryiğit, U., Saraç, E., Sayar, S., Yetim, Ö., Furuncu, H., Ocak, Z. ve ark. (2011). “NMRT and Trabzon NMRT’s Van Erciş Earthquake Operation.” The Journal of Acedemic Emergrency Medicine, 11 (1), 55-60.
7. Orhan, F. (2007). Sağlık Hizmetlerinde Etik Boyut: Hastanelerde Çalışan Personelin Etiksel Sorunlara Yaklaşımlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
8. Sevimli, Ş., Dursun, R. ve Karadaş, S. (2015). “Health Professionals of Emergency Service: Evaluation of Triage and Ethical Values in Disaster Medicine.” Eurasian J Emerg Med, 14, 107-12.
9. UMKE. (2016). UMKE Bölge. http://www.umke.org/ (Erişim tarihi 02-07-2016)
10. Tapder, (2017). 112 Sağlık çalışanları ve UMKE, http://tapder.org/ /(Erişim tarihi 07-12-2017)
11. Ünal, Y., Işık, E., Şahin, S. ve Yeşil, S. T. (2017). “Sağlık Afet Çalışanlarının Depremlere Ilişkin Bireysel Hazırlık Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Ulusal Medikal Kurtarma Ekipleri (UMKE) Derneği Örneği.” DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 31 (2), 71-80.
12. Başak, T., Uzun, Ş. ve Arslan F. (2010). “Yoğun Bakım Hemşirelerinin Etik Duyarlılıklarının Incelenmesi.” Gülhane Askeri Tıp Akademisi Dergisi, 52 (2), 76-81.
13. Pekcan, H. S. (2007). Yalova Ili Çevresinde Görev Yapan Hekimlerin Ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıkları (Yüksek Lisans Tezi). Marmaraüniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
14. West, T., Ravenscroft, S. and Shrader, C. B. (2004). “Cheating and Moral Judgment in The College Classroom: A Natural Experiment.” Journal of Business Ethics, 54 (2), 173–83.
15. Özyer, K. ve Azizoğlu, Ö. (2010). “Demografik Değişkenlerin Kişilerin Etik Tutumları Üzerindeki Etkileri.” Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(2), 59–84.
16. Gül, Ş., Kuzuca, İ. G. ve Yalım, N. Y. (2016). “Hemşirelerin Etik Eğitiminin Meslek Hayatına Yansıması Konusundaki Görüşleri.” Türkiye Bioetik Dergisi, 3 (2), 85-97.
17. Filizöz, B., Mesci, G., Aşcı, A. ve Bağcıvan, E. (2015). “Hemşirelerde Etik Duyarlılık: Sivas İli Merkez Kamu Hastanelerinde Bir Araştırma.” İş Ahlakı Dergisi, 8(1), 47-66.
18. Elçigil, A. ve ark. (2011). “Hemşirelerin Karşılaştıkları Etik İkilemlerin İncelenmesi.” Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 14 (2), 52-60.
19. Yıldız, M. ve Durukan, P. (2004). “Acil Servise Ambulansla Transportu Yapılan Hastaların Analizi.” Türkiye Acil Tıp Dergisi, 4 (4), 144-148.
20. Gezer, D. Ş. (2010). Yoğun Bakım Hemşirelerinin Yaşadıkları Etik Sorunlar Konusunda Adana Ölçeğinde Bir Çalışma, (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Adana.
21. Baştürk, E. (2013). “Do-Not-Resuscitate (DNR) Talimatının Temel Etik İlkeler Açısından Değerlendirilmesi.” Türkiye Klinikleri, 11 (1), 12-21.
22. Gönenç, F. İ. (2015). “Hukuki ve Etik Açıdan Resüsitasyon.” Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü, 36, 50- 51.
23. Çiçekci, F. ve Atıcı, S. S. (2013). “Mavi Kod Çağrısına Bağlı Kardiyo-Pulmoner Resüsitasyon Uygulamaları Sonuçlarının Değerlendirilmesi.” Genel Tıp Dergisi, 23 (3), 70-76.
24. Yurdakul, A. (2015). Kocaeli Derince Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Hastane Afet Ve Acil Yardım Planı. Uluslararası Burdur Deprem Ve Çevre Sempozyumu İçinde (S. 350- 360). Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi.
25. Demirsoy, N., Türe Yılmaz A. ve Şaylıgil Ö (2018). “Hemşirelerin Etik Ikilemlere Yaklaşımları.” Journal of Human Sciences, 15 (3), 1568-1583.
26. Temiz, Z. ve ark. (2017). “Cerrahi Birimlerde Çalışan Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi.” Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 20 (2), 83-89.
27. Han, S. S., Kim, Y. S. and Park, J. H. (2007). “A Study of the Moral Sensitivity of Nurses and Nursing Students In Korea.” Korean Journal of Medical Ethics Education 10 (2), 117-124.
28. Civaner, M., Sarıkaya, Ö. ve Balcıoğlu, H. (2009). “Uzmanlık Eğitiminde Tıp Etiği.” Anadolu Kardiyol Dergisi, 9, 132-138.
29. Auvinen, J., Suominen, T., Leino-Kilpi, H., and Helkama, K. (2004). “The Development of Moral Judgment During Nursing Education in Finland.” Nurse Educ Today. 24 (7), 538–546.
30. Park, M., Kjervik, D., Crandell, J. and Oermann, M. H. (2012). “The Relationship of Ethics Education to Moral Sensitivity and Moral Reasoning Skills of Nursing Students.” Nurs Ethics, 19, 568–80.
31. Aydın, E. ve Ersoy N. (1994). “Hastane Etik Kurullarının İşlevleri.” Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 11 (1), 59-62.

APA	GÖKKAYA E, Dinç A (2020). UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. , 17 - 24.
Chicago	GÖKKAYA Emrah,Dinç Ayten UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. (2020): 17 - 24.
MLA	GÖKKAYA Emrah,Dinç Ayten UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. , 2020, ss.17 - 24.
AMA	GÖKKAYA E,Dinç A UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. . 2020; 17 - 24.
Vancouver	GÖKKAYA E,Dinç A UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. . 2020; 17 - 24.
IEEE	GÖKKAYA E,Dinç A "UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği." , ss.17 - 24, 2020.
ISNAD	GÖKKAYA, Emrah - Dinç, Ayten. "UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği". (2020), 17-24.

APA	GÖKKAYA E, Dinç A (2020). UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(1), 17 - 24.
Chicago	GÖKKAYA Emrah,Dinç Ayten UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 9, no.1 (2020): 17 - 24.
MLA	GÖKKAYA Emrah,Dinç Ayten UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol.9, no.1, 2020, ss.17 - 24.
AMA	GÖKKAYA E,Dinç A UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 9(1): 17 - 24.
Vancouver	GÖKKAYA E,Dinç A UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2020; 9(1): 17 - 24.
IEEE	GÖKKAYA E,Dinç A "UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği." Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 9, ss.17 - 24, 2020.
ISNAD	GÖKKAYA, Emrah - Dinç, Ayten. "UMKE Çalışanlarının Afet Durumunda Etik Yaklaşımlarının İncelenmesi: Güney Marmara Örneği". Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 9/1 (2020), 17-24.