Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki

Kara, Ayşe Melike; KARA, Tayfun

doi:10.4274/haseki.galenos.2019.4874

Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki

Ayşe Melike KARA, (Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İç Hastalıkları Kliniği, Antalya, Türkiye)

Tayfun KARA (Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Antalya, Türkiye)

Haseki Tıp Bülteni

78 11

Yıl: 2019 Cilt: 57 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 377 - 385 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.4274/haseki.galenos.2019.4874 İndeks Tarihi: 13-11-2020

Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki

Öz:

Amaç: Çalışmamızda Tip 2 Diabetes Mellitus (Tip 2 DM) tanısı alan hastalarda görülen depresif belirtiler, yaşam kalitesi ve tedavi uyumunun; kullanılan tedavi türü ve sosyo-demografik değişkenler ile ilişkisinin araştırılmasını amaçladık.Yöntemler: İki yüz seksen altısı DM tedavisi için Oral Antidiyabetik ilaçlar + İnsülin (OAD + İNS) kullanan ve 246’sı yalnızca OAD kullanan hastalardan olmak üzere 532 hasta çalışmaya alındı. Bilgi formları, HbA1c düzeyi, Hasta Sağlık Anketi-9 (HSA-9), EQ-5D-3L genel yaşam kalitesi ölçeği, EQ-VAS görsel analog ölçek, Morisky-8 Maddeli İlaca Uyum Anketi (MMAS-8) ile veriler elde edildi. Elde edilen veriler daha sonra istatistiksel analizlere tabi tutuldu.Bulgular: OAD + İNS kullananlarda istatistiksel olarak anlamlı oranda daha yüksek HSA-9, daha düşük EQ-indeksi yaşam kalitesi ve EQ-VAS skorları saptandı (p<0,001). OAD + İNS kullananlar daha düşük tedavi uyumu skorlarına sahipti (p=0,002). OAD grubunda hastaların tedavi uyumu arttıkça yaşam kalitesinin arttığı görüldü (r=0,184 p=0,002). Her iki grupta da HSA-9 skoru ile MMAS-8 skorları arasında negatif yönlü (r=-0,346 p=<0,001/ r=-0,185 p=0,004) ilişki saptandı. OAD + İNS grubunda MMAS-8 ile HbA1c (r=-0,161 p=0,012) arasında negatif yönlü korelasyon saptandı.Sonuç: OAD + INS kullanımı olan hastaların daha kötü tedavi uyumu, HbA1c, depresyon ve yaşam kalitesi skorlarına sahip oldukları görüldü. Tip 2 DM hastalarına ve özellikle de OAD + INS kullanıcılarına yönelik tedavi uyumunu, yaşam kalitesini ve depresif semptomlarını iyileştirecek yeni araştırmalar yapılmasının faydalı olacağı kanaatindeyiz.

Anahtar Kelime:

Relationship of Treatment Method with Medication Adherence, Quality of Life and Depression in Patients Diagnosed with Type 2 Diabetes

Öz:

Aim: This study investigated the relationship of depressive symptoms, quality of life and medication adherence with the type of treatment and sociodemographic variables in patients with type 2 diabetes mellitus (T2DM). Methods: Five hundred thirty-two patients, 286 using oral anti-diabetic drug + insulin (OAD + INS) and 246 using OAD alone for T2DM treatment were included in the study. Data were obtained using information forms, HbA1c test results, the Patient Health Questionnaire-9 (PHQ-9), EuroQol Five-Dimensional Questionnaire Three-level Version (EQ-5D-3L) quality of life scale, EuroQoL-visual analogue scale (EQ-VAS), and the eight-item Morisky Medication Adherence Scale (MMAS-8). The data obtained were then subjected to statistical analysis. Results: Significantly higher PHQ-9 and lower EQ-index quality of life and EQ-VAS scores were determined in subjects using OAD + INS (p<0.001). OAD + INS users had lower treatment adherence scores (p=0.002). Quality of life increased with treatment adherence in the OAD group (r=0.184, p=0.002). A negative correlation was observed between PHQ-9 and MMAS-8 scores in both groups (r=-0.346 p=<0.001, and r=-0.185 p=0.004). A negative correlation was determined between MMAS-8 and HbA1c (r=-0.161, p=0.012) in the OAD + INS group. Conclusion: Patients using OAD + INS had poorer treatment adherence, HbA1c levels, and depression and quality of life scores. We think that new research to improve treatment adherence, quality of life and depressive symptoms will be useful for T2DM patients, particularly for OAD + INS users.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. Satman İ, İmamoğlu Ş, Yılmaz C ve TEMD Diabetes Mellitus Çalışma Grubu. Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi Ve İzlem Kılavuzu. Miki Matbacılık: Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği, Ankara, Mayıs 2014. s.15-25.
2. Eker S. Prevalence of Depression Symptoms in Diabetes Mellitus.Open Access Maced J Med Sci 2018;6:340-3.
3. Mikailiūkštienė A, Juozulynas A, Narkauskaitė L, Žagminas K, Sąlyga J, Stukas R. Quality of life in relation to social and disease factors in patients with type 2 diabetes in Lithuania. Med Sci Monit 2013;19:165-74.
4. Leśniowska J, Schubert A, Wojna M, Skrzekowska-Baran I, Fedyna M. Costs of diabetes and its complications in Poland. Eur J Health Econ 2014;15:653-60.
5. Eren I, Erdi Ö, Çivi I. The quality of life in the patients with type II diabetes mellitus and effects of complications on the quality of life. Clin Psychiatri 2004;7:85-94.
6. Lau CY, Qureshi AK, Scott SG. Association between glycaemic control and quality of life in diabetes mellitus. J Postgrad Med 2004;50:189-93.
7. WHO International Consortium in Psychiatric Epidemiology. Cross-national comparisons of the prevalences and correlates of mental disorders. Bull World Health Organ 2000;78:413-26.
8. Anderson RJ, Freedland KE, Clouse RE, Lustman PJ. The prevalence of comorbid depression in adults with diabetes: a meta-analysis. Diabetes Care 2001;24:1069-78.
9. Aikens JE, Perkins DW, Piette JD, Lipton B. Association between depression and concurrent Type 2 diabetes outcomes varies by diabetes regimen. Diabet Med 2008;25:1324-9.
10. Jeong JH, Um YH, Ko SH, Park JH, Park JY, Han K, Ko KS; Task Force Team for Diabetes Fact Sheet of the Korean Diabetes Association. Depression and Mortality in People with Type 2 Diabetes Mellitus, 2003 to 2013: A Nationwide Population-Based Cohort Study. Diabetes Metab J 2017;41:296-302.
11. Brieler JA, Lustman PJ, Scherrer JF, Salas J, Schneider FD. Antidepressant medication use and glycaemic control in co-morbid type 2 diabetes and depression. Fam Pract 2016;33:30-6.
12. Altınok A, Marakoğlu K, Kargın NÇ. Evaluation of quality of life and depression levels in individuals with Type 2 diabetes. J Family Med Prim Care 2016;5:302-8.
13. Atinga RA, Yarney L, Gavu NM. Factors influencing long-term medication non-adherence among diabetes and hypertensive patients in Ghana: A qualitative investigation. PLoS One 2018;13:e0193995.
14. Kassahun T, Gesesew H, Mwanri L, Eshetie T. Diabetes related knowledge, self-care behaviours and adherence to medications among diabetic patients in Southwest Ethiopia: a cross-sectional survey. BMC Endocr Disord 2016;16:28.
15. Fadare J, Olamoyegun M, Gbadegesin BA. Medication adherence and direct treatment cost among diabetes patients attending a tertiary healthcare facility in Ogbomosho, Nigeria. Malawi Med J 2015;27:65-70.
16. Spitzer RL, Kroenke K, Williams JB. Validation and Utility of A Self-Report Version Of PRIME-MD: The PHQ Primary Care Study. Primary Care Evaluation of Mental Disorders. Patient Health Questionnaire. JAMA 1999;282:1737-44.
17. Sarı YE, Kökoglu B, Balcıoğlu H, Bilge U, Çolak E, Unluoglu İ. Turkish reliability of the patient health questionnaire-9. Biomedical Research 2016; Special Issue: S460-S462.
18. EuroQol Group. EuroQol-a new facility for the measurement of health-related quality of life. Health Policy 1990;16:199-208.
19. Süt, KH. Akut Koroner Sendromlu Hastalarda Yaşam Kalitesi: EQ-5D Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Edirne. 2009.
20. Morisky DE, Ang A, Krousel-Wood M, Ward HJ. Predictive validity of a medication adherence measure in an outpatient setting. J Clin Hypertens 2008;10:348-54.
21. Oğuzülgen İK, Köktürk N, Işıkdoğan Z. Astım ve Kronik obstrüktif akciğer hastalarında Morsiky 8-Maddeli uyum anketinin (MMAS-8) Türkçe geçerliliğinin kanıtlanması çalışması. Tuberk Toraks 2014;62:101-7.
22. Sayiner ZA. Diabetes mellitusta morisky tedavi uyum ölçeği-8’ in Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalişmasi ve hastalarda tedavi uyumunu gösteren faktörlerle ilişkisinin saptanmasi, uzmanlik tezi, Ankara, 2014.
23. Ulrich S, Holle R, Wacker M, et al. Cost burden of type 2 diabetes in Germany: results from the population-based KORA studies. BMJ Open 2016;6:e012527. 24. Assari S, Moghani Lankarani M, Piette JD, Aikens JE. Socioeconomic Status and Glycemic Control in Type 2 Diabetes; Race by Gender Differences. Healthcare (Basel) 2017;5.pii: E83.
25. Tentolouris N, Andrianakos A, Karanikolas G, et al. Type 2 diabetes mellitus is associated with obesity, smoking and low socioeconomic status in large and representative samples of rural, urban, and suburban adult Greek populations. Hormones (Athens) 2012;11:458-67.
26. Parajuli J, Saleh F, Thapa N, Ali L. Factors associated with nonadherence to diet and physical activity among Nepalese type 2 diabetes patients; a cross sectional study. BMC Res Notes 2014;7:758.
27. PrasannaKumar HR, Mahesh MG, Menon VB, Srinath KM, Shashidhara KC, Ashok P. Patient Self-reported quality of life assessment in Type 2 diabetes mellitus: A pilot study. Niger J Clin Pract 2018;21:343-9.
28. da Mata AR, Álvares J, Diniz LM, et al. Quality of life of patients with Diabetes Mellitus Types 1 and 2 from a referal health centre in Minas Gerais, Brazil. Expert Rev Clin Pharmacol 2016;9:739-46.
29. Park CY, Kim SY, Gil JW, Park MH, Park JH, Kim Y. Depression among Korean Adults with Type 2 Diabetes Mellitus: Ansan-Community-Based Epidemiological Study.Osong Public Health Res Perspect 2015;6:224-32.
30. Wong K, Glovaci D, Malik S, et al. Comparison of demographic factors and cardiovascular risk factor control among U.S. adults with type 2 diabetes by insulin treatment classification. J Diabetes Complications 2012;26:169-74.
31. Crowley MJ, Holleman R, Klamerus ML, Bosworth HB, Edelman D, Heisler M. Factors associated with persistent poorly controlled diabetes mellitus: clues to improving management in patients with resistant poor control. Chronic Illn 2014;10:291-302.
32. Küçük E, Yapar K. Health perception, health-related behaviors, and medication adherence of patients with Type II Diabetes: a study in the Black Sea Region of Turkey. TAF Prev Med Bull 2016;15:285-92.
33. Lopez JM, Annunziata K, Bailey RA, Rupnow MF, Morisky DE. Impact of hypoglycemia on patients with type 2 diabetes mellitus and their quality of life, work productivity, and medication adherence. Patient Prefer Adherence 2014;8:683-92.
34. DiBonaventura M, Wintfeld N, Huang J, Goren A. The association between nonadherence and glycated hemoglobin among type 2 diabetes patients using basal insulin analogs. Patient Prefer Adherence 2014;8:873-82.

APA	Kara A, KARA T (2019). Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. , 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
Chicago	Kara Ayşe Melike,KARA Tayfun Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. (2019): 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
MLA	Kara Ayşe Melike,KARA Tayfun Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. , 2019, ss.377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
AMA	Kara A,KARA T Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. . 2019; 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
Vancouver	Kara A,KARA T Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. . 2019; 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
IEEE	Kara A,KARA T "Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki." , ss.377 - 385, 2019. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
ISNAD	Kara, Ayşe Melike - KARA, Tayfun. "Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki". (2019), 377-385. https://doi.org/10.4274/haseki.galenos.2019.4874

APA	Kara A, KARA T (2019). Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni, 57(4), 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
Chicago	Kara Ayşe Melike,KARA Tayfun Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni 57, no.4 (2019): 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
MLA	Kara Ayşe Melike,KARA Tayfun Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni, vol.57, no.4, 2019, ss.377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
AMA	Kara A,KARA T Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni. 2019; 57(4): 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
Vancouver	Kara A,KARA T Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki. Haseki Tıp Bülteni. 2019; 57(4): 377 - 385. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
IEEE	Kara A,KARA T "Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki." Haseki Tıp Bülteni, 57, ss.377 - 385, 2019. 10.4274/haseki.galenos.2019.4874
ISNAD	Kara, Ayşe Melike - KARA, Tayfun. "Tip 2 Diyabet Tanılı Hastalarda Uygulanan Tedavi Yöntemi ile Hastalardaki Tedaviye Uyum, Yaşam Kalitesi ve Depresyon Arasındaki İlişki". Haseki Tıp Bülteni 57/4 (2019), 377-385. https://doi.org/10.4274/haseki.galenos.2019.4874