Yıl: 2020 Cilt: 28 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 110 - 121 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5336/mdethic.2018-63002 İndeks Tarihi: 15-11-2020

Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram

Öz:
Birey merkezli her uygulama ve çalışma alanı çoklu zekâ ku- ramlarına ihtiyaç duymaktadır. Yapılan araştırmalar çoklu zekâ yetile- rine sahip olan yönetici durumundaki kişilerin iş yaşamlarında daha verimli olduklarını ortaya koymuştur. Bireysel-deneyimsel ve sezgisel durumları içine alan, yönetsel zekâ kavramı içinde bir beceri olarak ta- nımlanan ahlaki zekâ; eylemin ortaya konmasından önce kişilerin zi- hinlerinde bu kararı değerlendirdikleri bir zekâ türüne işaret etmektedir. Bu beceri, ayırt edebilme-karar verebilme ve eyleme geçme sonrası ka- rarları kapsamaktadır. Ahlaki zekâ türü özellikle belli gruplar için ge- reklidir. Bunlar şirket yöneticileri, doktor ve hemşireler, terapistler, psikologlar ve yönetici konumda çalışan kişilerdir. Her gün hastalar ile temasta olan hekim ve hemşirelerin ahlaki zekâ düzeyleri hastalarla ku- rulan ilişkinin kalitesini artıracaktır. Sağlıkta iletişime olan ihtiyaç sağ- lık hizmetlerinin karmaşıklaşmasıyla artmakta, iyi bir iletişim; güven, tedaviye uyum, zamandan tasarruf gibi sağlık organizasyonlarının ek- sikliklerini giderebilmektedir. Hizmet sunumu sırasında iyi ilişkiler kurulmasında ahlaki zekâ parametrelerinden nezaket-tolerans-adalet- empati-kişisel kontrol-eşitlik kavramına ihtiyaç büyüktür. Ahlaki zekâ; sadece aralarında asimetrik ilişki olan sağlık profesyonelleri ve hasta arasında değil, sağlık çalışanlarının ast-üst ilişkilerinde de önemlidir. Ahlaki zekâ parametrelerinin dikkatle takibi açık ve anlaşılır bilgi ve- rilmesini, hastaların tedaviye ilişkin güvenini artıracaktır. Böylelikle hasta merkezli tıp uygulamaları daha çok taraftar bulabilmekte, yük- sek nitelikli bakım kurum memnuniyetini artırabilmekte, daha iyi kli- nik beceriler ve kaliteli sağlık bakımı güçlendirilebilmektedir
Anahtar Kelime:

Moral Intelligence: A New Concept in Offering Healthcare Services

Öz:
Individual-centered practice and workplace needs multiple theories of intelligence. The researches have shown that people who have multiple intelligence abilities are more efficient in their work life. Moral intelligence, that is described as a skill within the concept of administra- tive intelligence which includes individual-emprical and intuitional skills; refers to a kind of intelligence with which individuals evaluate their deci- sions in their minds before taking an action. This skill involves distin- guishing-making decisions and decisions after taking an aciton. Moral intelligence is required especially for specific groups. These are company administratives, doctors, nurses, therapists and psychologist and people who work in managerial positions. Moral intelligence levels of the doc- tors and nurses who are in contact with patients every day would raise the quality of healthcare professional-patient relationship. The need for good communiciation in healthcare increases as health services get complicated. The need for communication in health increases with the complexity of health services, good communication; it can overcome the shortcomings of health organizations such as trust, adaptation to treatment and saving time. Building good relationships while offering a service, the need for moral intelligence parameters kindness, tolerance, justice, empathy, self- control, conscience and respect is great. Moral intelligence is not only im- portant for health professionals and patients who has an asymmetrical relationship but also important for superior-subordinate relationships of health care personnel. Following moral intelligence parameters carefully and giving clear and understandable information to patients will build their confidence to treatment. Thus, patient-centred medical practices can find more supporters, gratitude for high quality care institutions can raise, and better clinical skills and high quality health care can be improved.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Stevenson A. Oxford Dictionary Of english. 3rd ed. uSA: Oxford university Press; 2010. p.2069.
  • 2. çapraz B, kesken J, Ayyıldız nA, ilic D. [To- wards managerial intelligence: a conceptual study to recognize managerial intelligence and its components]. ege Academic review. 2009;9(1):187-211. [Crossref]
  • 3. Wigglesworth C. SQ: Spiritüel Zekâ. Toksoy S, çeviri editörü. 1. Baskı. istanbul: kuraldışı Yayıncılık; 2013. p.256.
  • 4. Altan MZ. [Multiple intelligence theory]. inönü üniversitesi eğitim Fakültesi Dergisi. 1999;(17):1-13.
  • 5. kaptan F. Fen Bilgisi Öğretimi. Ankara: Milli eğitim Bakanlığı Yayınları; 1999. p.5-22.
  • 6. Gardner H. Zihin çerçeveleri çoklu Zekâ kuramı. kılıç e, çeviri editörü. 2. Baskı. istan- bul: Alfa Basım Yayım Dağıtım; 2010. p.559.
  • 7. Mintzberg H. Planning on the left side and managing on the right. Harward Business re- view. 1976;54(4):49-58.
  • 8. Buzan T. Aklın Gücü. Yazgan G, çeviri editörü. 1. Baskı. istanbul: epsilon Yayınevi; 2003. p.276.
  • 9. Goldman GM. The tacit dimension of clinical judgment. Yale J Biol Med. 1990;63(1):47-61.
  • 10. Ghayumi A. Imani Mn. relationship between moral intelligence and organizational health from the perspective of managers of islamic Azad universities in Tehran. International Journal of Learning & Development. 2015;5(4):1-9.
  • 11. Borba M. Building Moral Intelligence: the Seven essential Virtues That Teach kids to Do the right Thing. Vol. 192. 1st ed. San Fran- cisco: Wiley; 2001. p.336.
  • 12. Lennick D, kiel F. Moral Intelligence: enhanc- ing Business Performance and Leadership Success. 1st ed. new Jersey: Pearson Pren- tice Hall; 2007. p.286.
  • 13. kruger T. Moral Intelligence: the Construct and key Correlates. 9th ed. ABD: American Medical Association; 2012. p.1-99.
  • 14. Plante TG. Sen Doğru Olanı Yap-etik Ol- mayan Dünyada etik Yaşamak. Sabuncu P, çeviri editörü. 1. Baskı. Ankara: Adya Yayıncılık; 2005. p.152.
  • 15. Şeşen H. [The effect of justice perception on burnout: the structural equation model of the tool variable role of job satisfaction test]. Savunma Bilimleri Dergisi. 2010;9(2):67-90.
  • 16. Bol P, Gül G, erbaycu Ae. [The assistance of Fmea model analysis in revealing failures and deficiencies of patient-physician communica- tion]. izmir Göğüs Hastanesi Dergisi. 2012;26(3):183-94. 17. Sulmasy DP. Tolerance, professional judg- ment, and the discretionary space of the physician. Camb Q Healthc ethics. 2017;26(1):18-31. [Crossref] [PubMed]
  • 18. Ozawa S, Sripad P. How do you measure trust in the health system? A systematic review of the literature. Soc Sci Med. 2013;91:10-4. [Crossref] [PubMed]
  • 19. Şahin F. [Creativity-intelligence relationship: new evidence]. ilköğretim Online. 2014;13(4): 1516-30. [Crossref]
  • 20. uluğ M. empati nedir? Tanımı ve Benzer kavramlardan Farkı. çelik eAT, çeviri editörü. 1. Baskı. istanbul: istanbul kültür üni Yay; 2014. p.1-99.
  • 21. Cevizci A. Felsefe Ansiklopedisi. 1. Baskı. Ankara: ebabil Yayınları; 2003. p.1-99.
  • 22. André B, nøst TH, Frigstad SA, Sjøvold e. [Differences in communication within the nurs- ing group and with members of other profes- sions at a hospital unit]. J Clin nurs. 2017;26(7-8):956-63. [Crossref] [PubMed]
  • 23. Díez-Goñi n, rodríguez-Díez MC. Why teach- ing empathy is ımportant for the medical de- gree. rev Clin esp. 2017;217(6):332-5. [Crossref]
  • 24. ersoy eG, köşger F. [empathy: definition and its ımportance]. Osmangazi Journal of Medi- cine. 2016(38). [Crossref]
  • 25. Yelkikalan n. [The new feature of the entre- preneur in the 21st century: emotional intelli- gence]. Araştırmaks. 2007;1(2):7.
  • 26. Gözüm S, çapık C. [A guide in the develop- ment of health behaviours: health belief model (HBM)]. DeuHYO eD. 2014;7(3):230-7.
  • 27. kutlu M, çolakoğlu n, Özgüvenç ZP. [A study on the importance of empathy in patient-doc- tor relationship]. Sağlıkta Performans ve kalite Dergisi. 2010;2(2):127-43.
  • 28. Bağdatlı S. Hukuk Sözlüğü. 1. Baskı. istanbul: Der Yayınları; 1997. p.1-99.
  • 29. Güriz A. Adalet kavramının Belirsizliği. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Felsefe kurumu; 1994. p.1-99.
  • 30. çakar u, Arbak Y. [emotional intelligence: the changing relationship of emotion-intelligence under modern approaches]. Dokuz eylül üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi. 2004;6(3):26.
  • 31. Demirel A, Akın B. [Social justice, equality and nursing in health]. DeuHYO eD. 2014;7(3): 238-45.
  • 32. Cappelen AW, norheim OF. responsibility, fairness and rationing in health care]. Health Policy. 2006;76(3):312-9. [Crossref] [PubMed]
  • 33. Yıldırım F. [The relationship between orga- nizational justice and job satisfaction]. Ankara üniversitesi SBF Dergisi. 20017;62(1):253-75.
  • 34. Locke J. A Letter Concerning Toleration. Indi- anapolis: Online Library of Liberty; 2010. p.1- 45. [Crossref]
  • 35. Seneca. Hoşgörü üzerine-ruh Dinginliği üz- erine. Demiriş, B, çeviri editörü. 1. Baskı. is- tanbul: Doğu Batı; 2014. p.122.
  • 36. Voltaire F. Felsefe Sözlüğü. Ay L, çeviri editörü. 1. Baskı. istanbul: inkılap kitabevi; 2011. p.684.
  • 37. reardon B. Tolerance: the Threshold of Peace. uneSCO; 1997. p.136.
  • 38. Ten Have H, Jean M. The uneSCO universal Declaration on Bioethics and Human rights: Background, Principles and Application. 1st ed. uneSCO; 2009. p.370.
  • 39. Alan S, ertac S. [Patience, self-control and the demand for commitment: evidence from a large-scale field experiment]. Journal of eco- nomic Behavior & Organization. 2015;115(C): 111-22. [Crossref]
  • 40. Yıldırım H. iyi insan Yetiştiriyor muyuz? Akşam Gazetesi; 1 Ocak 2011.
  • 41. Aydemir A. [The politeness in relations among people according to Divanu Lûgatı’t-Turk]. uluslararası Türkçe edebiyat kültür eğitim (Teke) Dergisi. 2014;3(3).
  • 42. rousseau JJ. emile-Bir çocuk Büyüyor. Ak- agündüz üÖ, çeviri editörü. 1. Baskı. istanbul: Selis kitaplar; 2003. p.254.
  • 43. Otake k, Shimai S, Tanaka-Matsumi J, Otsui k, Fredrickson BL. Happy people become happier through kindness: a counting kind- nesses intervention. J Happiness Stud. 2006;7(3):361-75. [Crossref] [PubMed] [PMC]
  • 44. Andreoni J. Cooperation in public-goods ex- periments: kindness or confusion]. Am econ rev. 1995;85(4):891-5.
  • 45. Hutcherson CA, emma M, Seppala-James J. Gross, loving-kindness meditation increases social connectedness. emotion. 2008;8(5): 720-4. [Crossref] [PubMed]
  • 46. Seyyar A. Ahlak Terimleri (Ansiklopedik Sö- zlük). 1. Baskı. istanbul: Beta Yayınları; 2003. p.477.
  • 47. Sarı e. konfüçyüs. 1. Baskı. istanbul: nokta kitap; 2017. p.1-20.
  • 48. Störig HJ. ilkçağ Felsefesi. Güngören ÖC, çe- viri editörleri. 3. Baskı. istanbul: Felsefe Tarihi Dizisi; 2015. p.305.
  • 49. Sarıkaya Y. [Famous thinning and thickening in Arabic quote words in Turkmen Turkish]. Türk Dünyası Dil ve edebiyat Dergisi. 2005;19(19):63-80.
  • 50. Bakırcıoğlu r. Ansiklopedik Psikoloji Sözlüğü. istanbul: Anı Yayıncılık; 2006. p.266. 51. çilingir L. Ahlak Felsefesine Giriş. 1. Baskı. Ankara: elis Yayınları; 2003.
  • 52. Tokmakoğlu G. Benlik, Bilinç ve Vicdan. 1. Baskı. istanbul: iz Yayıncılık-Felsefe Dizisi; 2012. p.224.
  • 53. Benazus H. Vicdan-en Güçlü Tanık. 1. Baskı. istanbul: Bizim kitaplar; 2012. p.432.
  • 54. Gürsoy k. Yücel S. etik ve Tasavvuf-Felsefi Diyaloglar. istanbul: Sufi kitap; 2008. p.206. 55. Fine Vk, Therrien Me. empathy in the doctor- patient relationship: skill training for medical students. J Med educ. 1977;52(9):752-7. [Crossref] [PubMed]
  • 56. ince HGM. [A research on the relationship be- tween the ethical leadership and organiza- tional justice]. Ömer Halisdemir üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2014;7(2):127. 57. işcan ÖF, Sayin u. [relationship between organizational justice, job satisfaction and organizational trust]. Atatürk üniversitesi ik- tisadi ve idari Bilimler Dergisi. 2010;24(4):195- 216.
  • 58. Gültekin e. [How should be a doctor-patient communication in ethical aspect?]. Turkiye klinikleri J Med ethics. 2016;24(3):111-5. [Crossref]
APA Öztürk H, Sayligil O (2020). Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. , 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
Chicago Öztürk Hülya,Sayligil Omur Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. (2020): 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
MLA Öztürk Hülya,Sayligil Omur Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. , 2020, ss.110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
AMA Öztürk H,Sayligil O Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. . 2020; 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
Vancouver Öztürk H,Sayligil O Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. . 2020; 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
IEEE Öztürk H,Sayligil O "Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram." , ss.110 - 121, 2020. 10.5336/mdethic.2018-63002
ISNAD Öztürk, Hülya - Sayligil, Omur. "Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram". (2020), 110-121. https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-63002
APA Öztürk H, Sayligil O (2020). Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 28(1), 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
Chicago Öztürk Hülya,Sayligil Omur Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 28, no.1 (2020): 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
MLA Öztürk Hülya,Sayligil Omur Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, vol.28, no.1, 2020, ss.110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
AMA Öztürk H,Sayligil O Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2020; 28(1): 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
Vancouver Öztürk H,Sayligil O Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi. 2020; 28(1): 110 - 121. 10.5336/mdethic.2018-63002
IEEE Öztürk H,Sayligil O "Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram." Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 28, ss.110 - 121, 2020. 10.5336/mdethic.2018-63002
ISNAD Öztürk, Hülya - Sayligil, Omur. "Ahlaki Zekâ: Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Bir Kavram". Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi 28/1 (2020), 110-121. https://doi.org/10.5336/mdethic.2018-63002